Çaykur'un yaş çay alımında, kota ve kontenjan ile randevulu sistem uygulamasının ardından yeni bir uygulamaya daha imza atacağı ileri sürüldü. Kuru çay üretiminde istenen ve beklenen verimi (randımanı), yani yaş çaydan üretilen kuru çay miktarı oranını tutturamayan Çaykur, faturayı yaş çay üreticisine kesmeye hazırlanıyor.
İddialara göre, önümüzdeki günlerde Doğu Karadeniz Bölgesi'nde '2016 Yılı Yaş Çay Kampanyası' kapsamında başlayacak olan 2'nci sürgün yaş çay alımları öncesi Çaykur, üreticiyi şok edecek yeni bir uygulamayı daha hayata geçiyor. Uygulamaya göre, yaş çay alımlarında ıslaklık, kirlilik ve evsafa (gerekli vasıflar) uygun olmayan nedenlerle verilen fireler ile kuru çay üretiminden kaynaklanan eksikliklerin bedeli üreticilere yüklenecek.
Akıllara ziyan uygulama
Çaykur Genel Müdürlüğü, fabrikalardan istediği randıman oranı, yani 100 kilo yaş çaydan elde edilecek kuru çay miktarı olan yüzde 20-22 rakamının gerçekleşmemesi üzerine yeni bir arayışa girdi ve neredeyse, 'akıllara ziyan' bir yöntemle yaş çayda 'peçete' dönemini başlattı. Bölgede havaların genelde yağmurlu olması sebebiyle fabrikaların geçmişte yüzde 5, son yıllara ise yüzde 10’a kadar değişik rakamlarda uyguladığı yaş çaydaki ıslaklık oranı, randımanda da istenilen rakamın tutturulamaması, Çaykur tarafından artık yeni bir yöntemle tespit edilecek.
'Peçete yöntemi'
Kamuoyunda 'Peçete Yöntemi' adı verilen yeni uygulamada her çay alım yerine çok hassas bir terazi verilecek. Alım yerine gelen ıslak çaylardan alınacak belli bir miktar çay, ıslak olarak tartılacak. Daha sonra bu ıslak çaylar 'peçete' ile kurutularak, yeniden tartılacak ve çıkan rakama göre ıslak çayın tamamına uygulanacak ıslaklık firesi oranı tespit edilecek!
Yüzde 30'luk kayıp
Konuya ilişkin örneklemeler yapan eski Çaykur çalışanları, "Numune olarak alınan ve tartılan 300 gram ıslak çay, peçete ile kurutulduktan sonra tekrar tartıldığında 240 gram gelirse, ıslaklık oranı üreticinin o an alım yerine getirdiği yaş çaya yüzde 20 oranında uygulanacak. Yani bunun anlamı, 500 kilo yaş çayı olan üreticiden 100 kilo ıslaklık firesi kesilecek ve çayı 400 kilo olarak işlenecektir" diye konuya açıklama getirdiler.
Uygulamayı eleştiren Çaykur'dan emekli üst düzey fabrika yöneticileri, "Uygulamayı akıl eden Çaykur uzmanları, uygulamayı Fabrika Tarım Müdürlerine ve Teknik elemanlara anlatırken yaş çayları kova içerisindeki suya attıktan sonra çıkarıp peçeteyle temizliyor ve yeniden tartıyor. Fire rakamlarının yüzde 20, hatta 30’un bile üzerinde çıktığı söyleniyor. Buna göre, yüzde 20’nin altında firesi olmayacak" şeklinde değerlendirmelerde bulunuyorlar.
Üreticinin emeğine göz konuluyor
Uygulamayı eleştiren yurttaşlar ise, "Çaykur’da hala bir şeyler değişmiyor. Sanki yaş çaya çok büyük para verilmiş gibi üreticinin emeğine ve ekmeğine göz koyan Çaykur yöneticilerinin bu uygulamadaki yasal dayanağı nedir? Bu konu önümüzdeki günlerde Rize’de ve bölgede çok su kaldıracağa benziyor. Ayrıca Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç’in de bu konuda diyeceklerini bekliyoruz" şeklinde tepkilerini dile getirdiler.
****
ÇAY-SEN: Yönetim basiretsiz
Çaykur yetkililerinin çay eksperleriyle yapılan toplantıda, yeni çay alım politikasını açıkladığı kaydedilen Çay-Sen’in açıklamasında, “Buna göre, ‘her bir bez çaya kalite kontrol yapılacak ve yüzdelik verilecek. Çayın yüzdelik olarak kalitesine göre fire kesimi yapılacak’. Bu fire kesimi dara, bez payı, ıslaklık payı değildir. Bu bahse konu miktar çayın kalite ya da kalitesizliğine göre değişecektir. Örneğin çay yüzde 30 kötüyse 100 kg çaydan 30 kg çay düşülecektir” denildi.
Eksperlerin uygulamaya karşı çıkarak, mümkün olmaz yönünde tepki gösterdikleri ifade edilen açıklamada, “Çaykur, müstahsilden yaş çayını zamanında alma garantisi verememektedir. Belirli bir zaman diliminde toplanması gereken çay, toplanmazsa kaliteli olması mümkün mü? Bu işin bir başka boyutu da eksperlerin, 2 ya da 3 alım merkezine bakmaları ve bu kadar kısıtlı zamanda, bunu uygulamalarıdır. Bunu yetiştirmek mümkün gözükmemektedir. Biz yaş çay üreticileri ve Çay Üreticileri Sendikası olarak, çayın kaliteli olmasının tarlada başladığının bilincindeyiz. Biz, çayımızı tarladan toplanması gereken zamanda toplayacağız, peki siz alacak mısınız? Zamanında toplanmayan çaydan kalite bekleyemezsiniz. Yanlış olan da budur. Siz daha fabrikalarınızı sezona hazırlayamıyor ve çay üreticisini adeta cezalandırıyorken, kontenjanlarınız yüzünden kotalarını dolduramazken, hangi kaliteden söz ediyorsunuz? Böyle kötü yönetim basiretsizlikleriyle siz kaliteyi yakalayamazsınız, bu kafayla bu iş olmaz” ifadelerine yer verildi.
Kaynak: Birgun.net