<h2><span style="font-size: 14px;">Yeni anayasada 40 madde üzerinde uzlaşma sağlandı. Geri kalan maddeler ise ihtilaflı yazıldı. Meclis Başkanı Cemil Çiçek için hazırlanan ve liderlere sunulacak olan yeni anayasada 150 madde var. </span></h2> <br /> <div class="WordSection1"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">NEVİN BİLGİN / STAR<br /> <br /> Uzun süredir çalışmaları süren yeni Anayasa konusunda artık sona yaklaşılıyor. Siyasi partiler önerilerini verdi... Üzerinde uzlaşılan 40 madde var. İşte yeni anayasanın son hali...<br /> <br /> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">NOT: Yeşil renkle yazılanlar üzerinde mutabakat sağlanmış maddeleri, kırmızı ile yazılanlar uzlaşılamayan maddeleri ifade etmektedir... <br /> <br /> <span style="color: rgb(51, 153, 102);">TEMEL HAKLAR VE HÜRRİYETLER (ÖZGÜRLÜKLER)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">“<b style="mso-bidi-font-weight: normal">A.Temel Haklar ve Hürriyetler (Özgürlükler)</b></span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -17.95pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">a)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Temel İlkeler </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İnsan <i style="mso-bidi-font-style:normal">onur ve haysiyeti</i></span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 1.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) İnsan <i style="mso-bidi-font-style: normal">onur ve haysiyeti</i> dokunulmazdır. İnsan <i style="mso-bidi-font-style: normal">onur ve haysiyeti</i> insan haklarının ve anayasal düzenin temelidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Devlet, insan <i style="mso-bidi-font-style:normal">onur ve haysiyeti</i> ile insanın maddi ve manevi varlığını geliştirme hakkına saygı duyar, bu değerleri korur ve bunların önündeki tüm engelleri kaldırır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(Aşağıdaki not temel hak ve hürriyetlerle ilgili gerekçelerin yazılması aşamasında dikkate alınmak üzere yazılmıştır.)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İnsan onuru ve haysiyeti, insanın ırf insan olmaktan kaynaklanan değerinin tanınmasını, korunmasını ve geliştirilmesini ifade etmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet kavramı, geniş anlamıyla, kamu yetkisi veya gücünü kullanan bütün organları veya kurumları içermektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Temel hak ve hürriyetlerin (özgürlüklerin) niteliği ve bütünlüğü</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 2. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Herkes, kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere/özgürlüklere sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.45pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Temel hak ve hürriyetler/özgürlükler bir bütündür ve birbirini tamamlar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(Aşağıdaki not temel hak ve hürriyetlerle ilgili gerekçelerin yazılması aşamasında dikkate alınmak üzere yazılmıştır.)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">B</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ir hakkın Anayasada yer almamış olması onun insan haklarından sayılmasına engel teşkil etmez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Eşitlik</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 3. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes hukuk önünde eşittir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Hiç kimse, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep,</span><span style="color: red;">(CHP ve BDP Önerisi: etnik köken, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve diğer sebeplerle ayırımcılığa tabi tutulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (MHP Önerisi: Hiç kimse hiçbir sebeple ayrımcılığa tabi tutulamaz.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir.Devlet, bu eşitliğin hayata geçmesini sağlamak ve kadına yönelik her türlü şiddeti ve kötü muameleyi önlemekle yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.</span><span style="color: red;"> (CHP ve BDP önerisi: Bir cinsiyetin üstünlüğüne dayanan kültürel veya toplumsal önyargılardan kaynaklanan uygulamaları ve hukuk kurallarını ortadan kaldırmak devletin ödevidir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Çocuklar, yaşlılar, engelliler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.Devlet fırsat eşitliğinin sağlanması amacıyla bu kesimler için özel tedbirler alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6)Devlet organları ve kamu görevi ifa edenler eylem ve işlemlerinde, herkesin temel hak ve özgürlükler ile kamu hizmetlerinden hukuk önünde eşitlik ilkesine uygun olarak yararlanmasını sağlamak ve sosyal hayattan dışlanmayı önlemek zorundadır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">b)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kişi Hak ve Hürriyetleri (Özgürlükleri)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Hayat (yaşam) hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 4.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes hayat (yaşama) hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Meşrumüdafaavesuçlamücadeleesnasındakanununcevazverdiğidurumlarda, hayat (yaşam) hakkınıortadankaldıracakya da tehlikeyedüşürecekölçüdegüçkullanımınınkesinliklezorunluolmasıhaliistisnadır. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçenotu: </span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">“Iztırar (zorunluluk) hali” maddemetniiçerisindeyeralmamaklabirlikteistisnaidurumlariçerisindeelealınır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Öldürmefiilleri…</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">İnsanınmaddivemanevivarlığı, bütünlüğüvekorunması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 5.</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes, maddivemanevivarlığını</span><span lang="EN-US" style="color: red;">(AK Partive CHP Önerisi: kendikültürünüvekimliğini)</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">koruma, geliştirmevebunasaygıgösterilmesiniistemehakkınasahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Tıbbizorunluluklarya da kişininaydınlatılarakrızasıalınmakşartıyla (koşuluyla), kanundaaçıkçabelirtilenhallerdışında, bilimselvetıbbideneylerdâhil, vücutbütünlüğünedokunulamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> (3) İnsanbedeni (vücutbütünlüğü), organları (veuzuvları) (doku), onur (şeref) vehaysiyetineaykırıbirşekildemetalaştırılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Çocuk Hakları</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 6. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)</span><span style="color: red;">(CHP önerisi: 18 yaşını doldurmayan herkes çocuktur.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Her çocuk, kendi iyiliği için gereken himaye ve bakımdan yararlanma, maddi ve manevi varlığını geliştirme, </span><span style="color: red;">(BDP önerisi:kendi kültüründen yararlanma ve kendi dilini kullanma)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> görüşlerini serbestçe açıklayabilme; cinsel sömürü, şiddet, her türlü kötü muamele ve istismardan korunma, aile içinde yaşamını (hayatını) sürdürme, kendi menfaatine açıkça ters düşmedikçe ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma, aile ortamından ayrılması halinde uygun bakımdan yararlanma; barınma, temel sağlık ve sosyal hizmetlerden faydalanma hakkına sahiptir. Devlet, bu fıkrada sayılan hakların kullanımına ilişkin her türlü tedbiri alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Çocukla ilgili her durumda çocuğun üstün yararı gözetilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (CHP ve BDP önerisi: Çocukla ilgili kararların alınmasında çocuğun katılımın sağlanması esas alınır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4)Çocuğun tutuksuz yargılanması esastır. Tutukluluk veya hükümlülük hallerinde çocukyetişkinlerden ayrı olarak ve</span><span style="color: red;"> (MHP “yetişkinlerden ayrı olarak” tabirine muhalefet etmektedir.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yaşına uygun kurumlarda bulundurulur. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP notu: Yaşına uygun tabirinin anlamı ıslahevinin kapasitesine göre çocukların en yakın yaş grupları ile birlikte barındırılmasını, </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Kurumdan anlaşılması gereken ise cezaevi değil çocuk ıslahevidir. Bu nedenle kırmızı ile boyalı kısma muhalifiz.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">İşkence, insanlıkdışıveaşağılayıcımuameleyasağı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 7.</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) İşkence, insanlıkdışıveaşağılayıcımuameleyasaktır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Hürriyetlerin (özgürlüklerin) kısıtlanmasıvecezalarıninfazıhalleridahilolmaküzerehiçkimseyeinsanonur (şeref) vehaysiyetiylebağdaşmayanbircezaverilemezvemuameleyapılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçenotu: </span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Adlikontrolvegüvenliktedbirleri, “muameleyapılamaz” ibaresininkapsamınadahildir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Zorlaçalıştırmaveangaryayasağı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 8.</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Hiçkimsezorlaçalıştırılamaz. İnsanticaretiveangaryayasaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Ülkeihtiyaçlarınınzorunlukıldığıalanlardaöngörülenvatandaşlıködeviilevatanhizmetiniteliğindekiveyahükümlülükhallerindeyapılançalıştırmalarailişkinesaslarkanunladüzenlenir. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Seçenek tedbir ve yaptırımlar hükümlülük kapsamında değerlendirilecektir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Demokratik toplum düzeninin gereklerine, ölçülülük ve hakkın özüne dokunulmaması ilkelerine uygun olarak.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kişi hürriyeti (özgürlüğü) ve güvenliği</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 9.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes kişi hürriyeti (özgürlüğü) ve güvenliğine sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Aşağıda gösterilen haller (durumlar) dışında kimse kişi hürriyetinden (özgürlüğünden) mahrum (yoksun) bırakılamaz;</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">a) Mahkemelerce verilmiş hürriyeti kısıtlayıcı cezaların ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesi,</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">b) Mahkemelerce verilmiş yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi,</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">c) Kişinin kendisinin veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin (özgürlüklerinin) korunması amacıyla verilmiş mahkeme kararının veya kanunda öngörülen idari tedbirlerin yerine getirilmesi,</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">d) Usulüne aykırı şekilde ülkeye giren veya hakkında sınır dışı etme ya da iade kararı verilen kişinin yakalanması, gözaltına alınması veya tutuklanması, </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (3) Yakalama ve tutuklama hâkim kararı ile olur. Tutuklama kararı, hakkında kuvvetli suç şüphesi bulunan kişilerin, ancak kaçmalarını, delillerin yok edilmesini veya değiştirilmesini önlemek amacıyla veya bunlar gibi tutuklamayı zorunlu kılan ve kanunda gösterilen diğer hallerde verilebilir. Kuvvetli suç şüphesinin varlığı veya isnat edilen suçun ağırlığı tek başına tutuklama nedeni sayılamaz. Tutuklama nedenlerinin varlığı somut olgulara (müşahhas hadise) dayandırılarak gerekçeli olarak belirtilmedikçe ve adli kontrol önlemlerinin yetersizliği açıklanmadıkça tutuklamanın devamı kararı verilemez.Hâkim kararı olmadan yakalama, ancak suçüstü halinde veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, suçluluğu hakkında kuvvetli suç şüphesi bulunan kişilerle ilgili olarak yapılabilir. Yakalama ve tutuklamanın usul ve esasları kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Yakalanan veya tutuklanan kişiye, yakalama veya tutuklama sebepleri ile hakkındaki iddialar ve kanunen kendisine tanınan haklar</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">herhalde</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> yazılı, bunun hemen mümkün olmaması halinde sözlü olarak derhâl; toplu suçlarda ise en geç hâkim huzuruna çıkarılıncaya kadar bildirilir. Kişi gözaltına alınır alınmaz derhal müdafii ile görüştürülür.Soruşturma evresinde müdafiin dosyayı inceleme yetkisi savunma hakkını ortadan kaldıracak biçimde sınırlanamaz. Müdafii olmayan kişiye baro tarafından bir müdafii görevlendirilir.Kişinin yakalandığı veya tutuklandığı yakınlarına derhâl bildirilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Not: (BDP Önerisi) </span></b><span style="color: red;">Anadilini kullanma hakkı ve adil yargılanma hakkı maddelerinde bir uzlaşma sağlanmazsa “tercih ettiği dilde” ibaresinin tekrar eklenmesi önerilmiştir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Yakalanan veya gözaltına alınan kişi, tutulma yerine en yakın mahkemeye gönderilmesi için gerekli süre hariç, en geç yirmi dört saat; toplu olarak işlenen suçlarda ise en çok doksan altı saat içinde hâkim önüne çıkarılır. Hiç kimse, bu süreler geçtikten sonra hâkim kararı olmaksızın hürriyetinden mahrum bırakılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Tutuklanan kişilerin, makul süre içinde yargılanmayı ve soruşturma veya kovuşturma sırasında serbest bırakılmayı isteme hakları vardır. Serbest bırakılma, ilgilinin yargılama süresince duruşmada hazır bulunmasına veya hükmün infazını sağlamak için bir güvenceye veya başka yükümlülüklerin yerine getirilmesine bağlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Her ne sebeple olursa olsun, hürriyeti kısıtlanan kişi, kısa sürede durumu hakkında karar verilmesini ve bu kısıtlamanın kanuna aykırılığı halinde hemen serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla yetkili bir yargı merciine başvurma hakkına sahiptir. Yargı mercii kararını vermeden önce hürriyeti kısıtlanan kişiyi dinler. Soruşturma ve kovuşturma aşamalarındaki tutukluluğa ilişkin azami süreler kanunla belirlenir. Tutuklama hiçbir surette cezalandırma şekline dönüştürülemez. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Akıl hastalığı gibi 1982 Anayasasının 19. Maddesinin 3. fıkrasındaki sebepler</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kadının korunması, 4320 sayılı Kanunda öngörülen ailenin korunması, şiddetin önlenmesi</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Maddenin 3. fıkrasındaki “Bunlar gibi” ibaresinden …. kastedilmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not: “</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Çocu</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ğun gözetim altında tutulması veya yetkili merci önüne çıkarılması için verilen kararın yerine getirilmesi” çocuk hakları maddesinde müzakere edilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not:</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(1. Öneri: Bu sürelerolağanüstühal, sıkıyönetimvesavaşhallerinde, buhallerinşartlarıilesınırlıolmakkaydıylatopluolarakişlenensuçlariçinuzatılabilir.) (2. Öneri: </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bu süreler olağanüstü haller ve savaş hallerinde üç güne kadar uzatılabilir.) (3. Öneri: Böyle bir cümle bulunmasın.) olağanüstü hal ile ilgili maddede müzakere edilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> “</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Bu esaslar d</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ışında bir işleme tâbi tutulan kişilerin uğradıkları zarar, tazminat hukukunun genel prensiplerine göre devletçe ödenir.” Temel hak ve hürriyetlerin ihlali ile ilgili ayrı bir maddede müzakere edilecektir. Sadece devlet değil, zarara sebebiyet veren kişiye de rücu imkanı değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Özel hayatın (yaşamın) ve aile hayatının (yaşamının) gizliliği ve korunması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 10. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Özel hayatın (yaşamın) ve aile hayatının (yaşamının) gizliliğine dokunulamaz. Herkes, özel hayatına (yaşamına) ve aile hayatına (yaşamına) saygı gösterilmesi ve korunması hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Millî güvenliğin, kamu düzeninin, </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Bu iki kavram metinde yer almasın.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">genel sağlığın, </span><span style="color: red;">genel ahlâkın(BDP ve CHP Önerisi:Bu kavram metinde yer almasın.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya kuvvetli şüphenin varlığı halinde suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; ayrıca bu sebeplere ve adli soruşturma gereklerine bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde</span><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP Önerisi: kanunla yetkili kılınmış merciin)/(CHP ve BDP Önerisi: cumhuriyet savcısının)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yazılı emri bulunmadıkça, kimsenin üstü, özel kâğıtları ve hiçbir eşyası aranamaz; bunlara el konulamaz.Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde el koyma kararı kendiliğinden kalkar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe Notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> “Demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak ve hakkın özüne dokunulmaması kaydıyla” ibaresi temel hakların sınırlandırılmasıyla ilgili ayrı bir madde olarak görüşülecek.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu düzeni, genel sağlık, genel ahlak ve milli güvenlik kavramları gerekçede sınırları belirlenecek şekilde tanımlanmalıdır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kişisel bilgi ve verilerin korunması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 11. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Kişisel bilgi ve verilerin gizliliği esastır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> (2) Herkes, kişiselbilgiveverilerininkorunmasıhakkınasahiptir. Bu hak; kişiselbilgiveverilerikonusundabilgilendirilme, bunlaraerişme, bunlarındüzeltilmesiniveyasilinmesinitalepetmeveamaçlarıdoğrultusundakullanılıpkullanılmadığınıöğrenmeyi de kapsar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> (3) Kişiselbilgiveveriler, ancakkişininaçıkrızasınaveyakanunlaöngörülenmeşrubirsebebedayalıolarak, ayrımcılığayolaçmayacakşekildetoplanabilir, işlenebilirvekullanılabilir. Kişiselbilgiveverilerotomatikolaraktoplanamazveyaişlenemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Kişiselbilgiveverilerinkorunmasınailişkinesasveusuller, buhakkınetkiliolarakkullanılmasınısağlayacakşekildekanunladüzenlenir. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">: Bu hakkın kullanılmasının basın özgürlüğü açısından doğuracağı sakınca ilgili maddede veya gerekçede yer alacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Makul süre ve istisnalar gerekçede izah edilecektir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">BDP önerisiolan “</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kişilerin ırk, etnik köken, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep veya diğer inançları, dernek, vakıf, parti ve sendika üyeliği, sağlık ve özel yaşamları ile ilgili kişisel veriler toplanamaz veya işlenemez.” kavramları gerekçe notu olarak tartışılacaktır.</span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Konut dokunulmazlığı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 12.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Hiç k</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">imseninkonutunave</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kamuya açık olmayan özel işyerine</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">dokunulamaz. Herkes, konutunaveişyerineyönelikhukukdışımüdahalevesaldırılarakarşıkorunmahakkınasahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Millî güvenliğin, </span><span style="color: red;">kamu düzeninin, (BDP Önerisi: Bu iki kavram metinde yer almasın.) (CHP Önerisi: Kamu düzeni kavramı metinde yer almasın) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">genel sağlığın, </span><span style="color: red;">genel ahlâkın(BDP ve CHP Önerisi:Bu kavram metinde yer almasın.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya kuvvetlişüphenin varlığı halinde suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; ayrıca bu sebeplere ve adli soruşturma gereklerine bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde </span><span style="color: red;">kanunla yetkili kılınmış merciin/(CHP ve BDP Önerisi: cumhuriyet savcısının)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yazılı emri bulunmadıkça, kimsenin konutuna girilemez, konutunda arama yapılamaz ve buradaki eşyaya el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hakim, kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kararı kendiliğinden kalkar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Öneri: Suç işlemenin önlenmesi veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebebiyle, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin konutuna girilemez, arama yapılamaz ve buradaki eşyalara el konulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını el koymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde, el koyma kendiliğinden kalkar.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) İdari kolluğun genel sağlığın korunmasına ilişkin yetkileri saklı kalmak kaydıyla, kimsenin konutunda ve kamuya açık olmayan özel işyerlerinde önleme araması yapılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Haberleşme hürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 13.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes haberleşme hürriyetine (özgürlüğüne) sahiptir. Haberleşmenin (ve haberleşmede kullanılan gönderilerin) gizliliği ve dokunulmazlığı esastır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) </span><span style="color: red;">Millî güvenliğin, kamu düzeninin, (BDP Önerisi: Bu iki kavram metinde yer almasın.) genel ahlâkın(BDP ve CHP Önerisi:Bu kavram metinde yer almasın.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">veya başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya kuvvetli şüphenin varlığı halinde suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; ayrıca bu sebeplere ve adli soruşturma gereklerine bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde </span><span style="color: red;">kanunla yetkili kılınmış merciin/(CHP ve BDP Önerisi: cumhuriyet savcısının) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yazılı emri bulunmadıkça haberleşme engellenemez ve haberleşmenin gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, müdahaleyi izleyen en geç kırk sekiz saat içinde kararını verir; aksi halde karar kendiliğinden ortadan kalkar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) CHP ve BDP Önerisi: Haberleşmenin denetiminin zorunlu olduğu kurum ve kuruluşlarda uygulanacak usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti Notu: Anayasa Uzlaşma Komisyonunda alınan karar, üzerinde mutabakat sağlanamayan hususların 1 Numaralı Yazım Komisyonunda görüşüleceğine dair olduğu için daha önce mutabık kalınan maddelerin müzakeresini doğru bulmuyoruz.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Hak ve özgürlükler ile ilgili genel kısıtlama hükümleri düzenlenirken bu fıkranın kalıp kalmayacağı yeniden değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span lang="EN-US"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Yerleşmeveseyahathürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 14.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine (özgürlüğüne) sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Yerleşme hürriyeti,sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek, çevreyi ve kültürel varlıkları korumak; seyahat hürriyeti ise genel sağlığın korunması (suç işlenmesini önlemek, kamu düzeni) ve suç soruşturması veya kovuşturmasısebepleri ile sınırlanabilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Vatandaş sınır dışı edilemez ve yurda girme hakkından mahrum bırakılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu: Milli güvenlik konusu ileride mülkiyet konusunda değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Din, vicdan ve inanç hürriyeti (özgürlüğü) </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 15- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes din, vicdan ve inanç hürriyetine (özgürlüğüne) sahiptir. Bu hürriyet, inanma, inanmama ve inancını değiştirme hürriyetini de içerir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Bu hak,</span><span style="color: red;">(CHP önerisi: kamu düzeni, genel sağlık veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amaçlarına aykırı olmamak koşuluyla)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> tek başına veya topluca, kamuya açık veya kapalı olarak </span><span style="color: red;">(CHP bu ifadeye karşı çıkmaktadır)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> ibadet, </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP önerisi: eğitim)</span><span style="color: rgb(192, 0, 0);">, </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">öğretim </span><span style="color: red;">(CHP bu ifadeye karşı çıkmaktadır)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">,</span><span style="color: red;">(CHP önerisi: dini ayin), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">uygulama ve tören </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP önerisi: örgütlenme)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> yapmak sureti ile dinini ve inancınıyaşama, açıklama ve yayma hürriyetini de kapsar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> MHP, öğretim ve uygulama kavramlarının aynı zamanda eğitimi de kapsadığını düşünmektedir. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">Bu açıklamalar bağlamında MHP önerisi: “Bu hürriyet; tek başına veya topluca, kamuya açık veya kapalı olarak ibadet, uygulama, tören yapma, dinini açıklama, yaşama, öğrenme ve çocuklarına öğretme hürriyetlerini de kapsar.”</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> CHP ise öğretimin eğitimi kapsamadığını; öğretimin aile tarafından çocuğa dini öğretmeyi içerdiğini ve kamu kurumlarında eğitimi kapsamaması gerektiğini düşünmektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Hiç kimse, ibadet, dini uygulama ve törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP önerisi: ya da bunları yapmaktan men edilemez)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">dini inanç, düşünce ve kanaatlerindenve inancının gereklerini yerine getirmekten ya da getirmemektendolayı kınanamaz, suçlanamaz, </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP önerisi: ve farklı bir muameleye tabi tutulamaz). (CHP, “farklı bir muameleye tabi tutulamaz” ibaresi eşitlik maddesinde ve bu maddenin 4. fıkrasında ifade edileceğinden gereksiz olduğunu düşünmektedir.) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (CHP ve BDP önerisi) Devlet, işlem ve eylemlerinde bütün din ve inançlara karşı tarafsızdır; din, inanç ve kanaatlerin çeşitliliğine dayalı toplumsal çoğulculuğa saygı gösterir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) (MHP Önerisi: Din ve ahlak eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet, eğitim ve öğretim alanındaki görevlerini yerine getirirken, eğitim ve öğretimin ana ve babanın dini ve felsefi inançlarına göre yapılmasını isteme hakkına saygı gösterir.</span><span style="color: red;"> (CHP bu düzenlemenin kendi önerdiği düzenlemede tam anlamıyla yer aldığı ve bu düzenlemeyle amaçlandığı söylenen tüm ilkeleri içerdiği gerekçesiyle bu ifadeye karşıdır) (Ak Parti ve MHP Önerisi: Din kültürü ve ahlak öğretimi, ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Din eğitimi ve öğretimi kişilerin kendisinin, küçüklerin ise kanuni temsilcilerinin isteğine bağlıdır. </span><span style="color: red;">(CHP, din ve din kültürü eğitim ve öğretiminin devletin gözetimi ve denetimi altında yapılmasını önermektedir. Ancak CHP bu konunun eğitim ve öğrenim özgürlüğü ve hakkının düzenlendiği maddede seçmeli din kültürü ve ahlak bilgisi dersi esas olmak üzere yer alması gerektiği görüşündedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) (BDP önerisi) İbadet, dini ayin ve törenler, ancak başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla sınırlandırılabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP önerisi) İbadet ve dini törenler kamu düzeni, genel ahlak, genel sağlık, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) (CHP önerisi) Din, vicdan ve ibadet özgürlüğü, devletin sosyal, ekonomik, siyasal veya hukuki temel düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasal veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla kullanılamaz. Kimse dini veya dini duyguları ya da dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz. Bu fıkraya ilişkin yaptırımlar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP önerisi) Din, vicdan, inanç ve ibadet hürriyeti, anayasal düzeni dini kurallara dayandırmaya yönelik eylemler biçiminde kullanılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(8) (BDP önerisi) Dini hizmetlerin sağlanması için kamu kaynaklarının kullanımında devlet adil bir dağılımı sağlamakla yükümlüdür ve elverişsiz konuda olan farklı inanç grupları lehine pozitif ayrımcılık hükümleri uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Gerekçe notu: BDP’nin madde önerisi iken gerekçe notu olarak değerlendirilecektir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">“Her türlü inanç mensupları, tüzel kişiliği haiz dernek, vakıf ve benzeri kurumlar kurabilir. Herkes bunlara üye olma ve üyelikten ayrılma hakkına sahiptir. İnanç mensuplarının, dini faaliyetler ve törenler düzenlemesi, dini okullar ve yardım kuruluşları kurabilmelerine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.”</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Düşünce ve ifade hürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 16. </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes düşünce, kanaat ve ifade hürriyetine (özgürlüğüne) sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Herkes, düşünce ve kanaatlerini </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: tercih ettiği dilde) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">söz, yazı, resim veya başka yollarla, tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hürriyetine sahiptir. Bu hürriyet, resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir alma ya da verme serbestliğini de kapsar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (4) İfade hürriyetinin kullanılması;</span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP ve MHP Önerisi: milli güvenliğin) (AK Parti ve MHP Önerisi: kamu düzeninin, genel ahlâkın),</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">başkalarının haklarının korunması ile şiddetin teşviki veya övülmesinin, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığının sağlanması, kişiler arasında kin ve nefret duygularının oluşturulmasının önlenmesi sebepleriyle sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) (CHP ve BDP Önerisi: Açıklanmasında üstün kamu yararı bulunan düşünce ve haberlerin açıklanması, yayımı ve bunlara erişim devlet sırrı, ticari ya da meslek sırrı gerekçesiyle de olsa güçleştirilemez ya da engellenemez.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Eğitim ve öğrenim hakkı ve hürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 17. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Herkes eğitim ve öğrenim hak ve hürriyetine (özgürlüğüne) sahiptir.</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Hiç kimse eğitim ve öğrenim hakkından mahrum bırakılamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2)(CHP Önerisi:Devlet herkesin eğitim ve öğrenim hakkından eşit, etkili ve kesintisiz biçimde yararlanmasını sağlayacak gerekli tedbirleri alır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (BDP Önerisi: Herkesin nitelikli ve anadilinde eğitim ve öğrenim görmesini sağlamak devletin başta gelen ödevlerindendir.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bilim ve sanat hürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 18. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, icra etme, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hak ve hürriyetine (özgürlüğüne) sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Devlet, bu hak ve hürriyetin (özgürlüğün) önündeki engelleri kaldırmak ve etkili biçimde kullanılmasını sağlamakla yükümlüdür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Devlet, sanatı ve kültürel etkinlikleri destekler ve sanatçıyı korur. </span><span style="color: red;">Özgür, yaratıcı ve çoğulcu sanat ortamının gerçekleşmesini, sanat yapıtlarının korunmasını ve sanata ilişkin toplumsal bilincin yaygınlaşmasını sağlar. (AK Parti bu cümlenin madde metninde yer almamasını savunmaktadır.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Bilimsel özerklik ilgili maddede yazılacaktır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Basın Hürriyeti (Özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 19-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Basın hürdür (özgürdür) ve demokrasinin vazgeçilmez unsurlarındandır, hiçbir şekilde sansür edilemez.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Süreli veya süresiz yayın yapmak ve bu amaçla basımevi kurmak, önceden izin alma ve malî teminat yatırma gibi basın hürriyetini (özgürlüğünü) engelleyen şartlara bağlanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Devlet basın ve haber alma hürriyetinin (özgürlüğünün) kullanılmasını, kamuoyunun serbestçe oluşmasını ve medyada çoğulculuğu sağlayacak tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Maddede ifade edilen medyada çoğulculuk basında tekel oluşmasının önlenmesini kapsayıcı bir ifadedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Radyo ve televizyon istasyonu ve haber ajansları kurmak ve işletmek</span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: ve tercih ettiği dilde yayın yapmak) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">serbesttir. Radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayınlar izin sistemine bağlanabilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Basın hürriyetinin (özgürlüğünün) kullanılması;</span><span style="color: red;">(CHP ve MHP Önerisi: milli güvenliğin) (AK Parti ve MHP Önerisi: kamu düzeninin, genel ahlâkın,)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> başkalarının haklarının korunması ile şiddetin teşviki veya övülmesinin, kişiler arasında kin ve nefret duygularının oluşturulmasının önlenmesi sebepleriyle sınırlanabilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Basının kamuoyunu bilgilendirme, haber verme hakkı ve görevi adil yargılamayı etkileyecek şekilde kullanılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Kanunla belirtilecek sınırlar içinde, yargılamanın amacına uygun olarak yapılabilmesi için, hâkim tarafından verilen kararlar saklı kalmak üzere, yayım yasağı konulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Bu fıkranın koruduğu hukuki değerler gerekçede açıkça ifade edilecektir. (Masumiyet karinesi, kamunun haber alma hakkı ve basın ve yayın yoluyla yargının yönlendirilmesi sorunu)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Süreli ve süresiz yayınların toplatılması; beşinci fıkrada sayılan sınırlama sebeplerinden birinin varlığı halinde</span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: şiddet ya da nefretin teşviki, insan haklarına dayalı, demokratik ve laik anayasal düzene açık saldırı veya çocukların cinsel istismarının önlenmesine yönelik olarak kanunun açıkça gösterdiği suçlarda)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ancak hâkim kararıyla yapılır. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kanunun açıkça yetkili kıldığı merciin</span><span style="color: red;">(CHP ve BDP Önerisi: Cumhuriyet savcısının)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kararıyla toplatılır. Bu karar, alınmasından itibaren en geç yirmi dört saat içinde yetkili hâkime sunulur. Hâkim bu kararı, alınmasından itibaren en geç kırk sekiz saat içinde onaylamazsa toplatma kararı kendiliğinden kalkar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(8)Yayınların dağıtımı ancak hâkim kararıyla; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kanunun yetkili kıldığı merciin</span><span style="color: red;">(CHP ve BDP Önerisi: Cumhuriyet savcısının)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kararıyla önlenebilir. Bu karar, alınmasından itibaren en geç yirmi dört saat içinde yetkili hâkime sunulur. Hâkim bu kararı, alınmasından itibaren en geç kırk sekiz saat içinde onaylamazsa, dağıtımı önleme kararı kendiliğinden kalkar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(9) Süreli veya süresiz yayınlara el koyma, özel hayatı açıkça ihlal eden ya da suç delili olarak gösterilen yayınlar dışında yasaktır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(10) Kanuna uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileri ile basın araçlarına suç aleti olduğu gerekçesiyle el konulamaz ve bunlar müsadere edilemez veya işletilmekten alıkonulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (11) Kişiler ve siyasi partiler, kamu tüzel kişilerinin elindeki basın dışı kitle haberleşme ve yayım araçlarından eşitlik ve adalet ilkelerine uygun olarak yararlanma hakkına sahiptir. Bunun şartları ve usulleri haber veya fikir alma hakkı ve kamuoyunun serbestçe oluşumu esas alınarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(12) Gazetecilik mesleği ile ilgili düzenlemeler, sendikal hak ve özgürlüklerin serbestçe kullanılması, basın özgürlüğünün etkili biçimde gerçekleşmesi ve kamuoyunun serbestçe oluşumu esas alınarak kanunda gösterilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Düzeltme ve cevap hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 20-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Şeref ve haysiyetlerine dokunulan veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılan herkes düzeltme ve cevap hakkına sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Düzeltme ve cevap yayımlanmazsa, yayımlanmasının gerekip gerekmediğine hâkim, ilgilinin müracaat tarihinden itibaren en geç kırk sekiz saat içerisinde karar verir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Mülkiyet ve miras hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 21.</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Miras hakkı, kamu yararı; mülkiyet hakkı ise kamu yararı ve yabancılar için milli güvenlik sebebiyle sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (CHP ve BDP Önerisi: Doğal, kültürel ve tarihsel ortak zenginlik ve mal varlığı üzerinde bu varlık ve değerlerin özgünlüklerini yitirmelerinde ve başkalarının kültürel amaçlarla yararlanmasına engel olabilecek şekilde mülkiyet hakkı talep edilemez.)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Su, hava, gen, tohum ve doğanın diğer unsurları gibi diğer doğal varlıklar bütün canlılara aittir, mülkiyete tabi olamaz. Kendileri veya genetik bilgileri patentlenemez.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe Notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Bu fıkranın “çevre ve doğal hayat hakkı” içinde görüşülmesi ortak kanaattir. Fikri ve sınai mülkiyet hakları da mülkiyet hakkının kapsamı içerisinde değerlendirilecektir. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Çalışma ve sözleşme hürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 22.- (1) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 2.8pt; text-indent: 17pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Devlet, özel teşebbüslerin millî ekonominin gereklerine ve sosyal devlet ilkesine uygun yürümesini, güvenlik ve istikrar içinde çalışmasını sağlayacak, tekeller oluşmasını engelleyecek tedbirleri alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Her türden teşebbüslerin, doğal kaynakların tüketilmesi, çevre kirliliği, çalışanların iş güvenliği ve iş sağlığı açısından gerekli önlemleri almalarını sağlamak ve denetlemek devletin yükümlüğündedir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Dernek Kurma Hürriyeti (Özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 23-</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes, öncedenizinalmaks</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ızın dernek kurma, derneğe üye olma ve üyelikten ayrılma hakkına sahiptir. Hiç </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kimse bir derneğe üye olmaya veya dernekte üye kalmaya zorlanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) </span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Dernekkurmahürriyeti (özgürlüğü) </span><span lang="EN-US" style="color: red;">(AK Partive MHP Önerisi: millîgüvenli</span><span style="color: red;">k), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kamu düzeni, </span><span style="color: red;">(BDP kamu düzeni kavramına itiraz etmektedir.) </span><span lang="EN-US" style="color: red;">(AK Partive MHP Önerisi: </span><span style="color: red;">genel ahlâk), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya suç işlenmesinin önlenmesi </span><span style="color: red;">(BDP suç işlenmesinin önlenmesi kavramına itiraz etmektedir.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">sebepleriyle sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Dernekler, kanunun öngördüğü zorunlu hallerde hâkim kararıyla kapatılabilir veya faaliyetten alıkonulabilir.Ancak, milli güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla yetkili kılınan merci, dernek faaliyetini men edebilir.Bu merciin kararı, yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırksekiz saat içinde açıklar; aksi halde, bu idari karar kendiliğinden yürürlükten kalkar. </span><span style="color: red;">(BDP: Bu fıkranın 2. ve 3. cümlesine tümden karşı çıkmaktadır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Derneklerin iç düzeni, işleyişi ve faaliyetleri demokrasi ilkelerine uygun olmak zorundadır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Sivil toplum örgütleri demokratik toplum hayatının temel unsurlarındandır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Birinci f</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ıkra hükmü, Türk Silâhlı Kuvvetleri ve genel kolluk mensuplarına, görevlerinin niteliklerinin zorunlu kıldığı hallerle sınırlı olmak üzere hâkim ve savcılar ile devlet memurlarına sınırlamalar getirilmesine engel değildir. </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Bu fıkraya itiraz edilmektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bu madde hükümleri, vakıfların mal topluluğu olduğu dikkate alınarak hukuki niteliklerine uygun düştüğü ölçüde onlar hakkında da uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(8) </span><span style="color: red;">Devlet, gençlerin, engellilerin ve tüm dezavantajlı kesimlerin kendilerini ilgilendiren kararlarda görüşlerini belirtme ve kararlara katılma olanaklarının artırılması için örgütlenmeler oluşturmalarını teşvik eder, kolaylaştırır ve gerekli tedbirleri alır. Kadınların örgütlenme hakkına ve bu hakkın kullanımına dair pozitif ayrımcılık hükümleri uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Hürriyetçi, demokratik temel düzeni ihlal eden durumlar (ve ırkçı, etnik ya da dinsel nefreti veya şiddet, kin ve düşmanlığı teşvik ya da tahrik eden faaliyetlerde bulunan dernekler) derneklerin kapatılmasında dikkate alınacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Toplant</span></b><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 24–</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes, öncedenizinalmadan, silâhs</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme ve bunlara katılma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Toplant</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı </span><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP Önerisi: millî güvenliğin),</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kamu düzeninin </span><span style="color: red;">(BDP: itiraz var)</span>, <span style="color: rgb(0, 176, 80);">genel sağlığın</span>, <span style="color: red;">(AK Parti ve MHP Önerisi: genel ahlâkın),</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya suç işlenmesinin önlenmesi </span><span style="color: red;">(BDP: itiraz var) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">amaçlarıyla sınırlanabilir.</span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (CHP-BDP Önerisi) </span><span style="color: red;">İdari makamlar, kanuna dayanarak toplantı ve gösteri yürüyüşünün yapılacağı yeri, güzergâhı ve zamanı belirlerken hakkın demokratik işlevini ve etkisini dikkate alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">: Bildirimin izin zorunluluğuna dönüşmesini önleyecek şekilde yorumlanması gerekliliği vurgulanacak. Bildirimin toplantı, gösteri ve yürüyüş hakkını kısıtlamayacak şekilde yer, güzergâh vs. belirlenmesi amacını taşıması gerektiği vurgulanacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Hak arama hürriyeti (özgürlüğü) ve adil yargılanma hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 25. </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle hakkını arama, yargıya erişme ve yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahiptir. Kanun yollarına ve alternatif uyuşmazlık çözümlerine ilişkin düzenlemeler yargıya erişim hakkına aykırı sayılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Herkes, yetkili, bağımsız ve tarafsız mahkeme önünde, makul bir süre içinde adil yargılanma hakkına sahiptir.</span><span style="color: red;"> (CHP ve BDP Önerisi: Ancak yargıya erişmeyi etkisiz hale getiren veya güçleştiren mali ve idari kayıtlar konulamaz.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Davalar alenî olarak görülür. Ancak, davalar, milli güvenliğin, kamu düzeninin </span><span style="color: red;">(BDP: kamu düzeni kavramına itiraz etmektedir.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">genel ahlâkın, küçüklerin korunmasının veya davaya taraf olanların özel hayatlarının, hak ve özgürlüklerinin korunması için zorunlu olan durumlarda kısmen ya da tamamen kapalı olarak yapılabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Kendisine suç isnad edilen herkes yöneltilen suçlamaların niteliği ve sebepleri hakkında en kısa zamanda, </span><span style="color: red;">(AK Parti ve CHP Önerisi: anladığı bir dilde) (BDP önerisi: tercih ettiği dilde)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve ayrıntılı olarak haberdar edilme; savunmasını hazırlamak için gerekli zamana ve suçlamayla ilgili belgelerin tamamına ulaşma da dahil olmak üzere her türlü olanağı kullanma; davada hazır bulunma; kendisini bizzat ya da bir müdafi aracılığıyla savunma;tanık gösterme ve tanıkları sorguya çekme; mahkeme dilini anlayamadığı ya da konuşamadığı durumlarda bir çevirmenden yararlanma hakkına sahiptir.</span><span style="color: red;">(MHP, “anladığı bir dilde” veya “tercih ettiği dilde” ibarelerinin Anayasada yer almasına karşıdır. “Mahkeme dilini anlayamadığı ya da konuşamadığı durumlarda bir çevirmenden yararlanma hakkına sahiptir” ibaresi Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlendiğinden bu fıkrada yer verilmesine gerek görmemektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Yargılamanın her aşamasında iddia ve savunma makamları arasında silahların eşitliği esastır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Hiç kimse tabii hâkiminden başka bir merci önüne çıkarılamaz. Bir kimseyi tabii hâkiminden başka bir merci önüne çıkarma sonucunu doğuran yargı yetkisine sahip olağanüstü merciler kurulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(8) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(9) Mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(10) Çocukların yargılanması kanunla düzenlenecek özel hükümlere tabidir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">: Nitelikli ya da etkin yargı kavramından ne anlaşıldığı ayrıntılı şekilde açıklanacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> “İlgili başvuru yollarının gösterilmesi” hükmü üzerinde ileride tartışılacaktır. (Mevcut madde 129/5)</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Milli güvenliğin casusluk</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Başvuru ve bilgi edinme hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 26- (1) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Herkes kendisiyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine bireysel ya da topluca başvuruda bulunma hakkına sahiptir. Başvurulara yetkili makamlar gecikmeksizin cevap verir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (2) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Herkes kendisiyle veya kamu ile ilgili eylem ve işlemler hakkında bilgi edinme hakkına sahiptir. Bu hakkın kullanımına ilişkin usul ve esaslar eşitlik, tarafsızlık ve şeffaflık ilkelerine uygun olarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin başvuracağı kanun yollarını, mercilerini ve sürelerini belirtir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bu fıkranın uygun bir bölüme aktarılması düşünülecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yabancıların bilgi edinme hakkından yararlanması karşılıklılık esasına göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yabancılar ile ilgili bu fıkra, yabancıların kişi hak ve hürriyetlerini düzenleyen genel bir madde içinde değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bilgiye erişim hakkı, bilişim özgürlüğü ile birlikte bilgi toplumuna ilişkin haklar olarak ayrıca görüşülecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu denetçisine başvurma hakkı, yasama ile ilgili bölümde değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Not: </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa şikâyeti hakkı, Anayasa Mahkemesi ile ilgili bölümde değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Suç ve Cezalara Dair Esaslar</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 27-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Suçlar, cezalar ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiili işlemesinden dolayı cezalandırılamaz ve kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Suç ve ceza zamanaşımı ile ceza mahkûmiyetinin sonuçları konusunda da yukarıdaki fıkra uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Hiç kimse, kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Ceza sorumluluğu şahsidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Hiç kimseye aynı suçtan dolayı birden fazla ceza verilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(8) Hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(9) Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(10) (BDP Önerisi) Devlet, Ceza uygulamasında kadınlara yönelik pozitif ayrımcılığa yönelik tüm yasal ve idari önlemleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(11) (CHP ve BDP Önerisi) Tedavisi cezaevinde mümkün olmayan ağır hastalıklı tutuklu ve hükümlülerin tedavilerinin cezaevi dışında yapılmasına ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(12) (BDP Önerisi) Tutuklu ve hükümlülere işkence ve zalimane, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz. Tutuklu ve hükümlünün kimliğini yok etmek, zihinsel ve fiziksel kapasitesini azaltmak amacıyla zihni ve bedeni üzerinde her türlü yaptırım ve tecrit ve bu durumu ağırlaştırıcı koşullar uygulanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(13) (BDP Önerisi) Cezaların infazında suç tipine göre hukuk dışı biçimde ayrım yapılamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(14) (BDP Önerisi) Cezalar ve cezaların infazı, suçlunun topluma kazandırılması amacını gözetmelidir. Yakalanan, tutuklanan ve hüküm giyen kişilerin maddi ve manevi varlığı; cezaların infazı esnasında, kişilerin inançlarını yaşamaları, kültürel hayatlarını sürdürmeleri ve kendi dillerini konuşmaları; kişisel güvenlik hakkı ve herhangi bir birey, grup veya görevli tarafından uygulanacak şiddete ya da yapılacak her türlü saldırıya karşı korunmaları devletin güvencesi altındadır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(15) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İdare, kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu doğuran bir müeyyide uygulayamaz. Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni bakımından bu hükme kanunla istisnalar getirilebilir.</span><span style="color: red;">(BDP son cümlenin metinden çıkarılmasını önermektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (16) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Vatandaş, Türkiye’nin uluslararası hukuktan doğan yükümlülükleri dışında, işlediği iddia edilen bir suç sebebiyle geri verilemez.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yabancıların Durumu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 28-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) İltica hakkı, Türkiye’nin uluslararası antlaşmalardan doğan yükümlülükleri dikkate alınarak kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Ölüm cezasına veya insan onuruyla bağdaşmayan bir muamele ya da cezaya maruz kalma ihtimali kuvvetli olan kişiler iade edilemez.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">c) Siyasi Haklar ve Hürriyetler (Özgürlükler)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Vatandaşlık (AK Parti ve BDP) / Türk Vatandaşlığı (MHP) / Vatandaşlık-Türk Vatandaşlığı (CHP)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Madde 29-(AK Parti)</span></b><span style="color: red;"> (1) Devlete v</span><span lang="EN-US" style="color: red;">atandaşlıkbağıilebağlıolanherkesTürkiyeCumhuriyetivatandaşıdır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: red;">(2) TürkiyeCumhuriyetivatandaşıanaveyababanınçocuğudoğumlavatandaşlıkkazanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: red;">(3) Vatandaşlık, kanunungösterdiğişartlarlakazanılırveancakkanundabelirtilenhallerdekaybedilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: red;">(4) Hiçkimsevatandaşlıktançıkarılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-US" style="color: red;">(CHP) </span></b><span lang="EN-US" style="color: red;">(1) </span><span style="color: red;">“Türk vatandaşlığı” dil, din, ırk, cinsiyet, etnik köken, siyasi düşünce, felsefi inanç, mezhep ve benzeri sebeplere bağlı olmaksızın herkesin “eşitlik” temelinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması anlamına gelir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Vatandaşlığın kazanılması ve kaybedilmesine dair usul ve esaslar kanunla düzenlenir. Vatana bağlılık ile bağdaşmayan eylemlerin mutlak biçimde zorunlu kıldığı haklı nedenler bulunmadıkça kimse vatandaşlıktan çıkarılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(MHP)</span></b><span style="color: red;"> (1) Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Türk vatandaşı babanın veya Türk vatandaşı ananın çocuğu Türk vatandaşıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili karar ve işlemlere karşı yargı yolu kapatılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Not: Vatandaşlığı edinme ve vatandaşlıktan çıkarılma konusu üst komisyonda değerlendirilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP)</span></b><span style="color: red;"> (1) Türkiye vatandaşlığının kazanılmasında, kullanılmasında ve kaybedilmesinde, dil, din, ırk, etnik köken, kültür, cinsiyet, cinsel yönelim ve benzeri farklılıklar gözetilemez. Vatandaşlığa ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Hiç kimse kendi isteği dışında vatandaşlıktan çıkartılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 30- (1</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">siyasî faaliyette bulunma ve </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">halkoylamasına katılma </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">haklarına sahiptir. </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yurt dışında ikamet eden vatandaşların oy hakkını kullanabilmelerini sağlayacak esaslar kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (2) Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı organının yönetim ve denetimi altında yapılır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">On sekiz yaşını dolduran her</span><span style="color: red;">(MHP Önerisi:Türk vatandaşı)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">vatandaş seçmeve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Yabancıların yerel seçimlerde oy kullanması hususu yabancılarla ilgili maddede görüşülecektir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askerî öğrenciler oy kullanamazlar. </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: Ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler ancak kanunda belirtilen hallerde oy kullanamaz. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır.) (MHP Önerisi: Taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar.)</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Seçim kanunları, yönetimde istikrar ilkesini gözetecek; ancak hiçbir durumda temsilde adalet ilkesini zedelemeyecek biçimde düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">(BDP Notu: Seçim kanunlarında cinsiyetler arası eşit temsil ve ulusal ve yerel düzeyde seçim barajının kaldırılması ilgili maddelerde düzenlenmediği durumda BDP kendi önerisine geri dönecektir. “Seçim kanunları, temsilde adalet ilkesini gözetir, ulusal ve yerel düzeyde seçim barajı konulamaz; cinsiyetler arası adil temsil ve katılımı sağlayacak özel tedbirler öngörür”)</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> CHP seçim barajının düşürülmesi ve cinsiyetler arası eşitsizliğin giderilmesine tamamen katılmakla birlikte bu konuları farklı maddelerde düzenlemeyi önerdiği için burada yer almasını gereksiz görmektedir. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzluklar, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur. Yüksek Seçim Kurulunun kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>Not:</b> Bütün partiler Yüksek Seçim Kurulu ile ilgili fıkranın özel maddesinde düzenlenmesini kabul etmişlerdir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Siyasi parti hürriyeti (özgürlüğü)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 31-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Siyasî partiler, demokratik siyasî hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Seçme hakkına sahip olan </span><span style="color: red;">(MHP Önerisi: Türk)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> vatandaşlar, önceden izin almaksızın, siyasi parti kurma, partilere üye olma ve üyelikten ayrılma haklarına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Hâkimler ve savcılar ile bu meslekten sayılanlar, silahlı kuvvetler, kolluk gücü mensupları, memur statüsündeki çalışanlar </span><span style="color: red;">(MHPönerisi:Hâkimler ve savcılar, Sayıştay başkan ve üyeleri, Silahlı Kuvvetler ve güvenlik güçleri, Milli İstihbarat Teşkilatı mensupları, mülki idare amirlerihariç memur ve diğer kamu görevlileri siyasi partilere üye olabilirler.) (BDP: Memurların ve kamu görevlilerinin siyasi partilere üye olma yasağına itiraz etmektedir.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve yükseköğretim öncesi öğrencileri siyasî partilere üye olamazlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4)(CHP ve BDP Önerisi: Devlet, son milletvekili genel seçimlerinde geçerli oyların en az %3’ü oranında oy alan siyasal partilere, bunlar arasında seçimlerde fırsat eşitliğini sağlayacak şekilde yeterli düzeyde ve hakça malî yardım yapar. Siyasal partilere yapılacak devlet yardımı ve partilerin gelirleri ile giderlerinin bağlı olduğu esaslar saydamlık ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP Önerisi: Devlet, siyasî partilere hakkaniyete uygun bir şekilde malî yardım yapar. Partilere yapılacak yardımın, partilerin alacakları üye aidatının ve bağışların tâbi olduğu esaslar kanunla düzenlenir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Siyasi partilerin ve adayların gelir ve harcamaları ile kabul edecekleri bağışların sınırı ve bunlara dair usul, esas ve yaptırımlar şeffaflık ilkesi gözetilerek kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">Not: Bu fıkranın uygulanmasında yetkili merciin Yüksek Seçim Kurulu olacağı YSK’nın görevleri ile ilgili maddede belirtilecektir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal">(6) <span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Partilerin uyacağı esaslar ayrı bir fıkra olarak yer almamalıdır. Kapatma sebepleri tersinden partilerin uyacakları esaslar anlamına gelir.)</span></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi: Siyasal partilerin tüzükleri, programları ve eylemleri, insan haklarına ve hukuk devleti esaslarına dayalı çoğulcu demokrasi ile lâik Cumhuriyet ilkelerine ve devletin bütünlüğüne aykırı olamaz; şiddeti, ırkçılığı ve suç işlenmesini destekleyemez veya teşvik edemez.)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi: Siyasi partilerin tüzük ve programları ile eylemleri, Devletin bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, hukuk devleti ilkelerine ve Cumhuriyetin niteliklerine aykırı olamaz; terör, şiddet ve toplumsal nefreti teşvik edemez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Siyasi partiler, insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne dayalı demokratik anayasal düzeni yıkmayı amaç edinemezler; savaş kışkırtıcılığı, yabancı düşmanlığı, ayrımcılık veya kin ve nefret savunuculuğu yapamazlar.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Siyasî partilerin parti içi düzenlemeleri demokratik esaslara aykırı olamaz.Siyasi partiler, temsilde cinsiyet eşitliğini teşvik için gerekli tedbirleri alır. </span><span style="color: red;">(CHP ve BDP Önerisi: Siyasi parti teşkilatlarının karar organları, cinsiyetler arası eşit temsil ve katılımı sağlayacak şekilde oluşturulur.) (BDP Önerisi: Cinsiyet Kotası %40’ın altında olamaz.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(8)Siyasî partilerin gelir ve giderlerinin incelenmesikanunda gösterilen özel hükümlere göre </span><span style="color: red;">(AK Parti ve BDP Önerisi: Sayıştay tarafından) (CHP ve MHP Önerisi: Anayasa Mahkemesi tarafından) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Gerekçe notu:</b> Gelir ve giderlerinin incelenmesinde siyasi partinin amacına uygunluğu ve harcamalardaki takdir hakkı gözetilir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">(9) Siyasi partiler ancak şiddete başvurmaları ya da şiddet kullanmayı teşvik etmeleri durumunda kapatılabilir. Kapatma kararı verilebilmesi için partinin bu fillerin odağı haline gelmesi şarttır. Odak haline gelmenin esasları demokrasi amacı gözetilerek kanunla düzenlenir. Kapatmaya, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının talebi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun vereceği izne bağlı olarak açılan dava üzerine Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının üçte ikisi tarafından karar verilir. Anayasa Mahkemesi dava konusu fillerin ağırlığına göre kapatma yerine devlet yardımından kısmen veya tamamen mahrum bırakma veya uyarma kararı verebilir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal"> </i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Müeyyideler</i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">İhtar</i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Para cezası</i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Hazine yardımından kısmen veya tamamen mahrum bırakma</i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Seçimlere katılmayı yasaklama</i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">5.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Geçici olarak faaliyetten men</i></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.4pt; text-indent: -18pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">6.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></i></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Kapatma</i></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(31, 73, 125);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> “Siyasal partiler, ticarî faaliyetlere girişemezler.”</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bu fıkra Anayasada yer almayacak ancak siyasi partilerin kuruluş amacı ile ilgili gerekçe bölümünde ticari faaliyette bulunamayacakları ve bu amaçla kurulamayacakları yazılacak.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Kamu Hizmetine Girme Hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 32- (1) </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Her vatandaş </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi: Her Türk vatandaşı) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Not: </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Vatandaşlık maddesinde kabul edilecek kavram bu madde için de geçerli olacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (2)</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayrım yapılamaz; görevin gerektirdiği nitelikler saklı kalmak kaydıyla cinsiyetler arası eşitlik ilkesi gözetilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">d) Sosyal ve Ekonomik Haklar</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Sağlık hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 33- </span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkessa</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ğlık hakkına sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Hiç kimse temel sağlık hizmetlerinden yoksun bırakılamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Hasta hakları dâhil sağlık hakkının esasları, yaşam hakkı ile sağlığın korunması da gözetilerek, kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Her kadın üreme sağlığı ve doğurganlık hakları konusunda ücretsiz hizmet alma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Devlet sağlık hakkının gerçekleşmesi için gerekli her türlü tedbiri almakla yükümlüdür. Devlet,sağlık alanındaki görevini, kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kuruluşlardan yararlanmak suretiyle etkili bir sağlık hizmeti ağı kurarak, onları denetleyerek yerine getirir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> BDP maddenin 2. fıkrasının formülasyonunda temel sağlık hizmetlerinin sağlanmasında ücretsizlik unsurunun vazgeçilmez bir öğe olarak belirtti ve iradesini sürdürdü. CHP de bu önerinin kabul edilebilir olduğunu beyan etti.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Gerekçe notu:</b> Doğurganlık hakkının doğurmama hakkını da içerdiği belirtilecektir. Genel sağlık sigortasına ilişkin hükme, yasamanın yetkisi dahilinde ele alınacağı varsayılarak, anayasada yer verilmemiştir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Sosyal güvenlik hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 34-</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkessosyalgüvenlikhakkınasahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Hiç kimse sosyal güvenlik sistemiyle bağlantısı olmaksızın çalıştırılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet, sosyal güvenlik hakkının kullanılmasını sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve buna uygun sosyal güvenlik sistemini kurar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Devlet, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimlerinin, malûl ve gazilerin, engellilerin, yaşlıların, korunmaya muhtaç çocuklar gibi toplumsal anlamda güçsüz kesimlerin sosyal güvenlik hakkından yararlanmaları için gerekli özel önlemleri alır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Ev kadınlarına ilişkin ayrıca bir hükmün bu maddede yer alması hususunda BDP ısrar etmektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Gerekçe notu:</b> Son fıkrada kastedilmek istenen dar anlamda sosyal güvenlik hakkı değil, geniş anlamda sosyal güvenlik hakkıdır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">Sosyal güvenlik hakkının etkin kullanılması da vurgulanacaktır.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Çevre Hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 35-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes çevre hakkına sahiptir. Bu hak,</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">insanîgelişimimümkünkılan,</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> sağlıklı, </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: ekolojik açıdan) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">dengeli bir çevrede yaşama,çevrenin etkili biçimde korunmasını isteme haklarını da kapsar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Gelecek kuşaklara yönelik sorumlulukları da gözeterek çevreyi geliştirmek, çevre değerlerini korumak, çevre kirliliğini önlemek, çevre kalitesini yükseltmek ve gıdaların doğallığını sağlamak herkesin ve devletin görevidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)Çevre hakkının yaptırımlar dahil bütün esasları</span><span style="color: red;"> (CHP ve BDP Önerisi: iledoğayı ve çevreyi olumsuz biçimde etkileyebilecek olan tüm plan ve uygulamalarda halkın karar mekanizmalarına katılma hakkının usul ve esasları) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet doğal hayatı ve hayvanları korur. Hayvanlara yönelik eziyet ve kötü muamele yapılmaması amacıyla gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> 1) Çevre hakkının etkin biçimde korunmasını isteme hakkı, çevre konusunda bilgilenme, katılma ve başvuru haklarını da kapsar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">2) “Devlet kamu ve özel kesimin çevreyi temiz tutacak ve tahrip etmeyecek teknolojileri kullanmasını teşvik eder ve destekler” ifadesinin gerekçede yer almasını savunmaktadır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Konut ve barınma hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 36-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Herkes temel insanî gereksinimlerini karşılayabilecek, insan haysiyetine yakışır biçimde konut ve barınma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Devlet bu hakların gerçekleşmesi için şehirlerin ve diğer yerleşim birimlerinin tarihi ve kültürel nitelikleri ile çevre değerlerini de esas alan bir plan çerçevesinde gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Hukuka aykırı (zorla) tahliyelere ve hakkın özüne etki eden ihlallere karşı anayasal güvence getirilmesi konusunda çalışılacaktır. </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Sendika hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 37- (1) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Çalışanlar ve işverenler, önceden izin almaksızınsendikalar ve üst kuruluşlar kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten çekilme haklarına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)Hiç kimse sendikaya üye olmaya veya üyelikten ayrılmaya zorlanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)Sendikaların ve üst kuruluşlarının kuruluş, yönetim ve işleyişleri</span><span style="color: red;">(CHP ve BDP önerisi: kadın-erkek arasında eşit temsil ve katılım ilkelerine uygun olarak)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> demokratik esaslara aykırı olamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4)</span><span style="color: red;">Sendika hakkının sınırlanması sebebi olarak AK Parti kamu düzenini; MHP milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi ile başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması; BDP başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunmasını önermektedir. CHP ise herhangi bir sınırlama sebebi önermemektedir. Şu kadar ki CHP güvenlik güçleriyle silahlı kuvvetleri mensuplarının bu haktan ne derece yararlanacağının yasayla düzenlemesi gerektiğini ifade etmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Sendikalar ancak mahkeme kararıyla kapatılabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) </span><span style="color: red;">(CHP önerisi) İşyerinde sendika üyeliğini teşvik amacıyla uygulanacak vergi ve prim muafiyetleri ile diğer önlemler kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) (CHP-BDP önerisi) Farklı istihdam biçimlerinin uygulanması suretiyle çalışanların ekonomik, sosyal ve sendikal hakları kısıtlanmaz. Devlet bu tür kısıtlayıcı uygulamalara karşı gerekli önlemleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(8) (BDP önerisi) Sendika kuruculuğu ve üyeliğinde fiilen çalışma şartı aranmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> (9) (BDP önerisi) Hizmet mekânı ev olan bütün işler, temizlik, bakım ve diğer hizmetler ev işçiliği kapsamındadır ve sendika kurma hakkından yararlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (10) Sendika hakkının yaptırımlar dahil usul ve esasları kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Not:</b>CHP önerisinde yer alan “uluslararası düzeyde” ifadesini değerlendirip komisyona ayrıca beyanda bulunacaktır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">: Çalışanlar ifadesinin kamu-özel ayrımı yapılmaksızın tüm çalışanları kapsadığı yazılacaktır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Toplu Sözleşme ve Grev Hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 38-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Çalışanlar ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti, kamu istihdam reformu yapılmadıkça, işçilerle işverenler arasında toplu iş sözleşmesi; memurlarla kamu işvereni arasında toplu sözleşme hakkı biçimindeki teklifini korumaktadır.) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (AK Parti önerisi) Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin, toplu sözleşme yapmaları sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu tarafsızlık ve objektiflik esaslarına göre kurulur; kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Toplu sözleşmenin nasıl yapılacağı, kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar ve toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (AK Parti Önerisi: </span><span lang="EN-US" style="color: red;">Topluişsözleşmesininyapılmasıveuygulanmasısırasındauyuşmazlıkçıkmasıhalindeişçilergrevhakkınasahiptirler.) (CHP Önerisi: </span><span style="color: red;">Çalışanlar grev hakkı dahil, toplu eylem hakkına sahiptir.) (Ayrıca CHP, MHP ve BDP’nin önerilerine yaklaşmakla birlikte grev hakkı için uyuşmazlık kriterine yer vermemektedir.) (MHP Önerisi: Çalışanlar ve işverenler arasında toplu sözleşmenin yapılması ve uygulanması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde çalışanlar grev hakkına sahiptirler.) (BDP Önerisi:Çalışanlar, işverenleriyle olan ilişkilerinde ekonomik ve sosyal durumlarını korumak ve geliştirmek, haklarından yararlanmak ve geliştirmek amacıyla grev hakkına sahiptirler.)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Grev hakkı, ancak, bir kamu hizmetinin kesintiye uğraması, toplumun tümünün veya bir bölümünün hayatını (yaşamı), sağlığını veya güvenliğini ciddi biçimde tehlikeye düşürmesi halinde kamu hizmetinin asgari ölçüde sağlanması şartıyla sınırlanabilir. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP önerisi: Grev hakkı iyi niyet kurallarına ve toplum zararına aykırı tarzda kullanılamaz.)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) (AK Parti ve MHP önerisi) Grev hakkının yasaklandığı veya ertelendiği durumlarda tarafların ortak talebi üzerine uyuşmazlık, Yüksek Hakem Kurulu’nca çözülür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Grev hakkının kapsamı, kullanılması, istisnaları, sınırları </span><span style="color: red;">(MHP önerisi: yasaklanabileceği ve erteleneceği haller ile)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> ve diğer usul ve esasları kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Evsizliğin önlenmesi hususu gerekçede ifade edilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Bu maddenin 1. fıkrası Devlete program mükellefiyeti yükleyen bir düzenlemedir. Devlet kataloğun 39. maddesi çerçevesinde mükellefiyetini yerine getirir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Çalışma, İş Güvenliği ve Adil Ücret Hakkı </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 39-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1)Herkes, çalışma, iş güvenliği, insan onur ve haysiyetine uygun bir hayat sürmesini sağlayacak ölçüde adil ücret hakkına sahiptir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Hiç k</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">imse, yaşına ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Devlet, çalışanların işlerine uygun adil bir ücret elde etmelerini, sosyal yardımlardan yararlanmalarını, hayat seviyelerinin yükseltilmesini, istihdamın artırılmasını, çalışanların ve işsizlerin korunmasını, çalışmanın desteklenmesini, işsizliğin önlenmesine elverişli ekonomik bir ortam yaratılmasını, iş güvenliğini ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır. Çalışan kadın ve erkekler için eşit işe eşit ücret ilkesi esastır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Asgarî ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları göz önünde bulundurulur, asgari ücretten vergi alınmaz. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Çalışanlar dinlenme, yıllık izin, hafta ve bayram tatili hakları ile iş koşullarının ve çalışma ortamlarının düzenlenmesi ve iyileştirilmesi sürecine katılma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) (CHP-BDP Önerisi) Devlet, istihdam konusunda cinsiyet farkı gözetmeksizin fırsat eşitliği ve eşit muamele görme hakkını güvence altına alarak, kadınların çalışma hayatına katılmasının önündeki engelleri ve çalışma yaşamında toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikleri kaldırmakla yükümlüdür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(7)Hamileler,yeni doğum yapmış kadınlar ile küçükler, bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Bu tür koruyucu kanunlar, kadınlar ve engellilerin ekonomik ve toplumsal hayata katılımını zorlaştırıcı ya da geciktirici hükümler içeremezler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(8) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">İşveren iş kazası ve meslek hastalıklarından doğan tazminatlar için primi kendisi tarafından ödenen sorumluluk sigortasını yaptırmak zorundadır. Bu sigortanın usul ve esasları kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(9) Devlet, işverenlerin çocuk bakım hizmetleri sağlamasını teşvik eder.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>Gerekçe Notu:</b> “Küçüklerin, yaşlarına uygun olmayan, güvenliklerine, sağlıklarına veya fiziksel, ruhsal, ahlaki veya sosyal gelişimlerine zarar verecek veya eğitimlerini engelleyecek her türlü işte çalıştırılmaları yasaktır.” ifadesine gerekçede yer verilmesi uygun görülmüştür.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devletin Sosyal ve Ekonomik Görevlerinin Sınırı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Madde 40-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) </span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet, sosyalveekonomikalanlardaAnayasailebelirlenengörevlerini, bugörevlerinamaçlar</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ına uygun öncelikleri gözeterek, malî kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Sağlık, sosyal güvenlik ve iş güvenliği hakları birinci fıkradaki mali kaynakların yeterliliği sınırına tabi değildir. Devletin bu haklara ilişkin görevleri, asgari güvenceler sağlanmadıkça yerine getirilmiş sayılmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Not:</span></b><span style="color: red;"> BDP bu maddenin hiç düzenlenmemesi gerektiğini düşünmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">e) Temel hak ve hürriyetlerin (özgürlüklerin) sınırlanması ve durdurulması</b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Temel Hak ve Hürriyetlerin (Özgürlüklerin) Sınırlanması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 41-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Hürriyet esas, sınırlama istisnadır. Tereddüt halinde yorum hürriyet lehine yapılır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Temelhakvehürriyetler</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">, </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">sadeceAnayasanınilgilimaddelerinde</span><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">belirtilensebeplerleveancakkanunlasınırlanabilir.</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bu sınırlamalar, öngörülen amaca, demokratik toplum düzeninin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz;temel hak ve hürriyetlerin özüne dokunamaz. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> CHP’nin “Yasama, yürütme ve yargı organları ile idare makamları, sınırlamanın sınırına ilişkin bu ilkelere uymakla yükümlüdür” biçimindeki fıkra önerisi anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığının düzenleneceği maddede kabul edilecektir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Temel hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılması ile ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılacaktır. Bu yeni bir madde olabileceği gibi 40. maddeye ayrı bir fıkra olarak eklenebilecektir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Temelhakvehürriyetlerin (özgürlüklerin) kullanılmasınıngeçiciolarakdurdurulması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 42-</span></b><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Anayasadaöngörülenolağanüstüyönetimusullerininilanedildiğihallerde, milletlerarasıhukuktandoğanyükümlülüklerihlâledilmemekkaydıyla, durumungerektirdiğiölçüdetemelhakvehürriyetlerinkullanılması, sınırlandırılabilirveyageçiciolarakdurdurulabilir</span><span lang="EN-US" style="color: red;">. (BDP durdurulabilirifadesinekarşıçıkmaktadır)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span lang="EN-US">Gerekçenotu:</span></b><span lang="EN-US"> Sınırlandırmave durdurmahallerinde olağanüstü yönetimin ilan sebeplerini ortadan kaldırmak amacıyla alınacak tedbirlerin anayasaya aykırılığının iddia edilmemesi gerekmektedir. Bu ifadeyargıyolununkapatılmasıanlamınagelmez.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span lang="EN-US">Maddeiçindeifadeedilensınırlandırmavedurdurmatabirlerivealınacaktedbirleri de içermektedir.<span style="color: red;">(CHP ve BDP gerekçenotunakatılmamaktadır.)</span></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-US" style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)Birinci f</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ıkrada belirtilen durumlarda dahi, insan onur ve haysiyetine, savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına, maddî ve manevî varlığının bütünlüğüne dokunulamaz;kimse dinî inançlarını, vicdanî kanaatlerini ve düşüncelerini açıklamaya zorlanamaz,bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalara ilişkin hükümler geçmişe yürütülemez; suçluluğu kesinleşmiş mahkeme kararı ile sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz ve kimsenin hak arama özgürlüğü ortadan kaldırılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">Not: </span></b><span style="color: red;">Olağanüstü hallerde hayat hakkının koruma halinin istisnası olarak savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler belirtilmiştir. Bunun dışındaki ölüm halleri bu fıkra kapsamı dışında tutulmuştur. Oysa Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 15. maddesinin 1 fıkrası da savaş hali dışında “ulusun varlığını tehdit eden başka bir genel tehlike halini” de istisna olarak değerlendirmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Olağan hallerde dahi hayat hakkı ile ilgili istisnaların olağanüstü hallerle ilgili bu maddede yazılmamış olmasına Milliyetçi Hareket Partisi karşıdır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 43-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Devlet organları, temel hak ve özgürlüklerden herkesin etkili biçimde yararlanmasını sağlayacak her türlü düzenlemeyi yapmak, tedbiri almak ve ihlalini önlemekle yükümlüdür. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)Temel hak ve hürriyetlerin ihlali halinde doğan zarardan Devlet sorumludur ve dava Devlet aleyhine açılır. Devlet ihlale neden olan kamu görevlisine davayı ihbar eder. Tazminata mahkûm olması halinde Devlet, ilgiliye derhal rücu eder. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi: 2. fıkraya ek: Temel hak ve özgürlüklerin, görevin kötüye kullanılması suretiyle ağır biçimde ihlali halinde işlemi tesis eden eylemi yapan kamu görevlileri doğmuş olan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludur.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Sayıştay’ın görevleri maddesine “idarenin rücu alacaklarını Sayıştay denetler.” cümlesi eklenecektir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve hürriyetlere dair uluslararası anlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi sebebiyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda kanun özgürlükleri daha genişletici hüküm içermediği sürece anlaşma hükümleri esas alınır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş insan hak ve özgürlüklerine ilişkin uluslararası anlaşmalar, anayasal güvence altındadır. Bu anlaşmalar, mahkemeler ve diğer devlet organları tarafından doğrudan uygulanır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Yasama, yürütme ve yargı organları işlemlerinde ve bunların yorumunda Türkiye’nin taraf olduğu temel hak ve özgürlüklere ilişkin anlaşmaları esas alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">MHP uluslararası anlaşmaların kanun hükmünde olduğunun Anayasa metnine yazılması halinde daha öz, anlaşılabilir ve uygulanabilir bir metin olacağını düşünmekte ve bu hükmün milletlerarası anlaşmaları uygun bulma ile ilgili Anayasa maddesinde yer almasını önermektedir. Çelişki ve yorum farklılığı halinde hak ve özgürlükler lehine olan hükümler uygulanacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>(CHP) </b>Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve özgürlüklerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında uygulanacak yaptırımlar kanunla düzenlenir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b>(MHP) </b>Anayasadaki hak ve hürriyetlerden hiçbiri, ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğünü bozmayı veya nefret ve terörü teşvik edici fiillerde bulunmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz; Devlete veya kişilere, Anayasada tanınan hak ve hürriyetleri yok etme veya Anayasada öngörüldüğünden daha geniş ölçüde sınırlandırılmasına imkan verecek şekilde yorumlanamaz.<b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"><br /> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> <br /> </b></p> </span></span></div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><br clear="all" style="page-break-before:always; mso-break-type:section-break" /> </b></span></span></div> <div class="WordSection2"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">EK MADDE ÖNERİLERİ</b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Barış Hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 44– </span></b><span style="color: red;">(1) Herkes, barış içinde ve şiddetten korunarak yaşama hakkına sahiptir. Devlet ülke içinde barışı sağlamak ve korumak, dış ilişkilerini barışçıl hedef ve amaçlarla yürütmekle yükümlüdür. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Barış kültürünü geliştirmek, belli bir toplumsal kesime ya da gruba yöneltilmiş nefreti yayan, körükleyen, teşvik eden ya da meşrulaştıran tüm ifade biçimlerinin ve savaş kışkırtıcılığı, militarizm, antisemitizm, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı ile her türden ayrımcılığın önlenmesi için yasal düzenlemeleri yapmak etkin ve caydırıcı önlemler almak devletin yükümlüğündedir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Devlet, silah üretimine sınır ve denetim getirmek, silaha erişimi zorlaştırmak ve silah kullanımını mümkün olan en alt seviyeye indirmek için gerekli önlemleri alır, yasal düzenlemeleri yapar, etkili ve sürdürülebilir bir silahsızlanma politikası yürütür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP böyle bir maddenin anayasada yer almasına karşıdır.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) Barış İçinde ve Silahsızlanmış Bir Toplumda Yaşama Hakkı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Herkes barış içinde ve silahsızlanmış bir toplumda yaşama hakkına sahiptir. Devlet bu hakkı güvence altına almak amacıyla silaha erişimi zorlaştıracak önlemler ile silahın satın alınması ve el değiştirmesini kamuya açık olarak kayıt altına alır. Toplumda silahsızlanmayı sağlayacak eğitim programları ile etkili ve sürdürülebilir bir silahsızlanma politikası uygular.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP böyle bir maddenin anayasada yer almasına karşıdır.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Hakikat Hakkı</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 45–</span></b><span style="color: red;"> (1) Herkesin hakikate ulaşma, ülkenin tarihsel geçmişiyle ilgili gerçek bilgilere erişme, devlet arşivi dahil bu geçmişe ilişkin belge ve bilgilerin açıklanmasını isteme hakkı vardır. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Hakikat hakkının kullanımını sağlamak için geçici ya da kalıcı kurumlar oluşturmak devletin yükümlülüğündedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Soykırım ve insanlığa karşı suçlarda zaman aşımı işlemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP böyle bir maddenin anayasada yer almasına karşıdır.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Evlilik ve Aile Kurma Hakkına İlişkin Öneriler</span></b></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">AK Parti </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Ailenin korunması</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Madde 46-</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Evlenme çağına gelen her kadın ve her erkek evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Aile, toplumun temelidir; eşler arasında eşitliğe dayanır. Aile ve evlilik kurumu ile annelik ve babalık hakları devletin koruması altındadır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Devlet, çocukların ve gençlerin gelişimi ve maddi ve manevi varlıklarının korunması için gerekli tedbirleri alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Her çocuğun anne ve babasını bilme ve ebeveynin de çocuklarla ilişkisini sürdürme hakkı vardır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) Küçüklerin bakım ve eğitimi anne ve babanın hakkı ve ödevidir. Devlet bu hak ve ödevin yerine getirilip getirilmediğini denetler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) Ç</span><span style="color: red;">ocukların ve kadınların aile içi şiddete karşı korunmasını sağlamak, kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmelerini önlemek için gerekli önlemleri almakla devlet yükümlüdür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">CHP </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Aile</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Evlenme çağına gelen her kadın ve her erkek evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Devlet, aile yaşamının ekonomik, hukuksal ve toplumsal bakımdan korunmasını destekleyici önlemleri alır. Aile ve evlilik ilişkisine dair hak ve yükümlülükler, eşler arası eşitlik ilkesine dayanır. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Aile sorumlulukları olan kadın ve erkek çalışanlar ile diğer çalışanlar arasında çalışma yaşamında, fırsat eşitliğinin sağlanması ve eşit muamele ilkesi esastır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Devlet, </span><span style="color: red;">çocuklar ve kadınların aile içi şiddete karşı korunması</span><span style="color: red;">, </span><span style="color: red;">kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmelerinin önlenmesi,</span><span style="color: red;"> doğum ya da evlat edinme sonrası aile izni, çocukların bakımının kreş ve diğer hizmetlerle desteklenmesi ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli önlemleri alır ve kurumsal yapıyı kurar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">MHP</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Aile </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde </span></b><span style="color: red;">- (1) Her kadın ve her erkek evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Aile, toplumun temelidir; eşler arasında eşitliğe dayanır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Devlet aileyi, aile birliğini ve aile bireylerini koruyucu tedbirleri alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Küçüklerin bakım, yetiştirilmesi ve eğitimi anne ve babanın hakkı ve ödevidir. Devlet bu hak ve ödevin yerine getirilip getirilmediğini gözetir, aile içi şiddete karşı korumayı sağlar, erken yaşta ve zorla evlendirilmeleri önlemek için gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">BDP</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Evlilik ve Aile Kurma Hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 38 - </span></b><span style="color: red;">(1) Evlenme yaşına gelen her erkek ve kadın, evlenmek ve aile kurma hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Aile, toplumun temel birimlerinden biridir. Aile, eşler arasında eşit hak ve özgürlük esasına dayanır ve her türlü hukukî, ekonomik ve sosyal korunmadan yararlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Devlet çocuklar ve kadınların aile içi şiddete karşı korunmasını sağlamak, kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmelerini önlemek için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kıyıların korunması ve kıyılardan yararlanma</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 47-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Kıyılar, devletin hüküm ve tasarrufu altındadır; özel mülkiyete konu olamaz.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Herkesin deniz, göl ve akarsular ile bunların kıyılarından yararlanma hakkı vardır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Bu hak, kamu yararı gözetilerek kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) Kamu yararının gerekli kıldığı hallerde dolgu ve kurutma yoluyla toprak edinilmesine ilişkin usul ve esaslar kanunda gösterilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: black;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Tarih, kültür ve tabiat varlık ve değerlerinin korunması</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 48-</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar; bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır.Bunlardan özel mülkiyet konusu olanlara kamu yararı amacıyla getirilecek sınırlamalar ve bu nedenle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetler kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">1. fıkra tüm uygarlıkları, farklı kültür ve inanç topluluklarının değerlerini ve varlıklarını da kapsar. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet, Türkiye dışında bulunan tarihi ve kültürel mirasını korumak için gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu: </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye’nin sahiplenmesi ve Türkiye’ye getirme hakkı</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Doğal Servetlerin ve Kaynakların Aranması ve İşletilmesi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 49-</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Doğal servetler ve kaynaklar Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet, çevresel varlıkların korunmasını esas almak kaydıyla, bu hakkını belli bir süre için gerçek ve tüzel kişilere devredebilir. Hangi doğal servet ve kaynağın devletin gerçek ve tüzel kişilerle ortak olarak; hangisinin doğrudan gerçek ve tüzelkişiler eliyle aranacağı ve işletileceği kanunun açık iznine bağlıdır. Bu durumda gerçek ve tüzel kişilerin uyması gereken şartlar ve Devletçe yapılacak gözetim ve denetimin usul ve esasları ile uygulanacak yaptırımlar kanunda gösterilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Not:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Bu madde devletin görev ve yükümlülükleri başlığı altında yer alacaktır</span>. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">CHP ve MHP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Ormanlar ve Orman Köylüsü</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Madde 50- </span></b><span style="color: red;">Devlet, ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için gerekli kanunları koyar ve tedbirleri alır. Yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir, bu yerlerde başka çeşit tarım ve hayvancılık yapılamaz. Bütün ormanların gözetimi Devlete aittir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir ve işletilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Orman suçları için hiçbir şekilde genel ve özel af çıkarılamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülmeyen, aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde kesin yarar olduğu tespit edilen yerler ile 31/12/1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler, şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında, orman sınırlarında daraltma yapılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Ormanlar içinde veya hemen yakınında oturan köy halkının kalkındırılması, ormanları koruma bakımlarından, ormanın gözetilmesi ve işletilmesinde devletle bu halkın işbirliğini sağlayıcı tedbirler ve gereken durumlarda başka yere yerleştirme kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">AK Parti ve BDP Önerisi: Devlet, ormanları ve biyolojik çeşitliliği korumak, orman sahalarını genişletmek, toprağın verimli olarak işletilmesini sağlamak, erozyonla mücadele etmek ve tarım alanlarını geliştirmek amacıyla gerekli tedbirleri alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">CHP, MHP ve BDP’nin ek cümlesi: Orman alanlarında özel ve kamusal amaçlı yapılaşmaya ve ormanlara zarar verebilecek hiçbir işlem ve faaliyete izin verilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> (AK Parti ve BDP bu hükmün çevre hakkına bir fıkra olarak eklenmesini önermektedir.) </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">CHP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Toprak Mülkiyeti </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Madde 51- (1) </span></b><span style="color: red;">Devlet, topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçilikle uğraşan köylüye toprak sağlamak, toprağın verimli olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek, toprağın kalitesini korumak ve erozyonla kaybedilmesini önlemek amacıyla gerekli önlemleri alır. Kanun, bu amaçla, değişik tarım bölgeleri ve çeşitlerine göre toprağın genişliğini tespit edebilir. Topraksız olan veya yeter toprağı bulunmayan çiftçiye toprak sağlanması, üretimin düşürülmesi, ormanların küçülmesi ve diğer toprak ve yeraltı servetlerinin azalması ya da çevresel değerlerin tahribi sonucunu doğuramaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Devlet toprağın verimli işletilmesi, tarım ve hayvancılığın korunması ile geliştirilmesine yönelik gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Bu tedbirlere ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Özel </span></b><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">olarak korunması gereken kesimlerin</span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> hakları</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 52-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Devlet, gençlerin, yaşlıların, engellilerin, sürekli hastaların, harp ve vazife şehitlerinin yakınlarının, malul ve gazilerin, dul ve yetimlerin ve özel olarak korunması gereken diğer toplum kesimlerin haklarını korumak; bunların insan onuruna yaraşır bir hayat sürdürmelerini ve toplum hayatına etkin bir şekilde katılmalarını sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alır.Özel olarak korunması gereken toplum kesimlerinin siyasi hayata katılmasını kolaylaştıracak tedbirleri almak devletin görevlerindendir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Gerekçede dul kelimesinin kadın ve erkekleri kapsayacak şekilde anlaşılmasını sağlayacak açıklama yapılacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">BDP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Kadın Hakları</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 53-</span></b><span style="color: red;"> (1) Devlet, kadın ile erkek eşitliğine dayalı bir toplumsal düzeninin koşullarını sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla devlet, medeni durumlarına bakılmaksızın tüm kadınların siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlardaki hak ve özgürlüklerinin tanınmasını, kullanılmasını ve bunlardan yararlanılmasını engelleyen, zedeleyen veya ortadan kaldıran veya bunu amaçlayan her türlü ayrımcılıkla mücadele eder, buna yönelik gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Devlet, kadına yönelik her türlü kötü muamele ve şiddeti, kadın ticaretini ve kadın bedeninin istismarını önlemekle yükümlüdür. Devlet, aile içi şiddet ve namus cinayetlerinin insanlık suçları olduğunu kabul eder.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı bir toplumsal düzenin koşullarının oluşturulması için kadınların tüm haklarının kullanımına ilişkin olarak devlet pozitif ayrımcılık hükümleri uygular.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Kadınların, siyasal partilerin genel merkez ve il örgütleri, üniversiteler ile sendika ve üst kuruluşların yönetim organlarına, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne, il genel meclisi, il belediye meclisi ve büyükşehir belediye meclislerine eşit katılımını sağlamak amacıyla kota uygulaması da dahil olmak üzere özel politikalar uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) (BDP ve CHP Önerisi) Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak amacıyla, ulusal eylem planları hazırlayacak ve uygulanmasını denetleyecek, özerk bütçeli ve bağımsız bir Kadın-Erkek Eşitliği Konseyi oluşturulur. Bu Konsey’in oluşturulmasında ve üyelerinin belirlenmesinde kadın örgütlerinin katılımı ve söz hakkı esastır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">BDP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Vicdani Red Hakkı</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm -5.65pt 0.0001pt 0cm; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Madde 54-</span></b><span style="color: red;"> (1) Kimse vicdani kanaatlerine aykırı olarak askerlik hizmetini yerine getirmeye veya silah altına alınmaya zorlanamaz. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin: 0cm -5.65pt 0.0001pt 0cm; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Vicdani sebeplerle askerlik hizmetini reddedenler için öngörülecek alternatif kamu hizmetlerinin yerine getirilmesine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir. Kamu hizmetinin süresi her halükarda askerlik süresinden uzun olamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bilgiye Erişim Hakkı ve Bilişim Özgürlüğü </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 55-</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Herkes, bilgiye, internete ve diğer elektronik iletişim ortamlarına serbestçe erişim hakkına sahiptir. Devlet, bu hakkın etkin ve adil bir biçimde kullanılabilmesi için gerekli düzenlemeleri yapar.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İnternet aracılığıyla yapılan haberleşmenin gizliliği esastır. Herkes, internet aracılığıyla paylaştığı kişisel verilerinin korunmasını; düşünce ve kanaatlerinin gizliliğine saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İnternet ve diğer elektronik iletişim ortamlarına erişim hakkı özel yaşam ve aile yaşamının gizliliği ile kişisel verilerin korunması, haberleşme özgürlüğü, bilgiye erişim hakkı, düşünceyi açıklama ve basın özgürlüğü ve sözleşme özgürlüğüne, çocukların cinsel sömürüye karşı korunmasına ilişkin anayasal esaslar dikkate alınarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> 3. fıkrada yer alan anayasal esaslar ifadesinde, ilgili anayasa maddelerinde hak ve özgürlüğe ilişkin yer alan güvence ve sınırlamalar birlikte dikkate alınır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Makul ve İnsanca Hayat (Yaşam) Sürdürme Hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 56- (1) Herkes toplumsal dışlanmaya </span><span style="color: red;">(AK Parti bu ibarenin madde metninde yer almasına karşıdır) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve yoksulluğa karşı korunma, eğitim, barınma, tıbbi bakım, beslenme, temiz suya erişme ile sosyal hizmetlerden yararlanma haklarını da içerecek biçimde makul ve insanca hayat (yaşam) sürdürme hakkına sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Makul ve insanca hayat (yaşam) sürdürme imkânından yoksun olan herkes temel gelir hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Devlet, fertlerin (bireylerin) makul ve insanca hayat (yaşam) sürdürmesi için gerekli tedbirleri alır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: black;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: black;">Not: </span></b><span style="color: black;">BDP, “Çevre Hakkı” maddesinde kendi önerisi olan “Temiz Suya ve Yeterli Gıdaya Erişim Hakkı” maddesinin ikinci fıkrası olan<b style="mso-bidi-font-weight:normal"> “</b></span><span style="color: black;">Devlet bu amaçla, biyoçeşitliliğin korunması, GDO’lu ürünlerin ülkeye girişinin üretiminin ve pazarlanmasının engellenmesi, tarım arazilerinin ve köylerin ortak mülkiyetinde olan meraların korunması ve geliştirilmesi, tohumların serbest dolaşımının ekiminin ve çoğaltılmasının sağlanması için gerekli önlemleri alır, yasal düzenlemeleri yapar, küçük ölçekli çiftçiliği güçlendirir, doğaya uyumlu yerel girişimleri, üretim kooperatiflerini ve geleneksel tarımı destekler.” ifadesinin eklenmesini önermektedir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: black;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">(AK Parti - CHP – MHP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">Vatan Hizmeti</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 57-</span></b><span style="color: red;"> (1) Vatan hizmeti, her (MHP Önerisi: Türkün) vatandaşın hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">Not: </span></b><span style="color: red;">BDP, vicdani ret hakkına yer verilmemesi halinde bu maddenin anayasada yer almaması gerektiğini düşünmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Vergi Yükümlülüğü</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 58-</span></b></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal amacıdır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Vergi, resim,harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir ve kaldırılır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisi Bakanlar Kuruluna; mahalli idareler </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Seçimle Oluşan Bölgesel Kamu İdareleri)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> tarafından tarh, tahakkuk ve tahsil edilenler için ise ilgili mahalli idarenin seçimle oluşan karar organına verilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal; background: none repeat scroll 0% 0% white;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri mali yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Bakanlar kuruluna yetki verilebilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Kültürel Kimlik Hakkı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 59- </span></b><span style="color: red;">(1) Herkes, insani varoluşun çoğulcu yapısından kaynaklanan farklı kültürlere ve kimliklere sahiptir. Herkesin kendi kültürünü ve kimliğini geliştirme hakkı vardır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Devlet, bütün kimlikleri ve kültürleri tanır; bütün kültürlerin ve kimliklerin kendilerini özgürce ifade etme, koruma, geliştirme ve yayma hakkını güvence altına alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Devlet, bütün kültür ve kimliklere mensup bireyler ve topluluklar arasında hoşgörü ve diyalog kültürünün gelişmesini teşvik eder; karşılıklı saygı, anlayış ve işbirliğini sağlamak için eğitim, kültür ve medya alanlarında etkili tedbirler alır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-US"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="Pa13"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamulaştırma</span></b></p> </span></span> <p style="text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="Pa13"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde60- (1) </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devlet ve kamu tüzelkişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">(2)</span></b><span style="color: red;"> (“Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir.” <i style="mso-bidi-font-style:normal">Bu cümle tekrar değerlendirilecektir</i>.) (Kamulaştırmasız el atma, kamulaştırma etkisi doğuran dolaylı işlemler, artırım bedeli hususları madde yazımında göz önünde bulundurulacaktır.)</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="Pa13"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Tarım reformunun uygulanması, çevresel değerlerin, ekolojik çeşitliliğin </span><span style="color: red;">(MHP bu ibarenin anayasada yer almasına karşıdır.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve kültürel varlıkların korunması, sulama projeleri ile iskân projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi ve kıyıların korunması amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme usulü kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi öngördüğü hallerde, taksitler en çok beş yıl içinde eşit olarak ödenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="Pa13"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="Pa13"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Ödeme usulünün uygulanmasında malikin haklarının zarar görmemesi için gerekli düzenlemeler kanunla yapılır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Devletleştirme ve Özelleştirme</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 61- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde gerçek değeri üzerinden kanunla devletleştirilebilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Devletin, kamu iktisadî teşebbüslerinin ve diğer kamu tüzelkişilerinin mülkiyetinde bulunan işletme ve varlıkların özelleştirilmesine ilişkin esas ve usuller kanunla gösterilir.</span><span style="color: red;"> (MHP Önerisi: Ancak özelleştirmede rekabetçi piyasa şartları ve mülkiyetin yaygınlaştırılması ilkesi esas alınır.)</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (CHP Önerisi) </span><span style="color: red;">Stratejik açıdan önem taşıyan sektörlerin özelleştirilmesinde ve işletilmesinde ülke çıkarları ve kamu yararı esas alınır. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Milli güvenlik açısından stratejik işletme ve varlıklar özelleştirilemez.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (4) Devlet, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişileri tarafından yürütülen yatırım ve hizmetlerden hangilerinin özel hukuk sözleşmeleri ile gerçek veya tüzelkişilere yaptırılabileceği veya devredilebileceği kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Devletleştirme ve özelleştirmede çalışanların haklarını koruyacak önlemler kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Tüketicinin Korunması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 62- (1) Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır; tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder ve destekler. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yabancı Ülkelerde Yaşayan Vatandaşlar</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 63- (1) Devlet, yabancı ülkelerde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının aile birliğinin, çocuklarının eğitiminin, kültürel ihtiyaçlarının ve sosyal güvenliklerinin sağlanması, anavatanla bağlarının korunması için gereken önlemleri alır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Sporda Tahkim</span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 64- (1) Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabilir. Tahkim kurulu kararları kesin olup bu kararlara karşı iç hukuk bakımından hiçbir yargı merciine başvurulamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Not:</b> Bu fıkra yargı bölümüne eklenebilir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Tarım, Hayvancılık ve Bu Üretim Dallarında Çalışanların Korunması </span></b></p> </span></span> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 65- (1) Devlet, tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek, tarımsal üretim planlaması ilkelerine ve yerli türlerin çeşitliliğinin korunması esasına uygun olarak bitkisel ve hayvansal üretimi artırmak ve organik tarım ve hayvancılık yöntemlerini teşvik etmek amacıyla tarım ve hayvancılıkla uğraşanları özel olarak destekler. Bunların işletme araç ve gereçlerinin ve diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> “Sporda Tahkim” haricindeki üç maddenin anayasada yer alıp almaması üst komisyonda görüşülmek üzere mutabakat sağlanmıştır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 36pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <br /> </span></span></p> </div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></span></span></div> <div class="WordSection3"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">YASAMA</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşu ve Milletin Temsili</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 66- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80); letter-spacing: 0.5pt;">(1) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisi, genel oyla seçilen beş yüz elli milletvekilinden oluşur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (BDP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi bütün vatandaşların iradesini temsil eden en yüksek organdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Dört yüz elli milletvekili, seçim çevrelerinden nisbi temsil sistemine göre seçilir.</span><span style="color: red;">(CHP önerisi: Seçim barajı yüzde 5’i aşamaz) (BDP önerisi: Seçim barajı konulmamalı) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yüz milletvekili ise ülke seçim çevresi esas alınarak </span><span style="color: red;">(CHP ve BDP önerisi: ayrı oyla) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">seçilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Milletvekilleri sadece seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenleri değil, bütün Milleti </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: bütün vatandaşları) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">temsil ederler</span>.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) Kadın ve erkeklerin Türkiye Büyük Millet Meclisinde eşit temsiline ilişkin esaslar ve bu esaslara ilişkin yaptırımlar kanunla düzenlenir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti ve MHP önerisi) Kadınlar ve erkeklerin seçimle gelinen görev ve mevkilerin yanı sıra mesleki konumlara ve sosyal sorumluluklara eşit şekilde erişebilmeleri kanunla teşvik edilir. (Bu hüküm Seçme Seçilmeve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakkı başlıklı 29. Maddede ele alınacaktır.) (Bu maddenin kabul edilmesi durumunda CHP önerisinin yerinden vazgeçmiş sayılacaktır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi, genel doğrudan, serbest, eşit ve gizli oyla seçilen beş yüz elli milletvekilinden cinsiyetler arası eşit temsil, çoğulculuk ve nisbi temsil esaslarına göre oluşur.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Milletvekili seçilme yeterliliği</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 67- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) </span><span style="color: red;">(AK Parti ve BDP Önerisi) On sekiz (CHP Önerisi) Yirmi bir (MHP Önerisi) Yirmi beş </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yaşını dolduran her vatandaş milletvekili seçilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Aşağıda sayılanlar aday olamazlar ve milletvekili seçilemezler:</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (a) İlköğretim mezunu olmayanlar ve Türkçe okuma yazma bilmeyenler, </span><span style="color: red;">(BDP: İlköğretim diploması veya Türkçe okur yazarlık Milletvekilliği seçiminde ön şart olamaz.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(b) Kısıtlılar, </span><span style="color: red;">(BDP önerisi: Ceza mahkumiyetinden kaynaklı kısıtlama kararı hariç)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(c) (AK Parti : Askerlik ve yerine kaim olan diğer kamu hizmetlerinin önemi ve herhangi bir sürede yerine getirilebilmesi karşısında Milletvekili seçilme yeterliliği şartı olarak görülemez.) (CHP Önerisi: yükümlü olduğu vatan hizmetini yerine getirmemiş olanlar) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi: Askerlik hizmetini yapmamış olanlar)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> (BDP Önerisi: Askerlik hizmeti veya vatan hizmeti Milletvekili seçilme yeterliliğine engel bir hal olması doğru değildir)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(ç) Taksirli suçlar hariç toplam iki yıl </span><span style="color: red;">(BDP önerisi: 5 yıl) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">veya daha fazla hapis cezasına hüküm giymiş olanlar; zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli iflâs, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kadına ve çocuğa yönelik şiddet, insanlığa karşı suçlar, işkence,</span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: askeri darbe) (AK Parti: Şiddet içeren terör suçları) (MHP Önerisi: terör eylemlerine katılma ve bu eylemleri tahrik ve teşvik suçlarından) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">biriyle hüküm giymiş olanlar </span><span style="color: red;">(MHP Önerisi: affa uğramış olsalar bile)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Aday olmak memurluktan çekilme koşuluna bağlanamaz. Kamu görevlileri seçimlerde aday olmaları halinde aylıksız izinli sayılırlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Hâkimler ve savcılar ile bu meslekten sayılanlar, Türk Silahlı Kuvvetleri ve genel kolluk mensupları, istihbarat teşkilatlarında çalışanlar, mülki idare amirleri, büyükelçiler ve rektörler seçimlerde aday oldukları takdirde görevlerinden istifa etmiş sayılırlar ve tekrar görevlerine dönemezler. </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: Görevlerine geri dönebilirler)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Hâkimler, savcılar yüksek mahkeme ve yüksek yargı üyeleri, kamu denetçileri, yüksek idari yetkililer görevlerinden çekilmedikçe aday olamazlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Silahlı kuvvetler, güvenlik, istihbarat ve kolluk mensupları için, en az bir yasama dönemi öncesinde görevlerinden çekilme koşulu aranır. Bu görevleri icra edenler, askeri darbe, cinsel istismar, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, edimin ifasına fesat karıştırma, işkence, insanlığa karşı işlenmiş suçlardan ulusal ya da iç hukukla uyumlu uluslararası mahkemelerde suçlu bulunmuş oldukları takdirde aday olamazlar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Milletvekilliği ile Bağdaşmayan İşler</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 68- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, devlet ve diğer kamu tüzelkişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda; devletin veya diğer kamu tüzelkişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda; özel gelir kaynakları ve özel imkânları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekili olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik, arabuluculuk ve hakemlik yapamazlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Milletvekilleri yürütme organının teklif, inha, atama veya onamasına bağlı resmî veya özel herhangi bir işle görevlendirilemezler. Bir milletvekilinin belli konuda ve altı ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici bir görevi kabul etmesi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararına bağlıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Milletvekilleri, bu sıfatlarından kaynaklanan konum ve yetkilerini kendilerine çıkar ve yarar sağlamak amacıyla kullanamaz, üçüncü kişilere doğrudan veya dolaylı ücretli iş yapamaz.</span><span style="color: red;"> (AK Parti) (Öneri prensipte doğru olmakla birlikte, bir Anayasa sorunu değil yasa sorunudur.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Milletvekilliği ile bağdaşmayan diğer görev ve işler kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) (CHP ve BDP Önerisi)Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçildikleri anda ve görev yaptıkları süre içinde mal bildiriminde bulunurlar. Bu bildirim kamuya açıklanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(Ak Parti) bu maddenin üçüncü fıkrasında öngörülen yöntemle sorun yürürlükteki hukukumuz bakımından çözülmüştür. Bu gibi sorunları Anayasaya taşımak, Anayasanın bu fıkra hükmünü işlevsiz kılabileceği gibi Anayasayı gereksiz ayrıntıyla doldurmak anlamına gelir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP) Milletvekillerinin mal bildiriminde bulunması esasen yasal bir zorunluluktur, Anayasada yer almasına gerek yoktur. Bu fıkra ile önerilen mal bildirimi Milletvekillerinin hesap verebilirliğini ve vatandaşların bilgi edinme haklarını yeterince korumamaktadır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Siyasi Parti gruplarının bildireceği en kıdemli veya en yaşlı ikişer üyesinin katılımı ile Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin uyması gereken siyasal etik ilkelerini belirlemek ve etik kurallarının ihlaline ilişkin başvuruları incelemek üzere Siyasi Etik Komisyonu kurulur. Görev ve yetkileri kanun ve Meclis İçtüzüğünde gösterilir. Komisyon, mutabakat ve aleniyet esasına göre çalışır. Mutabakat sağlanamaması durumunda raporlama yapılır.Komisyon gerekli gördüğü hallerde gizlilik kararı verebilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: black;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: black;">Gerekçe Notu:</span></b><span style="color: black;"> Kıdemden Parlamento kıdemi anlaşılır. Komisyonun bütün rapor ve kararları kamuya açıklanır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yasama Sorumsuzluğu ve Dokunulmazlığı </span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 69- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Milletvekilleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri sürdükleri düşüncelerinden ve bunları Meclis dışında tekrarlamalarından dolayı sorumlu tutulamaz. Milletvekillerinin görevleri ile ilgili olmak şartıyla Meclis dışındaki düşünce açıklamalarında da aynı hüküm uygulanır. </span><span style="color: red;">(MHP) (Bu fıkra kürsü sorumsuzluğunu ifade etmektedir. 2. fıkrada yazılması gereken cezai dokunulmazlık hali, kavramlar karıştırılarak, suça konu fiiller müeyyidesiz bırakılacak şekilde değerlendirilemez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP önerisi) Yasama sorumsuzluğu nefret söylemini ve ırkçılığı kapsamaz</span>.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Not: Bu fıkranın son cümlesi tekrar gözden geçirilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (AK Parti ve BDP Önerisi) Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclisin gizli oyla vereceği bir izin kararı olmadıkça yakalanamaz, gözaltına alınamaz, tutuklanamaz, sorgulanamaz ve yargılanamaz. Meclis, kararında bu izinlerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebilir. Meclisin izin kararı, isnad olunan suçla sınırlıdır. Kasten insan öldürmeye ilişkin suçüstü hali dokunulmazlığın kapsamı dışındadır. Ancak bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirir. (BDP Önerisi) Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlarda suçüstü hali ile cinsel istismar, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflâs, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat karıştırma suçlarından dolayı bir milletvekilinin sorguya çekilmesi ve yargılanması için Türkiye Büyük Millet Meclisinin kararı aranmaz. Bu hallerde yetkili makam, durumu hemen Meclis'e bildirir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (CHP Önerisi) Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisinin izni olmadıkça; arama, yakalama, dinleme kararı verilemez, gözaltına alınamaz, sorguya çekilemez. Milletvekilleri yasama işlevini aksatmayacak biçimde tutuksuz olarak yargılanırlar. Kasten adam öldürmeye ilişkin suçüstü haliyle kasten yaralama sonucu ölümün meydana gelmesine ilişkin haller bu hükmün dışındadır. Ancak bu halde yetkili makam, durumu hemen ve doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (MHP Önerisi) Suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili Meclisin gizli oyla vereceği kararı olmadıkça gözaltına alınamaz, yakalanamaz, aranamaz, sorguya çekilemez ve tutuklanamaz. Meclis izin kararında bu yetkilerden bazılarını geçici veya sürekli olarak vermeyebilir. Meclisin izin kararı, isnad olunan suçla sınırlıdır. Terör suçları ile suçüstü halinde ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlar dokunulmazlık kapsamı dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen Meclise bildirir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (MHP ve CHP Önerisi) Suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili hakkındaki soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, kovuşturma Yargıtayca yapılır. Soruşturmayı yürütecek Cumhuriyet Savcıları ile davaya bakacak heyetin üyeleri ceza daireleri üyeleri arasından ad çekme suretiyle belirlenir. Heyetin başkanı en kıdemli üyedir. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. (AK Parti ve BDP, bu konunun genel hükümlere tabi olduğu görüşündedir)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Dokunulmazlığın kaldırılması talebi doksan gün içinde Meclis tarafından karara bağlanmamışsa reddedilmiş sayılır. </span><span style="color: red;">(MHP, bu düzenlemeye halen Mecliste bulunan dokunulmazlık dosyalarının kaldırılması ihtimali olduğundan karşıdır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Milletvekili hakkında, milletvekili seçilmeye engel bir suçtan dolayı kesin hüküm giyme hali dışında seçiminden önce veya sonra verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi, milletvekilliğinin sona ermesine bırakılır. Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclis'in yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Not:</span></b><span style="color: red;"> BDP, Milletvekili seçilme yeterliliğinde suç tipleri konusunda anlaşma sağlandığı takdirde bu fıkraya katılacaktır)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Milletvekilliği süresince zamanaşımı işlemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Türkiye Büyük Millet Meclisindeki siyasal parti gruplarınca, yasama dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Hakkında suç isnadı bulunan milletvekili, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına başvurmak suretiyle, isnad edilen suçla ilgili olarak dokunulmazlığından feragat edebilir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Dokunulmazlık kapsamında olmayan suçları işleyen, dokunulmazlığı kaldırılan veya dokunulmazlıktan feragat eden milletvekillerinin yargılanmaları, tutuksuz olarak ve yasama çalışmaları engellenmeyecek şekilde yürütülür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Dokunulmazlık kapsamında olmayan suçları işleyen, dokunulmazlığı kaldırılan veya dokunulmazlıktan feragat eden milletvekilleri hariç hiçbir milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kararı olmaksızın üstü veya evi aranamaz ve kişisel özgürlüklerinden mahrum bırakılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Milletvekillerinin görevlerini yerine getirmesine hiçbir kurum ya da kişi engel olamaz. Bütün kamu görevlileri milletvekillerine yardımcı olmakla yükümlüdür. Milletvekillerinin zorunlu kamu hizmetleri ertelenir; milletvekillerine yurtdışına çıkış yasağı getirilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal; page-break-after: avoid;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Milletvekilliğinin Düşmesi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-right: 5pt; text-indent: 35.45pt;" class="nor0"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 70- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)İstifa eden milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, istifanın geçerli olduğunun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesinden sonra, Genel Kurulca karar verilir.</span></span></span></p> <p style="margin-right: 5pt; text-indent: 35.45pt;" class="nor0"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Milletvekilliğinin seçilmeye engel bir suçtan kesin hüküm giyme veya kısıtlanma halinde düşmesi, bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel Kurula bildirilmesiyle gerçekleşir.</span></span></span></p> <p style="margin-right: 5pt; text-indent: 35.45pt;" class="nor0"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdüren milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, yetkili komisyonun bu durumu tespit eden raporu üzerine Genel Kurulca üye tamsayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla karar verilir.</span></span></span></p> <p style="margin-right: 5pt; text-indent: 35.45pt;" class="nor0"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4)Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak bir ay içinde toplam beş birleşim günü katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine, Genel Kurulca üye tamsayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla karar verilir.</span></span></span></p> <p style="margin-right: 5pt; text-indent: 35.45pt;" class="nor0"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-right: 5pt; text-indent: 35.45pt;" class="nor0"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İptal İstemi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 71-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1)Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin düşmesine yukarıdaki maddenin birinci, üçüncü veya dördüncü fıkralarına göre karar verilmiş olması hallerinde, Genel Kurul kararının alındığı tarihten başlayarak yedi gün içerisinde ilgili milletvekili veya bir diğer milletvekili, kararın, Anayasaya, kanuna veya İçtüzüğe aykırılığı iddiasıyla iptali için Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Anayasa Mahkemesi, iptal istemini on beş gün içerisinde kesin karara bağlar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">Yemin</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">Madde 72- </span></b><span style="color: red;">(1)Milletvekilleri (AK Parti: Başkan, Başkan Yardımcısı ve Bakanlar) göreve başlarken aşağıdaki şekilde yemin ederler:</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi) "İnsan haklarına, hukukun üstünlüğüne ve demokrasiye bağlı kalacağıma; Devletin bağımsızlığını, ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma mukaddesatım ve şerefim üzerine yemin ederim."</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) “Milletvekili sıfatıyla, Anayasaya sadakatten ayrılmayacağıma; Türkiye Cumhuriyetinin bağımsızlığını ve ülkenin bütünlüğünü, milletin kayıtsız şartsız egemenliğini koruyacağıma; insan haklarına dayanan demokratik ve laik cumhuriyet ilkelerine ve Atatürk Devrimlerine bağlı kalacağıma; milletvekili sıfatımdan kaynaklanan konum ve yetkilerimi kişisel çıkar ve yarar sağlamak amacıyla kullanmayacağıma; vatandaşların refah ve mutluluğu için çalışacağıma Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine andiçerim.”</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, göreve başlarken inandıkları mukaddes kitap huzurunda aşağıdaki şekilde yemin eder:</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">"Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve lâik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; Anayasa'ya sadakatten ayrılmayacağıma; büyük Türk Milleti huzurunda, bütün mukaddesatım, namusum ve şerefim üzerine yemin ederim."</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Madde notu:</b> Adalet ve Kalkınma Partisinin parantez içinde düştüğü not Başkanlık sistemi ile ilgili olduğundan Komisyon tarafından müzakere edilmemiş, ancak teklif sahibi tarafından açıklama yapılmıştır.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"> </p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Toplanma ve Tatil</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 73-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi, her yıl Ekim ayının birinci günü kendiliğinden toplanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Meclis, tatil veya ara verme sırasında doğrudan doğruya Cumhurbaşkanı </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Başkanca), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine toplantıya çağrılır. Meclis Başkanı da doğrudan doğruya veya üyelerin beşte birinin yazılı istemi üzerine Meclisi toplantıya çağırır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Tatil ve ara vermeye ilişkin hükümler İçtüzükte düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Madde notu:</b> Adalet ve Kalkınma Partisinin parantez içinde düştüğü not Başkanlık sistemi ile ilgili olduğundan Komisyon tarafından müzakere edilmemiş, ancak teklif sahibi tarafından açıklama yapılmıştır.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"> </p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Başkanlık Divanı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 74-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı, milletvekilleri arasından seçilen Meclis Başkanı, başkan vekilleri, kâtip üyeler ve idare amirlerinden oluşur. </span><span style="color: red;">(CHP ve BDP Önerisi) Divanın oluşumunda cinsiyetler arası eşit temsil ilkesi gözetilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Başkanlık Divanı, Meclisteki siyasî parti gruplarının milletvekili sayısı oranında katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur. Siyasî parti grupları Meclis Başkanlığı için aday gösteremezler.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanı için bir yasama döneminde iki seçim yapılır. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan adayları, Meclis üyeleri içinden, Meclisin toplandığı günden itibaren beş gün içinde, Başkanlık Divanına bildirilir, Başkan seçimi gizli oyla yapılır. İlk iki oylamada üye tamsayısının üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü oylamada en fazla oy alan üye, Başkan seçilmiş olur. </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi:Dördüncü oylamada karar yetersayısı, üye tamsayısının dörtte birinin iki fazlasından az olamaz.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Başkan seçimi, aday gösterme süresinin bitiminden itibaren, beş gün içinde tamamlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Başkan ve oturumu yöneten başkanlık divanı üyelerinintarafsızlığı esastır,oylamalara katılamazlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Bu maddede düzenlenmeyen diğer hususlar İçtüzükte gösterilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İçtüzük ve Siyasi Parti Grupları</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 75-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi, çalışmalarını, kendi yaptığı İçtüzük hükümlerine göre yürütür. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) İçtüzük hükümleri, siyasî parti gruplarının, Meclisin bütün faaliyetlerine milletvekili sayısı oranında katılmalarını sağlayacak şekilde düzenlenir. Anayasada yer alan özel hükümler saklıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Siyasî parti grupları, en az yirmi </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: on)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> milletvekilinden meydana gelir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) İçtüzük değişiklikleri, Anayasanın değiştirilmesine ilişkin usule tabidir. </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: İçtüzüğün değiştirilmesi usulü İçtüzükte gösterilir.İçtüzük yapım usulüne göre oluşmamış hiçbir Meclis kararı, İçtüzük kuralı olarak nitelendirilemez.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Toplantı ve Karar Yeter Sayısı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 76- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır. Meclis, Anayasada başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir; ancak karar yeter sayısı üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından az olamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Genel ve yerel seçimler, halkoylaması, siyasal partiler, yerel yönetimler, olağanüstü yönetim usulleri, yargı organı ve bağımsız idari kurullar konusunda çıkarılacak kanunlar bakımından karar yeter sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğudur. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi) Bu tür nitelikli nisaplar anayasanın ilgili maddesinde ve değişken şekilde öngörülebilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> (MHP) İşin önemine ve özelliğine uygun olarak bazı tasarı ve tekliflerin yasalaşması için nitelikli çoğunluk aranması doğrudur. Nitelikli çoğunluğun bu maddeye kapsayıcı bir istisna şeklinde yazılması uygulamada sorun doğurabilir. Bunların giderilmesi için öncelikli olarak nitelikli çoğunluğun ilgili maddelerde müzakere edilmesi, bu müzakerelerden ortaya çıkan sonuca göre gerektiğinde bu maddeye dönülmesi gerekmektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)Bakanlar Kurulu üyeleri, Türkiye Büyük Millet Meclisinin katılamadıkları oturumlarında, kendileri yerine oy kullanmak üzere bir bakana yetki verebilirler. Ancak bir bakan kendi oyu ile birlikte en çok iki oy kullanabilir. Gizli oylamalarda vekâletle oy kullanılamaz. </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Böyle bir hükme ihtiyaç yoktur.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> Vekâletin dönem başında verilmesi veya belli aralıklarla verilmesi hususunun İçtüzük çalışmalarında değerlendirilmesi gereklidir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Görüşmelerin Açıklığı ve Yayınlanması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 77-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulundaki görüşmeler açıktır ve tutanak dergisinde tam olarak yayımlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğuyla kapalı oturum yapabilir.Bu oturumlardaki görüşmelerin yayımı Meclisin kararına bağlıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Meclisteki açık görüşmelerin canlı ve her türlü araçla yayımı esastır. Türkiye Radyo Televizyon Kurumunun bir kanalı bu iş için tahsis edilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisinin Görev ve Yetkileri</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 78- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">a)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak,</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">b)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">c)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Cumhurbaşkanını seçmek </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">ç) (CHP-MHP Önerisi) Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek (BDP, parlamenter sistemde yasama yetkisi yürütme organına devredemeyeceği gerekçesiyle katılmamıştır.)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">d) Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">e) Para basılmasına ve savaş ilânına </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: güç kullanımına) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">karar vermek,</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">f) Milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">g) Üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek, </span><span style="color: red;">(BDP, özel bir nisap öngörülmesine karşıdır.)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ğ) Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">h) (BDP Önerisi) Güç kullanımına ve barış ilanına karar vermek</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">ı) (BDP Önerisi) Silahlı kuvvetleri, güvenlik ve kolluk güçlerini, istihbarat kurumlarını ve bu kurumların harcamalarını denetlemek,</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">i) (BDP Önerisi) Yasama ve denetim işlemlerini gerçekleştirmek için daimi, geçici ya da özel komisyonlar kurmak,</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">j) (BDP Önerisi) Kuruluş ve çalışma esasları yasayla belirlenmek kaydıyla, belli bir konuyu incelemek için araştırma ve soruşturma komisyonu kurmak,</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">k) (BDP Önerisi) Devlet sırrı ve ticari sır kavramlarının tanımını ve kapsamını belirlemek ve bu niteliklerin ilgili durumda geçerli olup olmadığını saptamak,</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Madde notu:</b> AK Parti, Başkanlık sistemi önerdiği için, (b) ve (c) ve (ç) bent hükümlerine müzakeresine katılmamıştır. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> (CHP) “Adalet ve Kalkınma Partisi notunda belirttiği bentlerde teklifte bulunmamış ve bu nedenle Komisyon tarafından müzakere edilmemiştir”.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kanunların teklif edilmesi ve görüşülmesi</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 79-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kanun teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir. </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: parti grupları ve kayıtlı üç yüz bin seçmenin imzasıyla halk inisiyatifi yoluyla halk da yetkilidir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kanun teklif ve tasarılarının Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmesi demokratik müzakere anlayışı ve muhalefetin söz hakkının etkili biçimde kullanılması esasları gözetilerek İçtüzükte düzenlenir. Kanun teklif ve tasarılarının Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarında görüşülmesi sırasında ilgili meslek gruplarının, uzmanların, kurum ve kuruluşların görüşlerine başvurulması ile bu görüşlerin ayrı bir raporla Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmasına ilişkin usul ve esaslar İçtüzükte düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">2. fıkraya ek olarak (BDP Önerisi) Meclis acil bir durum olmadıkça, iki ay öncesinden usulüne uygun olarak gündeme almadığı bir yasayı görüşmez. Genel Kurul gündemi en az iki ay önce belirlenir, kamuya açık olarak ilan edilir. Bir ay öncesinden kesin gündem yayımlanır ve hangi tasarın hangi gün ve saatte tartışılacağı kamuya açıklanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Konu ve içerik bakımından birbiri ile bağlantılı olmayan hükümler ya da bu tür hükümlerde yapılan değişiklikler tek bir kanunda düzenlenemez.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Genel ve yerel seçimler, halkoylaması, siyasal partiler, yerel yönetimler, olağanüstü yönetim usulleri, yargı organı, bağımsız idari kurullara ilişkin kanunlar ile bir hukuk dalını sistematik olarak bütünüyle veya kapsamlı olarak değiştiren temel kanunlarda tamamen veya kısmen değişiklik öngören teklif ve tasarılar dağıtımından sonra esas komisyonda, esas komisyon raporunun dağıtılmasından sonra Genel Kurulda bir hafta geçmedikçe görüşülemez.</span><span style="color: red;"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti, 1. Fıkradan sonraki fıkraları içtüzük meselesi olarak görür, teklifinde yer alan 2. Fıkranın kapsamının yeterli olduğunu düşünür)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi) Kanun tekliflerinin Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülme usul ve esasları İçtüzükle düzenlenir. İçtüzük, tekliflerin ihtisas komisyonlarında ayrıntılı olarak değerlendirilmesi, Genel Kurulda ise komisyon raporlarının genelinin görüşülmesi ve oylanması esasına göre düzenlenir. İçtüzük ile özel yasama usulleri getirilebilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Madde notu:</b> AK Parti, Başkanlık sistemi önerdiği için, 1. fıkradaki Bakanlar Kurulu ifadesinin müzakeresine katılmamıştır.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kanunların Cumhurbaşkanınca </span></b><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(AK Parti: Başkanca) </span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yayımlanması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 80- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1)Cumhurbaşkanı </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkan), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları on gün içinde yayımlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Cumhurbaşkanı </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkan), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> bütçe kanunları hariç olmak üzere, yayınlanmasını uygun bulmadığı kanunları bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir.Cumhurbaşkanınca </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkanca)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> kısmen uygun bulunmama durumunda, Türkiye Büyük Millet Meclisi sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir. Cumhurbaşkanı </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkan), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> bütçe kanunlarını geri gönderemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Türkiye Büyük. Millet Meclisi geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun, Cumhurbaşkanınca </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkanca)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">beş gün içinde yayınlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Cumhurbaşkanının geri göndermediği veya süresinde yayınlamadığı kanunlar Meclis Başkanı tarafından yayınlanır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Partinin teklifindeki Başkanlık sistemine ilişkin unsur müzakere edilmemiştir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Milletlerarası (Uluslararası) anlaşmaları uygun bulma</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 81-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1)Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası (uluslararası) veya milletlerüstü (ulusalüstü) kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(2) (MHP-CHP Önerisi) Milletlerarası andlaşmalar Meclis tarafından uygun bulunmadan önce Anayasa Mahkemesi incelemesinden geçirilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Ekonomik, ticarî veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan andlaşmalar, Devlet maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yabancı ülkelerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla, yayınlanma ile yürürlüğe konabilir. Bu takdirde bu andlaşmalar, yayınlarından başlayarak bir ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Milletlerarası bir anlaşmaya dayanan uygulama anlaşmaları ile kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yapılan ekonomik, ticarî, teknik veya idarî anlaşmaların Türkiye Büyük Millet Meclisince uygun bulunması zorunluluğu yoktur. Ancak, bu fıkraya göre yapılan ekonomik, ticarî veya özel kişilerin haklarını ilgilendiren anlaşmalar, yayınlanmadan yürürlüğe konulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5)</span><span lang="EN-GB" style="color: rgb(0, 176, 80);">Uluslararasıanlaşmalaraçekincekonulmasıdurumunda, ilgili çekince uygunbulma kanununa veya Bakanlar Kurulu kararnamesine eklenir ve anlaşma ile birlikte yayımlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-GB" style="color: rgb(0, 176, 80);">(6)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında değişiklik gerektiren</span><span style="color: red;"> (BDP Önerisi: veya askeri nitelikte yükümlülükler öneren)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> her türlü anlaşmaların yapılmasında birinci fıkra hükmü uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası anlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. </span><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Bu kanunların Anayasa Mahkemesinin ön incelemesine tabi olması gerekir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Savaş hali ilânı ve silahlı kuvvet kullanılmasına izin verme</span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Güç Kullanımına İzin Verme)</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 82-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Uluslararası hukukun meşru saydığı hallerde savaş hali ilânına ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların veya uluslararası nezaket kurallarının gerektirdiği haller dışında, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi, uluslararası hukukun meşru saydığı hallerde ya da uluslararası anlaşmalar gereğince ortak savunma yükümlülüğü çıktığında güç kullanımına izin verme yetkisine sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde veya ara vermede iken ülkenin ani bir silahlı saldırıya uğraması ve bu sebeple silahlı kuvvet kullanılmasına derhal karar verilmesinin kaçınılmaz olması halinde Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulunun önerisi üzerine </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkan),</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verebilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Türkiye sınırları dışına silahlı kuvvet gönderme esasları, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmış bir uluslararası anlaşma uyarınca yasa ile belirlenir. Türkiye sınırları içinde yabancı ülkelerin silahlı güçlerinin varlığı ve dolaşımı Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmış uluslararası anlaşmalar ve ilgili yasalarla belirlenir. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu kararları nitelikli çoğunlukla alır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Partinin teklifindeki Başkanlık sistemine ilişkin unsur müzakere edilmemiştir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisinin Seçim Dönemi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 83- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Türkiye Büyük Millet Meclisinin seçimleri dört yılda bir yapılır. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Meclis veya anayasada belirtilen şartlar dahilinde Cumhurbaşkanı, bu süre dolmadan seçimin yenilenmesine karar verebilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Yenilenmesine karar verilen Meclisin yetkileri, yeni Meclisin toplanmasına kadar sürer. Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi durumunda en geç doksan gün içinde seçim yapılır, yeni Meclis seçim sonuçlarının kesin ilanından itibaren en geç beş gün içinde toplanır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu: </b>AK Parti başkanlık sistemi önerisi sebebiyle önceki maddelerde yer alan atfıyla yetinir. Başkanlık sisteminin hiçbir unsuru müzakere edilmemiştir. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Maddeye ilişkin AK Parti Önerisi </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1) Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Başkanlık seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Meclis ve Başkanlık seçimlerine ilişkin usûl ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Ertelenmesi ve Ara Seçimler</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 84-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Savaş sebebiyle </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: uluslararası hukuka uygun olmak kaydıyla savunma ve güç kullanımını gerektiren bir durumda) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının salt çoğunluğuyla </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: üye tam sayısının üçte iki oranıyla alınır.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">seçimlerin bir yıl ertelenmesine karar verebilir. Erteleme sebebi ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu işlem tekrarlanabilir. </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Bu cümlenin metinde yer almaması gerektiğini düşünmektedir.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılır ve genel seçimden on sekiz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Ancak, boşalan üyeliklerin sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerin üç ay içinde yapılmasına karar verilir. Genel seçimlere bir yıl kala, ara seçim yapılamaz. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti önerisi) Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar bulundukları sıra esas alınarak yedek milletvekili sayılırlar. Ayrıca siyasi partiler genel seçimlerde her seçim çevresinde en az bir olmak üzere seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında, bağımsız adaylar ise bir yedek milletvekili adayı gösterirler. Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyelikler öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olunur. Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin aynı parti adayları tarafından kazanılmış olduğu hallerde, yedek milletvekili listesindeki adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine ikame olunur. Boşalan milletvekilliğinin bağımsız adaylardan olması halinde, bu milletvekilinin oy pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı, boşalan milletvekilliğine ikame olunur. İkame gerçekleşmedikçe yedek milletvekilliği için hiçbir hak oluşmaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>Not:</b> Yürütme Bölümünde “Seçilen meclisin başkanlık divanı oluşumundan sonra, başbakanın istifası ya da Bakanlar Kuruluna güvensizlik oyu verilmesi halinde, Meclisin kararıyla seçimlerin yenilenmesine karar verilebilir.” Hükmü ele alınacaktır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti başkanlık sistemi önerisi sebebiyle önceki maddelerde yer alan atfıyla yetinir. Başkanlık sisteminin hiçbir unsuru müzakere edilmemiştir. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Maddeye ilişkin AK Parti Önerisi</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1) Savaş sebebiyle seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Başkanlık seçimlerinin bir yıl ertelenmesine Meclis karar verebilir. Erteleme sebebi ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu işlem tekrarlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi) Kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verme</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 85-</span></b><span style="color: red;"> (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi, zorunlu ve ivedi durumlarla sınırlı olmak üzere üye tamsayısının salt çoğunluğu ile Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilir. Ancak olağanüstü yönetim usulleri saklı kalmak üzere kişi hakları, siyasal haklar ve devletin olumsuz edimini gerektiren sosyal ve ekonomik haklar kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Yetki kanunu, çıkarılacak kanun hükmünde kararnamenin, amacını, kapsamını, ilkelerini, kullanma süresini ve yürürlükten kaldırılacak kanun hükümlerini gösterir. Yetki kanunlarının süreleri uzatılarak kanun hükmünde kararname uygulamasına süreklilik ve yaygınlık kazandırılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(3) Kanun hükmünde kararnameler, kararnamede yayından sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmi Gazetede yayınlandıkları gün yürürlüğe girer ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Yayımlandıkları gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmayan kararnameler bu tarihte; Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından görüşülmemiş kararnameler Meclise sunum tarihinden itibaren altı ayın sonunda ve Türkiye Büyük Millet Meclisince reddedilen kararnameler reddeden kararın Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte, yürürlükten kalkar. Değiştirilerek kabul edilen kararnamelerin değiştirilmiş hükümleri, bu değişikliklerin Resmî Gazetede yayımlandığı gün yürürlüğe girer. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) Cumhurbaşkanı yayımlanmasını uygun görmediği kanun hükmünde kararnameleri Bakanlar Kuruluna gerekçeleri ile birlikte yedi gün içinde geri gönderebilir. Bakanlar Kurulu geri gönderilen kanun hükmünde kararnameyi aynen kabul ederse, kararname üç gün içinde Cumhurbaşkanı tarafından yayımlanır. Cumhurbaşkanının geri göndermediği ya da yayımlamadığı kanun hükmünde kararnameler Bakanlar Kurulu tarafından yayımlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) Bakanlar Kurulunun istifası, düşürülmesi veya yasama döneminin bitmesi, belli süre için verilmiş olan yetkinin sona ermesine sebep olmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) Olağanüstü yönetim usullerinde Bakanlar Kurulunun kanun hükmünde kararname çıkarmasına ilişkin hükümler saklıdır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> BDP, kanun hükmünde kararnamelere karşıdır. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti, Başkanlık sistemi önerdiği için, maddenin müzakeresine katılmamıştır</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">Not: “Devletin olumsuz edimi” kavramı yerine daha uygun bir ifade düşünülecektir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Halk İnisiyatifi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 86-</span></b><span style="color: red;"> (1) Seçmen kütüğüne kayıtlı üç yüz bin seçmenin imzasıyla halk yasa teklifi veya Anayasa değişikliği önerisi sunabilir. Bu yasa teklifi veya Anayasa değişikliği önerisi, uluslararası hukukla uyuşmazlık içinde olamaz, insan haklarının kazanımlarına aykırı hükümler taşıyamaz, temel hak ve özgürlükleri gerileten hükümler barındıramaz ve hukuki norm oluşturmanın temel koşullarını taşımak zorundadır. Bu koşullara aykırı yasa teklifleri yok hükmündedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Halk inisiyatifinin yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda üye tam sayısının salt çoğunluğuyla, Anayasa değişikliği önerisi ise üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Halkın yasa teklifini destekleyenler, ilgili görüşmeler Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılırken, temsili olarak görüşmelere katılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Türkiye Büyük Millet Meclisi halkın yasa teklifini kabul etmezse teklifi halkoyuna sunar. Teklif kabul edildiği takdirde yasalaşır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisinin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Genel Olarak</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 87-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Türkiye Büyük Millet Meclisi soru, Meclis araştırması, genel görüşme, gensoru, Meclis soruşturması ve rapor isteme yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır. Soru, Meclis araştırması ve genel görüşme ile ilgili önergelerin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile cevaplandırılma, görüşme ve araştırma yöntemleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti hükümet sistemi önerisi Başkanlık sistemi olduğu için sadece bilgi edinme yolu olarak meclis araştırmasını öngörmektedir. Klasik parlamenter sistem önerilerini müzakere etmemektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Soru</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 88-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Soru, Bakanlar Kurulu adına, sözlü veya yazılı olarak cevaplandırılmak üzere Başbakan veya bakanlardan bilgi istemekten ibarettir. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Soru önergesine süresinde cevap verilmemesi halinde, ilgili Bakan Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı tarafından Genel Kurul' da cevap vermeye davet edilir. Davet üzerine on beş gün içerisinde cevap verilmemesi halinde soru önergesi Resmi Gazete' de ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin resmi internet sitesinde yayınlanır. Önerge sahibi milletvekiline genel kurul da önergesi hakkında on dakikalık söz hakkı verilir</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti hükümet sistemi önerisi Başkanlık sistemi olduğu için sadece bilgi edinme yolu olarak meclis araştırmasını öngörmektedir. Klasik parlamenter sistem önerilerini müzakere etmemektedir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Meclis Araştırması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde89-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Meclis araştırması, belli bir konuda bilgi edinilmek için yapılan incelemeden ibarettir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Bir siyasi parti grubunun talebi üzerine Genel Kurul’da alınacak kararla araştırma komisyonu kurulabilir ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az üçte birinin talebi halinde Meclis Araştırma Komisyonu kurulması zorunludur. </span><span style="color: red;">(AK Parti bu fıkraya katılmamaktadır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (AK Parti Önerisi) Meclis araştırması ile ilgili önergenin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usûlleri İçtüzük ile düzenlenir</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Meclis Araştırma Komisyonu kamu ve özel kuruluşlarda gerekli bilgi ve belgeleri isteyebilir, ilgilileri dinleyebilir. Kuruluş, kişi ve kurumlar komisyonun çağrısına uymakla yükümlüdür. </span><span style="color: red;">(AK Parti bu fıkraya katılmamaktadır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Bir konunun yargıya intikal etmesi meclis araştırma komisyonu kurulmasına engel değildir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (BDP Önerisi: Meclis araştırma komisyonun talebine karşılık ticari sır ve devlet sırrı gerekçe gösterilemez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> (CHP-MHP: Ticari sır ve devlet sırrı kavramlarına teknik, objektif ve somut ölçütler getirilmeli, aksi yaklaşımlarla araştırma komisyonu çalışmaları engellenmemelidir.)</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Gensoru</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 90-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Gensoru önergesi, bir siyasal parti grubu adına veya en az yirmi </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: on)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">milletvekilinin imzasıyla verilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Gensoru önergesi, verilişinden sonraki üç gün içinde bastırılarak üyelere dağıtılır; dağıtılmasından itibaren on gün içinde gündeme alınıp alınmayacağı görüşülür. Bu görüşmede, ancak önerge sahiplerinden biri, siyasal parti grupları adına birer milletvekili, Bakanlar Kurulu adına Başbakan veya bir bakan konuşabilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az üçte biri tarafından verilen gensoru önergesinin gündeme alınması zorunludur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Gündeme alma kararıyla birlikte, gensorunun görüşülme günü de belli edilir; ancak gensorunun görüşülmesi, gündeme alma kararının verildiği tarihten başlayarak iki gün geçmedikçe yapılamaz ve yedi günden sonraya bırakılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Gensoru görüşmeleri sırasında üyelerin veya grupların verecekleri gerekçeli güvensizlik önergeleri veya Bakanlar Kurulunun güven isteği, bir tam gün geçtikten sonra oylanır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Bakanlar Kurulunun veya bir bakanın düşürülebilmesi, üye tamsayısının salt çoğunluğuyla olur; oylamada yalnız güvensizlik oyları sayılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Bakanlar Kurulu’na karşı verilecek güvensizlik önergesinde başbakan adayının ismi yer alır. Bakanlar Kurulu’nun üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyu ile düşürülmesi durumunda Cumhurbaşkanı önergede ismi geçen milletvekilini başbakan olarak atar. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti hükümet sistemi önerisi Başkanlık sistemi olduğu için sadece bilgi edinme yolu olarak meclis araştırmasını öngörmektedir. Klasik parlamenter sistem önerilerini müzakere etmemektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Meclis Soruşturması</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 91-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Başbakan veya bakanlar hakkında, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az onda birinin vereceği önerge ile soruşturma açılması istenebilir. Meclis, bu istemi en geç bir ay içinde görüşür ve gizli oyla karara bağlar. </span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi: Önergenin reddi halinde önergeyi verenler on beş gün içinde Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na itiraz dilekçesi verebilir. Karar tarihinden itibaren on beş gün içinde genel kurullarında kura usulüyle belirlenecek Anayasa Mahkemesi’nden bir, Yargıtay ceza dairelerinden iki, Yargıtay hukuk dairelerinden bir, Danıştay’dan bir üyeden oluşan geçici inceleme kurulu bu itirazları inceler. Kurula Anayasa Mahkemesi’nden gelen üye başkanlık eder.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasal partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak on beş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyon, tarafsızlık ve gizlilik esasına göre çalışır. Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclise sunar. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona iki aylık yeni ve kesin bir süre verilir. Bu süre içinde raporun Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına teslimi zorunludur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Rapor Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on gün içinde görüşülür ve gerek görüldüğü takdirde ilgilinin Yüce Divana sevkine karar verilir. Yüce Divana sevk kararı ancak üye tamsayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla alınır. Yüce Divana sevk edilenler görevden düşer.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Meclisteki siyasal parti gruplarında, Meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti hükümet sistemi önerisi Başkanlık sistemi olduğu için sadece bilgi edinme yolu olarak meclis araştırmasını öngörmektedir. Klasik parlamenter sistem önerilerini müzakere etmemektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Rapor İsteme</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 92-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1)Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının onda biri ya da siyasi parti grupları, temel hak ve özgürlüklere ilişkin mevzuatın uygulanması ve sonuçları konusunda Bakanlar Kurulu’ndan rapor talep edebilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türk Silahlı Kuvvetlerinin </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Silahlı Kuvvetlerin)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yabancı ülkelere gönderilmesi ya da yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verilmesi hallerinde Bakanlar Kurulu silahlı kuvvetlerin durumu hakkında her iki ayda bir Meclise rapor sunar. Bu fıkrada belirtilen raporların Genel Kurulda görüşülme usulleri İçtüzükle düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Madde notu:</b> AK Parti böyle bir denetim imkanının mevcut denetim araçlarınca karşılandığı görüşündedir. Bu nedenle maddenin gereksiz olduğu kanaatindedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 93-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Seçimler, yargı organının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Seçimler, halk oylaması ve halk inisiyatifi, şeffaflık, çoğulculuk ve adil yarışma esaslarına uygun olarak Meclisin ve yargının yönetim ve denetimi altında yapılır. Bu görev ve yetki Meclise ve Seçim Konseyi'ne aittir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(2) (AK Parti Önerisi) Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Başkanlık, milletvekilliği ve mahalli idare yöneticiliği seçim tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> (CHP Önerisi) </span><span lang="EN-GB" style="color: red;">Seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzluklar, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve seçim tutanaklarını kabul etme, seçimden sonra ortaya çıkan seçilme yeterliğine ilişkin eksiklikler dolayısıyla tutanağın iptaline karar verme, Cumhurbaşkanı seçiminin Cumhurbaşkanı Seçim Kurulu tarafından yapılması halinde buna ilişkin her türlü işlemi denetleme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-GB" style="color: red;">(MHP Önerisi) </span><span style="color: red;">Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve milletvekillerinin seçim tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, düzen ve dürüstlük içinde yönetilmesi ve denetlenmesiyle ilgili işlemleri yapmak, seçim süresince ve seçim sonrasında şikâyet ve itirazları inceleme yetkisi Seçim Konseyi'ne aittir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> AK Parti başkanlık sistemi önerisi sebebiyle önceki maddelerde yer alan atfıyla yetinir. Başkanlık sisteminin hiçbir unsuru müzakere edilmemiştir. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (AK Parti-BDP Önerisi) Yüksek Seçim Kurulu, onbir üyeden oluşur. Üyelerin üçü hukukçu öğretim üyeleri ve avukatlar arasından TBMM’nin üye tam sayısının beşte üç çoğunluğuyla seçilir. Üyelerin ikisi Yargıtay, ikisi Danıştayın kendi üyeleri arasından kura ile belirlenir. Üyelerden dördü son genel seçimde siyasi partilerin aldıkları oy oranı sıralamasına göre ilk dört parti tarafından seçilir. Üyeler, salt çoğunluk ve gizli oyla aralarından bir başkan ve bir başkan vekili seçerler. Süresi bitenler bir kere daha seçilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) </span><span lang="EN-GB" style="color: red;">YüksekSeçimKurulu on birüyedenoluşur. </span><span style="color: red;">Üyelerden dördü son genel seçimde siyasi partilerin aldıkları oy oranı sıralamasına göre ilk dört parti, </span><span lang="EN-GB" style="color: red;">ikisi Yargıtay, ikisi Danıştay Genel Kurullarınca kendi üyeleri arasından kura ile belirlenir. Bir üye hukukçu öğretim üyeleri arasından Üniversitelerarası Kurul tarafından; bir üye avukatlararasından Türkiye Barolar Birliğitarafından; bir üye de seçimişlerinde uzman hakimler arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından seçilir. Yüksek Seçim Kurulu üyeleri, salt çoğunluk ve gizli oyla aralarından birbaşkan ve iki başkan vekili seçerler. Yüksek Seçim Kuruluüyeleri resmiya da özel başkabir görev yapamazlar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Yüksek Seçim Kurulu, 11 üyeden oluşur. Üyelerden dördü son milletvekili veya il genel meclisi seçimlerinde en çok oyu alan ilk dört partinin bildireceği birer asil birer yedek üye ile Yargıtay'dan dört Danıştay'dan üç üye olmak üzere kendi üyesi olan adaylar arasından genel kurulları huzurunda kur'a ile dört yıllığına seçilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Yüksek Seçim Kuruluna seçilecek üyelerin menşei siyasi partiler ve yargı mensupları üzerinden anlaşma sağlandığı takdirde MHP, Kurulun üye sayısında, yedek üyelerin durumu ve çalışma esası hakkında esnek davranabilir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span></div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><br clear="all" style="page-break-before:always; mso-break-type:section-break" /> </b></span></span></div> <div class="WordSection4"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">YÜRÜTME</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Cumhurbaşkanının Nitelikleri ve Tarafsızlığı </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 94-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP-CHP Önerisi) yükseköğrenim görmüş (BDP yükseköğrenim şartı öngörmemektedir.), (CHP-BDP Önerisi) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları (MHP Önerisi: Türk vatandaşları) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">arasından </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi) yedi yıl (BDP Önerisi: beş yıl) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">için bir defaya mahsus olmak üzere </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi (BDP Önerisi: halk) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">tarafından seçilir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir. Kimse arka arkaya iki defa Cumhurbaşkanı seçilemez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (2) (CHP-MHP Önerisi) Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi; Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının yüzde onunun yazılı teklifi ile mümkündür. (MHP Önerisi: En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde onu geçen siyasi partilerin birlikte ortak aday bildirmesi ile en son yapılan milletvekili genel seçimlerinde kayıtlı seçmen sayısının %2’sinin aday göstermek üzere İlçe Seçim Kurullarına başvurusu ile mümkündür. (BDP Önerisi: Cumhurbaşkanlığına on milletvekilinin yazılı teklifi ile veya en az yüzbin seçmen tarafından aday gösterilir.) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) (CHP-BDP Önerisi) Cumhurbaşkanı bütün görev ve yetkilerini yerine getirirken tarafsızdır. </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Cumhurbaşkanı seçilenin partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer</span><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">(4)</span><span style="line-height: 115%; color: red;"> (BDP Önerisi) Cumhurbaşkanlığına aday olan başbakan ve bakanlar kurulu üyeleri istifa eder, seçilmemeleri halinde görevlerine dönemezler. Bu kapsama giren diğer kamu görevleri yasayla belirlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (5) (BDP Önerisi) Cumhurbaşkanlığının görev ve yetkileri anayasada sayma yoluyla belirlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) (BDP Önerisi) Adaylar seçimden önce mal bildiriminde bulunur ve bildirim Resmi Gazetede yayınlanır. Adayların aldığı bağış ve yardımlar, şeffaflık ve dürüstlük ilkesine göre Seçim Konseyi ile Sayıştay tarafından denetlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(7) (BDP Önerisi) Haklarında dokunulmazlık kapsamı dışındaki suçlar nedeniyle fezleke bulunan milletvekilleri ve bakanlar bu davaların sonucu kesinleşmeden aday olamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(8) (BDP Önerisi) Cumhurbaşkanlığı seçimi ve adaylığı ile ilgili diğer hususlar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (AK Parti Önerisi) (Başkanın Seçilme Yeterliliği ve Adaylık)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1) Başkan, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: red;">Başkanın görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Başkan seçilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: red;">Başkanlığa son genel seçimde en az yüzde beş oranında oy almış olan siyasi partiler ile en az yüzbin seçmen aday gösterebilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: red;">Başkan seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Cumhurbaşkanının </span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti: Başkanın) </span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Seçimi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 95- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">(1) (CHP-MHP Önerisi) Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından otuz gün önce ya da cumhurbaşkanlığı makamının boşalmasından on gün sonra cumhurbaşkanlığı seçimine başlanır ve seçime başlama tarihinden itibaren yirmi gün içinde seçim sonuçlandırılır. Bu sürenin ilk on gününde adaylar Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanına bildirilir. Kalan yirmi günde seçim tamamlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) Cumhurbaşkanlığı Seçim Konseyi’nin yönetimi ve denetimi altında şeffaflık, dürüstlük, eşitlik ve adil yarışma ilkelerine göre yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) (CHP Önerisi) Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">üye tamsayısının üçte ikisi ile seçilir. Kırk sekiz saat ara ile yapılacak üç oylama sonucunda hiçbir aday bu çoğunluğu sağlayamazsa hemen Cumhurbaşkanını Seçim Kurulu oluşturulur. Kurulun üye sayısı Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının iki katıdır. Cumhurbaşkanını Seçim Kurulu Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ile her ilin il genel meclisi üyelerinden oluşur. Her il, kurulda nüfusu oranında ve en az bir temsilciyle temsil edilir. Cumhurbaşkanı Seçim Kurulunun kuruluşuna ve seçime ilişkin usul ve esaslar kanunda gösterilir. Cumhurbaşkanını Seçim Kurulu, Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılan son oylamada en çok oy almış iki aday arasından üye tamsayısının salt çoğunluğuyla cumhurbaşkanını seçer. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi) En az iki gün ara ile yapılacak oylamaların ilk ikisinde üye tamsayısının üçte iki çoğunluk oyu sağlanamazsa üçüncü oylamaya geçilir, üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlayan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. Bu oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde üçüncü oylamada en çok oy almış bulunan iki aday arasında dördüncü oylama yapılır, Bu oylamada da üye tamsayısının salt çoğunluğu ile Cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri derhal yenilenir. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Seçilen cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam eder.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) (BDP Önerisi) Genel seçimlerin yapıldığı tarihten doksan gün önce ve sonra cumhurbaşkanlığı seçimi yapılmaz. Bu durumda süresi dolan cumhurbaşkanının görev süresi yeterli süre için kendiliğinden uzar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (BDP Önerisi) </span><span style="line-height: 115%; color: red;">Herhangi bir adayın ölümü ya da cumhurbaşkanlığı görevine yerine getirmesine engel hali ortaya çıkarsa, seçim süreci yasanın belirleyeceği koşullarda yeniden başlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Madde Önerisi) </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(1) Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Başkan seçilmiş olur. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Başkan seçilmiş olur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde Başkan seçilmiş olur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> </div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><br clear="all" style="page-break-before:always; mso-break-type:section-break" /> </b></span></span></div> <div class="WordSection5"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İDARE ve KAMU HİZMETLERİ </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İdarenin Esasları</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 96-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür </span><span style="color: red;">(BDP, bu ifadeye katılmamaktadır.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: demokratik yerinden yönetim) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">esaslarına dayanır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi) İdari işlemlerde (AK Parti-BDP Önerisi): İdarenin her türlü faaliyetlerinde)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">şeffaflık ve hesap verebilirlik esastır.</span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP Önerisi: bunlara ilaveten “ayrımcılık yasağı”)(BDP Önerisi: eşitlik, katılımcılık) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İdare, işlemlerinde gerekçe göstermek ve işlemlerine karşı başvurulacak kanun yollarını belirtmek zorundadır. </span><span style="color: red;">(AK Parti, son cümlenin bilgi edinme ve başvuru hakkı maddesinde daha önce yazılan fıkra hükmü ile karşılaştırılması gerektiğini düşünmektedir.) </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;"> (BDP-CHP Önerisi) İdarenin organlarının oluşumunda cinsiyet eşitliği ilkesi esas alınır. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;"> (CHP-MHP Önerisi) </span><span style="color: red;">Kanunda belirtilen zorunlu haller dışında, idarenin elindeki bilgi ve belgeler ilgili herkese açıktır. </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Hak arama özgürlüğünü sınırlayacak nitelikte gizlilik kaydı konulamaz. </span><span style="color: red;">(AK Parti, temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması sistematiğinin sorun için yeterli olduğu kanısındadır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> 6. fıkra hükmü ileride yeniden ele alınacaktır. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Gerekçe notu:</b> Yerinden yönetim kavramı idari yerinden yönetim olarak anlaşılmalıdır. (BDP bu gerekçe notuna katılmamaktadır.)</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yönetmelik</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 97- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Başbakanlık, </span><span style="color: red;">(AK Parti, sistem önerisi sebebiyle katılmamaktadır.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (AK Parti-MHP Önerisi) Resmi gazetede yayınlanacak yönetmelikler kanunda belirtilir. (CHP Önerisi: Yönetmelikler resmi gazetede yayımlanır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Madde Önerisi) </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Kamu İdaresinin Düzenleme Yetkisi</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde-</span></b><span style="color: red;"> (1) Kamu idareleri ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarına giren kanunların uygulanmasını sağlamak amacıyla ve bunlara aykırı olmamak kaydıyla düzenleyici işlemler yapabilirler. Bu düzenleyici işlemlerden hangilerinin Resmi Gazetede yayınlanacağı kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yargı denetimi</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 98- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) İdarenin hiç bir eylem ve işlemi yargı denetimi dışında bırakılamaz. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinde, bunlardan doğan uyuşmazlıkların millî veya milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülebilir. Milletlerarası tahkime, ancak yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar için gidilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Yargı yetkisi, idarî işlem ve eylemlerin yalnızca hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP Önerisi: bu cümleye “hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz.” İbaresi ilave edilmelidir.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez. </span><span style="color: red;">(CHP, bu fıkranın Anayasada yer almaması gerektiğini düşünmektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (CHP Önerisi) Bireysel idari işlemlere karşı açılacak davalarda süre yazılı bildirim tarihini; düzenleyici işlemlere karşı açılacak davalara karşı süre düzenleyici idari işlemin usulüne uygun olarak yayımlanacağı ya da ilan edileceği tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) İdarî işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararın doğması ve </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: ya da)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> idarî işlemin </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: açıkça) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> hukuka aykırılığı konusunda kuvvetli belirtilerin bulunması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulmasına karar verilebilir. </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi)Millî güvenlik, kamu düzeni, kamu yararı, genel sağlık nedenleri ile ve ayrıca olağanüstü hallerde olağanüstü halin ilanına sebep olan konularla ilgili yürütmenin durdurulması kararı verilmesi kanunla sınırlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (AK Parti Önerisi) İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür. Kanun bu zararlar konusunda adli yargı yolu dahil farklı hukuki rejimler öngörülebilir. Çalışanların kusurlarından doğan tazminat davaları, kendilerine rücu edilmek kaydıyla ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine açılabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Merkezi İdare</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde99-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Türkiye, merkezî idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayırılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) İllerin idaresi, yetki genişliği esasına dayanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Kamu hizmetlerinin) (CHP Önerisi: Belli kamu hizmetlerinin) (MHP Önerisi: belli bir kamu hizmetinin) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla, birden çok ili içine alan merkezî idare teşkilâtı kurulabilir. Bu teşkilâtın görev ve yetkileri kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Madde Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Merkezi Kamu İdaresi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde-</span></b><span style="color: red;"> (1) Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından; ekonomik şartlarına, sosyal ve kültürel özelliklerine, coğrafya durumuna ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre bölgelere, bölgeler illere, iller de diğer kademeli birimlere ayrılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Bölgelerin ve illerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Merkezi kamu idaresi tarafından yürütülecek görev ve hizmetler şunlardır:</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">a)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Adalet, ulusal savunma, ulusal güvenlik ve dış ilişkilere dair görev ve hizmetler.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">b)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Maliye, hazine, dış ticaret, gümrük hizmetleri ile piyasalara ilişkin düzenleme görev ve hizmetleri.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">c)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Mali kaynakların kullanımı konusunda bölge kamu idarelerine mali özerklik esasları uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">d)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="color: red;">Ulusal düzeyde ekonomik, sosyal ve fizikî plânları hazırlamaya, bölgeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeye yönelik program ve projelerin uygulanmasını sağlamaya ilişkin görev ve hizmetler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">e) Kanunlarla münhasıran merkezî idare tarafından yerine getirilmesi öngörülen ulusal nitelikli diğer görev ve hizmetler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yerel Yönetimler</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 100-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Yerel yönetimler, </span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi: il, belediye ve köy halkının) (AK Parti Önerisi: yöre halkının) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">yerel ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere, kuruluş esasları ile görev ve yetkileri kanunla düzenlenen ve genel karar organları seçimle belirlenen kamu tüzel kişileridir.Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri de getirebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (AK Parti Önerisi) Yerel yönetimlerin kuruluşu, görevleri, yetkileri, karar organlarının seçim usul ve esasları ile görev ve yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. Yerel yönetimler kanunda belirtilen ve münhasıran başka bir kamu idaresine verilmeyen kamu hizmetlerini yerine getirmeye yetkilidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi) Yerel yönetimler; idarenin bütünlüğüne, hizmetin vatandaşa en yakın yönetim birimi tarafından hizmet gereklerine en uygun biçimde görülmesi amacıyla kurulur. Yerel yönetimler, idari yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunun koyduğu esaslar çerçevesinde, hizmetleri kendi sorumlulukları altında yerine getirir. Yerel yönetimlerin, merkezi yönetimle karşılıklı bağ ve ilgileri ile kendi aralarında kuracakları birlikler yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Yerel yönetimlerin seçimleri </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: başta cinsiyetler arası eşit temsil ve katılım ilkesi göz önünde tutulmak üzere)</span>, <span style="color: rgb(0, 176, 80);">Anayasanın....maddelerinde belirtilen esaslara göre beş yılda bir yapılır.Ancak, milletvekili genel </span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi: veya ara) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">seçiminden önceki veya sonraki bir yıl içinde yapılması gereken yerel seçimler milletvekili genel seçimleriyle birlikte yapılır. Savaş sebebiyle yerel seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının salt çoğunluğuyla seçimlerin bir yıl ertelenmesine karar verebilir. Erteleme sebebi ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu işlem tekrarlanabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>Not:</b> Seçme ve seçilmeye ilişkin temel düzenlemelerdeki esaslara uygun olmak üzere; yürürlükteki anayasanın 67 ve 76. Maddelerine karşılık gelecek maddeler, 3. Fıkradaki “…maddedeki” ifadesinin yerine geçmek üzere değerlendirilecektir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Yerel yönetim seçimleri yargı organının yönetim ve denetimi altında yapılır. </span><span style="color: red;">(AK Parti-MHP Önerisi: Yerel yönetimlerin seçilmiş organlarının organlık sıfatının veya bu organlara üyeliğin kaybı ancak yargı kararı ile olur.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi: Seçimle oluşan yerel yönetim organlarının bu sıfatlarının kazanılması ve kaybedilmesine ilişkin uyuşmazlıkların çözümü ancak yargı kararı ile olur.)</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan yerel yönetim organları veya bu organların üyelerini </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: görevden uzaklaştırılmalarına, İçişleri Bakanlığı'nın talebi üzerine, kanunla belirtilen idari yargı merci tarafından en geç 15 gün içinde karar verilir.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İçişleri Bakanı geçici bir tedbir olarak, </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.) (MHP Önerisi: tekrarlanmamak şartıyla en çok iki ay görevinden uzaklaştırabilir.) </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(6) (CHP Önerisi) Yerel yönetimlerin sınırlarında, ancak bunların halkoylaması ya da başka yollarla görüşü alınmak koşuluyla değişiklik yapılabilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(7) (CHP Önerisi) Yerel yönetimleri doğrudan ilgilendiren bütün konulara ilişkin planlama ve karar alma süreçlerinde yerel yönetimlere danışılması ilkesi esastır.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(8) (AK Parti-MHP Önerisi) Merkezi idare, yerel yönetimler üzerinde, idarenin bütünlüğü ile hizmetlerin sunulmasında verim ve uyumun sağlanması amacıyla kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi)Merkezi idare, kamu yararına aykırı olduğu açıkça görülen ve hemen önlem alınmaması halinde telafisi mümkün olmayan bir zararın doğması durumunda yerel yönetimin işlem ve kararlarının geçici olarak uygulanmasını durdurabilir. Merkezi İdarenin bu kararı 30 gün içinde kanunda gösterilen idari yargı merciinin onayına sunulur. İdari yargı mercii buna ilişkin kararını 6 ay içinde açıklar. İdari yargı merciine süresi içinde başvurulmaması ya da idari yargı merciin 6 ay içinde kararını açıklamaması durumunda merkezi idarenin kararı kendiliğinden kalkar.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(9) (AK Parti-MHP Önerisi) Mahallî idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır (AK Parti Önerisi: ve bu amaçla gerekli düzenlemeler yapılır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) Devlet, yerel yönetimlere, yerel yönetim olmanın gerektirdiği asgari görevleri yerine getirebilmesi amacıyla yeterince gelir kaynağı sağlamakla yükümlüdür. Yerel yönetimler bu kaynakların nasıl kullanılacağı konusunda yetkilidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Yerel yönetimlerin gelir kaynakları saydamlık ilkesine göre sağlanır. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Madde Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Yerel Kamu İdareleri</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde-</span></b><span style="color: red;"> (1) Yerel kamu idareleri; bölge, il ve diğer kademeli birimler halkının ortak yerel ihtiyaçlarını karşılamak üzere oluşturulan ve genel karar organları halk tarafından seçilen kamu tüzel kişileridir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2)Yerel kamu idarelerin seçimleri, dört yılda bir yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3)Yerel kamu idarelerin seçilmiş organlarının organlık sıfatını kazanma ve kaybetmeleri konusundaki denetim, ancak yargı yolu ile olur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Yerel kamu idareleriyle ilgili kanunlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğuyla çıkartılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) Yerel kamu idarelerin kuruluşuna, görev ve yetkilerine, karar organlarının seçimlerine, kendi aralarında birlik kurmalarına ve kendi aralarındaki görev, yetki ve gelir bölüşümüne, merkezi kamu idaresi ile aralarındaki ilişkilere, uluslararası kuruluşlarla ilişkilerine ve uluslararası yerel yönetim kuruluşlarına üyeliklerine dair usul ve esaslar demokratik yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri öngörebilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Bölgesel Kamu idaresi </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Madde- </span></b><span style="color: red;">(1) Bölgesel özerk kamu yönetimlerinin sınırları, tarihi, kültürel, sosyolojik, coğrafi ve ekonomik özellikler dikkate alınarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Bölgesel Kamu İdaresi; Bölge Meclisi ve Bölge Başkanlığından oluşur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Bölge Meclisi, o bölge sınırları içerisindeki illerin toplam milletvekili sayısının 3 katı kadar üyeden oluşur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Bölge Meclisi üyeleri; üyelikle bağdaşmayan işler, yasama sorumsuzluğu, yasama dokunulmazlığı, milletvekilliğin düşmesi ile ödenek ve yolluklara dair hususlarda TBMM üyelerine ilişkin öngörülen hükümlere tabidirler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) Bölge Meclisi, anayasa ve kanunlar tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine ve başka bir kamu idaresine bırakılmayan yetkiler ile ortak yetkiler dışında kalan bütün yetkileri münhasıran kullanır. Bölge Meclisi, kanuni düzenleme yapma ve karar alma yetkisine sahiptir. Mali özerklik çerçevesinde merkezi bütçeden aktarılan kaynaklar ile yerel mali kaynakların bütçesini yapma yetkisine sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) Bölge Başkanlığı, Bölge Başkanı ve Bölge Yürütme Kurulu'ndan oluşur. Bölge Başkanı, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilir. Bölge Başkanı, Bölge Meclisi tarafından kabul edilen kanun ve kararları yürütmekle görevlidir. Bölge Başkanı, bu görevi yerine getirirken kendisine yardımcı olacak Bölge Yürütme Kurulu üyelerini Meclis üyeleri arasından ve Meclis dışından atar, gerektiğinde görevden alır. Bölge Başkanı tarafından atanan Yürütme Kurulu atamadan sonraki ilk oturumda Bölge Meclisinin güvenoyuna sunulur. Bölge Yürütme Kurulu üye sayısı Bölge Meclisi üye sayısının 2/5'inden fazla olamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) Bölge Kamu İdaresi yetki ve görevlerini, ülkenin bütünlüğü ile illerin ve diğer kademeli birimlerin yetkilerine saygı çerçevesinde kullanmakla yükümlüdür.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">(BDP Önerisi) İki Meclise Üyelik Yasağı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1) Bölge Meclisi üyeleri aynı zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi olamazlar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Yerel Kamu İdarelerinin Denetimi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1) Bölge Meclisi tarafından çıkarılan kanunların ve alınan kararların Anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesine iptal davası açabilme yetkisi, Cumhurbaşkanına ve Bölge Meclisinde grubu bulunan siyasi partilere aittir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Bölge mülki idare amiri ve menfaati ihlal edilen herkes, Anayasaya ve kanunlara aykırı gördüğü Bölge Başkanlığının kararlarına, işlemlerine ve eylemlerine karşı kanunda gösterilen süreler içerisinde idari yargı yoluna başvurabilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Çalışanlar) (CHP-MHP Önerisi: Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri) (BDP Önerisi: Kamu Çalışanları) </span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">İle İlgili Hükümler</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 101-</span></b><span style="color: red;">(1) (AK Parti Önerisi) Devletin ve diğer kamu tüzelkişilerinin yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevler çalışanlar eliyle yürütülür.Kamu hizmetlerinin hizmet alımı yoluyla karşılanacağı haller kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi) Devletin, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Kamu idarelerinin yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevler, kamu personeli eliyle görülür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) (AK Parti: Çalışanların) (CHP-MHP Önerisi: Memurların ve diğer kamu görevlilerinin) (BDP Önerisi: Kamu çalışanlarının) (CHP-MHP Önerisi: atanmaları)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> nitelikleri, </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: istihdam tipleri) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">meslekte yükselmeleri,görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri ile </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">üst kademe yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar liyakat ve </span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi: kıdem, hizmetin gerekleri)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> esaslarına uygun olarak kanunla düzenlenir. </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Çalışanlar) (CHP-MHP Önerisi: Memurlar ve diğer kamu görevlileri) (BDP Önerisi: Kamu çalışanları) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Anayasaya ve kanunlara uygun olarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler. </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi) </span><span style="color: red;">Görevlerini yerine getirirken, kişiler arasında inanç ve düşüncelerinden ötürü herhangi bir ayrım yapamazlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4)</span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Çalışanlara) (CHP-MHP Önerisi: Memurlar ve diğer kamu görevlilerine) (BDP Önerisi: Kamu çalışanlarına) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">görevleriyle ilgili işledikleri iddia edilen suçlar </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">hakkında ceza soruşturması açılması, ancak kanunda belirtilen hallerde idarî merciin iznine bağlıdır. </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi) Öldürme, kasten yaralama, işkence ve kötü muamele suçlarından dolayı soruşturma açılması hiçbir şekilde izne tabi tutulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) </span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi: </span><span style="color: red;">Memurlar ve diğer kamu görevlileri) (BDP Önerisi: Kamu çalışanları) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensuplarına savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemez; disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz.</span><span style="color: red;">(AK Parti, bu hükmün içeriğine katılmakla birlikte, hükmü Anayasa sorunu olarak görmemektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) (CHP-MHP Önerisi) (MHP Önerisi: Türk) </span><span style="color: red;">Silahlı Kuvvetler mensupları hakkındaki disipline ilişkin hükümler saklıdır. (AK Parti, bu hükmün içeriğine katılmakla birlikte, hükmü Anayasa sorunu olarak görmemektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) (AK Parti Önerisi) Müsteşar, vali ve genel müdürlerin görev süresi Başkanın görevinin sona ermesi ile kendiliğinden sona erer.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Madde notu:</b> AK Parti’nin 7 nolu fıkrası, yürütme organına ilişkin maddelerin müzakeresinin ertelenmesi ilkesi çerçevesinde müzakere edilmemiştir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kanunsuz Emir</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 102-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Çalışanlar) (CHP-MHP Önerisi: Memurlar ve Diğer Kamu Görevlileri) (BDP Önerisi: Kamu Çalışanları) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">üstünden aldığı emri, kanuna </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: yönetmelik, tüzük veya Anayasa hükümlerine)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> aykırı görürse,yerine getirmez ve bu aykırılığı o emri verene bildirir. Ancak, üstü </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: emrinde ısrar eder ve) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">bu emrini yazı ile yenilerse, emir yerine getirilir; bu hâlde, emri yerine getiren sorumlu olmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Konusu</span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: ulusal ya da uluslararası hukuka göre) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">suç teşkil eden emir, hiçbir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (MHP Önerisi) Askeri hizmetlerin görülmesine ilişkin haller ile ivedi hallerde kamu düzeninin ve kamu güvenliğinin korunması amacıyla kanunla gösterilen istisnalar saklıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Diyanet İşleri Başkanlığı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 103-</span></b><span style="color: red;"> (1) (AK Parti Önerisi) Kamu tüzelkişiliğine sahip Diyanet İşleri Başkanlığı,siyasi tarafsızlık ilkesi doğrultusunda, kanunda gösterilen görevleri yerine getirir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) Diyanet İşleri Başkanlığı genel idare teşkilatı içinde yer alır. Din ve inanç özgürlüğünün Anayasada belirtilen esasları çerçevesinde ve laiklik ilkesi doğrultusunda, toplumdaki din ve mezhep çeşitliliğini gözetmek koşuluyla kanunda sayılı görevleri yerine getirir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Diyanet İşleri Başkanlığı, laiklik ve siyasi tarafsızlık ilkeleri doğrultusunda, kanunda gösterilen görevleri yerine getirir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Başkomutanlık ve Milli Savunma</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 104-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Başkomutanlık, Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi şahsiyetine ait olup Cumhurbaşkanı </span><span style="color: red;">(AK Parti: Başkan) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">tarafından temsil edilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Milli savunmadan ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından </span><span style="color: red;"> (AK Parti Önerisi: Başkan sorumludur.) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı, Bakanlar Kurulu sorumludur. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Genelkurmay başkanı, silahlı kuvvetlerin komutanı olup Milli Savunma Bakanına bağlıdır. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Genelkurmay başkanı, Milli Savunma Bakanının inhası ve Bakanlar kurulunun teklifi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından atanır. </span><span style="color: red;">(AK Parti, atamayla ilgili fıkranın bulunmasını gerekli görmemektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) (BDP Önerisi) </span><span style="color: red;">Silahlı kuvvetler, barışı sağlamak, ülkeyi ve halkı korumakla yükümlüdür ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin sürekli denetimine tabiidir. Silahlı kuvvetler mensupları, siyasal konularda müdahalede bulunamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) (BDP Önerisi) Güç kullanımının kurallarını belirleyen uluslararası hukuka aykırı ve insanlığa karşı suç işlemek sonucunu yaratacak emir verilemez. Halkların bir arada barış içinde yaşamalarını engellemek ve saldırı savaşı hazırlamak Anayasaya aykırıdır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> 2. Fıkrada müzakere edilen “milli güvenliğin sağlanması” hususu Bakanlar Kurulunun/Başkanın görevleri arasında yer alacaktır. BDP bu öneriyi Bakanlar Kurulu başlığında değerlendirecektir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Madde notu:</b> (CHP) AK Parti’nin Başkanlık önerisindeki unsurların görüşülemediği yolunda diğer bazı maddelere konulan not bu maddede AK Parti’nin itirazı nedeniyle tekrarlanamamıştır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">(MHP) Müzakerelerin olumsuz etkilenmemesi ve zaman kaybının önlenmesi amacıyla daha önce alınan karara istinaden bazı maddelerde tekrarlanan “Başkanlık sistemi önerisiyle” ilgili not, AK Parti’nin itirazı sebebiyle yazılamamıştır.)</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Olağanüstü Yönetim Usulleri</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 105-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Tabii ya da insan kaynaklı afet; tehlikeli salgın hastalıklar; ağır ekonomik bunalım; Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması sebebiyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması hallerindeBakanlar Kurulu </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Başkanın talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi)</span>, <span style="color: rgb(0, 176, 80);">yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütünündesüresi iki ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.</span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) MHP, Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik </span><span style="color: red;">yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması sebebiyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması halinde Milli Güvenlik Kurulu’nun da görüşünün alınmasını önermektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Olağanüstü hal ilânına karar verilmesi durumunda, bu karar Resmî Gazetede yayınlanır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. </span><span style="color: red;">(AK Parti, cümlenin “ve”den sonraki kısmına katılmamaktadır.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> Meclis tatilde ise derhâl toplantıya çağrılır. Meclis, Bakanlar Kurulunun </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: Başkanın) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">istemi üzerine her defasında iki ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Olağanüstü hallerde her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, Anayasanın 41. maddesi ile bu konuya ilişkin diğer ilkeler doğrultusunda temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması veya askıya alınması </span><span style="color: red;">(BDP, “askıya alınma” ifadesine karşı çıkmaktadır); </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">vatandaşlara getirilecek yükümlülükler; olağanüstü halde alınacak önlemlerin niteliği ve yürütülmesi;kamu görevlilerine verilecek yetkiler Olağanüstü Hal Kanununda </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP Önerisi: kanunla) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> “Kamu görevlisi” terimi ilgili maddede mutabakat sağlandığında yeniden gözden geçirilecektir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (AK Parti-BDP Önerisi) Savaş ya da savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi halinde Başkanın (BDP Önerisi: Bakanlar Kurulu) talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi seferberlik ve savaş haline karar verebilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi) Savaş hali, seferberlik, yakın bir saldırı tehdidi, olağanüstü hal ilanını gerektiren hallerden daha vahim şiddet hareketlerinin yaygınlaşması nedenlerinden birine dayanarak Bakanlar Kurulu, süresi iki ayı aşmamak üzere yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde sıkıyönetim ilan edebilir. Bu karar, derhal Resmi Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağırılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Bakanlar Kurulunun istemiyle, her defasında iki ayı aşmamak üzere, süreyi uzatabilir veya sıkıyönetimi kaldırabilir. Savaş ve seferberlik hallerinde süre koşulu aranmaz.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Savaş hali, seferberlik ve yakın saldırı tehdidi hallerinde veya olağanüstü hal ilanını gerektiren hallerden daha vahim şiddet hareketlerinin yaygınlaşması veya ayaklanma olması veya ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması sebepleriyle, Bakanlar Kurulu, Milli Güvenlik Kurulunun da görüşünü aldıktan sonra, süresi dört ayı aşmamak üzere yurdun bir veya birden fazla ilinde veya bütününde sıkıyönetim ilan edebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Bakanlar Kurulunun istemiyle, her defasında dört ayı aşmamak üzere, süreyi uzatabilir veya sıkıyönetimi kaldırabilir. Savaş ve seferberlik hallerinde süre koşulu aranmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> (5) (CHP Önerisi) Sıkıyönetim halinde Anayasanın 41. maddesi ile bu konuya ilişkin diğer ilkeler doğrultusunda temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması veya askıya alınması vatandaşlara getirilecek yükümlülükler; sıkıyönetimde alınacak önlemlerin niteliği ve yürütülmesi; kamu görevlilerine verilecek yetkiler Sıkıyönetim Kanununda düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) (CHP Önerisi) Olağanüstü hal ve sıkıyönetim süresince Bakanlar Kurulu olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Olağanüstü Hal Kanunu; sıkıyönetim halinin gerekli kıldığı konularda ise Sıkıyönetim Kanunu çerçevesinde ve söz konusu durumların gerektirdiği somut önlemleri belirtmek amacıyla kanun hükmünde kararnameler çıkarabilir. Bu kararnameler Resmi Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi bu kararnameleri öncelikle görüşür ve en geç 30 gün içinde aynen ya da değiştirerek onaylar ya da reddeder. Bu süre içinde Meclis tarafından karara bağlanmayan kararnameler yürürlükten kalkar. Bu kararnamelerin Meclis tarafından onaylanmasına ilişkin usul ve esaslar İçtüzükte gösterilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Olağanüstü hal ve sıkıyönetim kanun hükmünde kararnameleri ile bunların Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından onaylanmasıyla kanunlaşmış olanları, ancak olağanüstü hal ve sıkıyönetim süresince ve usulüne göre olağanüstü hal ya da sıkıyönetimin ilan edildiği yerlerde uygulanır. Olağanüstü hal ya da sıkıyönetimin kalkmasıyla birlikte bu kararnameler ya da bunların Türkiye Büyük Millet Meclisince onaylanarak kanunlaşmış olanları kendiliğinden yürürlükten kalkar. Olağanüstü hal ve sıkıyönetim kanun hükmünde kararnameleriyle Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Kanunlarında değişiklik yapılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Anayasa Mahkemesi bu kararnamelerin Olağanüstü Hal ya da Sıkıyönetim Kanununa ve Anayasaya uygunluğunu öncelikle görüşür ve denetler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Olağanüstü hal süresince, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplananBakanlar Kurulu, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, kanun hükmünde kararnameler çıkarabilir. Bu kararnameler, Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur; bunların Meclisçe onaylanmasına ilişkin süre ve usul, İçtüzükte belirlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Üniversiteler</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 106-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Üniversiteler,bilimsel ve akademik özgürlük, kurumsal ve akademik özerklik, </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: mali özerklik) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ilkelerine uygun olarak devlet tarafından kanunla kurulur.Münhasıran eğitim, kültür, bilim ve teknoloji alanına özgülenmiş yeterli kaynaklara sahip vakıflar, bilimsel özgürlük ilkesine uygun olarak kanunla belirlenmiş usul ve esaslar çerçevesinde kâr amacı gütmeyen üniversiteler kurabilir. </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: İştigal konusu münhasıran yükseköğretime yönelik ve yeterli sermayeye sahip anonim şirketlerin üniversite kurmasına ilişkin şartlar kanunla düzenlenir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Üniversiteler kamu tüzel kişiliğine sahiptir.</span><span style="color: red;"> (AK Parti, kamu tüzelkişiliğinin sadece devlet ve vakıf üniversitelerine verilmesi gerektiğini ifade etmektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Üniversiteler, öğretim üyeleri ve diğer öğretim elemanları serbestçe her türlü </span><span style="color: red;">(MHP, “her türlü” vurgusuna gerek görmemektedir.)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> araştırma, sanatsal üretim, yayın, açıklama ve öğretim faaliyetinde bulunabilirler. </span><span style="color: red;">(MHP Önerisi: Ancak, bu hak, hiç kimseye devletin bağımsızlığı ile ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü aleyhinde faaliyette bulunma serbestliği vermez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Üniversite yönetim organları ile öğretim elemanları, üniversitelerin ve yetkili üst kurulların dışında kalan makamlarca </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: üniversite dışındaki makamlarca)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> her ne suretle olursa olsun görevlerinden uzaklaştırılamazlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Öğretim üyelerinin unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri; öğretim elemanı yetiştirme; öğretim düzeyleri ve süreleri; yükseköğretime giriş; disiplin ve ceza işleri, malî işler, özlük hakları, öğrenimin ve öğretimin hürriyet ve teminat içinde ve bilim ve teknolojinin evrensel gereklerine göre yürütülmesi, </span><span style="color: red;">(AK Parti-MHP Önerisi: üniversitelere devletin sağladığı malî kaynakların kullanılması)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">(6) Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumları özel kanun hükümlerine tabidir. (Bu fıkra yeniden görüşülecektir.)</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) (CHP Önerisi) Devlet maliyesinden yükseköğretim kurumlarına ayrılacak pay ile diğer mali yardımların belirlenmesinde değerlendirme raporları esas alınır. Yükseköğretim Ulusal Değerlendirme Kurumunun kuruluşu ile görev ve yetkileri kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Not: Üniversiteler başlıklı maddede MHP teklifi olarak yer alan Üniversitelerarası Kurul, bu kurula ve Yükseköğretim Düzenleme Kuruluna üye seçimi konusunda uzlaşmaya varıldığı takdirde teklifini gözden geçirebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(8) </span><span style="color: red;">(MHP Önerisi) Üniversitelerarası Kurul, her üniversitenin profesör unvanlı öğretim üyelerinin aday olanları arasından kura usulü ile belirlenen birer üyesinden ve üniversite rektörlerinden oluşur</span><span style="color: rgb(0, 112, 192);">. </span><span style="color: red;">Üniversitelerarası Kurulun başkanı, kurulun akademik unvan bakımından en kıdemli üyesidir. Kurul ayda en az bir defa toplanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Kurul, yükseköğrenim kurumlarını idari bakımdan denetlemek, yükseköğretim kurumları arasında eğitim, öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerinde koordinasyonu sağlamak, kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili biçimde kullanılması için gerekli yönlendirmeyi sağlamak, öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için gerekli tedbirlerin alınması hususunda tavsiyede bulunmak görevlerini yürütür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Kurul bu görevleri yürütmek üzere aday olan kendi üyeleri arasından dört yıllık bir dönem için başkan hariç kura ile seçilecek 8 üyeden oluşan Yükseköğretim Düzenleme Kurulunu kurar. Üniversitelerarası kurul başkanı aynı zamanda Yükseköğretim Düzenleme Kuruluna da başkanlık eder.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yükseköğretim Düzenleme Kurulu</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 107-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Yükseköğretim DüzenlemeKurulu, bilimsel ve akademik özgürlük, akademik ve kurumsal özerklik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve katılımcılık ilkelerini esas alarak; ülkenin yükseköğretim ihtiyaçları konusunda planlama yapar ve görüş bildirir; yükseköğretim kurumları arasında eşgüdümü sağlar; yükseköğretim kurumlarıyla toplumun çeşitli kesimleri arasında işbirliğini teşvik eder ve niteliği artırıcı önlemler alır; üniversite, fakülte, yüksekokul ve enstitülerin kuruluşları ile programların açılması ve kapatılmasına ilişkin ölçütleri üniversitelerin görüşlerini alarak belirler ve yükseköğretimde değerlendirme ile görevli kurumun raporları çerçevesinde kararlar alır; yabancı yükseköğretim kurumlarından alınan diplomaların ve akademik unvanların denkliğini tanır; yeni üniversitelerin kurulması ile yükseköğretime ilişkin düzenlemeler konusunda görüş bildirir; yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanı kadroları ve öğrenci kontenjanları ile ilgili temel ölçütleri belirler; yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerini değerlendirir ve gerekli tedbirleri alır.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kurul, yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerini, yukarıdaki fıkradaki görevlerini yerine getirmek üzere planlar, düzenler ve denetler. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Kurul, on beş üyeden oluşur. Kurulun dokuz üyesi, yükseköğretim kurumlarının kadrolarında bulunan öğretim elemanları tarafından profesör unvanına sahip öğretim üyeleri arasından </span><span style="color: red;">(BDP, sadece profesör unvanı olanların seçilmesi usulüne karşıdır) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">seçilir. Öğretim elemanları tarafından yapılacak seçimlerde her öğretim elemanı bir adaya oy verir. Kurulun altı üyesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından üye tamsayısının beşte üçü ile seçilir. </span><span style="color: red;">(MHP, Kurul üyelerinin seçimi konusuyla alakalı üniversiteler maddesindeki notta belirtilen kura yöntemini teklif etmektedir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Kurulun teşkilatı, görevleri, yetkileri, çalışma esasları ve üyelerinin seçimine ilişkin diğer hususlar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> Üyelerin seçim usulü hususu daha sonra tekrar ele alınacaktır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Gerekçe notu:</b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">“</span>Toplumun çeşitli kesimlerinden” sivil toplumun anlaşılacağı yazılacaktır.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"><br /> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 108-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları;belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak ve mesleğin etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini sağlamak amacıyla kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından, yargı gözetimi ve denetimi altında </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: her üyenin yalnızca bir adaya oy verebilme esasını da ihtiva eden) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">demokratik usullerle seçilen kamu tüzelkişilikleridir. </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi: Mali denetimleri kuruluş kanununda gösterilen usullere göre yapılır. Aynı meslek için birden fazla üst kuruluş kurulamaz ve meslek kuruluşlarının üst kuruluşlarına üyeliği zorunludur.)</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kamu kurumu niteliğindeki meslek </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">kuruluşlarının seçilmiş organları yargı kararı olmaksızın</span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: geçici ve) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">sürekli olarak görevden uzaklaştırılmaz ve yerlerine yenileri seçimle gelir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (MHP Önerisi) </span><span style="color: red;">Milli güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesinin önlenmesiyahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, yetkili merci, meslek kuruluşlarını veya üst kuruluşlarını faaliyetten men edebilir. Bu karar, yirmi dört saat içerisinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde faaliyetten men kararı kendiliğinden yürürlükten kalkar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) </span><span style="color: red;">(CHP Önerisi) </span><span style="color: red;">Mesleğin icra edilebilmesi için ilgili meslek kuruluşuna üyelik zorunludur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) (CHP Önerisi) Mesleki ilkeleri düzenleme ve denetimleri yapma yetkisi meslek kuruluşlarına aittir. Meslek kuruluşlarının düzenleyici işlemleri çalışma ilkeleri ile üyelerinin hak ve yükümlülükleri demokratik ilkelere aykırı olamaz. Meslek kuruluşlarının üyeleri hakkında, mesleki faaliyetlerine ilişkin olarak ilgili meslek kuruluşu veya üst kuruluşu dışında herhangi bir merci tarafından disiplin soruşturması yapılamaz disiplin yaptırımı uygulanamaz. Disiplin soruşturmalarında suçlama açıkça ve yazılı olarak bildirilerek yazılı savunma hakkı verilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) (CHP-BDP Önerisi) </span><span style="color: red;">Meslek kuruluşlarının, amaçlarını gerçekleştirmek ve kamuoyu oluşturmak için başka kişiler ya da örgütler ile işbirliğine gitmesi, toplantı ve gösteri düzenlemesi, hukuksal ve yargısal yollara başvurması kısıtlanamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu Denetçiliği</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 109-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Herkes kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kamu denetçiliği, </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisiadına, idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından üye tamsayısının üçte ikisinin </span><span style="color: red;">(AK Parti Önerisi: beşte üçünün) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">gizli oyuyla beş yıl için seçilir. Aynı kişi yeniden seçilemez.</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu başdenetçisi</span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: liyakat ve insan hakları alanında iyi şöhrete sahip olan) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">adayları seçimden önce Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ilgili komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenir. Bu komisyon her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Genel Kurula sunar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (BDP Önerisi) Olağanüstü yönetim usullerinin uygulanması kamu denetçisinin çalışmasına engel olmaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu başdenetçisi yetki ve görevlerini tarafsızlık ve bağımsızlık içinde yerine getirir. Kamu başdenetçisi, göreviyle ilgili olarak yaptığı açıklamalardan ve işlemlerden dolayı görevi süresince sorgulanamaz, suçlanamaz, yargılanamaz ya da tutuklanamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kamu başdenetçisi, temel hak ve özgürlükleri korumak amacıyla idareye yönelik şikayetleri araştırma ve inceleme; idareye önerilerde bulunma; taraflar arasında arabuluculuk yapma; gereken hallerde savcılığa suç duyurusunda bulunma; kanunda belirtilen istisnai hallerde anayasa şikayeti başvurusunda bulunma yetkisine sahiptir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Kamu başdenetçisi her yasama yılının başında Türkiye Büyük Millet Meclisine kendi çalışmalarına ilişkin olarak yıllık rapor sunar. </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Ayrıca kendisinin gerekli görmesi ya da Türkiye Büyük Millet Meclisinin talep etmesi halinde özel öneme sahip bir konu hakkında da ayrıca rapor hazırlayabilir.) (MHP Önerisi: Türkiye Büyük Millet Meclisinin talep ettiği konularda ayrıca rapor hazırlayabilir)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(8) Kamu Denetçiliğine ilişkin diğer hususlar Meclis içtüzüğü ve kanunda gösterilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Notlar:</b> 1) 3. Fıkra hükmü İçtüzük Komisyonu’na iletilmek üzere Meclis Başkanına sunulacaktır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">2) AK Parti, bu maddenin ilk 2 fıkrası ile 3. fıkrasının ilk 2 cümlesi dışında kalan hükümleri içtüzük konusu olarak değerlendirmektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal">Gerekçe notu:</b> Kamu denetçiliğinin, “Kamu idaresinin her tür eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını, insan haklarına, ayrımcılık yasağına, hukuka ve hakkaniyete uygunluk açısından incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak amacıyla” kurulacağı yazılacaktır.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi: Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ve İdari Denetim Kurumları)/(MHP Önerisi: Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Madde 110</span></b><span style="color: red;">- (CHP Önerisi) (1) Belirli piyasa ve sektörlerin sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayacak ve geliştirecek düzenleme ve denetimleri yapmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip düzenleyici ve denetleyici kurumlar kurulabilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) İdarelerin faaliyetlerini hukuka, temel hak ve özgürlüklere ve Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası insan hakları sözleşmelerine uygun şekilde yürütmesini ve düzenli ve verimli şekilde çalışmasını sağlayacak ve geliştirecek idari denetimleri yapmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip idari denetim kurumları kurulabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Bu kurumlar idari ve mali özerkliğe ve görevlerinin gerektirdiği bağımsızlığa sahip olarak kanunla kurulurlar. Bunlara sağlanacak mali kaynaklara, düzenleme veya denetim yapacak personellerinin mesleki güvencelerine ve idari ve mali denetimlerine ilişkin düzenlemeler idari ve mali özerklik ilkesi ile bağımsızlık ilkesine uygun şekilde kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(MHP Önerisi) (1) Temel Hakların Korunması, idari faaliyetlerin temel hak ve özgürlüklere uygun yürütülmesi ve idarenin buna uygun olarak geliştirilmesinin sağlanması ile piyasa ekonomisinin sağlıklı şekilde işlemesini sağlayacak biçimde ekonominin duyarlı alanlarının sektörel ölçekte düzenlenmesi amacıyla merkezi yönetimin hiyerarşisi dışında düzenleyici ve denetleyici kurullar kanunla kurulabilir. Bu kurulların görevlerinin gereklerine uygun ölçüde bağımsızlığı ile idari ve mali özerkliğini sağlayıcı hükümler kanunda düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>Notlar:</b> 1) BDP, ileride bir mutabakata varıldığında madde önerilerine katılabileceğini beyan etmiştir. </span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;">2) AK Parti, düzenleme ve denetleme kurullarını temel hak ve özgürlükler ve diğer alanlardaki işleyiş noktasında iyi yönetimin temel koşulu olarak kabul eder, ancak sorunu anayasal değil, yasal düzey sorunu olarak ele alır.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ve Kamuyla İlişkili Haber Ajansları </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 111-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Kamu tüzelkişiliği olarak kurulan Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, devletçe kurulan diğer radyo ve televizyon kurumları ile kamu tüzelkişilerinden yardım gören haber ajanslarının kuruluş ve çalışmaları özerklik ve yayında tarafsızlık ilkeleri çerçevesinde, kanunla düzenlenir. Bu kurumlar yayınlarında bilim, sanat, kültür, tarih ve haber alanlarını esas alır </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: ve k</span><span style="color: red;">ültürel çoğulculuğun anadilinde yayınlarla korunmasını sağlar.) </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"> </b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> AK Parti, hem Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumunun hem de Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun kanunla düzenlenebileceğini ifade etmektedir.</span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Radyo ve Televizyon Üst Kurulu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 112-</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> (1)Radyo ve televizyon faaliyetlerini düzenlemek ve denetlemek amacıyla kurulan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: çoğulculuk)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> özerklik ve tarafsızlık ilkelerine bağlı olarak </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: ve kültürel çoğulculuğun anadilinde yayınlarla korunmasını sağlayacak şekilde) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">çalışır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b>Not: </b>MHP, çoğulculuk ilkesini, ülke bütünlüğü aleyhine yorumlanabileceği kaygısıyla kabul etmemektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kurul </span><span style="color: red;">(CHP-BDP: cinsiyet eşitliği esas alınarak)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> on beş üyeden oluşur. Bu üyelerden dokuzu Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından, her siyasi parti grubuna en az bir üye düşecek şekilde güçleri oranında temsil edilmek üzere gösterecekleri adaylar arasından salt çoğunlukça seçilir. Altı üye, en az on yıl görsel ve işitsel medya alanında çalışan, biri hukukçu, diğerleri ilgili meslek örgütü mensupları arasından kurayla seçilir. </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Dört üyenin ikisi kadın ve engelli örgütleri tarafından belirlenir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun kuruluşu ve çalışması, görev ve yetkileri ile seçilmelerine ilişkin diğer hususlar basın özgürlüğünün etkili kullanımı ve kamuoyunun serbestçe oluşması esaslarına uygun olarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) (BDP Önerisi) Kurul, görsel ve işitsel yayın özgürlüğünü ortadan kaldıracak nitelikte kararlar alamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal">Not:</b> AK Parti, hem Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumunun hem de Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun kanunla düzenlenebileceğini ifade etmektedir.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span></p> </div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);"><br clear="all" style="page-break-before:always;mso-break-type:section-break" /> </span></b></span></span></div> <div class="WordSection6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">YARGI</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Yargı Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 113- (1) </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Hâkimler, görevlerinde bağımsız ve tarafsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: ulusal, uluslararası hukuka ve teamül kararlarına) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verir. Hâkimler mesleğin etik kurallarına uyarlar.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Not:</span></b><span style="line-height: 115%;"> MHP hukuka uygunluk kavramının Anayasa ve kanun gibi kavramları da kapsadığı gerekçesiyle bu kavramların fıkrada yer almasını gereksiz görmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Gerekçe notu: </span></b><span style="line-height: 115%;">Bu fıkradaki tarafsız kelimesi hâkimlerin objektif ve sübjektif tarafsızlığını birlikte anlatır. Subjektif tarafsızlık gerekçede genişçe açıklanacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere hiçbir şekilde emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Devlet organları, mahkeme kararlarına uymak zorundadır. Bu organlar, mahkeme kararlarını değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkesine uygun olarak) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (MHP Önerisi) Görülmekte olan bir davayı etkilemek amacıyla, münhasıran yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili yasama denetimi yollarına başvurulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Bir yargı merciinde görülmekte olan bir dava hakkında yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde soru sorulamaz, görüşme yapılamaz ve herhangi bir beyanda bulunulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) (AK Parti-BDP Önerisi) Disiplin mahkemeleri dışında kanunla askeri mahkemeler kurulamaz. (AK Parti Önerisi: Savaş halinde asker kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilir.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Avukatlık Mesleği ve Barolar</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 114-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Savunma yargının kurucu unsurlarındandır ve bağımsızdır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Avukatlık,kamu hizmeti niteliğinde bir serbest meslektir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Yargı ve yönetim mercilerinde hak arama ve savunma için temsil, avukatlar aracılığıyla sağlanır. Avukatların görevlerinin gerektirdiği güvenceler kanunla düzenlenir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Avukatlar üstlendikleri davalarda delil toplama yetkisine sahiptir. Buna ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Yabancı avukatlık kuruluşları, karşılıklılık ilkesine bağlı olarak, ancak yabancı hukuk ve milletlerarası hukuk konularında danışmanlık hizmeti verebilirler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (CHP Önerisi: Avukatlık mesleğine kabul, mesleğe hazırlama, mesleğin yerine getirilme koşulları ve disiplin kurallarının saptanmaları konularında barolar ve Türkiye Barolar Birliği; sınav ve mesleki etik kurallarının saptanmaları konularında ise Türkiye Barolar Birliği yetkilidir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (BDP Önerisi: Avukatlık mesleğine kabul, mesleğe hazırlama, mesleğin yerine getirilme koşulları ve disiplin konularında barolar yetkilidir.)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(6) Baroların seçimleri, yönetimleri ve çalışmaları demokratik ilkelere uygun olarak kanunla düzenlenir. Baroların mali ve idari özerkliğini zedeleyecek biçimde denetim yapılamaz. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(7) Barolar ve Türkiye Barolar Birliği’nin mali ve idari saydamlığına ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Not:</span></b><span style="line-height: 115%;"> 6. ve 7. fıkralar, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları maddesinde düzenlendiği takdirde bu maddeden çıkarılacaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Not:</span></b><span style="line-height: 115%;"> MHP, 6. ve 7. fıkraların ancak Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları maddesinde ele alınabileceğini düşünmektedir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Not:</span></b><span style="line-height: 115%;"> AK Parti, Anayasada “savunma, yargının kurucu unsurudur ve bağımsızdır” biçiminde bir normun özellikle yargı bölümünde yer almasını gerekli ve yeterli görmektedir.</span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Hâkimlik mesleği ve teminatı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 115- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Hâkimler azlolunamaz, kendileri istemedikçe altmış yedi yaşını bitirmeden emekli edilemez; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından mahrum bırakılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlar veya görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar hakkında kanundaki istisnalar saklıdır. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP) Maddenin gramatik olarak meramını anlatmaktan uzaktır, meramı çerçevesinde düzeltilmesi gerekir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Hâkimler yargı faaliyeti dışında resmi ve özel hiçbir görev alamazlar. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP) (Hâkimlerin Adalet Bakanlığı’nda görevlendirilmesi Anayasa hükmü ile engellenmemelidir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Hâkimlerin nitelikleri, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi: mesleğe kabul şartları) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">atanmaları, özlük hakları, görevlerinin ve görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlarından dolayı soruşturma yapılması ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarmayı gerektiren suçluluk halleri ve meslek içi eğitimleri ile diğer özlük işleri yargı bağımsızlığı hâkimlik güvencesi esaslarına uygun olarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (BDP Önerisi) Hâkimler, mesleki ve sosyal çıkarlarını korumak ve geliştirmek, insan haklarının etkin korunmasını sağlamak, hak ve özgürlüklerle ilgili yargı politikalarına katkı yapmak amacıyla dernek, vakıf ve sendikalar şeklinde örgütlenme hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Hâkimler, hâkimlik mesleğini korumak ve geliştirmek amacıyla örgütlenme haklarından yararlanırlar. Kanun, bu haktan yararlanılmasını güçleştirecek ya da etkisiz hale getirecek sınırlamalar ve kayıtlamalar getiremez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-MHP) Bu haklar hâkimler için dernek kurma hürriyeti maddesinde düzenlendiği için burada yer almasına gerek yoktur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) (MHP Önerisi) Askeri hâkimlerin özlük işleri kanunda gösterilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(7) (MHP Önerisi) Hâkimler idari yönden Hâkimler Yüksek Kurulu’na bağlıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(8) (MHP Önerisi) Hâkimler adli ve idari yargı hâkimleri olarak görev yapar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(9) (MHP Önerisi) Hâkimlerin görevlerini hukuka uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme, görevlerinden dolayı ve görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerine ilişkin inceleme ve soruşturma Hâkimler Yüksek Kuruluna bağlı müfettişler tarafından yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(10) (AK Parti Önerisi) Hâkimler idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlıdır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Savcılık mesleği ve teminatı</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 116- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1)Savcılar, adli görevlerinde hâkimlik teminatına tabidir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) (BDP Önerisi) Savcılar, mesleki ve sosyal çıkarlarını korumak ve geliştirmek, insan haklarının etkin korunmasını sağlamak, hak ve özgürlüklerle ilgili yargı politikalarına katkı yapmak amacıyla dernek, vakıf ve sendikalar şeklinde örgütlenme hakkına sahiptir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Savcılar, savcılık mesleğini korumak ve geliştirmek amacıyla örgütlenme haklarından yararlanırlar. Kanun, bu haktan yararlanılmasını güçleştirecek ya da etkisiz hale getirecek sınırlamalar ve kayıtlamalar getiremez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-MHP) Bu haklar savcılar için dernek kurma hürriyeti maddesinde düzenlendiği için burada yer almasına gerek yoktur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) (MHP Önerisi) Askeri savcıların özlük işleri kanunda gösterilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) (MHP Önerisi) Savcılar idari yönden Savcılar Yüksek Kurulu’na ve Adalet Bakanlığı’na bağlıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (MHP Önerisi) Savcılar adli ve idari yargı savcıları olarak görev yapar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) (MHP Önerisi) Savcıların görevlerini hukuka uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme, görevlerinden dolayı ve görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerine ilişkin inceleme ve soruşturma Savcılar Yüksek Kuruluna bağlı müfettişler tarafından yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(7) (AK Parti Önerisi) Savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı’na bağlıdır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Gözden Geçirme Notu: a)</span></b><span style="line-height: 115%;"> Savcıların yargılama faaliyeti dışındaki işlevlerinin çerçevesi ile,</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">b)</span></b><span style="line-height: 115%;"> Savcılık kurumunun mukayeseli hukuk da gözetilerek tanımlanma gerekliliğini (İspanya örneği) Komisyon daha sonra görüşecektir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Adli Kolluk (CHP-BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 117-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1) Adli makamların yargı bağımsızlığı ilkesine uygun olarak kovuşturma ve soruşturma görevlerini yerine getirmelerini, sanık ve kanıtlara gecikmeden ve güvenilir biçimde ulaşmalarını sağlamak amacıyla il ve ilçelerde cumhuriyet savcılarına bağlı olarak görev yapmak üzere adli kolluk kurulur. Adli kolluğun kuruluşu, çalışması ve idari kolluk gücüyle görev ilişkisi yasayla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Askeri yargı (CHP-MHP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 118-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1) Askerî yargı, askerî mahkemeler ile disiplin mahkemelerinden oluşur. Bu mahkemeler, asker kişilerin askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri askeri suçlara ait davalara bakmakla görevlidir. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) Savaş hali haricinde, asker olmayan kişiler askerî mahkemelerde yargılanamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3)Askerî yargı organlarının kuruluşu, işleyişi ve askerî hâkimlerin özlük işleri, askerî savcıların görevli bulundukları komutanlıkla ilişkileri, yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Uyuşmazlık Mahkemesi</span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 119-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Uyuşmazlık Mahkemesi adlî ve idarî mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmeye yetkilidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Uyuşmazlık Mahkemesinin kuruluşu, üyelerinin nitelikleri ve seçimleri ile işleyişi kanunla düzenlenir. Mahkeme, kendi üyeleri arasından bir kişiyi iki yıllığına salt çoğunlukla başkan seçer. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (3) Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;"> Not: AK Parti önerisinde Danıştay ve Yargıtay birleştirilerek Temyiz Mahkemesi önerilmektedir. Bu nedenle adli ve idari yargı alanında görev uyuşmazlığı olmayacağından hareketle “Uyuşmazlık Mahkemesi” önerilmemektedir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 120- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1)Anayasa Mahkemesi on yedi üyeden oluşur. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoListParagraph"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2)<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Üyelerden üçü Yargıtay, ikisi Danıştay, biri Sayıştay Genel Kurulları tarafından en az on yıl üyelik yapmış kendi başkan ve üyeleri arasından, her üyenin adaylardan sadece biri için oy kullanması yoluyla yapılacak tek seçimde, her boş yer için gösterilecek üç kat aday listesi TBMM’ye gönderilir ve seçilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Anayasa Mahkemesi üyelerinin üçü baroya kayıtlı olarak çalışan avukatlar; ikisi insan hakları hukuku alanında olmak üzere beşi kamu hukukunda uzmanlaşmış öğretim üyeleri arasından; ikisi yüksek mahkemelere seçilme yeterliliğine sahip hakim ve savcılar; biri kamuda çalışmakta olan üst kademe yöneticileri arasından TBMM tarafından seçilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin yapacağı üye seçiminden önce, adaylar, Mecliste grubu bulunan her siyasal partinin eşit sayıda temsil edileceği bir komisyon tarafından dinlenir. Komisyon her boş yer için üç kat aday saptar. Bu adaylar hakkında hazırlayacağı raporu TBMM başkanlığına sunar. TBMM Genel Kurulu bu üç aday arasından üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla ve gizli oyla Anayasa Mahkemesi üyelerini seçer. Üç oylamada üçte iki çoğunluk sağlanamazsa, adaylar arasından çekilecek kura ile anayasa mahkemesi üyeleri belirlenir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP: Kura hususunu değerlendirecektir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Partinin 2, 3 ve 4. Fıkraların Yerine Önerdiği Fıkra: Türkiye Büyük Millet Meclisi, en az yedisi anayasa hukuku, kamu hukuku veya siyaset bilimi alanında çalışan öğretim üyeleri arasından olmak üzere dokuz üyeyi üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla seçer. Birinci oylamada üçte iki çoğunluk ile seçimin yapılamaması halinde ikinci oylama yapılır ve bu oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Başkan sekiz üyeyi anayasa hukuku, kamu hukuku veya siyaset bilimi alanında çalışan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, meslekte en az onbeş yıl görev yapmış hâkimler ve savcılar ile en az beş yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırk yaşını doldurmuş, hukuk ve sosyal bilimler alanında yükseköğrenim görmüş ve mesleğinde en az onbeş yıl fiilen çalışmış olmak şarttır. Bu şartlar tüm adaylar için aranır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(6) Anayasa Mahkemesi üyeleri, aslî görevleri dışında resmî veya özel hiçbir görev alamazlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(7) Anayasa Mahkemesi başkanı ve başkanvekilleri üyeler tarafından kendi aralarından gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için seçilir. Başkan ve başkanvekilleri bu görevlere bir defadan fazla seçilemezler. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(8) Üyelerin seçimine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(9) Anayasa Mahkemesi üyeleri bir defaya mahsus olmak üzere ve dokuz yıl için seçilirler. Altmışyedi yaşını dolduran üyeler emekliye ayrılırlar. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> Bu maddenin uygulanmasına ilişkin geçici madde yazılırken Anayasa Mahkemesi üyelerinin üçte birinin üç yılda bir yenilenmesi hususu dikkate alınacaktır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Üyelerin Görev Süresi ve Üyeliğin Sona Ermesi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 121-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Anayasa Mahkemesi üyeleri bir defaya mahsus olmak üzere ve dokuz yıl için seçilirler. Altmışyedi yaşını dolduran üyeler emekliye ayrılırlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Anayasa Mahkemesi üyeliği, bir üyenin hâkimlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden; görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin kesin olarak anlaşılması halinde ise, Anayasa Mahkemesi üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun kararı ile sona erer.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Görev ve Yetkileri </span></b></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 122-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Anayasa Mahkemesi, kanunların </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: başkanlık kararnamelerinin)(BDP Önerisi: ve Bölge Meclisleri tarafından kabul edilen kanunların)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi: ve kanun hükmünde kararnamelerin) (CHP-MHP Önerisi: ön denetim yoluyla olmak üzere uluslararası antlaşmaların)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> şekil ve esasbakımından, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi: anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların ise sadece şekil bakımından) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> Anayasaya uygunluğunu denetlemek </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi: ve siyasi partilerin kapatılma davalarına bakmak, siyasi partilerin mali denetimini yapmakla) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">anayasa şikâyeti başvurularına bakmak ve Anayasada belirtilen diğer görevleri yerine getirmekle görevlidir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-BDP Önerisi: Anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından hiçbir biçimde denetlenemez.) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Cumhurbaşkanı; TBMM’de grubu bulunan siyasal partiler ile TBMM üye tamsayısının en az onda biri oranındaki üye Türkiye Büyük Millet Meclisinin kabul ettiği uluslararası anlaşmanın onaylanmasının uygun bulunduğuna ilişkin kanun ile ilgili uluslararası antlaşmanın anayasaya uygunluğunun öndenetimi talebiyle Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuru hakkı, kanunun cumhurbaşkanına yayımlanmak üzere gönderildiği tarihten itibaren on gün sonra düşer. Anayasa Mahkemesi, kendisine başvuru yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde konuya ilişkin kararını verir. Anayasa Mahkemesinin anayasaya aykırı bulduğu uluslararası anlaşma hükümleri onaylanmaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2)(AK Parti Önerisi) Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı hususu ile sınırlıdır. (MHP Önerisi) Kanunların ve Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından denetimi, yasama iradesini etkileyen usul aykırılıkları ile sınırlıdır. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) (BDP Önerisi) Anayasa Mahkemesi, devletin merkezi ve bölgesel organları arasında, bölgelerin kendi aralarında ve bir bölgenin kendi sınırları dahilindeki kademeli birimlerle arasında çıkacak olan yetki uyuşmazlıklarını kesin olarak hükme bağlar. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) (AK Parti Önerisi) Anayasa Mahkemesi Başkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını ve bakanları görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılar. Bu yargılamalarda, savcılık görevini Temyiz Mahkemesi Başsavcısı yapar. Yargılamada verilen kararlara karşı yeniden inceleme başvuruları Genel Kurulca kesin karara bağlanır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (BDP Önerisi) Anayasa Mahkemesi yasama, yürütme ve Cumhurbaşkanı ile yürütmenin diğer organları arasındaki uyuşmazlıklarda hakemlik görevi yapar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Çalışma ve Yargılama Usulü</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 123-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Anayasa Mahkemesi, Genel Kurul ve üç daire halinde çalışır. Anayasa şikâyetleri için kanunla komisyonlar kurulabilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Genel Kurul, iptal ve itiraz davaları ile siyasi partilerin kapatılması kararlarına karşı itirazlara bakar, anayasa şikayeti konusunda daireler arasındaki görüş ayrılıklarını dairelerden birisinin başvurusu üzerine giderir.</span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: siyasi partilere ilişkin davalara) (AK Parti Önerisi: yüce divan kararlarının temyizine)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Daireler siyasi partilerin kapatılması davalarına, anayasa şikayeti başvurularına ve Genel Kurulun bakmadığı diğer işlere bakar. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP “siyasi partilerin kapatılması davalarına” ifadesine katılmamaktadır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Genel Kurul, mahkeme başkanının veya belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az… üye ile toplanır ve kararlarını katılanların salt çoğunluğuyla alır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Her bir dairenin başkanlığı, bir başkanvekili tarafından yürütülür. Her daire en az… üye ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(6) Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından iptaline, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-BDP, bu ifadeye karşıdır)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">siyasi partilerin kapatılmasına </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP, bu ifadeye katılmamaktadır.) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">veya devlet yardımından mahrum bırakılmasına karar verilebilmesi için katılanların üçte iki çoğunluğu gerekir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(7) Şekil bozukluğuna bağlı iptal davaları öncelikle karara bağlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(8) Anayasa Mahkemesi, siyasî partilere ilişkin davalarda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Temyiz Mahkemesi Başsavcısı) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">sonra ilgili siyasî partinin genel başkanı veya tayin edeceği bir vekili dinler. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(9) Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, yargılama usulleri, çalışma esasları ve üyelerin disiplin işlemleri kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu:</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> Daireler Özel Kurulu bir temyiz mercii değil içtihat kuruludur.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"> <span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> <b style="mso-bidi-font-weight:normal">İptal Davası </b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> Madde 124-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Anayasa Mahkemesinde iptal davası açma yetkisi, Cumhurbaşkanına </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Başkana), </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: ve Bölge Meclislerinde temsil olunan siyasi parti gruplarına)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> grubu bulunan siyasi partilere </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti “grubu bulunan siyasi partiler” ifadesine katılmamaktadır)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: onda biri) (AK Parti Önerisi: beşte biri) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">oranındaki milletvekillerine </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: ve TBMM’nde grup oluşturamayan ancak son milletvekili seçimlerinde %5 ve üzerinde oy alan partilere, kamu denetçiliği kurumuna)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> aittir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren konularda Yüksek Hâkimler Kurulu, Yüksek Savcılar Kurulu, Yargıtay, Danıştay, üniversiteler) (CHP Önerisi: büyükşehir belediyeleri ve kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşları da) (BDP Önerisi: yerel yönetimler, Barolar, Sayıştay) kanunların ve bunların belirli madde ve hükümlerinin esas bakımından anayasaya aykırılığı savıyla Anayasa Mahkemesinde doğrudan doğruya iptal davası açabilirler. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (BDP’nin 2. fıkra Önerisi) Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından çıkarılan devletin merkezi ve bölgesel organlarının görev ve yetkilerine ilişkin kanunların anayasaya aykırılığı iddiasıyla iptal davası açabilme yetkisi, Cumhurbaşkanına ve Bölge Yürütme Kurulu Başkanlarına aittir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (2) Anayasa Mahkemesinde iptal davası açma yetkisi, iptali istenen kanunun, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Başkanlık kararnamesinin) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">veya İçtüzüğün Resmî Gazetede yayınlanmasından başlayarak altmış gün </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-MHP Önerisi: şekil sakatlığına dayanan davalarda ise (AK Parti Önerisi: on gün) (MHP Önerisi: yirmi gün) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">sonra düşer.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) (BDP Önerisi) İçtüzüğün öndenetimini isteme yetkisi, öndenetime konu olan hükmün Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul edilmesinden başlayarak on gün sonra düşer.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Madde notu:</span></b><span style="line-height: 115%;"> (CHP) AK Parti’nin Başkanlık önerisindeki unsurların görüşülemediği yolunda diğer bazı maddelere konulan not bu maddede AK Parti’nin itirazı nedeniyle tekrarlanamamıştır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span><span style="line-height: 115%;">Not: (BDP) Seçim barajının kaldırılması veya %5 veya altında bir oranın bütün partilerce kabulü halinde “TBMM’nde grup oluşturamayan ancak son milletvekili seçimlerinde %5 ve üzerinde oy alan partilere” iptal davası imkânı veren düzenlemeden vazgeçilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">İtiraz Yolu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 125-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Bir davaya bakmakta olan mahkeme, uygulanacak bir kanun veya </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: kararnamenin) (CHP-MHP Önerisi: kanun hükmünde kararnamelerin)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> hükümlerini Anayasaya </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: “ve usulüne göre yürürlüğe konulmuş insan hak ve özgürlüklerine ilişkin uluslararası antlaşmalara”) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">aykırı görürse veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddî olduğu</span><span style="line-height: 115%; color: red;"> (BDP Önerisi: hukukun üstünlüğü ve demokratik devlet düzeninin gerekleri açısından dikkate alınması gerektiği)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> kanısına varırsa, Anayasa Mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı geri bırakır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Mahkeme, Anayasaya aykırılık iddiasını ciddî görmezse </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: dikkate almamaya karar verirse)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> bu iddia, temyiz merciince esas hükümle birlikte karara bağlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Anayasa Mahkemesi, müracaatın kendisine gelişinden başlamak üzere beş ay </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi: altı ay) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">içinde kararını verir ve gerekçeli kararını açıklar. Bu süre içinde karar verilmezse, mahkeme </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi: Mahkeme, Anayasaya aykırılık iddiasını kendi kanısına göre çözerek davayı yürütür.)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> davayı yürürlükteki hükümlere göre sonuçlandırır Ancak, Anayasa Mahkemesinin kararı, esas hakkındaki karar kesinleşinceye kadar açıklanırsa, mahkeme buna uymak zorundadır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Şekil sakatlığı nedeniyle Anayasaya aykırılık itiraz yoluyla ileri sürülemez.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa Mahkemesi Kararları </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 126- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. Bu kararlar, gerekçesi yazılmadan hiçbir surette açıklanamaz. Mahkemenin kararları derhal Resmî Gazetede yayınlanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Gerekçe notu: Anayasa Mahkemesi, 1982 Anayasasında “Anayasa Mahkemesi kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz” şeklindeki açık hükme rağmen basın toplantıları düzenleyerek kısa karar açıklama yoluna gitmektedir. Yukarıda tam mutabakatla kabul edilen 1. fıkra, Anayasa Mahkemesinin kısa karar açıklama ile Anayasanın özünü ve sözünü ortadan kaldıran uygulamalarını engellemek amacıyla düzenlenmiştir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Anayasa Mahkemesi, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi: iptal davasına konu olan hükmün) (BDP Önerisi: insan hak ve özgürlüklerine ilişkin bir kuralın)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">uygulanması halinde telafisi imkânsız bir zararın ortaya çıkacak olması </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP-BDP Önerisi: ve Anayasa açıkça aykırı görülmesi) (CHP Önerisi: Anayasaya aykırılık konusunda güçlü belirtiler bulunması)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> durumunda talep üzerine yürürlüğün durdurulması </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi: üyelerin üçte iki çoğunluğu ile) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">kararı verilebilir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Yürürlüğün durdurulmasının söz konusu olduğu hallerde Anayasa Mahkemesi, esas hakkındaki gerekçeli kararını en geç altmış gün içinde verir.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi) Anayasa Mahkemesi hiçbir şekilde yürürlüğü durdurma kararı veremez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği hükümler gerekçeli kararın Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi, gerekli durumlarda ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayınlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Anayasa Mahkemesi, verdiği kararlarla, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez;</span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: yorumlu red kararı veremez. Kanunların, Başkanlık kararnamelerinin ve İçtüzük hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeler esas bakımından denetlenemez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP) Anayasa Mahkemesinin her türlü iptal kararı yeni bir durum yaratacaktır, dolayısıyla “kanun koyucu gibi hareketle yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edilemez” ifadesi anlamsızdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) İptal kararları geriye yürümez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(6) İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(7)Anayasa Mahkemesi kararları, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Anayasa Mahkemesi kararları bağlayıcıdır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(8) (AK Parti Önerisi) Anayasa Mahkemesinin iptal davası veya itiraz yoluyla işin esasına girerek verdiği red kararlarının Resmî Gazetede yayınından itibaren beş yıl geçmedikçe, aynı hükmün Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa Şikâyeti</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 127- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) Herkes, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-MHP Önerisi: Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve hürriyetlerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin) (CHP Önerisi: Anayasanın …maddelerinde veya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birisinin) (BDP Önerisi: Anayasadaki hak ve özgürlüklerden birinin veya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birisinin)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır. Anayasa şikâyetinde, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz. Anayasa şikâyetine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%;"> <span style="color: red;">(2) (CHP-BDP Önerisi) Kamu gücü tarafından ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenen gerçek ve tüzel kişiler ile kamu baş denetçisi Anayasa Mahkemesine anayasa şikâyetinde bulunabilir. Anayasa şikâyeti, olağan kanun yollarının tüketildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılır. Seçmenlere, seçime, adaylara ve aday listelerine karşı yapılan başvurularda ise süre kararın tebliğ tarihinden itibaren üç gündür. Anayasa Mahkemesi bu başvuruları üç gün içinde karara bağlar.</span></span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;"> </span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">Madde notu:</span></b><span style="line-height: 115%;"> (CHP) AK Parti’nin Başkanlık önerisindeki unsurların görüşülemediği yolunda diğer bazı maddelere konulan not bu maddede AK Parti’nin itirazı nedeniyle tekrarlanamamıştır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Madde Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Temyiz Mahkemesi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 128-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1) Temyiz Mahkemesi, alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) Temyiz Mahkemesi üyelerinin dörtte üçü Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından, dörtte biri Başkan tarafından, mesleğinde fiilen onbeş yıl çalışmış olan hâkim ve savcılar, öğretim üyeleri ile avukatlar arasından, kanunda öngörülen yöntemlerle ölçülen liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak dokuz yıl için seçilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) Temyiz Mahkemesi başkanı ve başkanvekilleri, üyeler tarafından kendi aralarından dört yıl için seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) Temyiz Mahkemesinin kuruluşu, işleyişi, daire başkanları ve üyeleri ile Temyiz Mahkemesi Başsavcısının nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Yargıtay</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 129-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Yargıtay, adliye mahkemeleri </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi: askerî mahkemelerce) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">verilen ve kanunun başka bir adlî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir</span><span style="line-height: 115%;">. <span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.</span></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış kanunun aradığı şartları haiz adlî yargı hâkim ve savcıları</span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: ile yükseköğrenim kurumlarının hukuk alanında görev yapan öğretim üyeleri ve en az on yıllık mesleki deneyime sahip avukatlar) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">arasından, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: kanunlarında öngörülen yöntemlerle ölçülen liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak) (CHP Önerisi: Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurullarınca) (MHP Önerisi: Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurullarının birlikte yapacağı toplantı huzurunda dokuz yıl için kur’a ile) (BDP Önerisi: Yargı Yüksek Kurulunca, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla dokuz yıl için) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">seçilir. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Yargıtay üyelerinin seçiminde cinsiyet eşitliği ilkesi esas alınır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Seçimden önce adaylar Hâkimler Yüksek Kurulunun oluşturacağı bir komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenir. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Kurula sunar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;">Not: “Birinci sınıf hâkimler” ifadesi yerine daha uygun bir ifadenin bulunması halinde değerlendirilecektir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Yargıtay Başkanı, başkanvekilleri ve daire başkanları ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcıvekili, kendi üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi: her görev yeri için en çok oy alan dört aday arasından kura ile)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> dört yıl görev yapmak üzere seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (4) (BDP Önerisi) Yargıtay üyeleri, üniversitelerde ders verme dışında, asli görevlerinden başka hiçbir görev alamazlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Yargıtayın kuruluşu, işleyişi, Başkan, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeleri ile Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcıvekilinin nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Danıştay</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 130-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1) Danıştay, idari mahkemelerce ve kanunun başka bir idari yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Danıştay, Başbakanlık </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: Bölge Başkanlıkları) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">tarafından gönderilen kanun tasarıları, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkındaiki ay içinde düşüncesini bildirmek,idari uyuşmazlıkları çözmekve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla da görevlidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) (CHP Önerisi) Danıştay üyelerinin dörtte üçü, birinci sınıf idarî yargı hâkim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından başta liyakat ve başarı olmak üzere, kanunda gösterilen ölçütler gözetilerek Hakimler Yüksek Kurulu; dörtte biri, nitelikleri kanunda belirtilen adaylar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Hakimler Yüksek Kurulunca seçilecek adaylar seçimden önce Hakimler Yüksek Kurulunun oluşturacağı bir komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenir. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Kurula sunar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapacağı seçimden önce, adaylar, Mecliste grubu bulunan her siyasal partinin eşit sayıda temsil edileceği bir komisyon tarafından dinlenir. Komisyonun toplantıları Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından yayınlanır. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla ve gizli oyla Danıştay üyelerini seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi, adayların Meclis Başkanlığına bildirilmesinden itibaren doksan gün içinde tamamlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi) Danıştay üyelerinin dörtte üçü, kanunun aradığı şartlara haiz idari yargı hâkim ve savcıları ile bu meslekten sayılan adaylar arasından; dörtte biri nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından Bakanlar Kurulu tarafından gösterilecek boş üyeliklerin üç katı kadar aday arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurullarının birlikte yapacağı toplantı huzurunda sekiz yıl için kur’a ile seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) Danıştay üyelerinin yarısı, birinci sınıf idarî yargı hâkimleri ile bu meslekten sayılanlar arasından, özel kanunlarında öngörülen yöntemlerle ölçülen liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak, Yargı Yüksek Kurulunca, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Diğer Danıştay üyeleri, nitelikleri kanunda belirtilen, yüksek öğrenim kurumlarının hukuk, iktisat, maliye, kamu yönetimi ve uluslararası ilişkiler alanlarında görev yapan öğretim üyeleri, en az on yıllık mesleki deneyime sahip avukatlar ve üst düzey kamu görevlileri arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Danıştay üyelerinin görev süresi dokuz yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Danıştay üyelerinin seçiminde cinsiyet eşitliği ilkesi esas alınır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Danıştay Başkanı, Başsavcı,başkanvekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Danıştayın, kuruluşu, işleyişi, Başkan, Başsavcı, başkanvekilleri, daire başkanları ile üyelerinin nitelikleri ve seçim usulleri, idarî yargının özelliği, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik güvencesi esaslarına göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Yüce Divan</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 131</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">- (1) Yüce Divan Cumhurbaşkanını, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Bölge Başkanlarını), </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay başkanlarını, başsavcılarını, Hâkimler Yüksek Kurulu Başkanını </span><span style="color: red;">(MHP Önerisi: Hakimler Yüksek Kurulu Başkanvekili)(BDP Önerisi: Yargı Kurulu Başkanını) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">ve Sayıştay Başkanını, </span><span style="color: red;">(CHP-MHP Önerisi: Genel Kurmay Başkanını)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılar.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"> <span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Yüce Divan on bir üyeden oluşur. Yüce Divan Başkanı Yargıtay Ceza Genel Kurulu Başkanıdır, üyelerinden altısı Yargıtay Ceza Genel Kurulu, ikisi Anayasa Mahkemesi, ikisi Danıştay üyeleri arasından kendi genel kurulları huzurunda çekilecek kura ile belirlenir. </span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(3) Yüce Divan üyesi olarak görev yapanlar hariç olmak üzere Yargıtay Ceza Genel Kurulu, Yüce Divan yargılamalarında temyiz mercii olarak görev yapar. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Yüce Divanda, savcılık görevini Cumhuriyet Başsavcısı yapar.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Not:</span></b><span style="color: red;"> AK Parti, Yüce Divan görevini Anayasa Mahkemesine verdiğinden burada yer vermemektedir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b> </b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b><span style="color: red;">(AK Parti: Hakimler ve Savcılar Kurulu) (CHP-MHP: Hâkimler Yüksek Kurulu) (BDP: Yargı Kurulu)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 132- </span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(1) Kurulun çalışma usul ve esasları ile teşkilat yapısı hâkim teminatı, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerine göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Kurulun Başkanı </span><span style="color: red;">(AK Parti-MHP Önerisi: Adalet Bakanı’dır.)(CHP-BDP Önerisi: Kurul kendi üyeleri arasından başkan ve başkanvekillerini üye tamsayısının salt çoğunluğuyla ve gizli oyla seçer). </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) (AK Parti-MHP Önerisi) Kurulun daire toplantılarına ilke olarak Adalet Bakanı katılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Not: CHP ve BDP Adalet Bakanının Kurul üyesi olmasına itiraz etmektedir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(4) Kurul üyelerinin görev süresi dört yıldır. Süresi biten üye yeniden seçilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Not:</span></b><span style="color: red;"> (MHP) Kurul üyeleri kura ile seçileceği için yeniden seçilmesi mümkün olmalıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(5) Kurul, ehliyet ve liyakat esasına </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: ve cinsiyet eşitliği ilkesine)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> göre hâkimlerin </span><span style="color: red;">(AK Parti-BDP Önerisi: ve savcıların)</span><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> mesleğe kabul, atama, disiplin ve diğer özlük işleri ile kanunla verilen görevleri yürütür. </span><span style="color: red;">(CHP-BDP Önerisi: Kurul, çalışmaları ve bütçesi bakımından özerktir. Meslek öncesi ve meslek içi eğitim işlerini planlar ve yürütür.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(6) Mahkemelerin denetimi Hâkimler </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: Yargı) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Kurulunun izni ile Kurulun hâkim müfettişleri tarafından yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Not:</span></b><span style="color: red;"> AK Parti bu fıkraya katılmamaktadır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(7) Adalet Bakanının, mahkemelerin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesine dair teklifini karara bağlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(8) Kurul üyeleri, görevlerinin devamı süresince </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi: üniversitelerde ders vermek dışında) </span><span style="color: rgb(0, 176, 80);">özel ve resmi başka hiçbir görev kabul edemez. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(9) Adalet Bakanı, rızalarını almak kaydıyla hâkimleri bakanlığın merkez kuruluşlarında geçici veya sürekli olarak görevlendirmeye yetkilidir. </span><span style="color: red;">(BDP Önerisi) Adalet Bakanı atama yetkisini kurulun onayını alarak kullanır. Atanan hakim ve savcıların tekrar idari ve adli yargıda görev almaları için kurulun onayı gerekir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">AK Parti Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Hâkimler ve Savcılar Kurulu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(1) Hâkimler ve Savcılar Kurulu yirmiiki üyeden oluşur. Kurul, Hakimler Dairesi, Savcılar Dairesi ve Disiplin Dairesi olmak üzere üç daire halinde çalışır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesi olup Savcılar Dairesinin Başkanıdır. Kurul kendi üyeleri arasından Hakimler Dairesi ile Disiplin Dairesi başkanlarını seçer. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) Kurulun yedi üyesi, yükseköğretim kurumlarının hukuk, sosyal ve siyasi bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilir. Birinci oylamada üçte iki çoğunluk ile seçimin yapılamaması halinde, ikinci oylama yapılır ve bu oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Yedi üyesi meslekte onbeş yıl çalışmış hakim ve savcıları arasından Başkan tarafından seçilir. Altı üyesi üçü hakim ve üçü savcı olmak üzere meslekte onbeş yıl çalışmış hakim ve savcılar arasından alt derece mahkemesi hakim ve savcılarınca seçilir. Hakim ve savcılar tarafından yapılacak seçimlerde her hakim veya savcı sadece bir adaya oy verir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) Hâkim ve savcılar ile Temyiz Mahkemesi üyelerinin görevlerini Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme, görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri Kurul Başkanına bağlı ve ona karşı sorumlu olarak görev yapan Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yapılır. Soruşturma ve inceleme daha kıdemli hakim veya savcılar eliyle de yaptırılabilir. Teftiş Kurulu Başkanı ve müfettişler Kurul Başkanı tarafından atanır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">MHP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Hâkimler Yüksek Kurulu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1) Hâkimler Yüksek Kurulu, on beş üye¬den oluşur ve iki daire şeklinde çalışır. Daireler, yedişer üyeden oluşur ve salt çoğunlukla karar alır. Daire kararına karşı itiraz edilmesi durumunda, kurulun diğer dairesi itirazı inceler ve karara bağlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) Kurulun üç üyesi Yargıtay, iki üyesi Danıştay, bir üyesi Türkiye Barolar Birliği genel kurulları tarafından her boş görev yeri için kanunda gösterilen şartları haiz adaylar arasından kendi genel kurulları huzurunda kur’a ile seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) Kurulun sekiz üyesi ise, aday olan birinci sınıfa ayrılmış kürsü hakimleri arasından Kurul huzurunda kur’a ile seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">CHP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">A. Hâkimler Kurulu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (2) Kurul on bir üyeden oluşur. Üyelerin dördü Yargıtay, üçü Danıştay tarafından, kendi başkan ve üyeleri arasından üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla belirlenir. Yargıtay bir üyeyi başsavcılar arasından seçer. İki üye Üniversitelerarası Kurulun hukuk alanında görev yapan üniversite öğretim üyelerinden göstereceği üç kat aday; iki üye Türkiye Barolar Birliğinin en az on beş yıl fiilen avukatlık yapmış olanlardan göstereceği üç kat aday arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) Hâkimler Kurulu’na Yargıtay ve Danıştay tarafından seçilecek adaylar, seçimden önce bu iş için oluşturulacak özel bir komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenir. Bu komisyon her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Yargıtay ve Danıştay Genel Kurullarına sunar. Yargıtay ve Danıştay kontenjanından seçilecek adayların en az üç yıllık üyelik yapmış olma koşulunu taşımaları gerekir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapacağı seçimden önce adaylar, Mecliste grubu bulunan her siyasal partinin eşit sayıda temsil edileceği bir komisyon tarafından dinlenir. Komisyonda yapılacak dinlemeler Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından yayınlanır. Bu komisyon, her bir adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hâkimler Kurulu üyelerini üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla ve gizli oyla seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi, adayların Meclis Başkanlığına bildirilmesinden itibaren doksan gün içinde tamamlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(7) Hâkimler Kurulunun kendisine bağlı Genel Sekreterliği ve Teftiş Kurulu bulunur. Genel Sekreter ile Teftiş Kurulu Başkanı ve Teftiş Kurulunda görev yapacak hâkim müfettişler Kurul tarafından atanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">BDP Önerisi</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Yargı Kurulu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (2) Yargı Yüksek Kurulu, yirmibir üyeden oluşur. Kurul kendi üyeleri arasından bir Başkan ve üç Başkanvekili seçer. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3)Yargı Yüksek Kurulunun üç üyesi yükseköğrenim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyaset bilimleri alanlarında görev yapan öğretim üyeleri arasından, üç üyesi ise en az on yıllık mesleki deneyime sahip avukatlar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisince üye tam sayısının üçte ikisi tarafından gizli oyla seçilir. Beş üye Yargıtay Genel Kurulunca, iki üye Danıştay Genel Kurulunca, kendi üyeleri arasından üye tamsayılarının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Beş üye birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve savcıları arasından adli yargı hakim ve savcılarınca, iki üye birinci sınıfa ayrılmış idari yargı hakimleri arasından idari yargı hakimlerince gizli oyla seçilir. Seçim sistemi temsilde adalet ilkesine göre düzenlenir. İdari görev ifa eden hakim ve savcılar oy kullanamaz ve aday olamazlar. Üyelerin görev süresi dört yıldır ve üyelik bir dönemle sınırlıdır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (4)Yargı Yüksek Kurulu, üç daire ve Genel Kurul halinde çalışır. Daireler yedi üyeden oluşur, Başkanvekili başkanlığında en az beş üyenin katılımıyla toplanır ve salt çoğunlukla karar alır. Genel Kurul, Mahkeme Başkanının veya Başkanın belirleyeceği Başkanvekilinin başkanlığında en az onbeş üye ile toplanır ve salt çoğunlukla karar alır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Savcıların özlük hakları, hukuki statülerindeki farklılıklar dikkate alınarak düzenlenir. Hakimlerin ve savcıların özlük işlerinden kurulun iki farklı dairesi sorumludur. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Yargı Yüksek Kurulunun bütün kararlarına yargı yolu açıktır. Bu davalarda Danıştay’ın ilgili dairesi yetkilidir. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Meslekten çıkarma kararları, ancak Genel Kurul üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun oyu ile alınır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Kurul kararları gerekçeli ve erişime açıktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(7) Kurula bağlı Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve savcılardan Kurulun teklif ettiği üç aday arasından Kurul Başkanı tarafından atanır. Kurul müfettişleri ile Kurulda geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hâkim ve savcıları, muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula aittir.</span></span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Savcılar Kurulu</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="color: red;">Madde 133- </span></b><span style="color: red;">(1) Kurulun çalışma usul ve esasları ile teşkilat yapısı hâkimlik teminatı, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerine göre kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) (MHP Önerisi) Kurul, on bir üyeden oluşur ve iki daire şeklinde çalışır. Daireler, beşer üyeden oluşur ve salt çoğunlukla karar alır. Daire kararına karşı itiraz edilmesi durumunda, kurulun diğer dairesi itirazı inceler ve karara bağlar. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) (CHP Önerisi) Kurul on bir üyeden oluşur. Üyelerin dördü Yargıtay, ikisi Danıştay tarafından kendi üyeleri olan savcılar arasından üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla belirlenir. Yargıtay ayrıca bir üyeyi de hakim üyeleri arasından seçer. İki üye Üniversitelerarası Kurulun üniversite öğretim üyelerinden göstereceği üç kat aday; iki üye Türkiye Barolar Birliğinin en az on beş yıl fiilen avukatlık yapmış olanlardan göstereceği üç kat aday arasından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Savcılar Yüksek Kurulu’na Yargıtay ve Danıştay tarafından seçilecek adayların seçimden önce bu iş için oluşturulacak özel bir komisyon tarafından kamuya açık olarak dinlenir. Bu komisyon her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Yargıtay ve Danıştay Genel Kurullarına sunar. Yargıtay ve Danıştay kontenjanından seçilecek adayların en az üç yıllık üyelik yapma koşulunu taşımaları gerekir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Türkiye Büyük Millet Meclisinin yapacağı seçimden önce adaylar, Mecliste grubu bulunan her siyasal partinin eşit sayıda temsil edileceği bir komisyon tarafından dinlenir. Komisyonda yapılacak dinlemeler Türkiye Radyo Televizyon Kurumu tarafından yayınlanır. Bu komisyon, her adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisi Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla ve gizli oyla seçer. Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi, adayların Meclis Başkanlığına bildirilmesinden itibaren doksan gün içinde tamamlar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) Kurulun başkanı Adalet Bakanı, (MHP Önerisi) Başkanvekili Kurulun en kıdemli üyesidir. (MHP Önerisi) Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun üyesidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) (MHP Önerisi) Kurulun iki üyesi Yargıtay, bir üyesi Türkiye Barolar Birliği kurulları tarafından her boş görev yeri için kanunda gösterilen şartları haiz olan adaylar arasından kendi genel kurulları huzurunda kur’a ile seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (MHP Önerisi) Kurulun altı üyesi ise, kanuni şartları haiz, aday olan birinci sınıfa ayrılmış ve savcılık mesleğini fiilen icra eden savcılar arasından, Kurul huzurunda kur’a ile seçilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) Üyelerin görev süresi dört yıldır, süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. (CHP Önerisi: seçilemez)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(7) Savcılar Yüksek Kurulu, savcıların mesleğe kabul, atama, özlük ve disiplin işlemlerini yürütür.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(8) (MHP Önerisi) Adliyeler ile Adalet Bakanlığı’na bağlı ve ilgili kuruluşların denetimi Adalet Bakanının izni ile adalet müfettişleri tarafından yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(9) (MHP Önerisi) Savcıların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işledikleri iddiası ile gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma Kurul izni ile, gecikmesinde sakınca olan hallerde Kurulun ilk toplantısında onaya sunulmak üzere Kurul Başkanı veya Başkan vekilinin izni ile Kurulun savcı müfettişleri tarafından yapılır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(9) (CHP Önerisi) Savcıların görevlerini hukuka ve kanunlara uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme; görevlerinden dolayı ve görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, davranış ve eylemlerinin görev gereklerine uyup uymadığını araştırma ve gerektiğinde inceleme ve soruşturma Savcılar Kurulu Başkanlığının izniyle adalet müfettişleri tarafından yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(10) Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, Kurul Başkanı veya Başkanvekili kurulun ilk toplantısında onaya sunulmak üzere, savcıları geçici yetki ile görevlendirebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(11) Kurul üyeleri görevleri süresince başka bir iş ve görev kabul edemez. (CHP Önerisi: veya Kurul tarafından başka bir göreve atanamaz ve seçilemez.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(12) Adalet Bakanlığı’nın merkez kuruluşunda geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak savcıların muvafakatlerini alarak atama yetkisi Adalet Bakanı’na aittir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(13) (CHP Önerisi) Kurul, savcıları mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükseltme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar; Anayasa ve kanunlarla kendisine verilen diğer görevleri yerine getirir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Yerinden yönetim organlarının denetimi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 134</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">- Mali saydamlık ve hesap verebilirlik ilkesini gerçekleştirmek üzere yerinden yönetim organlarının mali denetimi, Bölge düzeyinde kurulmuş ve örgütlenmiş Sayıştay’ın yerel yönetim denetleme birimleri tarafından yapılır. Yerel yönetimler başka olmak üzere yerel yönetimlerce kurulan birlikler, şirketler ile yerel yönetim bütçesinden para alan tüm kuruluşlar denetime tabidir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP) </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Güvenlik ve savunma sektörü ile asker ve kolluk kuvvetlerinin mali denetimi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 135-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">(1) Bütün güvenlik harcamaları şeffaf ve kamu denetimine açıktır. Güvenlik ve istihbarat kurumlarının uluslararası standartlara uyumlu olarak çalışması için gerekli verimlilik, yerindelik, etkinlik denetimi Sayıştay tarafından yapılır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) Güvenlik hizmeti veren bütün kurumlar, stratejik plan ve performans programı hazırlamak, performans hedef ve göstergeleri belirlemek ve bunları kamuoyuna duyurmakla yükümlüdür. Güvenlik ve savunma hizmetleri veren kamu kurumlarının malları, harcama, bütçe ve planlamaları, gizlilik ve güvenlik gerekçesi ileri sürülerek Sayıştay denetimi dışına çıkartılamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Hesap verilebilirlik ve şeffaflık ilkesi ile gerçekten gizlilik gerektiren istihbarat konuları ve askerî güvenlik sistemlerinin korunması arasındaki denge gözetilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Güvenlik kurumlarının Meclis tarafından demokratik denetimi ile Sayıştay’ın güvenlik kurum ve hizmetleriyle, bağlı şirketleri ve harcamaları denetleme yetkisi uluslararası standartlara uygun olarak yasa ile düzenlenir. Denetim sonuçları, ilgili komisyonlarda değerlendirilmek üzere TBMM Başkanlığı’na sunulur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) Denetime ilişkin usuller Sayıştay tarafından saptanır ve kamuya açıktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Savunma, güvenlik ve istihbarat ile ilgili kurumlara ilişkin denetim raporları ve sonuçları Uluslararası standartlar uygun bir şekilde kamuoyu ile paylaşılır. Raporların kamuoyuna duyurulmasına ilişkin hususlar, ilgili güvenlik ve istihbarat kurumun görüşleri alınarak Sayıştay tarafından düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Not: </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP) Bu öneri, mali ve ekonomik hükümler bölümü altında görüşülecektir.</span></span></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;"> </span></span></span></p> </div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;"><br clear="all" style="page-break-before:always;mso-break-type:section-break" /> </span></span></span></div> <div class="WordSection7"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">MALİ, EKONOMİK VE SOSYAL HÜKÜMLER</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Bütçe ve Kesin Hesap</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 136- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">(1)(CHP-BDP Önerisi) Bütçenin amacı, kamu harcamalarını karşılamak, gelir ve zenginliklerin adil ve eşitsizlikleri fiilen ortadan kaldıracak şekilde dağılımını sağlamaktır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) Devletin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki diğer kamu tüzel kişilerinin harcamaları, kanunla belirlenen usul ve sürelere uygun olarak bütçelerle yapılır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması ve uygulanması kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi: </span><span style="line-height: 115%; color: red;">Bütçe kalkınma planlarına uygun olarak, gizli ödenek ve fonların varlığına engel olacak şekilde düzenlenir. Kamusal faaliyetleri bütçe kapsamı dışına çıkartacak yasa çıkarılamaz.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3) Bakanlar Kurulu </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Bütçe Komisyonu), </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">merkezi yönetim bütçe kanunu tasarısı ile milli bütçe tahminlerini içeren raporu, mali yıl başından en az yetmiş beş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve mali yıl başına kadar karara bağlanır. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Mali yılbaşına kadar bütçe kanununun kabul edilmemesi halinde, bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki mali yıl bütçe kanunundaki hükümler uygulanır.)</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;">Not: Bütçe Komisyonunun kuruluşu İçtüzük Komisyonuna havale edilmiştir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Bütçe kanunu tasarılarının Genel Kurulda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunulamaz.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Merkezi yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek miktarın sınırını gösterir. Bakanlar Kurulu, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-MHP Önerisi: kanun hükmünde kararname ile)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> bütçede değişiklik yapamaz; harcanabilecek miktar sınırını aşmaya yönelik karar alamaz. Bütçe kanununa bu yönde yetki veren hükümler konamaz. </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti, son iki cümleye katılmamaktadır.) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Cari yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik tasarıları ile cari ve izleyen yılların bütçelerine mali yük getiren tasarı ve tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek mali kaynak gösterilmesi zorunludur. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Ek bütçeye ilişkin kararlar Maliye Bakanlığının önerisi ile Bakanlar Kurulu tarafından alınır.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) Ulusal savunmaya ayrılan pay ayrı ayrı hesaplanmak kaydıyla eğitim, sağlık, sosyal güvenlik için ayrılan ödeneklerden fazla olamaz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Bütçede kaynak dağılımında din ve mezhepler arasında eşitlik ve pozitif ayrımcılık ilkesi gözetilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(6) Kesin hesap kanun tasarısının görüşülmesi ve kabulü ile ilgili usul ve esaslar TBMM İçtüzüğü ile düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi) Merkezi yönetim kesin hesap kanunu tasarısı, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Bütçe Komisyonu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Kesin hesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla birlikte görüşülür ve karara bağlanır. Kesin hesap kanunu tasarısının hazırlanması ve görüşülmesi ile ilgili diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP Önerisi) Kesinhesap kanunu tasarıları, kanunda daha kısa bir süre kabul edilmemiş ise, ilgili oldukları malî yılın sonundan başlayarak, en geç yedi ay sonra, Bakanlar Kurulunca Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay, genel uygunluk bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap kanunu tasarısının verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Kesinhesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu kabul edildikten sonra, Kesinhesap Komisyonu gündemine alınır. Bu Komisyon’un Başkanı Ana Muhalefet Partisinden seçilir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Kesinhesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştay’ca sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve bunların karara bağlandığı anlamına gelmez.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Piyasaların Geliştirilmesi ve Düzenlenmesi</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 137- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici ve tüketicileri koruyucu tedbirleri alır; piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) Dış ticaret işlemleri üzerine ülke ekonomisi yararına vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek mali yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Bakanlar Kuruluna </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti Önerisi: Başkana)</span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> yetki verilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Not: CHP’nin madde önerilerindeki 1 ve 2. Fıkralar daha sonra ele alınacaktır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Sayıştay</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 138- </span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(1) Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarelerinin, özel bütçeli idarelerin, sosyal güvenlik kurumlarının, mahallî idarelerin, </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti-BDP Önerisi: siyasi partilerin) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">ve sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak kamuya ait olan kuruluş ve ortaklıklarınbütün gelir ve giderleri ile mallarını, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemleri ile kamu zararının tahsil edileceği sorumluları kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) (CHP-BDP Önerisi) Kullanılan kamu kaynak ve imkânlarından yararlanma çerçevesinde her türlü kurum, kuruluş, fon, işletme, şirket, kooperatif, birlik, vakıf ve dernekler ile benzeri teşekküllerin hesap ve işlemleri ile kamu çıkarlarını ilgilendiren tüm hizmet sözleşmeleri ve harcamaları denetlemek Sayıştay’ın yetkisi içindedir. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;">Not: AK Parti ve MHP, “önerilen bu fıkra Anayasanın 160. Maddesinden kaynağını alan Sayıştay Kanununun 45. Maddesinde açıkça düzenlendiğinden, kanun hükmünü tekrar etmenin gerekli olmadığını” düşünmektedir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3)Sayıştay’ın kesin hükümleri hakkında ilgililer bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idarî yargı yoluna başvurulamaz. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (CHP Önerisi) </span><span style="line-height: 115%; color: red;">TBMM Sayıştay üyelerini üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla ve gizli oyla seçer. Sayıştay üyelerinin en az üçte birinin hukuk fakültesi mezunu olması şarttır. TBMM’nin yapacağı seçimden önce adaylar, Mecliste grubu bulunan her siyasal partinin eşit sayıda temsil edileceği bir komisyon tarafından dinlenir. Bu komisyon, her bir adayın başvuru dosyasını inceleyerek hazırlayacağı raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna sunar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(MHP Önerisi) Sayıştay üyelikleri kanunda gösterilen nitelikleri haiz başvuran adaylar arasından Sayıştay Genel Kurulunca her boş üyelik için 5 katı sayıda belirleyeceği adaylar arasından TBMM (Plan ve) Bütçe komisyonu tarafından kur’a ile seçilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> Sayıştay Genel Kurulu aday belirleme seçimlerinde her bir adayın Genel Kurul tam sayısının 2/3 oranında oy alması gereklidir. Genel Kurul seçim takviminin başlamasından itibaren seçimleri tamamlar. Aksi halde, başvuran adayların tamamı (Plan ve) Bütçe Komisyonda yapılacak kur’aya katılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) Sayıştay üyelerinin üçte biri, birinci sınıf idarî yargı hâkimleri ile bu meslekten sayılanlar arasından, Kuruluş Yasasında öngörülen yöntemlerle ölçülen liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak Yargı Yüksek Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Diğer Sayıştay üyeleri ise, nitelikleri yasada belirtilen, yükseköğrenim kurumlarının hukuk, iktisat, işletme, maliye, muhasebe ve kamu yönetimi alanlarında görev yapan öğretim üyeleri ile yeminli mali müşavirler ve üst düzey kamu görevlileri arasındanTürkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Sayıştay üyelerinin görev süresi on iki yıldır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(6) (BDP Önerisi) Sayıştay raporları herkesin erişimine açık biçimde yayınlanır. Hiçbir kamu kuruluşu Sayıştay’ın onayı olmadan bilgi ve belgelere gizlilik kaydı koyamaz. Uluslararası kuruluşlarla paylaşılan bilgi ve belgelerin gizliliği öne sürülerek denetim sınırlanamaz.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(7)Sayıştay’ın, kuruluşu, işleyişi, denetim usulleri, mensuplarının nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri ve diğer özlük işleri, Başkan ve üyelerinin teminatı </span><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi: yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik teminatı ilkesine göre) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Planlama</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 139- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">(1)Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma plana bağlı olarak gerçekleştirilir.Kalkınma planları, gelecek kuşakları düşünerek sürdürülebilir kalkınmayı sağlamayı, doğal varlık ve kaynakların yenilenebilir niteliğini korumayı, sektör ve bölgelerin birbiriyle uyum içinde gelişmesini, gelir ve zenginliklerin adil ve hakça bölüşümünü, sosyal ve kültürel politikaların ekonomi politikası ile eşgüdümünü, yaşam ve çevre kalitesinin korunmasını ve geliştirilmesini teşvik etmeyi amaçlar.Bu amaçların gerçekleşmesini sağlayan teşkilatı kurmak Devletin görevidir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Merkezi Planlama Örgütü</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 140</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">- (1) Anayasada öngörülen planlama ilkelerinin bilimsel temellerde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla Merkezi Planlama Örgütü kurulur. Planlama örgütü uzmanlık ve cinsiyet eşitliği ilkesi gözetilerek özerk bir kurum olarak yapılandırılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) Kalkınma projeleri, Yerel ve Bölgesel Yönetimler ile Sivil Toplum, işçi, kadın ve meslek kuruluşlarının katılımı ile hazırlanır. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) Bölgesel eşitsizlikleri gidermek için Merkezi Kalkınma Fonu oluşturulur.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) Merkezi planlama örgütünün kuruluşu, bölgesel ölçekte örgütlenmesi, görevleri, ve kalkınma planlarının bütünlüğünü bozacak değişikliklerin önlenmesini sağlayacak ilkeler temel bir kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi)</span></b></span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Ekonomik, SosyalveÇevreKonseyi</span></b></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 141- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">(1) Konsey, ekonomik ve sosyal politika ile çevre alanında danışma ve uyumdan sorumlu organdır. Bu konulardahazırlanan kanun tasarı ve teklifleri, (CHP Önerisi: Kanun hükmünde kararname tasarıları), tüzük ve yönetmelikler ile kalkınma planları ve yıllık programlara ilişkin olarak TBMM ya da Bakanlar Kuruluna bunların talebi üzerine veya kendiliğinden görüş bildirir. Konsey, hazırladığı raporları TBMM’ye, Bakanlar Kuruluna ve kamuoyuna sunar.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) </span><span style="line-height: 115%; color: red;">Konsey, yerel yönetimler, işveren ve çalışanların örgütleri ile ilgili bakanlıkların, işçi sendikaları, meslek örgütleri, çevre, engelli ve gençlik kuruluşları ile yerel ve bölgesel temsilcilerin Konseye katılımı kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> (3) Konseyin kuruluşu ve çalışma usulleri saydamlık ve özerklik ilkelerine uygun olarak kanunla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(CHP-BDP Önerisi) </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> Kamu Maliyesinin İlkeleri</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 142-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1)(CHP-BDP Önerisi) Kamu gelirlerinin toplanması ve kamu harcamaları; etkililik, yararlılık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine dayanır. Kamu adına toplanan her türlü gelir ve kamu adına yapılan her türlü harcama kamuoyunun bilgisine ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin denetime açıktır. </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(2) (BDP Önerisi) Kamu maliyesinin yönetimi; mali disiplin sağlanmasını, kalkınma planları ve programlarında belirtilen hedefler doğrultusunda, gelirlerle harcamanın denkliğini, toplumsal refah ve yaşam standartlarının fiili eşitlik ilkesine uygun olarak artırılmasını, sürdürülebilir ekonomik kalkınma koşullarını geliştirmeyi ve istihdam yaratmayı hedefler.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(3) (BDP Önerisi) Ekonomik ve sosyal kalkınma demokratik olarak planlanır; devlet, toplumun ülke ekonomisinin yönetimine katılım ve denetim rolünün geliştirilmesi için gerekli önlemleri alır. Planlı kalkınmayı sağlayacak ve destekleyecek bir bilim ve teknoloji politikasını uygular.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(4) (BDP Önerisi) Ekonominin planlanmasında, ülkenin bilim ve yeni teknolojilere dayalı, doğal kaynakları tüketmeyen sanayi politikalarıyla gelişmesi, toplumun refahı, gelir ve zenginliklerin adil paylaşımı, yoksulluğun ortadan kaldırılması, çevrenin korunması, gelirlerin öncelikli olarak eğitim, sağlık, sosyal güvenlik ve barınma gibi temel toplumsal ihtiyaçlara ve alternatif enerji kaynaklarına aktarılması, sosyal adalet ve fırsat eşitliğinin sağlanması, servet ve gelir dağılımındaki eşitsizliklerin giderilmesi, doğal kaynaklar ve ekolojik dengeyi koruyan bir enerji politikasının uygulanması gözetilir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">(5) (BDP Önerisi) Ekonomi yönetimi bölgeler arası eşitsizliğin giderilmesini, kadınların ve ayrımcılığa uğrayan kişi ve kesimlerin ekonomik statülerinin geliştirilmesini esas alır.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Türkiye İstatistik Kurumu</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 143-</span></b><span style="line-height: 115%; color: red;"> (1)Ekonominin ve mali sistemin verimli ve adil biçimde işleyebilmesi için bağımsız, güvenilir ve bilimsel bilgi sağlama işlevi Türkiye istatistik kurumu tarafından yerine getirilir.</span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Kurum siyasi otoriteden bağımsız, çalışmalarında ve idari yapısında özerktir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Türkiye istatistik Kurumu Başkanı, Türkiye büyük millet meclisi tarafından nitelikli çoğunlukla seçilir, cumhurbaşkanı tarafından atanır. Başkanın görev süresi dokuz yıldır. Bir kişi iki defa başkan seçilemez.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">TürkiyeCumhuriyetMerkezBankası</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Madde 144- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, özerk olarak yapılandırılır. Siyasi otoriteden bağımsız olarak, kamu adına ve uluslar arası kurallarla uyum içinde para politikasını oluşturma ve uygulama işlevlerini yerine getirir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Merkez Bankası Başkanı, siyasi partilere üye olamaz, makamının onuruyla bağdaşmayan bir kamusal faaliyet gerçekleştiremez. Merkez Bankası başkanının adaylığı, seçimi, atanması görev ve yetkileriyle ilgili hükümler özerklik ve liyakat ilkesine göre yasayla düzenlenir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Mali SistemiDüzenleyiciKurumlar</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Madde 145- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">Yasa, Rekabet Kurulu, Menkul kıymetler borsası, Sermaye Piyasası Kurulu ve Enerji Piyasası Denetleme Kurulu’nun özerkliğini düzenler.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi) </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Denetim</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Madde 146- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">Türkiye Büyük Millet Meclisi, bütçenin denetimini kesin hesap yasası ve Sayıştay tarafından hazırlanan genel uygunluk bildirimleri yoluyla yapar. </span></p> </span></span><span style="font-family: Verdana;"> </span><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi ilkeleri yasayla düzenlenir. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Kaynakları yasayla belirlenmedikçe fon kullanılamaz. Fonlar Türkiye Büyük Millet Meclisi denetimi dışında bırakılamaz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Enerjipolitikaları</span></b></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">Madde 147- </span></b></span><span style="line-height: 115%; color: red;">Temiz, sürdürülebilir, ucuz, uygun, yenilenebilir enerji kaynaklarının üretilmesi ve kullanılmasını hedefleyen bir enerji politikası izlenir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">Enerji üretimi planlaması yapılırken doğal ve tarihi varlıkların korunması gözetilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Kooperatifler</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%; color: red;">Madde 148- </span></b><span style="line-height: 115%; color: red;">Devlet, kooperatiflerin ve birliklerin toplumsal işlevlerini tanır, uluslararası kooperatifçilik ilke ve ölçütleriyle uyumlu olarak kurulmasını sağlar ve faaliyetlerini destekler. Kooperatiflerin yararlanacağı bütçe ve mali yardımları ve kredi kullanma ve teknik yardım koşullarını belirler. El sanatlarının korunması ve geliştirilmesi için gerekli koşulları hazırlar. Üretim, satış, işleme ve hizmet kooperatifleri kurulmasına ve birlik oluşturulmasına destek verir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> </div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"><br clear="all" style="page-break-before:always;mso-break-type:section-break" /> </span></b></span></span></span></div> <div class="WordSection8"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">SON HÜKÜMLER</span></b></span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> </span></b></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span class="Normal1"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">AnayasanınDeğiştirilmesi</span></b></span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Madde 149-</span></b><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);"> (1)Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazılı olarak teklif edilebilir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(2) </span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Teklif, Genel Kurulda iki defa görüşülür. Oylamalarda gizli oy ilkesi uygulanır. </span><span style="line-height: 115%;">(BDP, gizli oyu bir kez daha değerlendirecektir.)</span><span style="line-height: 115%; color: red;">(AK Parti, bir defa görüşmeyi öngörmektedir.) </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.45pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(3)</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 71.45pt; text-indent: -18pt;" class="MsoListParagraphCxSpFirst"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">a.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa değişikliği teklifinin maddelerle ilgili birinci tur görüşmelerinde Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen madde 2. Turda görüşülemez. Bu halde Meclis Anayasa değişiklik teklifini Meclis üye tamsayısının salt çoğunluğu ile halkoyuna sunabilir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 71.45pt; text-indent: -18pt;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">b.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">1. ve 2. Tur görüşmelerinin herhangi birisinde Meclis üye tamsayısının beşte üç oyun altında oy alınması halinde madde reddedilmiş sayılır. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 71.45pt; text-indent: -18pt;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">c.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">1. tur görüşmelerinde Meclis üye tamsayısının en az beşte üç oy alınması halinde 2. tur görüşmeye geçilir. </span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 71.45pt; text-indent: -18pt;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">d.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">2. Tur görüşmelerinde Meclis üye tamsayısının üçte ikisinden daha az kabul oyu alması halinde Anayasa değişikliği halkoyuna sunulur.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 71.45pt; text-indent: -18pt;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">e.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa değişikliği teklifinin bütününün oylamasında yukarıdaki nisap ve kurallar geçerlidir.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 71.45pt; text-indent: -18pt;" class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">f.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">Anayasa değişikliğine ilişkin kanunu Cumhurbaşkanının bir defa daha görüşülmek üzere Meclise geri göndermesi halinde, yukarıda belirtilen kurallar dışında kanunların geri gönderilmesine ilişkin hükümler uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt 53.45pt;" class="MsoListParagraphCxSpLast"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(4) Halkoyuna sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için, kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(5) Anayasanın bütünüyle değiştirilmesi dışında, konu itibariyle birbiriyle bağlantısı olmayan hükümler üzerinde ayrı ayrı oylama yapılır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: rgb(0, 176, 80);">(6) Anayasa değişiklik teklifinin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 14.2pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;"> (AK Parti Madde Önerisi) </span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(1) Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazılı olarak teklif edilebilir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(2) Anayasa değişikliği Meclis üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğu ile kabul edilir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(3) Başkan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları onaylayarak yayınlayabilir veya veto edebilir ya da halkoylamasına sunabilir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(4) Başkanca veto edilen kanunu, Meclis tarafından, üye tamsayısının beşte üçünün kararı ile halkoylamasına sunulabilir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(5) Meclis, veto edilen anayasa değişikliğine dair kanunu, üye tamsayısının en az üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Başkan bu kanunu onaylayarak yayınlar.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(6) Halkoylamasına sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabul edilmesi için, geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(7) Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tâbidir.</span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);"> </span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Başlangıç</span></b></p> </span></span> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">Madde 150</span></b><span style="color: rgb(0, 176, 80);">- (1)Anayasanın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirten Başlangıç Kısmı, Anayasa metnine dâhildir. </span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">(2) Madde kenar başlıkları, Anayasa metninden sayılmaz. </span><span style="color: red;">(MHP, matlabın Anayasa metninden sayılmayacağına dair bir hükmün Anayasaya konulmasına karşıdır.) </span></span></span></p> <p style="text-indent: 35.45pt;" class="nor6"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">(AK Parti Madde Önerisi)</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;">(1) BaşlangıçmetnivemaddebaşlıklarıAnayasametnindensayılmaz.</span></span></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span class="Normal1"><span lang="EN-GB" style="line-height: 115%; color: red;"> </span></span></p> </span></span></div> <div><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%;"><br clear="all" style="page-break-before:always;mso-break-type:section-break" /> </span></span></span></div> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;">BAŞLANGIÇ, GENEL HÜKÜMLER VE TEMEL İLKELER</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight:normal"><span style="line-height: 115%;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: rgb(0, 176, 80);">BAŞLANGIÇ METNİ</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(AK PARTİ Önerisi)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Herkesin insan haysiyetinden kaynaklanan evrensel hak ve hürriyetlere sahip olduğu inancıyla her türlü ayrımcılığı reddeden, kültürel zenginliğimizin kaynağı olan etnik ve dini farlılıklarımıza saygı duyarak müşterek tarihimiz ve değerlerimiz etrafında birlikte yaşama arzusuyla hareket eden biz Türk Milleti; demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne dayanan bu Anayasayı egemen irademizin ifadesi olarak kabul ve ilan ederiz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(CHP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Çatalhöyük’ten</span></b><span style="color: red;"> bu yana toprağı yoğurup, uygarlığı inşa eden, bin yıldır dostlukla yaşayan; Balkanlardan, Kafkaslardan, Orta Asya’dan, Mezopotamya’dan yollara düşen, Anadolu’da buluşan <b style="mso-bidi-font-weight:normal">kadim uygarlıkların</b> mirasçısı olan <b style="mso-bidi-font-weight:normal">Türkiye Cumhuriyeti Ahalisi;</b></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Çanakkale’de, Sakarya’da, Afyon’da, “<b style="mso-bidi-font-weight: normal">İstiklal Destanını”</b> dünyaya haykırmış, mazlum uluslara rehber olmuş; <b style="mso-bidi-font-weight:normal">Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde</b> her türlü ayrımcılığı reddederek, farklılıkları ve kültürel çoğulculuğu, <b style="mso-bidi-font-weight: normal">ulusal bütünlük</b> anlayışı içinde zenginliklerin kaynağı olarak kabul eden <b style="mso-bidi-font-weight:normal">eşitlik</b> anlayışıyla ve <b style="mso-bidi-font-weight:normal">“Türk Ulusu”</b> adıyla;</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="color: red;">İnsan onuruna, insan haklarına, hukukun üstünlüğüne, sosyal adalete, katılımcı ve çoğulcu demokrasi anlayışına dayalı <b style="mso-bidi-font-weight: normal">laik Cumhuriyetin</b> kurum ve kurallarını düzenleyen; tarihi ve kültürel mirasımızla çevre değerlerimizi koruma ve yaşatma amacı taşıyan <b style="mso-bidi-font-weight:normal">bu Anayasayı ortak iradesi ile oluşturmuş;</b></span></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Köken, dil, cinsiyet, inanç ayrımı yapmaksızın, bize yadigar olan, “<b style="mso-bidi-font-weight:normal">Türkiye”</b> adıyla andığımız bu güzel ülkeyi <b style="mso-bidi-font-weight:normal">yurt edinmiş</b> nesiller olarak;</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">“Ay yıldızlı”</span></b><span style="color: red;"> bayrak altında;</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Egemen irademizin ve Cumhuriyetimizin kurucusu <b style="mso-bidi-font-weight: normal">Mustafa Kemal Atatürk’ün “çağdaş uygarlık hedefi” </b>ile “<b style="mso-bidi-font-weight:normal">ebedi barış idealine”</b> bağlılığımızın ifadesi olarak;</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">Seçilmiş Temsilcilerimizle</span></b><span style="color: red;"> birlikte, bu Anayasayı kabul ediyor, ilerleyen bilimin ışığında, sürekli değişen dünyanın gereklerine uygun olarak, yurttaşlar arasında <b style="mso-bidi-font-weight:normal">dayanışma</b> ve <b style="mso-bidi-font-weight: normal">gönüllü birlikteliğe</b> dayalı bir anlayışla;</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Gelecek kuşakların özgürlüğü, huzur, refah ve mutluluğu için;</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Bu Anayasa’ya sahip çıkacakları ve meşruiyetini yitirmiş herkese karşı <b style="mso-bidi-font-weight:normal">direnme hakkını</b> kullanacakları inancı ile, gelecek kuşaklaraemanet ve tevdi ediyoruz.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(MHP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde yapılan Kurtuluş Savaşı ile kurulan Türk Devleti’nin, ezelden beri hür yaşamış Türk Milleti’nin ve Aziz Türk Vatanı’nın ebediyen varlığı, bağımsızlığı, bölünmez bütünlüğü ve egemenliğin kayıtsız şartsız millete aidiyeti ilkeleri üzerinde inşa edilen bu Anayasa; </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Türk vatandaşlarının insan şeref ve haysiyetine dayalı temel hak ve hürriyetlerini, herkesin hukuk önünde eşitliğini ve hiç kimseye hiçbir sebeple ayrımcılık yapılamayacağını hukuk devleti ve demokratik toplum düzeni gereklerine uygun olarak teyit eder.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Bu anayasa özü ve sözü ile birlikte yorumlanır ve uygulanır.</span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Bu anayasa, inşa ettiği kültür ve medeniyet değerleri ile insanlığın evrensel değerlerine katkıda bulunan Türk Milleti’nin gelecek nesillerine, milli birlik ve kardeşlik duygusuyla ve sadakatle bağlı kalmak üzere emanet edilir.</span></span></span></p> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;"> </span></b></p> </span></span> <span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="color: red;">(BDP Önerisi)</span></b></p> </span></span> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Biz Türkiye Halkı, </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt; line-height: normal;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="color: red;">Bütün bireylerin ve halkların, evrensel insan hak ve özgürlüklerine sahip olduğu inancını taşıyoruz. Irk, dil, din, mezhep, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken ve benzeri hiçbir ayrım yapmaksızın herkesin eşit olduğunu kabul ediyoruz. Türkiye’de yaşayan tüm farklı kimlikler, kültürler, diller ve inançlar bu anayasanın güvencesi altındadır. Farklılıklarımızı, toplumsal bütünlüğümüzün harcı olarak görüyoruz. Bütün eylemlerinde adaleti gözetmesini ve her durumda insanların hak ve özgürlüklerini güvence altına almasını devletin temel görevi sayıyoruz. Ebedi barış idealini taşıyan bireyler ve topluluklar olarak meşru müdafaa halleri dışında savaşı ve başka halkların özgürlüğüne karşı güç kullanmayı reddediyoruz. </span></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0.0001pt; text-indent: 35.4pt;" class="MsoNormal"><span style="font-size: 14px;"><span style="font-family: Verdana;"><span style="line-height: 115%; color: red;">İnsan onurunu, hukukun üstünlüğünü, özgürlüğü ve eşitliği esas alan, doğanın dengesini koruyarak doğayla uyumlu bir birlikteliği gözeten ve herkesin mutlu bir şekilde yaşamasını hedefleyen demokratik bir düzen kurmayı hedefliyoruz. Bu anayasayı da bu değerlere bağlılığımızın ve birlikte yaşama irademizin bir beratı olarak kabul ve teyit ediyoruz.</span></span></span></p> <br /> <br />