DOĞU EROĞLU / dogueroglu@gmail.comArtvin’de devlet ile halkı karşı karşıya getiren, Cengiz Holding'in Cerattepe’deki maden arama projesinin davasında kritik keşif ve bilirkişi incelemesi gerçekleştirildi. Artvinliler bilirkişi ve mahkeme heyetini yüzlerce kişilik insan zinciriyle karşıladı. Keşif sırasında Artvinliler itirazlarını tekrar ifade etti, bölgenin orman dokusundaki tahribat ve toprak kayması bilirkişi heyetine gösterildi. Maden arama projesine verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararının iptali için davada, bilirkişi raporu 45 gün içerisinde mahkemeye teslim edilecek.Yüzlerce yurttaş insan zincirindeArtvin’deki keşif için kentliler saat 08.00’den itibaren özel araçlar ve servislerle, keşfin yapılacağı Cerattepe’ye doğru yola çıktı. Artvinliler 09.00’dan itibaren Cerattepe mevkii üzerinde kurulan ilk jandarma kontrol noktası önünde beklemeye başladı, yüzlerce yurttaşsa kontrol noktasına giden yol üzerinde insan zinciri oluşturdu. 12.30’da Artvin’e ulaşan bilirkişi ve Rize İdare Mahkemesi heyetleri, yolun iki tarafını da çevreleyen, “Madene hayır” yazılı atkılar taşıyan Artvinlilerin oluşturduğu uzunluğu bir kilometreyi aşan insan zincirinin arasından geçerek Cerattepe’ye çıktı. Yurttaşlar ve basın Cerattepe yolu üzerinde kurulan iki ayrı jandarma kontrol noktasından öteye geçemezken, davanın avukatları, Yeşil Artvin Derneği yetkilileri, TMMOB heyeti, Çevre ve Şehircilik İl Müdürü ile ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünden bir yetkili keşif için proje alanına geçti.İhale doğrudan Cengiz’eKeşfin önemli bir kısmı, Yeşil Artvin Derneği Avukatı Bedrettin Kalın ile Artvinli yurttaşların diğer avukatları ve uzmanların heyete yaptıkları aktarımlarla geçti. Kalın, 9 baraj ve 176 HES projesinin planlandığı, 325 maden ruhsatının verildiği Artvin ilinin doğal yapısını anlattı. Cerattepe için 1980’lerin sonunda gündeme gelen maden projesinin tarihçesini özetledi. Ruhsat için yapılan ihaleyi kazanan Özaltın ve taşeron işletmeci Cengiz Holding dönemine gelindiğindeyse söylemler sertleşti.Altında açık işletme her an geri gelebilirAvukat Kalın’a göre, ihale tek bir firmanın girmesi için gerçekleştirildi. İhale şartnamesinde yer alan, “Yıllık 500 bin ton tüvenan maden kapasiteli işletme sahibi olma” şartını yalnızca Cengiz Holdingin sahibi olduğu Eti Bakır sağlıyordu. Kalın, ÇED süreçlerinde resmi kurumlardan olumlu görüş alana kadar kurum yetkililerinin değiştirildiğinin altını çizdi. Kapalı işletme olacağı söylenen altın madenciliği projesi için 2014’te açık işletme için ÇED başvurusu yapıldığı, siyanür havuzlarının Murgul’da inşa edileceği bilgisi üzerine isyan eden 900 Cengiz Holding işçisi sayesinde projenin ertelendiği heyete aktarıldı. Kalın, “Ankara’da yaptığımız toplantıda, Başbakan Enerji Bakanına ‘Bu proje durduruldu mu?’ diye sordu. Bakan, ‘Bu akşama yetişmez ama yarına halledeceğiz’ cevabını verdi. Durdurma kararı Mart ayında çıktı. Dava ettiğimiz bu projeye başlarlarsa, açık işletme altıncılık da iki ay içinde yeniden gündeme gelecektir” diye konuştu.364 bin ton nasıl taşınacak?Kesilecek ağaç sayısının ÇED Raporunda düşük gösterildiği, kent çevresindeki dev barajların su tutmasıyla Artvin’in proje sahası yakınında bulunan ve kirlilik riski altındaki temiz sulara muhtaç olduğu aktarıldı. Doğaya düşük tahribat yapacağı gerekçesiyle övgüler yağdırılan teleferik projesinin uygulanabilir olmadığı da belirtildi. ÇED Raporuna göre hayata geçirildiği takdirde madenden yılda yaklaşık 500 bin ton rezerv çıkarılacak; teleferik tüm yıl boyunca tam kapasite çalışsa dahi bu 500 bin tonluk rezervin 176 bin tonunu taşıyabilecek. Yani şirket ‘teleferik’ dese de yolların inşa edileceği ve tahribatın genişletileceği heyete anlatıldı.Devletin kasasına göçen Artvinli başına 1,700 TL girecek“Tüm Çoruh Vadisini, yaşam alanlarını kaybeden bu halk daha neyi kaybedecek? Artvinlilerden daha ne kadar fedakarlık bekliyorsunuz?” diye konuşan Kalın, madenin şirkete ve ülke ekonomisine ne getireceğini de sordu. Önceki iptal kararında “Proje gerçekleşirse Artvin yaşam alanı olarak kalamaz” denen madenin toplam getireceği kazanç 1 milyar 347 milyon TL, ülke ekonomisine katkısıysa yaklaşık 42 milyon TL olacak. Bu hesaba göre Artvinli her bir yurttaşın yaşam alanını terk etmesi karşılığında devlet yaklaşık 1,700 TL kazanacak. ‘Projenin ekonomik getirisine’ ilişkin bir itiraz da TMMOB heyetinden geldi. Heyetten isimler, “Doğal varlıklarla emtia, değerleri itibarıyla kıyaslanamaz. Borsa hareketleriyle değeri belirlenen bir madenle yaşamın kıymeti karşılaştırılamaz” itirazını dile getirdi.Bilirkişiler toprak kaymasını gördüÇevre ve Şehircilik İl Müdürü, ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünden bir yetkili ve şirket avukatının itirazları ve açıklamalarının ardından kısa süren keşfe geçildi. Bölgenin topografyasını uzmanlardan dinleyen 7 kişilik bilirkişi heyeti, özellikle maden için kurulan konteynırların yakınlarındaki bir alanda meydana gelen büyük toprak kayması bölgesini inceledi. Yeşil Artvin Derneğinin talebiyle bilirkişi heyetine bilgi veren bir hidro-jeolog ve orman mühendisi, çalışmaların tüm uyarılara karşı sürmesi halinde toprak kaymalarının artacağını ve orman dokusunun büyük kayba uğrayacağını ifade etti.‘Toprak kayması değil dolgu göçtü’ iddiasıKeşif sırasında bazı tartışmalar da oldu. Avukat Kalın’ın aktarımları sırasında öfkelenen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hukuk Müşavirliği avukatlarından biri, “Ne zaman bitecek beyanınız? Buraya sizi dinlemeye mi geldik?” diye konuştu. Maden yetkilileriyle Artvinliler arasında da gerginlik yaşandı. Toprak kaymasına uğrayan bölgenin aslında dolgu bir alan olduğunu, dolgunun çöktüğünü, toprak kaymasının söz konusu olmadığını iddia eden bir şantiye yetkilisine hukukçular ve Yeşil Artvin Derneği yetkilileri tepki gösterdi.45 günde belli olacakCerattepe’de maden proje alanı olması planlanan bölgeye ek olarak, Cerattape mevkiindeki birkaç noktada orman içinde yapılan ek incelemeler sonrasında keşif sona erdi. Yapılan incelemeler doğrultusunda hazırlanacak bilirkişi raporunun 45 günlük süre içerisinde Rize İdare Mahkemesine sunulmasının ardından mahkeme projenin geleceğiyle ilgili daha net kararlar alacak.Kaynak: Birgun.net