<strong>KURUMSAL ARABULUCULUK</strong><br /> <strong>Kamu Hukuku Uzmanı Betül ASLAN</strong><br /> <strong>betul_aslan@yahoo.com</strong><br /> Kurumsal arabuluculuk, özel kurum veya kamu kurumu bünyesindeki çeşitli sorunların sürekli çalışan arabulucu vasıtası ile çözülmesi çerçevesinde betimlenen bir arabuluculuk türüdür. Kurumsal arabuluculuk ile kast edilen birden fazla arabulucunun arabuluculuk merkezleri veya arabuluculuk büroları bünyesinde arabuluculuk hizmeti vermesi değildir.<br /> Arabulucunun bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkelerinden ötürü bir kurum bünyesindeki ihtilafların sürekli çalışan bir arabulucu ile çözülmesinin mümkün olamayacağı iddia edilse de; arabuluculuk konularının ve arabuluculuk hizmeti alanların, <strong>ilgili kurum ve/ veya kurum yöneticileri ile ilgili ihtilafların ve bu ihtilaf taraflarının dışında tutulması </strong>ile bahsi geçen iddiaların dayanaksız olduğu ortaya çıkacaktır.<br /> Şu halde kurumsal arabuluculuk; bir özel kurum veya kamu kurumu bünyesinde ilgili kurum ve/veya kurum yöneticilerinin taraf olmadığı ihtilafların sürekli görev yapan bir arabulucu nezdinde çözülmesi hizmetidir. Kurumsal arabuluculuğun unsurları ise şöyledir;<br /> <strong>Özel veya kamu kurumunda arabulucu çalıştırılması</strong> kurumsal arabuluculuğun ilk unsurudur. Kamu kurumunda arabuluculuk için ilgili kurum yasasında değişiklik yapılması gerekmekle birlikte; özel kurum bünyesinde kurumsal arabulucu çalıştırılmasına yönelik yasal bir engel yoktur. Hak arama hürriyeti ihlali olmaması açısından arabuluculuk süresinin sınırlandırılması; bahsi geçen sürede arabuluculuk sağlanamazsa yargı yoluna başvurmanın olanaklı olması şeklinde ilgili ana sözleşmeye şart konulması ile mümkündür.<br /> <strong>Sürekli arabulucu çalıştırılması</strong> kurumsal arabuluculuğun ikinci unsurudur. Arabulucunun sürekli çalışmasının unsurları; kurumsal arabulucunun arabuluculuk hizmeti gereğince bir işverene bağlı olması ve işverenden hizmet bedeli almasıdır. Burada tam zamanlı çalışma olduğu gibi yarı zamanlı çalışma da mümkündür. Şu halde kurumsal arabulucunun sürekli çalışması için; aynı kuruma hizmet bedeli karşılığında periyodik olarak kurumsal arabuluculuk konusunda hizmet vermesi şartı aranır. Tam zamanlı çalıştırılma durumuna ilişkin Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi’ne Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nde olduğu gibi tam zamanlı arabulucu ücretine ilişkin hüküm eklenmesi gerekmektedir. Ayrıca kurumsal arabuluculuk konusunda bir yönetmelik hazırlanması ile de karışıklığın özel kurumlar nezdinde kalkması olasıdır.<br /> Kurumsal arabuluculuğun üçüncü ve en önemli unsuru <strong>kurumsal arabulucu çalıştıran kurum ve/veya yöneticilerinin taraf olmadığı ihtilafların</strong> arabuluculuk yolu ile çözülmesidir. Aksi durumda arabulucu kazanç elde ettiği ve iş sözleşmesi ile bağlı olduğu işveren tarafa yakın olacak ve tarafsızlık ilkesi ile bağımsızlık ilkesi ihlali söz konusu olacaktır. Tarafsızlık ilkesi ile bağımsızlık ilkesi güvencesi olarak arabuluculuğa başvurulan ihtilafın arabuluculuk sürecinde irdelenmesi esnasında ilerleyen aşamalarda da olsa taraflardan birinin kurum ve/ veya kurum yöneticilerinin ihtilaf ile dolaylı da olsa ilgisini beyan etmesi durumunda kurumsal arabulucu süreci derhal sonlandırmalıdır. Bu çerçevede sadece aşağıda belirtilen ihtilaflarda kurumsal arabuluculuğa başvurulması mümkündür;<br /> Kurum ve/veya kurum yöneticilerinin taraf olmadığı ve sadece kurum çalışanlarının kendi aralarındaki ihtilaflar<br /> Kurum ve/veya kurum yöneticilerinin taraf olmadığı bayilik şeklinde çalışan kurumların bayilerinin kendi aralarındaki ihtilafları<br /> Kurum ve/veya kurum yöneticilerinin taraf olmadığı bayilik şeklinde çalışan kurumların bayilerinin müşterileri ile aralarındaki ihtilafları<br /> Kurumun birden fazla hizmet alanı bir araya getirme konusunda hizmet vermesi durumunda hizmet alanların kendi aralarındaki ihtilaflar<br /> Kurumsal arabuluculuk konusunda Avukatlık Kanunu’na benzer bir hükümle kurumsal arabulucu çalıştırılması zorunluluğunun sağlanması arabuluculuğun yaygınlaştırılmasına katkı sağlayacağı gibi arabulucu istihdamına da olumlu etki yaratacaktır. Özellikle bayilik şeklinde hizmet veren şirketlerin bayileri arasındaki ihtilaflar ve bayiler ile müşterileri arasındaki ihtilaflar, emlak firmaların hizmet verdiği alıcı-satıcı arasındaki ihtilaflar ve kiracı-kiralayan arasındaki ihtilaflar, son olarak ise insan kaynakları biriminde çalışanlar arasındaki ihtilaflar kurumsal arabulucu çalıştırılması konusunda önem arz etmektedir.<br /> <br />