<p class="MsoNormal"><b>Esas Numarası: 2014/4-567<br /> Karar Numarası: 2015/11<br /> Karar Tarihi: 24.02.2015<br /> <br /> HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI GEREKİP GEREKMEDİĞİ<br /> FAİL HAKKINDA HÜKMOLUNAN CEZA KESİNLEŞSE DAHİ SUÇA KONU BİNANIN İMAR PLANINA VEYA RUHSATINA UYGUN HALE GETİRİLMESİ HALİNDE BİR SÜRE ŞARTI ARANMAKSIZIN CEZA BÜTÜN SONUÇLARIYLA ORTADAN KALKACAK AÇILMIŞ OLAN KAMU DAVASININ YİNE SÜRE ŞARTI ARANMAKSIZIN DÜŞMESİNE KARAR VERİLECEKTİR.<br /> BİNAYI İMAR PLANINA VE RUHSATINA UYGUN HALE GETİREREK ÖZEL DÜZENLEMEDEN YARARLANMA İMKANI BULUNAN FAİL HAKKINDA HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASININ UYGULANMA İMKANI BULUNMAMAKTADIR.<br /> <br /> ÖZETİ: Kağıthane Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Merkez Mahallesi 470 ada 1 parsel 20 nolu yerde bulunan inşaata proje harici son kata kadar ruhsatsız olarak yaptığı eklentileri mühürlenen sanığın yapılan ihtara rağmen 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri gereğince ruhsat almadığı, suça konu yerdeki müdahaleyi sonlandırarak imara uygun hale getirmediği anlaşılmaktadır. İmar kirliliğine neden olma suçunu işleyen sanık, ruhsatsız olarak yaptığı bölümleri projeye uygun hale getirerek 5237 sayılı TCK'nun 184/5. maddesindeki özel düzenlemeden yararlanma imkanı bulunduğu halde bunu yapmayarak anılan maddedeki özel düzenlemeden yararlanmamış olup, bu durumda 5271 sayılı CMK'nun 231. maddesinde düzenlenmiş olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartlarını yerine getirip getirmediğinin ayrıca değerlendirilmesine gerek bulunmamaktadır.<br /> <br /> YARGITAY KARARI<br /> <br /> İmar kirliliğine neden olma suçundan sanık S. K.'ın 5237 sayılı TCK'nun 184/1. maddesi uyarınca 1 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına ilişkin, İstanbul 27. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 11.06.2013 gün ve 1268-362 sayılı hükmün sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 4. Ceza Dairesince 11.02.2014 gün ve 30723-4181 sayı ile;<br /> <br /> "...Başkaca nedenler yerinde görülmemiştir. Ancak;<br /> Sabıkasız olan sanığa yükletilen imar kirliliğine neden olma suçunda, katılan ve kamunun uğradığı maddi (somut) bir zarar bulunmadığı ve TCK’nun 184/5. maddesindeki etkin pişmanlık düzenlemesinin, hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükümlerinin uygulanması olanağına engel oluşturmayacağı gözetilmeden, 'sanığın müteahhidi olduğu inşaatın yapımının ruhsatlı olarak başlanmasına rağmen ruhsata aykırı olarak eklentiler yaptığı, bu eklentilerin kaldırılması ve imara aykırılığın giderilmesi imkanı olduğu halde imara aykırılığı gidermediği, imar kirliliğine neden olduğu, imar kirliliği nedeniyle kamunun zararının bulunduğu, ruhsat alındığı halde ruhsata uygun bina yapılmadığı, kurallara uyulmadığı, kanunlara uyulmamasının müeyyidesinin bulunduğu, kurallara uymamanın yaygın bir davranış halinde olması nedeniyle ülkemizin modern bir ülke haline gelemediği' biçimindeki yasal olmayan gerekçeyle sanık hakkında CMK'nun 231/5. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi" isabetsizliğinden bozulmasına oyçokluğu ile karar verilmiş,<br /> <br /> Daire Üyeleri N. Meran ve M. A. Coş; "CMK'nun 231/6. maddesindeki koşulların bütün olarak değerlendirilip bir sonuca varılması gerekirken, yalnızca sanığın kişiliği ve duruşmadaki halinin tartışılması ve suçta maddi bir zararın bulunmadığı gerekçesiyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması için bozma yapılması biçimindeki sayın çoğunluk düşüncesine katılamıyoruz” düşüncesiyle karşıoy kullanmışlardır.<br /> <br /> Yerel mahkeme ise 25.04.2014 gün ve 87-182 sayı ile;<br /> "...TCK'nun 184. maddesinde öngörülen imar kirliğine neden olma eyleminin bir çevre kirliliği suçu olduğu, çevre kirliliğine imar hukukunda öngörülen koşullara uyulmadan bina yapılmasının neden olduğu, bu kirliliğin ortadan kaldırılmamasının çevreye yönelik bir maddi zarar niteliğinde olduğu, bunun yanında belediye ya da ilgili mercilerin binanın çevre ve imar düzenine hukuka uygun olarak yapılsaydı, ilgilisinden alacakları harç ve vergilerin de kamu kurumları bakımından maddi zarar niteliği taşıdığı, imar hukukuna aykırı bir yapı veya yapılaşmanın bir çevre kirliliği zararı veya kamusal zarar olmadığının düşünülemeyeceği gibi, bu zararın binanın eski hale getirmek suretiyle giderilmesinin hükmün açıklanmasının geri bırakılması yoluyla engellenmesinin TCK'nun 1. maddesinde öngörülen 'Ceza Kanununun amacı; ...kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir' hükmü ile TCK'nun 184. maddesinin düzenleniş amacına uygun olmayacağı kanaatine varılarak, kamunun zararı giderilmediğinden hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına takdiren yer olmadığına karar vermek gerekmiştir" gerekçesiyle önceki hükümde direnmiştir.<br /> <br /> Bu hükmün de sanık müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 22.09.2014 gün ve 205576 sayılı "onama" istekli tebliğnamesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.<br /> <br /> TÜRK MİLLETİ ADINA<br /> CEZA GENEL KURULU KARARI<br /> <br /> Sanığın 5237 sayılı TCK'nun 184. maddesi uyarınca cezalandırılmasına ve 5271 sayılı CMK'nun 231. maddesinin uygulanmasına yer olmadığına karar verilen olayda, Özel Daire çoğunluğu ile yerel mahkeme arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanık hakkında CMK'nun 231. maddesinin uygulanmama gerekçesinin yasal ve yeterli olup olmadığının belirlenmesine ilişkin ise de, öncelikle 5237 sayılı TCK'nun 184/5. maddesinde yer alan düzenleme karşısında 5271 sayılı CMK'nun 231. maddesinin uygulanmasının mümkün olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.<br /> <br /> İncelenen dosya kapsamından;<br /> 13.10.2007 tarihli yapı tatil tutanağına göre Kağıthane Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Merkez mahallesi 471 ada 1 parsel 20 nolu yerde ruhsat ve kabası bitirilen inşaata kaçak olarak son kata kadar eklentilerin yapıldığı tespit edilerek yapının mühürlendiği,<br /> 09.02.2010 tarihli encümen kararı ile İmar Kanunun 32 ve 42. maddeleri uyarınca tutanağa konu yapının yıkılmasına ve 25.000 lira idari para cezası uygulanmasına karar verildiği, 07.02.2006 tarihli yazı ile de yapı müteahhidi olan sanık hakkında Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulduğu,<br /> Yargılama aşamasında sanığa ve müdafiine süre verildiği halde yapının imara uygun hale getirilmediği, bu hususun belediyenin 12.05.2011 ve 11.01.2013 tarihli cevabi inceleme yazılarından tespit edildiği,<br /> Sanığın, rahatsız olduğu için inşaatla ilgilenemediğini, ustaların bazı hatalar yaptığını, yapıyı eski hale getirmek istediğini savunduğu,<br /> Anlaşılmaktadır.<br /> <br /> 5237 sayılı TCK’nun "İmar kirliliğine neden olma" başlıklı 184. maddesi;<br /> "(1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.<br /> (2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.<br /> (3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.<br /> (4) Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde uygulanır.<br /> (5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.<br /> (6) İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri, 12 Ekim 2004 tarihinden önce yapılmış yapılarla ilgili olarak uygulanmaz" şeklinde düzenlenmiştir.<br /> <br /> Türk Ceza Kanunun 184. maddesinin 5. fıkrası, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Görüşmeleri (26.09.2004) sırasında verilen bir önerge ile maddeye eklenmiş olup, bu değişiklik önergesinin gerekçesi; "imar kirliliğine aykırı davranışların ortaya çıkardığı sonuçların ortadan kaldırılmasının sağlanması amaçlanmıştır" biçiminde açıklanmıştır.<br /> <br /> İmar mevzuatında belirlenen usul ve şartlara aykırı olarak inşa faaliyetinde bulunmak, maddede suç olarak tanımlanmıştır. Maddenin 5237 sayılı TCK’nun "Topluma Karşı İşlenen Suçlar" kısmının, "Çevreye Karşı Suçlar" bölümü içinde yer aldığı dikkate alındığında, korunan hukuki değerin çevre olduğu anlaşılmaktadır.<br /> <br /> Kanunun 184. maddesinin beşinci fıkrasına göre kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde kamu davası açılmayacak, açılmış olan kamu davası düşecek ve mahkûm olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkacak, diğer bir ifadeyle fail, anılan fıkra uyarınca etkin pişmanlık hükmünün gereklerini yerine getirdiği takdirde hakkında cezaya hükmolunmayacaktır.<br /> <br /> TCK'nun 184. maddesi ile korunan hukuki değerin, çevrenin korunması olması ve bu suçun işlenme sıklığı ve yoğunluğu ile sosyal ve toplumsal bir sorun olması gerçeği karşısında, kanun koyucunun faili cezalandırmaktan daha çok, suçun olumsuz etkilerini ortadan kaldırma ve suçun yeniden işlenmesini önleme amacını esas aldığı, bu amacı gerçekleştirmeye yönelik olarak da kamu davasının açılmaması, açılmış davanın düşmesi veya mahkum olunan cezanın bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasını amaçladığı görülmektedir.<br /> <br /> TCK'nun 184. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan düzenleme onarıcı adalet anlayışına bağlı olarak ortaya çıkan, bir çeşit etkin pişmanlık hali olup, hukuka aykırı eylemin doğurduğu sonuçların suçtan önceki hale getirilmesi şeklinde nitelendirmek mümkündür. Onarıcı adalet anlayışına uygun olarak düzenlenen 184/5. madde ile fail ıslah edilmekte, mağdur ve toplumun gördüğü zararlar giderilmekte, ayrıca sorumluluk üstlenerek mağdur ve topluma verdiği zararı kabul etme ve bunları telafi etme için faile imkan sağlanmakta ve böylece suçun olumsuz etkileri yok edilmektedir.<br /> <br /> Uyuşmazlığın sağlıklı bir şekilde çözümlenmesi için hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmünün de değerlendirilmesi gerekmektedir.<br /> <br /> Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, hukukumuzda ilk kez çocuklar hakkında 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun 23. maddesi ile kabul edilmiş, 19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5560 sayılı Kanunun 23. maddesiyle 5271 sayılı Kanunun 231. maddesine eklenen 5 ila 14. fıkra ile büyükler için de uygulamaya konulmuş, aynı kanunun 40. maddesi ile 5395 sayılı Kanunun 23. maddesi değiştirilmek suretiyle, denetim süresindeki farklılıklar hariç tutulmak kaydıyla çocuk suçlular ile yetişkin suçlular, hükmün açıklanmasının geri bırakılması açısından aynı şartlara tabi kılınmıştır.<br /> <br /> Başlangıçta yalnızca yetişkin sanıklar yönünden şikayete bağlı suçlarla sınırlı olarak, hükmolunan bir yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezaları için kabul edilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması, 5728 sayılı Kanunun 562. maddesi ile 5271 sayılı Kanunun 231. maddesinin 5 ve 14. fıkralarında yapılan değişiklikle, Anayasanın 174. maddesinde güvence altına alınan inkılap kanunlarında yer alan suçlar istisna olmak üzere, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezalarına ilişkin tüm suçları kapsayacak şekilde düzenlenmiş, maddeye 6545 sayılı Kanunla "denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez" hükmü eklenmiştir.<br /> <br /> 5560, 5728, 5739 ve 6008 sayılı Kanunlarla 5271 sayılı CMK’nun 231. maddesinde yapılan değişiklikler göz önüne alındığında, hükmün açıklanmasının geri bırakılabilmesi için;<br /> 1) Suça ilişkin olarak;<br /> a- Yapılan yargılama sonucu hükmolunan cezanın iki yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezası olması,<br /> b- Suçun Anayasanın 174. maddesinde güvence altına alınan inkılap kanunlarında yer alan suçlardan olmaması,<br /> 2) Sanığa ilişkin olarak;<br /> a- Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,<br /> b- Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,<br /> c- Mahkemece sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önüne alınarak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate ulaşılması,<br /> d- Sanığın, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmediğine dair beyanının olmaması,<br /> Şartlarının gerçekleşmesi gerekmektedir.<br /> <br /> Bu şartların varlığı halinde, mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecek ve onsekiz yaşından büyük olan sanıklar beş yıl, suça sürüklenen çocuklar ise üç yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine tabi tutulacaktır.<br /> <br /> Görüldüğü üzere, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmediğine ilişkin bir beyanının olmaması ile suça ve sanığa ilişkin bütün objektif şartların gerçekleşmiş olması yeterli değildir. Ayrıca mahkemenin, kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışlarını göz önünde bulundurarak sanığın yeniden suç işlemeyeceği hususunda olumlu bir kanaate uluşması da gerekmektedir. Böylece kanun koyucu suça ve faile ilişkin tüm objektif şartları taşıyan herkes için mutlak surette hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi gerektiğini kabul etmeyip, hakime belirli ölçüler içerisinde bir takdir hakkı tanımıştır.<br /> <br /> CMK'nun 231. maddesinin uygulanma şartları ile TCK'nun 184/5. maddesi karşılaştırıldığında, imar kirliliğine neden olma suçuna özgü olarak düzenlenen 184/5. maddesi ile fail açısından daha lehe sonuçlar öngörülmüştür. Nitekim fail hakkında hükmolunan ceza kesinleşse dahi, suça konu binanın imar planına veya ruhsatına uygun hale getirilmesi halinde bir süre şartı aranmaksızın ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkacak, açılmış olan kamu davasının yine süre şartı aranmaksızın düşmesine karar verilecektir. CMK'nun 231. maddesinde düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmünün uygulanması ise objektif şartların yerine getirilmesi ve mahkemece sanığın yeniden suç işlemeyeceğine ilişkin kanaate ulaşılması halinde mümkün olacak, açılmış olan kamu davasının düşmesine karar verilebilmesi için ise, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildikten sonra sanığın beş yıllık denetim süresi içerisinde kasten yeni bir suç işlememesi gerekecektir.<br /> Bu nedenle, imar kirliliğine neden olma suçunda ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirerek TCK'nun 184/5. maddesindeki özel düzenlemeden yararlanma imkanı bulunan fail hakkında CMK'nun 231. maddesinde düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının uygulanma imkanı bulunmamaktadır.<br /> <br /> Buna göre, daha lehe hükümleri kapsadığı konusunda tereddüt bulunmayan ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmüne göre özel bir düzenleme olan 5237 sayılı TCK'nun 184/5. maddesinin gereğini yerine getirmeyen sanık hakkında 5271 sayılı CMK'nun 231. maddesinde düzenlenmiş olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmünün uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin ayrıca bir değerlendirme yapılması gerekmediğinin kabulü zorunludur.<br /> <br /> Bu açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu değerlendirildiğinde;<br /> Kağıthane Belediyesi sınırları içerisinde yer alan Merkez Mahallesi 470 ada 1 parsel 20 nolu yerde bulunan inşaata proje harici son kata kadar ruhsatsız olarak yaptığı eklentileri mühürlenen sanığın yapılan ihtara rağmen 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri gereğince ruhsat almadığı, suça konu yerdeki müdahaleyi sonlandırarak imara uygun hale getirmediği anlaşılmaktadır. İmar kirliliğine neden olma suçunu işleyen sanık, ruhsatsız olarak yaptığı bölümleri projeye uygun hale getirerek 5237 sayılı TCK'nun 184/5. maddesindeki özel düzenlemeden yararlanma imkanı bulunduğu halde bunu yapmayarak anılan maddedeki özel düzenlemeden yararlanmamış olup, bu durumda 5271 sayılı CMK'nun 231. maddesinde düzenlenmiş olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması şartlarını yerine getirip getirmediğinin ayrıca değerlendirilmesine gerek bulunmamaktadır.<br /> <br /> Bu itibarla, sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmünü uygulamamak suretiyle sonucu itibariyle isabetli olan yerel mahkemenin direnme hükmünün onanmasına karar verilmelidir.<br /> <br /> Sonuç: Açıklanan nedenlerle;<br /> 1- Sonucu itibariyle isabetli olan İstanbul 27. Asliye Ceza Mahkemesinin 25.04.2014 gün ve 87-182 sayılı direnme hükmünün onanmasına,<br /> 2- Dosyanın, mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, tarihinde yapılan müzakerede oybirliği ile karar verildi.<o:p></o:p></b></p> adalet.org