İstanbul’a yapılacak 47 milyar dolarlık havalimanıyla ilgili davalara bakacak mahkeme bulunamıyor. Başta TMMOB’ya bağlı Çevre Mühendisleri Odası’nınkiler (ÇMO) olmak üzere, havaalanı projesi hakkında açılan davalarda Ankara ve İstanbul’daki mahkemeler topu birbirlerine atıyorlar. ÇMO’nun havaalanı ihalesiyle ilgili açtığı iki farklı davada, Ankara İdare Mahkemesi yetkisizlik kararı verip dosyaları İstanbul’a yollarken, İstanbul’daki mahkemelerse Ankara’yı adres gösterip yetkisizliğe hükmetti. İki dava dosyası da yetkili mahkemenin belirlenmesi için Danıştay Başkanlığı’nda beklerken, havaalanı projesinin ÇED Olumlu Raporu’nun iptali istemiyle açılan dava ise yetkisizlik kararıyla İstanbul’dan Ankara’ya gönderildi. YETKİ KİMDE BİLİNMİYOR! ÇMO ilk davayı, havaalanı ihalesinin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci tamamlanmadan yapıldığı gerekçesiyle, ihaleyi yapan Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na açtı. Nihai halini alan ÇED Raporu 22 Nisan 2013’te, yönetmelik gereği halkın görüş ve önerilerinin alınması için ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü tarafından 10 günlük süreyle askıya çıkarıldı. Fakat mevzuata göre ÇED Raporu 10 iş günü süresince askıda tutulması gerekirken, bu süre dolmadan proje ihaleye çıktı. Bakanlık, 22 Nisan tarihini izleyen hafta sonu tatillerini ve 23 Nisan ile 1 Mayıs’taki resmi tatilleri görmezden gelerek ihaleyi 2 Mayıs’ta gerçekleştirdi. ÇMO, mevzuattaki “10 iş günü” hükmünün “10 gün” biçiminde uygulanarak, en erken 7 Mayıs’ta yapılması gereken ihalenin 2 Mayıs’ta gerçekleştirilmesini yargıya taşıdı. Yasal süreler tüketilmeden ÇED Olumlu kararı alınamayacağı, dolayısıyla ÇED Olumlu kararı olmadan işin ihalesinin gerçekleştirilemeyeceğini belirten ÇMO, havalimanı ihalesinin iptalini istedi. Ankara 11. İdare Mahkemesi, iptal talebine konu olan ihalenin, İstanbul’daki bir araziyle alakalı olduğu gerekçesiyle, konunun İstanbul İdare Mahkemesi’nin yetki alanına girdiğini belirterek, 24 Mayıs tarihinde yetkisizlik kararı verdi ve dava dosyası İstanbul 7. İdare Mahkemesi’ne gönderildi. İptal isteminin taşınmaza değil ihaleye ilişkin olduğunu, ihaleninse Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapıldığını kaydeden İstanbul 7. İdare Mahkemesi, Ankara İdare Mahkemesi’nin yetkili olduğu sonucuna vararak ikinci bir yetkisizlik kararı aldı. Dava zaten Ankara’dan İstanbul’a gönderilmiş olduğundan, dosya yeniden Ankara’ya gidemedi ve dosya yetkili mahkemenin belirlenmesi için 15 Kasım’da Danıştay Başkanlığı’na gönderildi. İKİNCİ DAVA DA EL YAKTI ÇMO 2 Temmuz 2013’te, ihale işleminin hukuksuz olduğu gerekçesiyle Ulaştırma Bakanlığı ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi’ne (DHMİ) bir dava daha açtı. Projenin ÇED Olumlu kararı almadan ihale edilmiş olduğunun altını çizen ÇMO, hem ihalenin hem de Limak, Kolin, Cengiz, Mapa ve Kalyon inşaat şirketleri ile DHMİ arasında 20 Mayıs’ta yapılan uygulama sözleşmesinin yürütmelerinin durdurulmasını ve iptalini istedi. Ankara 6. İdare Mahkemesi, taşınmazın İstanbul’da bulunduğu gerekçesiyle 18 Eylül tarihinde yetkisizlik kararı vererek, dava dosyasını İstanbul 7. İdare Mahkemesi’ne gönderdi ancak İstanbul’daki mahkeme de yetkisizlik kararı aldı. Yetkisizlik kararının gerekçesi olarak, uyuşmazlığın ihale ve ihale sonucu imzalanan sözleşmeye ilişkin olması ve işlemleri yapan idarenin Ankara’da bulunması belirtildi. Ankara’dan gelmiş olan dosyaya İstanbul’da da yetkisizlik kararı çıkınca, dosya yetkili mahkemenin belirlenmesi için 27 Aralık’ta Danıştay Başkanlığı’na gönderildi. İSTANBUL-ANKARA GEZEN DAVA ÇMO, İstanbul’a yapılacak üçüncü havalimanıyla ilgili üçüncü davayı, ÇED Olumlu kararını onaylayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na 9 Eylül’de açtı. Üçüncü havaalanı projesinin tarımsal alanları yok edeceği, doğal hayatı olumsuz etkileyeceği, iklim değişikliğini hızlandıracağı, gürültü ve elektromanyetik kirlilik yaratacağı, orman alanlarını yok edeceği ve içme suyu havzalarına zarar vereceği gerekçeleriyle, ÇED Olumlu kararının yürütmesinin durdurulmasını ve iptali istendi. Dava dosyasını görüşen İstanbul 7. İdare Mahkemesi, iptali istenen ÇED Olumlu kararının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü’nce verildiğini, bu birimin de Ankara’da olduğunu belirterek, davanın Ankara İdare Mahkemesi’nde görülmesi gerekliliğini öne sürerek yetkisizlik kararı aldı. Dosya 15 Kasım 2013’te Ankara 16. İdare Mahkemesi’ne gönderildi. *** Baran Bozoğlu (Çevre Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı): “Siyasi iktidar, rant kapısı olarak doğanın yok edilmesini görmekte. Emlak alım satımlarındaki spekülasyonlar, imar planı değişiklikleri Üçüncü Havalimanı projesinde şaibeler yaratıyor. ÇED Olumlu kararını bile beklemeden, uyarılara kulak tıkayarak, hukuku yok sayarak alelacele yapılan bu ihale ve kamulaştırma çalışmaları bu şaibeleri güçlendiriyor. Açtığımız 3 davada da yaşanan süreç ve geciktirme çabaları ise günümüzdeki tartışmalarla ne yazık ki örtüşür nitelikte. ‘Bağımsız yargı, bağımsız savcı ve yargıçlar var mı yok mu?’ konusu, geniş bir coğrafyayı ve nüfusu etkileyen, holdingleri, şirketleri etkileyen bu davalarda verilen kararlarda da irdelenebilir.”