6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 35. maddesi ile HMK’nın 137 ve 140 maddelerinde değişiklik yapıldı.
Yapılan değişiklikliklerle hakimlere tarafları arabuluculuğa teşvik görevi verildi.
HMK’nın arabuluculuğa yer veren 137 ve 140. maddeleri karşısında tarafların hakimi ciddiye almayarak arabulucuya gitmekten kaçınmaları çok zor görünüyor. Sonuçda dava konusunda karar verecek olan yine hakim olacaktır. Taraflar hakimin arabulucuya gitme önerisi karşısında itirazcı bir tutum takınmaktan kaçınacaklardır.
Dava tarafların serbestçe tasarruf edebileceği bir dava ise hakim tarafları sulhe (Ek ibare : 6325 - 7.6.2012 / m.35/2-a / Yürürlük / m.37/b)“veya arabuluculuğa” teşvik edecek ve bu hususları tutanağa geçirecektir.
Madde metninden anlaşılacağı gibi hakim tarafları sadece arabuluculuğa teşvik ile yetinmeyecek, arabuluculuğu tavsiye etme nedenlerini de yazarak bir tutanak düzenleyecektir. Ön inceleme bilindiği gibi tarafların dilekçe teatisinden sonra yapılmaktadır. Hakim bu aşamada tarafların uzlaşabileceği ve uzlaşamayacağı konularda bir sonuca varacaktır. Hakim vardığı bu sonucu taraflara anlatacak ve buna göre sulhe veya arabulucuya gitmeye teşvik edecektir.
140. maddeye göre de hakim arabuluculuk ile sonuç alınacağı kanaatine varırsa yeni bir duruşma günü verecektir.
Ön inceleme duruşmasından sonra hakim arabuluculuk faaliyetlerinden bir sonuç alınıp alınmadığını, sonuç alınamadığını görmesi halinde tarafların anlaşamadıkları hususları tespit ederek tutanağa geçirecek ve tutanak taraflarca imza edilecektir. Bundan sonra mahkeme bu tutanağa göre tahkikata devam edecektir.
Türkiye’de arabuluculuğa AB ülkelerinden daha çok rağbet edileceği beklenmektedir.
TEŞVİK
Her ne kadar 6325 sayılı yasa arabuluculuğu tarafların serbest iradesine bırakmakda ise de HMK’nın 137 ve 140. maddeeleri hakime tarafları arabulucuya gitme konusunda zorlama görevi vermektedir. Kanundaki teşvik ibaresini Türkiye koşullarında böyle yorumlamak gerekmektedir.
Kaldı ki hakim tarafları arabuluculuğa teşvik ederken onların dilekçelerine ve uygulanacak kanun maddelerine ve içtihada dayanacaktır. Hakim taraflara böyle detaylı bir teklif sunduktan sonra istisnalar hariç herkesin arabuluculuğa gideceğini söylemek abartı olmasa gerek..
İşte bu nedenlerle önümüzdeki aylarda arabulucuk talebinde patlama yaşanacağını söyleyebiliriz.
HMK 137 ve 140. maddelerin ilgili fıkraları:
MADDE 137- (1) Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ön inceleme yapılır. Mahkeme ön incelemede; dava şartlarını ve ilk itirazları inceler, uyuşmazlık konularını tam olarak belirler, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemleri yapar, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda onları sulhe (Ek ibare : 6325 - 7.6.2012 / m.35/2-a / Yürürlük / m.37/b)“veya arabuluculuğa” teşvik eder ve bu hususları tutanağa geçirir.
Madde 140-
2) Uyuşmazlık konularının tespitinden sonra hâkim, tarafları sulhe (Ek ibare : 6325 - 7.6.2012 / m.35/2-b / Yürürlük / m.37/b)“veya arabuluculuğa” teşvik eder; bu konuda sonuç alınacağı kanaatine varırsa, bir defaya mahsus olmak üzere yeni bir duruşma günü tayin eder.
(3) Ön inceleme duruşmasının sonunda, tarafların sulh (Ek ibare : 6325 - 7.6.2012 / m.35/2-b / Yürürlük / m.37/b)“veya arabuluculuğa” faaliyetinden bir sonuç alıp almadıkları, sonuç alamadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın altı, duruşmada hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür.
İlk Arabuluculuk Sınavı 21 Eylül'de.
2013 Arabuluculuk 1.Sınavı İlanı
Arabuluculuk Yönetmeliği
Arabuluculuk Kanunu 6325
İstanbul Barosu'nun Arabuluculuk Eğitim Programı İçin Tıklayınız
Tbb'nin Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Eğitim Programı Katılım Formu İçin Tıklayınız
