Dava Konusu Kural

Dava konusu kuralla, Genelkurmay Başkanının gerek görmesi hâlinde Silahlı Kuvvetler personeli hakkında Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde bu amaçla kurulmuş birimde disiplin soruşturması yapma/yaptırma yetkisine son verilmiştir.

İptal Talebinin Gerekçesi

Başvuruda özetle; bir disiplin amiri olan Genelkurmay Başkanının disiplin soruşturmasıyla ilgili yetkisinin ortadan kaldırılmasının maiyetindekiler üzerinde sahip olduğu ve mevzuattan kaynaklanan yetkisini kullanamamasına neden olacağı, bunun da Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) hiyerarşik yapısını zedeleyeceği belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Hukuki Yararı Bulunanlara Davanın İhbar Edilmemesi Nedeniyle Mahkemeye Erişim Hakkının İhlal Edilmesi Hukuki Yararı Bulunanlara Davanın İhbar Edilmemesi Nedeniyle Mahkemeye Erişim Hakkının İhlal Edilmesi

Genelkurmay Başkanının TSK’nın disiplin sistemi içindeki konumuna, görev ve yetkilerine ilişkin olarak Anayasa’da herhangi bir hüküm bulunmadığından bu hususları belirleme yetkisi anayasal ilkelere uygun olmak şartıyla kanun koyucuya aittir. Kanun koyucu bu yetkisini Genelkurmay Başkanının Anayasa’da belirtilen hukuki statüsünü gözönünde tutarak kullanmalı, bu kapsamda onun Anayasa’nın 117. maddesinin üçüncü fıkrasında öngörülen Silahlı Kuvvetlerin komutanı olma vasfını zedeleyecek ya da etkisiz ve anlamsız kılacak düzenlemelerden kaçınmalıdır.

Genelkurmay Başkanının daha önce Kuvvet Komutanlıkları ile bağlı birliklerinin personeliyle ilgi olarak disiplin soruşturmasını bizzat Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde yürütmesi mümkün iken dava konusu kuralla bu imkâna son verilmiştir. Buna karşılık Genelkurmay Başkanının Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde görev yapan personel hakkında disiplin soruşturması yürütme yetkisi ise devam etmektedir.

Kuralın Genelkurmay Başkanlığının ve tüm Kuvvet Komutanlıklarının ayrı ayrı ve doğrudan Millî Savunma Bakanına bağlanmasına koşut olarak Genelkurmay Başkanının Silahlı Kuvvetler personelinin en üst ve ortak hiyerarşik amiri ve dolayısıyla üst disiplin amiri olma niteliğinin sona ermesi nedeniyle disiplin soruşturması yetkisinin de bu yeni konumu ile uyumlu hâle getirilmesi amacına yönelik olduğu anlaşılmıştır.

Kuralın Genelkurmay Başkanının komutası altındaki kuvvetlere emir ve talimat verme, bu suretle onları sevk ve idare etme yetkisini kullanmasını, dolayısıyla komutanlık görevini gereği gibi yerine getirmesini engelleyen bir yönü bulunmamaktadır. Bu itibarla kuralla 6413 sayılı Kanun’un 7. maddesinin (3) numaralı fıkrasının yürürlükten kaldırılmasının Genelkurmay Başkanının Anayasa’da öngörülen Silahlı Kuvvetlerin komutanı olma niteliğini zedelemediği sonucuna varılmıştır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa’ya aykırı olmadığına ve iptal talebinin reddine karar vermiştir.

https://www.anayasa.gov.tr/