BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün Malezya’da Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nda (HSYK) yapılması planlanan değişiklikle ilgili olarak “Tıpkı Danıştay olayı gibi HSYK kanunun 138.maddesini çalıştırıp Anayasa Mahkemesi’ne güya ön alıyor. Psikolojik baskı girişimidir. Bu defa da HSYK yeni düzenlemenin Anayasa Mahkemesi’ne gideceğini varsayıp oraya gözdağı vermeye çalışıyorlar. HSYK’yı bağımsız yaptık. Fırsat bildiler” dedi. AKŞAM, Erdoğan’ın sözlerini uzmanlara sordu: ANAYASA HUKUKÇUSU VE AKŞAM YAZARI PROF. DR. OSMAN CAN ‘HSYK üyeleri istifa etmeli’ HSYK içerisinde konum sahibi bazı kişiler, Anayasayı ve siyaseti biçimlendirmeye çalışıyor. Bu bağlamda yaptıkları her yol mubahtır. Kamuoyu oluşturulmaya çalışılıyor. HSYK’nın hukuka aykırı bir amaç için yetkilerini araçsallaştırması durumu söz konusu. Değil 66 sayfa 166 sayfa da olsa kullanılan argümanların tamamı hukuk dışıdır. Düzenlemenin anayasaya aykırı olacağı bir HSYK Başkanının söylemiyle öğrenilecek konu değildir. Bu süreç içinde olan yasa dışı kararlara siyasal mahiyette imza atan bütün HSYK üyelerinin istifa etmesi gerekir. Yargıyı daha fazla şaibe altında bırakmamaları gerekir. İTÜ HUKUK FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. HÜSEYİN HATEMİ ‘Açıklama, teamüllere uygun değil’ Anayasa’nın 159. maddesi 2010’da halkoylaması sonucunda değiştirildi. Bugün de değiştirilmesine engel yoktur. Mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı, ilkeleri ihlal edilmemek şartıyla, Anayasa’nın değiştirilemeyecek ilkeleri dışında usulüne uygun değişiklik yapılması mümkündür. Anayasa yalnızca yasamayı, yürütmeyi ve idareyi değil yargı organlarını da bağlar bu sebeple Adalet Bakanlığı yargının ilişkilerini güçler arası makul işbirliğini ve dengeyi koruyacak şekilde ve özellikle hakimler hükümetine de yol açmama gerekçesiyle düzenlemek yasama organı olan TBMM’nin etkisi dahilindedir. Savcılar, hükümetin önleyici yasama organı faaliyetine mahkemelerin bağımsızlığı adına karşı çıkabilmektedir. TBMM’nin bu konuda ve Anayasa Mahkemesi denetiminde olmak üzere yasama hakkı olduğu şüphesizdir. AYM’ye hangi makamların başvuracağı da belirlidir. HSYK’nın önceden ve kısa bir endişe belirtme şeklinde değil de çok geniş bir bildiri metni ile bu değişikliklere karşı çıkması Anayasal teamüllere uygun bir davranış değildir. Şu halde, Anayasa değişikliği konusunda üst yetkili yargı makamı olan ve aynı zamanda HSYK üyelerini de görev suçlarından ötürü yargılama yetkisine haiz olan AYM’yi bir bildiri ile etkileme davranışı Anayasal teamüllere aykırı bir yetki aşımı davranışıdır. ESKİ BAŞSAVCI REŞAT PETEK ‘HSYK, gayri hukuki tavır içinde’ Erkler ayrılığı, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ilkeleriyle uyumlu özelliği öne çıkan yeni HSYK’nın ‘hesap verebilirlik’ ayağının eksik oluşu, oluşumunun üçüncü yılında tarafsızlığını tartışılır hale getirdi. İdari yargı süreci devam eden ‘Adli kolluk Yönetmeliği’ değişikliğinin Anayasa’ya aykırı olduğu görüşünü açıklayan 13 üye, davacı konumundaki TBB ve barolar ile aynı yanda yer alarak ‘taraf’ haline geldiler. 17 Aralık operasyonu ile adli işlemleri tartışmalı ve şaibeli hale gelen bir kısım yargı mensupları hakkında inceleme, soruşturma ve yaptırım uygulama yetkisine sahip HSYK’nın çoğunluğunu oluşturan 13 üyesinin gayri hukuki tavrı, sorunun sadece adli bir sorun olmadığını gösterdi. ANAYASA HUKUKÇUSU PROF. DR. ERSAN ŞEN ‘Kurul, sadece idari bir kuruluş’ HSYK ile Anayasa Mahkemesi’nin bir bağı yok. Anayasa Mahkemesi bir yüksek yargı organıdır. HSYK ise diğer hakim ve savcıların idari kuruludur. Bugüne kadar herkes görüşlerini bildirdi. Doğrudan doğruya kendilerini ilgilendiren bir konu olduğu için görüş bildirdiler. Anayasa Mahkemesi bundan etkilenmez. Daha yargının önüne gelen bir dava yok. Bunlar olası beklenen açıklamalardır. Umarım Türk yargısı için hayırlı olur.