ANKARA - EMRE AYTEKİNBu yıl muson yağmurlarının yol açtığı seller ve toprak kaymalarında Hindistan'da 511, Nepal'de 56, Pakistan'da 15, Sri Lanka'da 12 kişi hayatını kaybetti. Seller Bangladeş, Myanmar, Tayland ve Laos'ta da hayatı olumsuz etkiledi.Her yıl sel ve afet haberleriyle dünyanın gündemine gelen muson yağışları aslında çok sayıda Asya ülkesinin ekonomisine güç veren temel kaynaklardan biri. Yağışlar 24 ülkeyi kapsayan yaklaşık 20 milyon kilometrekarelik bölgede toprakları, yer altı ve yer üstü sularını besliyor. Muson sözcüğünün anlamıMuson sözcüğü, Arapça "mevsim" sözcüğünden gelirken, yağışların mevsimlik olduğunu vurgulamak açısından bu adlandırma kullanılıyor. Muson yağışları denildiğine akla ilk "Asya musonu" gelse de bunun dışında ABD'nin güneybatı kıyılarını ve Meksika'yı etkileyen, Meksika musonu veya Arizona musonu da denilen Kuzeybatı Pasifik Musonu da bilinen mevsimsel yağışlar arasında yer alıyor.Asya musonuGüney, güneydoğu ve doğu Asya'da etkili olan muson yağışları, temel olarak yaz mevsiminde Umman Denizi, Bengal Körfezi ve Hint Okyanusu'nda denizdeki havanın daha serin olması nedeniyle ısınan Asya kara kütlesinin alçak basınç alanı oluşturmasıyla, nemli hava kütlesinin denizden karaya doğru taşınması sonucu meydana geliyor.Yaz mevsiminde Hint Okyanusu üzerinde ortalama sıcaklık 25 santigrat dereceyken, karalarda 45 dereceye kadar çıkabiliyor. Denizden karaya doğru esen rüzgarlarla taşınan dev bulut kütleleri Himalaya Dağları'na kadar olan bölgede mevsimsel yağışlara yol açıyor. Yağışlar, Hint alt kıtası, Hindi Çini ve güneydoğu Asya ülkeleri ile Çin, Kore Yarımadası, Japonya'ya kadar olan bölgede etkili oluyor.Ancak yağışların en fazla etkilediği bölge, cephe kütlesinin kuzeydeki Himalaya Dağları ile karşılaşarak sıkıştığı Hindistan, Nepal, Butan, Bangladeş, Myanmar'ı içene alan bölge. Bu bölgede yağışlar zaman zaman on binlerce insanın evlerini terk etmesine neden olan sel felaketlerine yol açıyor.Hindistan'da 500'den fazla can kaybıMuson yağışları 2018 yılında Asya ülkelerinde afetlere yol açtı. Bu yılki yağışlardan en çok zarar gören ülke Hindistan oldu. Hindistan Merkez Su Komisyonu (CWC) tarafından açıklanan rapora göre, haziran ayı başından bu yana ülkeyi etkisi altına alan muson yağmurlarının yol açtığı sel felaketinde 511 kişi hayatını kaybetti, 176 kişi de yaralandı.Raporda , 91 bölgede yaşanan sel ve toprak kaymalarında 55 bin evin zarar gördüğü, 1 milyondan fazla hayvanın telef olduğu kaydedildi.Ülkede son 64 yılın en şiddetli yağışlarının görüldüğü belirtildi."Hindistan'ın asıl Maliye Bakanı"Öte yandan muson yağışları Asya ülkeleri için nimet anlamına da geliyor. Eski Hindistan Cumhurbaşkanı Pranab Mukherjee, muson yağışlarının ekonomik önemini vurgulamak için "Hindistan'ın asıl Maliye Bakanı muson yağışlarıdır." ifadesini kullanmıştı.Muson yağışları etkili oldukları ülkelerde sulama ve içme suyu kaynağını sağlıyor. Bu, söz konusu ülkelerde bitki örtüsünü, canlı yaşamını, tarımı ve hayvancılığı, hidro-elektrik üretimini doğrudan etkiliyor.Normal şartlarda yarı çöllük alanlara dönüşebilecek topraklar muson sayesinde sulak tarım alanlarına ve meralara dönüşüyor. Asya musonunun etkilediği bölge dünyanın en verimli tarım alanlarından bazılarını barındırıyor. Tarımsal üretim de büyük ölçüde muson yağışlarına bağımlı durumda. Hasat takvimini muson yağışları belirliyor. Yağışların zamanlaması, miktarı ve mekansal dağılımındaki değişkenlikler tarım sektöründeki verimi etkileyen temel faktörlerden biri olarak dikkati çekiyor. Yağışların düzenli ve yeterli miktarda olması tarım hasadının verimli geçmesini sağlıyor. Bu, temel gıda fiyatlarını düşürüyor, ithalatı azaltıyor ve gıda enflasyonunu önlüyor. Yağışların yetersiz veya aşırı olduğu durumlarda ise ekonomide tam tersi etkiler görülüyor.Kaynak: AA