İşten Çıkarmanın Yasaklanması, Ücretsiz İzin ve Bu Süreçte İşçiye Ödeme Desteği İçeren Teklif Hakkında Bir Değerlendirme

İş hukukumuzda işçiye ücretsiz izin verilmesi işçinin onayına bağlanmıştır. Ancak teklif ile ücretsiz izin uygulamasının getirilmesi bu sayede işçinin işten çıkarılmasının önlenmesi ve işçiye maddi destekte bulunulması sonuçları düşünüldüğünde işçi lehine olduğu söylenemez. Öncelikli olarak işçinin ücreti de düşürülmüş olacak. Böylelikle işçinin onayına/oluruna bağlı olan ücretsiz izin ve ücretinin düşürülmesi (İş Kanunu madde 22 gereği yazılı onay vermelidir.) işçinin onayından çıkarılmış olacaktır. İşçi işinden olmadığına belki sevinebilecektir; ancak aylık elde edeceği kazanç asgari ücretin de altına düşecektir.

Bununla beraber işçiye yarar sağlaması bir yana işveren bu süreçte ödeme yükümlülüğünden kurtarılıp sadece işverene destek olunmaktadır. İşçinin mevcut durumu kötüleştirilmektedir. Ortalama bir işçiyi ele alırsak aylık sabit giderleri düşünüldüğünde durum anlaşılacaktır. En basit anlatımı ile ilk akla gelecek olan ev kirası ödemesidir. İşyeri kirasının bu süreçte mücbir sebeple ödenememesi kira sözleşmesinin feshine ya da tahliyeye sebep olmazken konut kiraları için böyle bir düzenleme yoktur. İşçinin günlük 39-TL ile sabit masraflarını karşılaması ve geçinebilmesi mümkün değildir.

Böyle bir uygulama olacaksa bile, bu uygulamanın işverenlerce de kötüye kullanabileceği açıktır. Koronavirüs sebebiyle gerçekten zorlayıcı sebebe maruz kalmış, işlerinde ciddi düşüş olmuş ve ödemelerini yapamayan işverenlerin kapsama alınması ve bu konuda bir denetim yapılması da gerekli olacaktır.

Yine bu süreçte kanun gereği mücbir sebep durumunda 20 günlük bir gecikme olabilmesi dışında işçiye ücretinin ödenmemesi, kendisine kıdem tazminatına hak kazanarak iş sözleşmesini feshetme hakkı tanırken, yasal düzenleme sebebiyle ücretsiz izinde sayılması ve az aldığı ücrete rağmen bu hakkından da faydalanamayacaktır.

Düzenlemenin bu haliyle işçiye bir yarar getirmeyeceği ve mevcut durumunu kötüleştirdiği açıktır. Bu sebeple bunun aksine işçiyi destekleyici bir düzenleme getirilmelidir.