Komisyona KHK’lerle ihraç edilenler ile açığa alınanların yanı sıra kapatılan tüm dernek, sendika, gazete ve televizyon kuruluşları başvurabilecek. İtirazlar dosya üzerinden incelenecek. Komisyon aklama kararı vermezse Hâkimler Savcılar Kurulu tarafından belirlenen Ankara idare mahkemelerine dava açılabilecek. Böylece OHAL işlemleri için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne kadar gidecek yol başlamış olacak. Verilen kararlarla ilgili Başbakanlığa ya da komisyona değil işlemi uygulayan kuruma dava açılabilecek. 23 Şubat tarihli KHK ile kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na başvurular, 15 Temmuz darbe girişiminin hemen ardından kurulan İl OHAL bürolarına yapılacak. Kişi, hakkında işlem yapan son çalıştığı kuruma da başvurabilecek.

İfade almayacak

İtirazlar dosya üzerinden değerlendirecek. Yani komisyonun itiraz başvurusunda bulunan kişileri sözlü olarak dinleme yetkisi yok. Daha önce İl OHAL bürolarına, Bölge İdare Mahkemeleri’ne, Danıştay’a, Anayasa Mahkemesi’ne yapılan ancak usulen reddedilen başvuruların sahiplerinin durumu da komisyonda görüşülebilecek.

Usulden ret yolu

İtirazlar iki aşamada ele alınacak. Önce usul incelemesi yapılacak. Bu ön incelemede başvurunun süresi içinde yapılıp yapılmadığı, başvuru sahibinin konu ile ilgili menfaatinin bulunup bulunmadığı, kanun hükmünde kararnamenin kapsamı içine girip girmediği gibi şekil koşulları ele alınacak. Aykırı bulunanlar ön inceleme safhasında reddedilecek. Şekil şartlarına ilişkin usul ve esaslar da doğrudan komisyon tarafından belirlenecek. Daha sonra komisyon esastan incelemeye geçecek. İlgili kamu kurum ve kuruluşlarından gerekli gördüğü bütün bilgi ve belgeleri alabilecek. Görevine iadesi yönünde bir karar verilirse kişinin aklandığı Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilecek. Aklanan kişi başka bir işleme gerek kalmaksızın görevine başlayacak.

Yani örneğin KHK ile ihraç edilen kişinin görevine iadesi için yeni bir KHK çıkarılmasına gerek kalmayacak. İtirazın reddine karar verilmesi durumunda ise yargı yolu açılacak. Komisyonun ret kararı ile birlikte başvurucuya ait tüm evrak, kişinin son görev yaptığı kurum veya kuruluşa; başvurucu kapatılan bir kurum ise ilgili bakanlığa gönderilecek. Kişi bu dosya ile idari yargıya başvurabilecek. Komisyon kararlarına karşı Hâkimler Savcılar Kurulu tarafından belirlenecek Ankara idare mahkemelerinde iptal davası açılabilecek. Kişi itirazını yine kabul ettiremezse Danıştay’a, Anayasa Mahkemesi’ne, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gidebilecek. Ancak ihraç veya kapatma gibi bir durum varsa, kararları KHK ile yayımlayan Başbakanlık aleyhine dava açılamayacak.

Hukuki dokunulmazlık

Komisyon iki yıl çalışacak. 2 yıllık süre yetmezse Bakanlar Kurulu kararı ile komisyonun süresi birer yıl süreyle uzatılabilecek. Komisyon üyeleri, komisyon görevleri kapsamında aldıkları karar, görev ve fiillerine ilişkin hukuki, idari, mali ve cezai sorumlulukları olmayacak.