Ömür Şahin Keyif / Washington omursahin@birgun.netABD Başkanlık adaylarını belirleme sürecinde beş eyalette önseçim yapılan 3. Süper Salı Cumhuriyetçi cephede önemli gelişmelerin yaşanmasına neden oldu. Trump, Cumhuriyetçi cephenin lideri konumunu güçlendirirken, Florida Senatörü Marco Rubio’yu yarışın dışına itti. Demokratların cephesinde ise Hillary Clinton beş eyalette yapılan önseçimlerin dördünü aldı, birinde ise oylar o kadar birbirine yakındı ki nihai sonuç henüz açıklanmadı.Adayın belirleneceği Cumhuriyetçi Parti Kongresi'ne Florida 99, Ohio 66 delege gönderiyor ve kurala göre, bu eyaletlerde seçimin galibi olan aday, tüm delegeleri alıyordu. Donald Trump beş eyaletin üçünde (Florida, Illinois, Kuzey Carolina) kazandı. Missouri’de ise sayım devam ediyor. Ohio’yu eyaletin valisi John Kasich’e kaybetse de Florida’nın 99 delegesini almayı başardı ve aday adayı listesinde ilk üçte görünen Florida Senatörü Marco Rubio’yu beklendiği gibi yarışın dışına itti. Bu güne kadar 170 delege kazanan Rubio’nun çekilmesinin diğer aday Teksas Senatörü Ted Cruz’a mı yoksa hâlâ muhalefeti tam olarak ortadan kaldıramayan Trump’a mı yarayacağını önümüzdeki günler gösterecek olsa da 3. Süper Salı, Trump’ın lider konumunu güçlendirdi. Ohio gibi önemli bir eyaleti kazanan Kasich’in başka bir eyalette lider olmadığını göz önünde bulundurursak, Cumhuriyetçiler’in 18-21 Temmuz’da Ohio eyaletinde bulunan Cleveland şehrinde toplanacak kurultayında, Cruz ve Trump arasında tercih yapacakları söylenebilir.Cumhuriyetçilerin merkez siyaseti tarafında bir rahatsızlık konusu olan Donald Trump, geçen haftaya, Chicago’da kendisine karşı yapılan gösteriler ve protestoculara yönelik şiddeti körükleyen konuşmalarıyla damga vurmuştu. Öte yandan Trump 3. Süper Salı’ya, Cumhuriyetçilerin ağır topları tarafından finanse edilen ve kendisine karşı hazırlanan yeni reklam videolarının gölgesinde girdi.Trump’ın şifreleriABD ise Donald Trump’ın bütün bunlara rağmen, neden Cumhuriyetçi tabandan bu kadar yoğun ilgi gördüğünü konuşuyor.Washington’daki Amerikan Üniversitesi’nden Tarihçi Allan Lichtman, Başkanlık seçimleri konusunda görüşüne sıkça başvurulan isimlerden. Pazartesi günü, gazetecilere verdiği bir telekonferansta, bu yükselişin şaşırtıcı olmadığının altını çizdi ve Trump’ın şifrelerini dört maddede açıkladı.1 - Marco Rubio’nun adaylıktan çekildiği konuşmasında dediği gibi, Cumhuriyetçiler oldukça öfkeliler. Hem Obama yönetimine hem de kendi partilerine. Lichtman’a göre, Partilerinin Temsilciler Meclisi ve Senato tarafından kontrol edildiğini, ancak buralardaki çoğunluklarına rağmen, hükümet harcamaları, ‘yasadışı’ göçmenler ve IŞİD’le mücadele konusunda üzerlerine düşeni yapmadıklarını düşünüyorlar.2 - Trump, yeni bir şey yapmıyor; Amerikan tarihinin derinlerinde yatan bir korkuyu kaşıyor. Bu da dış etki korkusu. Lichtman, bu korkuları 19. yüzyılın başında İrlandalı Korkusu’ndan başlatıyor, korkular, Alman, Yahudi, Hispanik, derken Müslüman’a kadar uzanıyor. Trump ülkede memnun olunmayan her konuda, günah keçisi bulma ya da muhalefeti o günah keçisine yaklaştırma konusunda da mahir.3 - Irkçı ve ayrımcı söylemleriyle sivrilen Trump, ‘harbi adam’ görüntüsü çiziyor. ‘Belki diğer Cumhuriyetçiler de onunla aynı şeylere inanıyor’, diyor Lichtman, ‘Ama onlar daha çekingenler’. Trump ise doğrudan Cumhuriyetçi tabanın önemli bir kesiminin inançlarına oynuyor.4 - Trump’ın oynadığı bir başka nokta ise korku ve şiddet. Ancak bu, Amerikan politik arenasında yeni bir oyun değil. Lichtman’ın aktarımına göre, 1968’de bağımsız aday olan ayrımcı Alabama Valisi George Wallace, ‘Bir eylemci arabamın önüne yatarsa bu onun görebileceği son araba olur’ diyor, mitinglerinde şiddeti körüklüyordu.1970’te Richard Nixon ise protestocuların mitinglere girmesine, onlara ’haydutlar, aylaklar’ demek, ‘Amerikalı olmadıklarını’ söylemek için kasti olarak izin verirdi.Trump, Ulusal Kurultay’da durdurulabilir mi?Eyaletlerde yapılan önseçimler sonrası nihai adaya, Cumhuriyetçiler, 18-21 Temmuz’da Ohio’da yapılacak Ulusal Kurultay’da karar verecek. Kurultayda oy kullanacak delegelerin 1970’lerden beri, eyaletlerin tercihini yansıtır şekilde oy kullandığı belirtiliyor. Ama bir görüşe göre, Trump’ın adaylığı bu aşamada engellenebilir.Cumhuriyetçi Parti’nin etkili isimlerinden Mitt Romney’nin ay başında yaptığı açıklama bu ihtimali güçlendirmişti. 2012’de girdiği Başkanlık yarışını Barack Obama’ya kaybeden Romney, “Eğer biz Cumhuriyetçiler Donald Trump’ı aday olarak seçersek, güvenli ve umut vadeden geleceğimize büyük zarar veririz” demişti.Lichtman’a göre, Romney gibi pek çok Cumhuriyetçi Partili, Ulusal Kurultay’da Trump’ın yeterli oyu alamayabileceğini hatta adaylığının reddedilebileceğini ifade etmeleri ‘saçmalık’.Çünkü eğer Cumhuriyetçi Parti, eyalet önseçimlerinden açık ara lider çıkan Trump’ın adaylığını reddederse, parti bölünür. Bu durum da Trump’ın bağımsız adaylığına yol açabilir; Trump her ne kadar bağımsız aday olmayacağını söylemiş olsa bile.‘Reklamın iyisi kötüsü olmaz’Cumhuriyetçiler, Trump’a karşı kurdukları komiteler aracılığıyla da kampanyalar yapıyor. Trump’ın zafer konuşmasında da belirttiği gibi kendisine karşı çekilen reklam kampanyalarına bir yenisi daha eklendi. Mitt Romney’nin 2012’deki Kampanya Direktör Yardımcısı Katie Packer tarafından kurulan ‘Our Principles PAC’ (Prensiplerimiz PAC) komitesi tarafından yürütülen kampanya kapsamında çekilen reklam filminde, Trump’ın son 25 yılda, kadınlara yönelik çirkin sözleri yine kadınlar tarafından seslendiriliyor. Ancak amaçlananın aksine bu kampanyalar Trump’a pek zarar vermiyor gibi görünüyor. Lichtman’a göre, ‘reklamın iyisi kötüsü olmaz’ anlayışında olan Trump, basında olumsuz haberlerle yer almaktan dolayı rahatsız değil. Hatta gazetecilere yönelen sözlü saldırıları da daha çok haber olabilmek için.Demokrat cephenin lideri ClintonÜçüncü Süper Salı’nın Demokratlar cephesindeki galibi Hillary Clinton. Clinton, Florida, Ohio, Illinoi, Kuzey Carolina ve Florida’daki önseçimi Bernie Sanders’e karşı kazandı. Missouri’de ise oy oranları çok yakın olduğu için tekrar sayım yapılacak. Demokrat Parti kurultayı 25-28 Temmuz’da Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde gerçekleştirecek.Kaynak: Birgun.net