SEBAHAT KARAKOYUN senyaprak@gmail.comTBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu, kamuoyunda ‘kiralık işçilik yasası’ olarak bilinen, emek örgütlerince ‘kölelik düzenlemesi’ olarak nitelendirilen yasa tasarısını kabul etti. Özel İstihdam Bürolarına (ÖİB) geçici iş ilişkisi kurma, yani ‘işçi kiralama’ yetkisi veren ve ‘uzaktan çalışmayı’ düzenleyen tasarının kısa zamanda Meclis Genel Kurulu’na getirilmesi bekleniyor. ‘İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’ ile getirilen düzenlemelerden bazıları şöyle: >> Geçici iş ilişkisi, ÖİB’ler aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılarak kurulabilecek. Türkiye İş Kurumu’ndan geçici iş ilişkisi kurma yetkisi alan ÖİB’ler, işveren ile sözleşme yaparak işçisini geçici olarak işverene devredecek. >> Doğum izni ve doğum sonrası kısmi çalışma hakkı kullanan, askerlik hizmetini yapan ve iş sözleşmesi askıya alınan çalışan yerine başka bir işçi ile geçici iş ilişkisi, bu hallerin devamı süresince kurulabilecek. >> Mevsimlik tarım işlerinde veya temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi ev hizmetlerinde, süre sınırı aranmadan işçi kiralanabilecek.İŞÇİ KOVANA DA SERBEST >> İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, iş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması halinde, işletmenin iş hacminin öngörülemeyen şekilde artması halinde ve mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde, en fazla 4 ay süresince kiralık işçi çalıştırılabilecek. >> Geçici işçi sağlama, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları haricinde, toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilecek. Sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe geçici işçi çalıştırılamayacak. >> Grev ve lokavt uygulaması sırasında geçici iş ilişkisi kapsamında işçi çalıştırılamayacak. >> Kamu kurum ve kuruluşlarında, madenlerde kiralık işçi çalıştırılamayacak. Toplu işçi çıkaran işyerlerinde ise 8 ay sonra işçi kiralanabilecek.İŞVEREN ÖİB OLACAK>> İşletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması halinde kiralanacak işçi sayısı, işletmedeki toplam işçi sayısının dörtte birini geçemeyecek. Ancak 10 ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde, 5 işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilecek. >> İşveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden 6 ay sonra geçici iş ilişkisiyle çalıştırabilecek. >> Geçici iş ilişkisinde işveren, özel istihdam bürosu olacak. >> Tasarı, “Çağrı üzerine çalışma” başlığına “uzaktan çalışma”yı da ekliyor. Uzaktan çalışma, “işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi” olarak tanımlanıyor.***Sıfır güvence sınırsız esneklik!‘Güvenceli esneklik’ adı altında işçileri güvenceden yoksun hale getiren tasarıda, kiralık işçilerin iş akdinin feshine karşı korumaya yönelik hükümler yer almıyor. İşe iade hakkının nasıl uygulanacağı konusunda da tasarıda bir düzenleme yok. Kıdem tazminatı için bir yıl, ihbar tazminatı için 6 ay çalışma zorunluluğu bulunduğundan, bu yasa kapsamında kiralık işçi olarak çalıştırılacak işçiler tazminat hakkına da sahip olamayacak. Yasanın kayıtdışılığı önlemek amacıyla çıkarılacağı iddiasına karşın, tasarıda işçinin istihdamının devam edeceğine ilişkin hiçbir düzenleme bulunmuyor. Kiralama süresi bittiğinde ÖİB’ye dönen işçi ikinci bir işe başlatılmazsa ücret alamayacak ve ÖİB ile iş akdi askıya alınacak. Tasarı yasalaşırsa emeklilik de hayal olacak. bir yılda geçici olarak dört ay çalışan bir işçinin emekli olabilmek için 60 yıl çalışması gerekecek. Kısmi emeklilik ise 45 yıl çalışılırsa mümkün olacak.***CHP’den muhalefet şerhiKomisyonda yer alan CHP’li milletvekilleri, işçileri köle haline getireceği için tasarıya tümüyle karşı olduklarını ifade ederek, hemen her maddenin kaldırılması için ayrı ayrı önerge verdi ve itirazlarını dile getirdi. Bu önergelerin tümü reddedilirken, CHP muhalefet şerhi koyduğunu açıkladı. Şerhte, “Bu düzenleme ile adeta leasing ile makine veya araç kiralar gibi örgütlenme ve toplusözleşme haklarından yoksun olan işçinin/çalışanın kiralanması yöntemi, ortaçağa dönüş gibidir” ifadelerine yer verildi. Komisyonda konuşan CHP Milletvekili Yakup Akkaya da şunları kaydetti: “Güvenceli esneklik deniyor. Önerilen tasarıda güvenceli esneklik var mı, ne yazık ki yok. Güvenceli esneklik işçilere çeşitli güvencelerin getirilmesini öngörür. Olması gereken ilk güvence iş güvencesidir. Tasarıya baktığımız zaman, bu işçilerin iş güvencesi yoktur. İkincisi istihdam güvencesidir, işçinin istihdamının devam edeceğine ilişkin hiçbir düzenleme de bu tasarıda yok. Üçüncü güvence gelir güvencesidir, kiralık işçi olarak bir firmaya giden işçinin ücreti ne olacak? Tasarıya göre şirket bu işçiye asgari ücret ödeyebilecek. Peki, bu işçinin fazla çalışma, izin, çalışma süresi, sosyal hakları ne olacak? Dördüncü güvence ise yaşam dengesi. Tasarı, gittikleri işyerlerinde bu işçilerin ne tür çalışma koşullarına sahip olacaklarını da belirtmiyor. Ticari bir sözleşmenin konusu haline getiriyor. Bunların sendikalaşma hakkı, toplusözleşme hakkı yok. İşçiler servis hizmetlerinden yararlanacak mı, değişik kentlere gönderilebilir mi, belli değil.” “Tasarı tam esneklik sağlarken, sıfır güvence üstüne kurulmuş” diyen Akkaya, tasarının yasalaşması durumunda ÖİB’lere büyük rant sağlanacağına da dikkat çekti.***İşçiler her ilde sokaklara çıkacakKiralık işçilik tasarısının komisyonda kabul edilmesi, işçi konfederasyonlarını da harekete geçirdi. DİSK, bugün Ankara Akay Kavşağı’nda eylem yaparak Meclis’e sesleneceğini duyurdu. Saat 12.30’de yapılacak kitlesel basın açıklamasında, tasarı protesto edilecek, DİSK’in düzenlemeyle ilgili görüşleri kamuoyuyla paylaşılacak. Yarın da DİSK’in bütün bölge ve il temsilcilikleri kitlesel basın açıklamaları gerçekleştirecek.İmza kampanyasıTürk-İş’in dün Bursa’da toplanan Başkanlar Kurulu da kiralık işçiliğe karşı bir dizi eylem kararı aldı. BirGün’ün edindiği bilgilere göre Türk-İş, pazartesi gününden itibaren 81 ilde eylemliliklerine başlayacak. Hem işyerlerinde hem de il merkezlerinde stant kuracak olan işçiler, tasarıya karşı imza toplayacak. Bu imzalar AKP il örgütlerine basın açıklamaları eşliğinde teslim edilecek.***Kiralık işçi tanımı yanlışmışKomisyon görüşmelerinde konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Süleyman Soylu, “Kiralık araba, kiralık bisiklet duydum ama bir insanı kiralık işçi diye tanımlamak son derece yanlış. Kiralık işçilik tanımlamasını ben bu meselenin özüyle buluşturmaya çalışıyorum, buluşturamıyorum” dedi.Kaynak: Birgun.net