Asya’nın yükselişi karşısında gerileyen ve çatırdayan batı ittifakının dünya genelinde ve Türkiye’de temel insan haklarında gerilemeye neden olduğu gözlemlenmektedir.
Birleşmiş Milletler bünyesindeki insan hakları kuruluşları ve AİHM giderek etkinliğini kaybetmektedir.
Bu gelişmenin en açık kanıtı 15 Temmuz Darbe girişimi veya kalkışması sonrası AİHM’e giden davalarda AİHM’in izlediği yoldur.
AİHM adil yargılanma hakkı ve keyfi tutuklamalarla ilgili Türkiye’den gelen davalara ilişkin karar vermekte çekimser davranmış, işi çeşitli nedenlerle zamana yaymış, sürüncemede bırakmış veya iç hukuk yolu tüketilmediği gerekçesi ile ret etmiştir.
AİHS hükümleri ve AİHM içtihatlarına göre AİHM’e başvuru için iç hukukta etkili bir kanun yolu yoksa iç hukuk kanun yollarının tüketilmesi gerekmez.
AİHM kamudan ihraç edilenlerin başvurularını 685 sayılı KHK ile kurulan OHAL İnceleme Komisyonunu iç hukuk kanun yolu olarak kabul ederek toplu olarak ret etmişti. Oysa OHAL İnceleme Komisyonunun etkili bir iç hukuk yolu olmadığı daha kuruluş aşamasında belliydi. OHAL İnceleme Komisyonunun çalışmaya başladığı günden bugüne kadar geçen yaklaşık iki yıllık süre bu komisyonun etkili bir iç hukuk yolu olmadığını pratikte de kanıtlanmış bulunmaktadır.
06 Mart 2018 tarihli Adaletbiz sitesinde OHAL İNCELEME KOMİSYONU ve AİHM
Başlığı ile yayınlanan yazımda “10 YIL süre OHAL İnceleme Komisyonunda bütün dosyaların sonuca bağlanma süresi, ya yargı süresi.. Hesaplanması çok zor ama biz AİHM hariç bu süreci 15 yıl olarak tahmin edebiliriz. AİHM süreci başvuru şekline ve AİHM’e bağlı. AİHM pilot başvuru ile gidilir ve Pilot Karar usulüne karar verilirse en fazla 2 yılda bütün başvurular sonuçlanabilir. Aynı şekilde Anayasa Mahkemesi süreci de kısaltılabilir.
Sonuç olarak bugünden bakıldığında kamu görevinden ihraç edilenlerin önünde en iyimser şekilde ortalama 15 yıl bir yargı süreci görünmektedir.
Bütün bu süre tahminlerini altüst edecek gelişme bir aşamadan sonra AİHM’in iç hukukta etkili kanun yolu olmadığına karar vererek başvuruları kabul etmesidir. Buna örnek; süreçte OHAl sürecinin yıllar süreceği anlaşılır, kamudan ihraç edilenler bunu gerekçe göstererek yeniden AİHM’e başvururlarsa AİHM bu nedenle, iç hukukun etkili olmadığı nedeniyle başvuruları kabul edebilir” yazmışım.
Bugün artık OHAL İnceleme Komisyonun etkili bir kanun yolu olmadığı gün gibi aşikardır.
Her şeye rağmen kamudan ihraç edilenler OHAL İnceleme Komisyonunun iç hukukta etkili bir kanun yolu olmadığı pratikte anlaşılmıştır gerekçesi ile yeniden AİHM’e başvurabilirler.
Kapıları zorlamakta yarar vardır diyoruz.
