Özgür Gündem gazetesine yönelik baskıya dikkat çekmek için “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği” dayanışmasına katılan 21 gazeteci, yazar ve oyuncunun yargılandığı davalarda duruşma savcısı esas hakkındaki mütalaalarını açıkladı. Necmiye Alpay, Hasan Cemal, Yıldırım Türker, Nadire Mater, Jülide Kural'ın aralarından bulunduğu 12 kişi hakkında 7.5 yıldan 10.5 yıla kadar değişen miktarlarda hapis cezaları istendi. Hasan Cemal'e ayrıca köşe yazısından dolayı ertelemeli 1 yıl 3 ay hapis cezası verildi.

İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi'nde bugün görülen duruşmalara, gazeteciler Hasan Cemal, Necmiye Alpay, Tuğrul Eryılmaz'ın aralarında bulunduğu çok sayıda gazeteci katıldı. Gazetecilerin duruşmalarını DİSK Basın-iş Sendikası Başkanı Faruk Eren, Türkiye Gazeteciler Sendikası Başkanı Gökhan Durmuş da izledi.

Mahkemenin acelesi var

Mahkemede ilk olarak Çilem Küçükkeleş'in “Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği'ne ilişkin dosyası karara bağlandı. Küçükkeleş, salona girip henüz sanık sandalyesine oturmadan hakkındaki hüküm yüzüne okundu. Mahkeme, Küçükkeleş'e örgüt propagandası yaptığı iddiasıyla ertelemeli 1 yıl 3 ay hapis cezası ile terör örgütlerinin yayınlarını basma ve açıklama suçundan 6 bin TL adli para cezası verdi. Duruşma bitiminde mahkeme başkanı Fikret Demir, Küçükkeleş'e “Hakkınızda yakalama kararı varmış. Polisle gidip bir bakın” dedi. Küçükkeleş'in Mersin'de Dicle Haber Ajansı'na verdiği bir röportaj nedeniyle hakkında yakalama kararı çıkarıldığı öğrenildi. Küçükkeleş, sonrasında duruşmaya dönerek izlemeye devam etti. Aynı suçlamalar yargılanan yazar Cengiz Baysoy ve İmam Canpolat da 1 yıl 3 ay hapis cezası ve 6 bin TL adli para cezasına mahkum edildi. Baysoy'un hapis cezası ertelenirken, Canpolat hakkındaki hükmün ertelenmesine yer olmadığına karar verildi. Baysoy ve Canpolat hakkındaki hüküm duruşma salonunda avukatları yokken okundu.

Savcı boş geçmedi

Duruşma savcısı, Necmiye Alpay, Hasan Cemal, Nadire Mater, Yıldırım Türker, Jülide Kural, Faruk Balıkçı, Derya Okatan, Kumru Başer, Murat Uyurkulak, Dicle Anter, İlham Bakır, Ayşe Batumlu Kaya'nın yargılandığı dosyalarda esas hakkındaki mütalaalarını da açıkladı. Mütalaalarda gazeteci, yazar ve oyuncuların örgüt propagandası ve örgütlerin yayınlarını basma ve açıklama suçlarından 7.5 yıl ila 10.5 yıla kadar hapis cezaları istendi.

Cemal'e 1 yıl 3 ay hapis cezası

Cemal'in 11 Temmuz 2016 tarihli “Fehman Hüseyin” başlıklı köşe yazısından yargılandığı dosyada da duruşma savcısı örgüt propagandası suçlamasıyla 7.5 yıla kadar hapis cezası talep etti. Duruşmada konuşan Cemal'in avukatı Fikret İlkiz, mütalaanın kendini yanıltmadığını söyledi. İddianameyi FETÖ/PDY sanığı savcı Murat İnam'ın hazırladığını anımsatan İlkiz, “Bu savcının hazırladığı iddianameyle yargılanıyor müvekkilim. Bu iddianameyi kabul etmediğim gibi bu mütalaayı da kabul etmiyorum” dedi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Sürek Türkiye kararını anımsatan İlkiz, “Bu kararda terör örgütlerinin yayınlarını basma ve açıklama suçundan verilen ceza ile ifade özgürlüğü hakkının ihlal ediliği belirtilmiştir. Bu kararları diğer davalarda da uzun uzun dinleyeceksiniz. Gazetecilik işinden ceza istemek kadar ceza vermek de zor bir iştir” dedi. Son sözü sorulan Cemal ise, “Gazetecilik suç değildir. Gazeteciliğin suç olduğu toplumlarda ülkelerde hukuk, özgürlük ve demokrasi olmaz. Bugüne kadar yazdığım yazılardan ve kitaplardan dolayı ilk kez böyle bir suçlamayla karşı karşıyayım. Hiçbir zaman terörü savunmadım, propagandaya alet olmadım. Barış ve demokrasiyi savundum” dedi. Mahkeme, köşe yazısında dağda geçen birkaç günün övgüyle anlatıldığı gerekçesiyle ertelemeli 1 yıl 3 ay hapis cezasına hükmetti. Mahkeme duruşmaları 7 ve 9 Mart tarihlerine erteledi.

Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyası nedir?

Özgür Gündem gazetesine yönelik artan baskıya dikkat çekmek için 3 Mayıs 2016 Dünya Basın Özgürlüğü gününde, Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyası başlatılmıştı. Savcılık, kampanyaya katılan 36 gazeteci hakkında peşi sıra soruşturmalar başlatmış, kampanyaya destek veren Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, Türkiye İnsan Hakları Vakfı Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı ve gazeteci-yazar Ahmet Nesin bir süre tutuklu yargılanmıştı. Önderoğlu, Fincancı ve Nesin’in aralarında bulunduğu 36 gazeteci, yazar ve oyuncu, 7.5 yıl ila 36.5 yıl hapis cezası istemiyle yargılanıyor. 36 gazeteci hakkındaki iddianamelerin 12 tanesini, FETÖ davasında yargılanan Cumhuriyet Savcısı Murat İnam, hazırladı. İddianamelerin en uzunu iki sayfa. 

‘Sanık’ listesi renkli

Davanın sanıklarından biri dilbilimci yazar Necmiye Alpay. Doktorasını Paris Nanterre Üniversitesi’nde uluslararası iktisat alanında yaptı. Kısa süreli öğretim üyelikleri dışında, çevirmen, dil danışmanı ve yazar olarak da çalışan Alpay, 2001-2011 yılları arasında Radikal gazetesinde yazdı. Alpay, 1980 askeri darbesi sonrası 35 yaşındayken girdiği Mamak Cezaevi’nde 3 yıl kalmıştı. Alpay aynı zamanda gazetenin yayın danışma kurulunda olduğu gerekçesiyle 4 ay tutuklu kaldı. 47 yıldır gazetecilik yapan Hasan Cemal, 1980’den bu yana PKK ve Kürt sorunu ile ilgilendi. Çok sayıda kitaba imza attı. Cemal, İmralı Zabıtları’nın yayınlanmasının ardından 2013’te Milliyet gazetesindeki görevinden kovulmuştu. Müzisyen, insan hakkı savunucusu Şanar Yurdatapan, 12 Eylül darbesinin ardından yurttaşlıktan çıkarıldı. 1991 yılında Türkiye’ye döndü.

Sivil itaatsizlik eylemlerinin öncülerinden biri olan Yurdatapan, birçok kez tutuklu yargılandı. Yurdatapan, geçen günlerde Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği davası kapsamında ertelemeli 1 yıl 3 ay hapis ve 6 bin TL para cezasına mahkûm edildi. Oyuncu Jülide Kural, Ankara Sanat Tiyatrosu, Kenterler Tiyatrosu, Dostlar Tiyatrosu, Tiyatro Stüdyosu, Paris’teki Liberte (özgürlük) Tiyatrosu dahil pek çok sahnenin tozunu yuttu. En iyi kadın oyuncu dahil çok sayıda ödülü var. Yazar Murat Uyurkulak’ın Tol dahil 5 kitabı bulunuyor. Gazeteci Ertuğrul Mavioğlu, PKK gerillalarının gündelik ve siyasi hayatının ele alındığı Bakur belgeselinin yönetmenlerinden. 34. İstanbul Film Festivali’nde Kültür Bakanlığı’nca sansürlenen, belgesel yurtdışında birçok ülkede ödül kazandı. Gazeteci Yıldırım Türker, uzun yıllar Radikal gazetesinde yazdı. Türker aynı zamanda, şair ve tiyatro çevirmeni.

158 davaları var

Özgür Gündem gazetesi çalışanları da yargı kıskacında. Gazetenin eski Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin, eski Sorumlu Yazıişleri Müdürleri Reyhan Çapan ve 175 gündür tutuklu bulunan İnan Kızılkaya hakkında da kapatma kararının ardından Cumhurbaşkanı’na hakaret Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni, devletin kurum ve organlarını aşağılama suçlamalarının da bulunduğu 158 tane dava açıldı. Gazetenin Yayın Danışma Kurulu’na yönelik soruşturma kapsamında ise yazarlar Aslı Erdoğan ve Necmiye Alpay 4.5 ay tutuklu kalmıştı.

EMSAL AİHM KARARLARI

Özgür Gündem gazetesinin geçirdiği hukuki sürecin bir benzerini 1992 yılında Gerçek dergisi yaşadı. Derginin, hemen hemen her sayısına örgüt propagandası davası açılır, sahibi avukat Kamil Tekin Sürek’e para cezası verilirdi. Sürek, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM), Türkiye’yi mahkûm ettirdi. Sürek’e adil yargılanma hakkı ihlal edildiği gerekçesiyle tazminat ödendi. Sürek’in AİHM davası içtihat olarak Türkiye’deki pek çok davada referans gösterildi. Sürek, cezaevlerindeki gazetecilerin sayısı ile gazete ve dergilere yönelik açılan davaların sayısının siyasi duruma göre değiştiğini vurguluyor. “Masanın devrilmesi ve AB ile iplerin koparılmasından sonra ise yine 90’lı yıllara dönüldü ve davalar hızla arttı” diyor. Nöbetçi Yayın Yönetmenliği dayanışma eylemi gibi geçmişte de eylemler olduğunu anımsatan Sürek, şöyle devam ediyor: “Şimdiki cezalar AİHM’ye gittiğinde Türkiye hükümeti aleyhine kararlar çıkacaktır. İfade, basın, düşünce, örgütlenme özgürlüklerinin ihlal edildiği çok açık. Siyasi duruma göre belki davalar azalacak, beraatler artacak ya da tam tersi davalar çoğalacak, cezalar ve hapse atmalar artacak. Bu açıdan referandum önemlidir örneğin. Referandumda ‘hayır’ çıkarsa durum farklı olur, ‘evet’ çıkarsa farklı olur.”