ANKARA - YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞTarihçi Yazar Enes Demir, Çanakkale Zaferi'ne giden yolda yaşananları anlattığı "Son Büyük Savunma Çanakkale'de İslam Coğrafyasından Şehitler" isimli kitabında, süreçle ilgili belgelere yer verdi.Demir'in, Çanakkale Zaferi'nin 103. yıl dönümü vesilesiyle İslam coğrafyasındaki Çanakkale şehitlerinin bilgilerini ve künyelerini derlediği kitapta, İngilizlerin, İstanbul'u ele geçirmeleri halinde kullanmak üzere bastırdığı paranın görüntüsü de yer aldı. Çanakkale Zaferi'ne giden süreçte yaşananlara ilişkin detayları AA muhabirine aktaran Demir, Çanakkale Savaşları'nın "Gelibolu Savaşları" olarak da adlandırılan, dünya harp tarihinin en önemli savaşlarından biri olduğunu vurguladı.Demir, bu savaşların ilk etabının deniz savaşları olduğunu belirterek, "Birinci Dünya Savaşı'na giden süreçte İngiliz donanmasından kaçan iki Alman gemisi, Çanakkale'den geçip İstanbul'a ulaştı. Osmanlı Devleti'nin savaşa girmesiyle de Çanakkale, Türk ve dünya tarihi için daha da önem kazanacak büyük gelişmelere şahitlik etti. Almanya ve Avusturya tarafında savaşa giren Osmanlı'nın karşısında İngiltere, Fransa ve Rusya'nın yer aldı." dedi. Biri 60 diğeri 120 gümüş kuruşluk iki farklı kağıt para Osmanlı Devleti'ni kuzeyden ve güneyden çevreleyen güçlerin, birbirlerine yardım ulaştırmak için öncelikle Osmanlı idaresindeki Çanakkale'yi geçmeleri gerektiğinin farkında olduklarını anlatan Demir, "Bu amaçla İngilizlerin başını çektiği Birleşik Haçlı Donanması, 19 Şubat-18 Mart 1915 tarihleri arasında deniz harekatı ile Çanakkale'yi geçmeye çalışmıştır. Müttefiklerin hesaplayamadıkları husus ise Osmanlı Ordusu'nun yapacağı şanlı direniş olmuştur." diye konuştu.İngiltere'nin Çanakkale Cephesi komutanının, Londra'ya gönderdiği raporda, 2 hafta içerisinde İstanbul'a ulaşmayı planladığını dile getiren Demir, "İngiltere Hükümeti, İstanbul'u ele geçirdiklerinde kullanmak için biri 60 diğeri 120 gümüş kuruşluk Osmanlıca ve İngilizce yazılı iki farklı kağıt para dahi hazırlamıştı. Bu banknotlar, Çanakkale harekatının başında Rum gönüllülerine ve bazı müteahhitlere dağıtılmıştı. Çanakkale Savaşları sonunda Osmanlı Hükümetince, gazetelerde, banknotlara ilişkin, bunların paçavradan farkı olmadığına ilişkin demeçler yayınlanmıştı." diye konuştu."Büyük harekat, tam bir hüsranla sonuçlanmıştır"İtilaf Devletleri donanmasının, boğazdaki mayınları temizleyip, tüm harp gemilerinin katılacağı umumi bir taarruzla Çanakkale'den geçerek, İstanbul'a ulaşma planını hayata geçirmeye karar verdiğini kaydeden Demir, şöyle devam etti:"Bu harekata hazırlık olarak da 13 Mart'a kadar Haçlı Donanması, adeta gözünü kapatıp her yeri bombalamıştı. Bu sırada mayınları da çok titiz bir şekilde temizlemeye çalışmışlar fakat Osmanlı ordusunda vazifeli Binbaşı Nazmi Bey ve Yüzbaşı Hakkı Bey, çok önemli ve kritik bir görev üstlenmiş, 7-8 Mart gecesi, Nusrat mayın gemisiyle Karanlık Limanı bölgesinden başlayarak, Boğaza mayın döşetmiştir. İngiliz Donanması, yaptığı taramalara rağmen bu mayınları fark edememiştir. Müttefik donanmanın mayınsız olarak farz ettiği ve yoğun bombardımanla susturduğunu sandığı Türk tabyalarını yok sayarak, 18 Mart 1915 günü Boğaz'ın içine doğru başlattığı büyük harekat, tam bir hüsranla sonuçlanmıştır."Nusrat mayın gemisinin döşediği mayınlar Demir, İngilizlerin Boğaz'dan içeri yaptığı manevraya karşılık, Dardanos, Mesudiye ve Mecidiye tabyalarından yoğun top ateşinin başladığını, bunun sonucunda Birleşik Krallık Donanması'ndan Agememnon ve İnflexible gibi önemli gemilerin isabet alarak, hasar gördüğünü aktardı.Bu sırada Fransa donanmasına mensup gemilerin de Boğazın iç kısımlarına doğru ileri harekata kalkıştığını anlatan Demir, 18 Mart günü öğleden sonra harekatını derinleştiren Fransız Bouvet zırhlısının da Boğazın iç bölgesinde yer alan Nusrat mayın gemisinin döşediği mayınlara çarparak 600 mürettebatı ile denizin dibine gömüldüğünü, bunun Osmanlı belgelerine de yansıdığına işaret etti.Demir, 18 Mart 1915 günü akşam üzeri oluşan tabloda, Müttefik Haçlı Donanması'nın 3 büyük gemisinin, tamamen imha edildiğini, 5 büyük gemisinin ise ağır hasar aldığını ve birkaç mayın tarama gemisinin de batırıldığını belirterek, "Müttefik donanmanın, gerek bu gizli mayınlara çarparak infilak etmesi, gerekse Osmanlı Ordusu'ndaki kara topçularının yoğun atışıyla isabet alması, savaşın sonucunu belirlemiştir. İngilizlerin meşhur Ocean zırhlısı, Seyit Onbaşı ve Niğdeli Ali'nin üstün kahramanlığı ile batırılmış gemilerden bir tanesidir." dedi.Kaynak: AA