Türk basını Atatürk Havalimanı saldırısının emrini “tek kol” ya da “tek bacak” lakaplı Ahmet Recepoviç Çatayev’in verdiğini iddia ederken, bu Çeçen kökenli Rusya vatandaşının dosyası yeniden açıldı. Rusya, ısrarla talep ettiği Çatayev’in iadesinin, Avusturya’nın iltica zırhı, Uluslararası Af Örgütü’nün kampanyası ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararıyla engellendiğini duyurdu. Üç ülkede tutuklanıp serbest bırakılan Çatayev 13 yıldır dünyayı geziyor. İşte Çeçen Çatayev’in öyküsü:

-36 yaşındaki dört çocuk babası Çatayev, 1990’larda Çeçenlerin bağımsızlık mücadelesinde Rusya’ya karşı savaşıp 2000’de Rus askerlerine esir düştü, silahlı örgüt üyeliği suçundan mahkûm oldu. Hapishanede kolu kangren yüzünden kesildi. Avusturya’ya kaçmayı başarıp Rusya’nın işkencesinden geçtiğini söyleyerek 2003’te bu ülkeden iltica hakkı elde etti. Avusturya’da diğer isyancı Çeçenlerle ilişkileri sürdürdü.

Mühimmatla yakalandı

-Daha sonra İsveç, Ukrayna, Bulgaristan ve Gürcistan’da farklı suçlardan tutuklandı. Russia Today’e göre 2008 de İsveç’te arabasında Kalaşnikoflar, patlayıcılar ve mühimmatla yakalanıp başka Çeçenlerle birlikte tutuklandı ve hapiste yalnızca 1 yıl kaldı. 2010’da Ukrayna’da cep telefonunda patlayıcıyla bina yıkma kılavuzu ve bir patlamada ölen insanların fotoğraflarıyla birlikte yakalandı. Bunun üzerine Rusya terör bağlantılı suçlardan iadesini istedi. Ancak Uluslararası Af Örgütü’nün “Rusya’da adil yargılanmayacağı ve işkence göreceği” gerekçesiyle kampanya düzenlemesi ve AİHM’nin “Rusya’ya teslim edilmemesi” kararı vermesi üzerine Ukrayna iade başvurusunu reddetti. Çatayev 2011’de Bulgaristan’da Türkiye sınırı üzerinde yakalandı ama yine Avusturya’ya ilticası ve AİHM kararı nedeniyle Rusya’ya iade edilemedi. 2012- 15’te Gürcistan’a geçip burada milis gruplarla ilişki kurdu. 28 Ağustos 2012’de Lopota Vadisi’nde 17 kişilik silahlı bir grubun güvenlik güçleriyle girdiği çatışmada 14 kişi ölürken Çatayev de bir bacağından vuruldu ve yine kangren sonucu bu uzvunu da kaybetti. Gürcü yargısı “ben silah taşımıyordum, arabuluculuk yapıyordum” savunmasını kabul edip Çatayev’i kısa sürede serbest bıraktı.

-Çatayev’in 2011’de Türkiye’ye giriş yaptığı ve Kaide ile bağlantılı Kafkasya İslam Emirliği’nin İstanbul emiri olarak görev yapmaya başladığı iddia ediliyor.

-Çatayev Kafkasya İslam Emirliği’nin lideri Dokka Umarov’un 2014’te bir çatışmada öldürülmesinden sonra IŞİD saflarına katıldı. İsa Umarov, Ahmet Umarov ve Movladi Udugov’un yer aldığı “şûra” tarafından IŞİD’e gönderildi. Şubat 2015’te IŞİD lideri Ebubekir Bağdadi’nin sağ kolu İsa Ömeroğlu’nun emriyle IŞİD’e alındı. Kısa sürede IŞİD’in Kafkasya ile ilgili en önemli adamı oldu, bu sırada İslam Emirliği ile bağlantısını da kesmedi.

Raporlara da yansıdı

-Kuzey Kafkasya kökenli gençleri IŞİD’e sokan, IŞİD birliğinin de komutanı olan Çatayev’e bağlı bazı Çeçenlerin Türkiye’de faaliyet gösterdiği istihbarat raporlarına yansıdı. Atatürk Havalimanı saldırısını gerçekleştiren üç canlı bombanın da Çatayev’in ekibinden olduğu söyleniyor.

-Mart 2015’te Rusya, Çatayev’in aranan bir terörist olduğunu ve artık IŞİD için faaliyet gösterdiğini dünya çapında gündeme getirdi. Rus basınının Çatayev’in yardımcıları olarak söz ettiği Çeçen Yakub İbrahimov ile Dağıstanlı Abdulla Abdulayev Türkiye’de gözaltına alındı. Abdulayev kendini “IŞİD’in İstanbul emiri” olarak tanıtıyordu. Ağustos 2015’te Rus basını, Çatayev’in Türkiye’de bulunduğunun saptandığını, Moskova, St. Petersburg ve Kuzey Kafkasya’dan militan toplayarak Türkiye aracılığıyla Suriye’ye gönderdiğini haber verdi. Buna göre, militanlarla internet üzerinden tanışılıyordu, sonra İstanbul’da Çatayev ile yardımcıları bu kişilere sahte belgeler hazırlayarak Suriye’ye geçmelerine yardımcı oluyordu.

Terör listesine girdi

-Ekim 2015’te ABD Adalet Bakanlığı Çatayev’i terör listesine ekledi. Hürriyet’ten Tolga Tanış’ın aktardığına göre, ABD’nin “Tek Kol”u kara listeye almasının sebebi, Çatayev’in ABD ve Türkiye’de saldırılar planlamasıydı. Yani ABD, Çeçen IŞİD’linin ne olduğunu biliyor ve Rusya ile birlikte bu konuda Türkiye’yi uyarıyordu. Çatayev’in BM Güvenlik Konseyi’nin “Kaide bağlantılı gerçek kişiler” listesine alınması üzerine Ocak 2016’da Türkiye’deki mal varlığı donduruldu.

-Sputnik’e konuşan Rusya güvenlik güçlerinden bir kaynak, bazı ülkelerinin göz yumması yüzünden Çatayev’in 13 yıl boyunca rahat bir biçimde dünyayı gezdiğini dile getirdi. Rus kaynak, bazı ülkelerin sırf Rusya’yı rahatsız etmek için Çatayev’in faaliyetine göz yumduğunu savundu

‘Kesin bir bulgu yok’

-Avusturya’nın Die Presse gazetesi Çatayev’in iltica hikâyesini doğrularken, gazeteye konuşan Avusturya İçişleri Bakanlığı sözcüsü, konuyla ilgili Türk resmi makamlarıyla bağlantı halinde olduklarını, ancak şu an itibarıyla Çatayev’in terör saldırılarından sorumlu olduğuna dair elde kesin bulgular olmadığını söyledi. Çatayev’in Avusturya’daki resmi dosyalarda ‘yabancı savaşçı’ olarak sınıflandırıldığını aktaran Die Presse, Avusturya’dan Suriye’ye giden yabancı savaşçıların yarısından çoğunun Çeçen kökenli olduğu ve Suriye’deki en vahşi militanların Çeçen olduğu bilgisine yer verdi.