<p align="center" style="text-align:center"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-size:9.0pt;font-family:Arial;color:navy">ANAYASA MAHKEMESİ KARARI</span></b></p> <p style="text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt; mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoBodyText"><u><span style="font-size: 9.0pt;font-family:"Times New Roman"">Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:</span></u></p> <p style="text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt; mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:81.0pt" class="MsoBodyText"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-size:9.0pt;font-family:"Times New Roman"">Esas Sayısı: 2011/134</span></b></p> <p style="text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt; mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:81.0pt" class="MsoBodyText"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-size:9.0pt;font-family:"Times New Roman"">Karar Sayısı: 2012/83</span></b></p> <p style="text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt; mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:81.0pt" class="MsoBodyText"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-size:9.0pt;font-family:"Times New Roman"">Karar Günü: 24.5.2012 </span></b></p> <p style="text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt; mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoBodyText"><b><span style="font-size: 9.0pt;font-family:"Times New Roman"">İTİRAZ YOLUNA <span class="GramE">BAŞVURANLAR :</span> </span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">1- Kocaeli 1. İş Mahkemesi<span style="mso-spacerun:yes"> </span>(E.2011/134)</span></p> <p style="text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt; mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoBodyText"><span style="font-size:9.0pt; font-family:"Times New Roman"">2- Söğüt Asliye Hukuk Mahkemesi<span style="mso-spacerun:yes"> </span><span style="mso-spacerun:yes"> </span>(E.2012/26)</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-size:9.0pt">İTİRAZIN KONUSU :</span></b><span style="font-size:9.0pt"> 12.1.2011 günlü, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 109. maddesinin “<i style="mso-bidi-font-style:normal">Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamaz.</i>” biçimindeki (2) numaralı fıkrasının Anayasa’nın<span style="mso-spacerun:yes"> </span>2<span class="GramE">.,</span> 13., 36. ve 141. maddelerine aykırılığı savıyla iptali istemidir. </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><a name="_Toc317754081"></a><b><span style="font-size:9.0pt">I- OLAY</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Kıdem tazminatı, fazla mesai, ihbar tazminatı, milli bayram ve yıllık ücretli izin alacağının tahsili talebine ilişkin olarak açılan davalarda, itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu kanaatine varan Mahkemeler, iptali için başvurmuşlardır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">II- İTİRAZLARIN GEREKÇELERİ</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">A- E.2011/134 Sayılı İtiraz Başvurusunun Gerekçe Bölümü Şöyledir:</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">“Mahkememize açılan dava işçinin çalışmasından kaynaklanan kıdem tazminatı, fazla mesai, ihbar tazminatı, yıllık izin alacağı ve milli bayramlarda çalışma ücretine dayalı işçi alacağı davasıdır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Davacı dava dilekçesinde belirttiği işçilik alacaklarını talep ederek, fazlaya ilişkin hakkını saklı tutmuştur.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">HMK 107. maddede belirsiz alacaklarda asgari bir miktar üzerinden kısmi dava açılabileceği bildirilmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">HMK 109/2. maddesinde ise talep konusunun miktarı taraflar arasında tartışmasız ve açıkça belli ise kısmi dava açılamayacağı hükmünü içermektedir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Bu durumda davacının talep ettiği işçilik alacaklarının belirsiz bir alacak mı yoksa belirlenebilir bir alacak mı olduğu önem taşımaktadır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Adalet Bakanlığınca düzenlenen HMK seminerinde seminer veren öğretim görevlileri tarafından da belirtildiği üzere bir işçi bir işyerinde ne kadar süre ile çalıştığını, ne kadar maaş aldığını, ne zaman mesaiye kaldığını ve davalıdan talep edebileceği işçilik alacağının ne kadar olduğunu açıkça bileceğinden işçilik alacakları belirlenebilir alacaklardandır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Bu nedenle davacı tarafından fazlaya ilişkin hakkı saklı tutularak açılan işçilik alacaklarından doğan davalarda HMK 109/2. madde gereğince kısmi davanın açılamama durumu söz konusu olup, derdest davamızda HMK 109/2. maddesinin uygulanma ihtimali bulunmaktadır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Yani HMK 109/2. madde gereğince davacı fazlaya ilişkin hakkını saklı tutarak kısmi dava açamaz açılan bu davanın HMK 109/2. maddesi gereği “Usulden reddi” gerekmektedir. Ancak davaya uygulanma ihtimali bulunan 6100 s. K (HMK) 109/2. madde TC. Anayasasının 36. maddesine aykırıdır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 36. maddesinde “Herkes meşru vasıta ve yollardan faydalanmak sureti ile yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. Hiçbir mahkeme görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçamaz” hükmü düzenlenmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Keza Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi;</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">1- Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir. Hüküm açık oturumda verilir; ancak, demokratik bir toplumda genel ahlak, kamu düzeni ve ulusal güvenlik yararına, küçüklerin korunması veya davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği <span class="GramE">gerektirdiğinde,</span> veya davanın açık oturumda görülmesinin adaletin selametine zarar verebileceği bazı özel durumlarda, mahkemenin zorunlu göreceği ölçüde, duruşmalar dava süresince tamamen veya kısmen basına ve dinleyicilere kapalı olarak sürdürülebilir.”</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Hükmünü içermektedir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Ayrıca davamıza konu olaya uygulanması muhtemel olan 6100 sayılı Kanunun 109/2. maddesi aynı zamanda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olarak bilinen İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmenin 6. maddesinde belirtilen adil yargılanma hakkına da aykırıdır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">6100 s. K (HMK) 109/2. maddesi TC. Anayasasının 36. maddesinde belirtilen “hak arama hürriyeti” ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde belirtilen “Adil yargılanma ilkesine” aykırı olduğundan Anayasamızın 152. maddesi gereğince Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verilmiş olup;</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Gereği takdirlerinize saygıyla arz olunur.”</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><b><span style="font-family:"Times New Roman"">B- E.2012/26 Sayılı İtiraz Başvurusunun Gerekçe Bölümü Şöyledir:</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">“DAVA: Davacı vekili mahkememize verdiği 02.01.2012 havale tarihli dava dilekçesi ile taraflar arasında iş akdi yapıldığını ve davacının 23.05.2006 tarihinde işçi olarak işe başladığını, davacının ücretinin aylık 680,00.-TL olduğunu, davalı işverenin davacının ücretlerini zamanında ve tam ödemediğini, ayrıca davacıya fazla mesai ücretlerinin de ödenmediğini, bu nedenlerle davacının iş akdini haklı nedenle feshettiğini belirterek, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutmak suretiyle 4.000,00.-TL net kıdem tazminatının ve 100,00.-TL net yıllık ücretli izin alacağının fesih tarihinden itibaren mevduata uygulanan en <span class="GramE">yüksek<span style="mso-spacerun:yes"> </span>faizi</span> ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">CEVAP: Davalı vekili ise 03.02.2012 havale tarihli dilekçesinde, davacının bildirim süresine uymadan iş akdini feshettiğini ve fesih ile hakkın kötüye kullanıldığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">İTİRAZ KONUSU NORM: 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 109. maddesinin ikinci fıkrası, “Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamaz.” hükmündedir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span class="GramE"><span style="font-size:9.0pt">İLGİLİ ANAYASA MADDELERİ: 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 2. maddesi, “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.”, 13. maddesi, “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”, 36. maddesi, “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.”, 141/4. maddesi, “Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir.” hükümlerini içermektedir.</span></span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span class="GramE"><span style="font-size:9.0pt">İLGİLİ ULUSLARARASI METİNLER: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6/1. maddesinde, “Herkes,<span style="mso-spacerun:yes"> </span>gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini isteme hakkına sahiptir.” denilmektedir.</span></span><a name="bookmark11"></a></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="mso-bookmark:bookmark11"><span style="font-size:9.0pt">ANAYASA’YA AYKIRILIK GEREKÇELERİ: <span class="GramE">04/02/2011</span> tarihli Resmi</span></span><span style="font-size:9.0pt"> Gazete’de yayımlanan 12/01/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (H.M.K.), bu Kanunun 451. maddesine göre 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, Kanunun 450. maddesi ile de, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. 6100 sayılı H.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> ikinci kısmının birinci bölümünde 105.-113. maddeleri arasında dava çeşitleri, bu Kanunun 109. maddesi ile de, kısmi dava düzenlenmiştir. Anılan madde <span class="GramE">ile,</span> talep konusunun niteliği itibariyle bölünebilir olduğu durumlarda kısmi dava açılabileceği, ancak talep konusu miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olması durumunda kısmi dava açılamayacağı hükme bağlanmıştır. Maddenin ikinci fıkrasının gerekçesinde, “Maddenin ikinci fıkrasında talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız ve açıkça belirli olması durumunda kısmi davanın açılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Bununla kısmi dava kurumunun amaç dışı kullanılmasının önüne geçilmek istenmiş, yani sözü edilen hâlde davacının kısmi dava açmakta hukuki yararının bulunmadığı kabul edilmiştir.” denilmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Görüldüğü üzere, 6100 sayılı H.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> 109/2. maddesi <span class="GramE">ile,</span> kısmi dava açılması sınırlandırılmıştır. Yine bu Kanunun 107. maddesinde de, belirsiz alacak davası düzenlenmiş, alacağın miktarı yahut değerinin tam ve kesin olarak belirlenememesi veya bunun <span class="GramE">imkansızlaştığı</span> hallerde belirsiz alacak davası açılabileceği öngörülmüştür. Şartları oluşmadan, doğrudan belirsiz alacak, tespit davası veya kısmi dava açılması durumunda, hukuki yarar yokluğundan davanın usulden reddine karar verilecektir. H.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> 114/1-h bendi uyarınca, hukuki yarar dava şartıdır. H.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> 115/2. maddesinde de mahkemenin, dava şartı noksanlığını tespit ederse, davanın usulden reddine karar vereceği; ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre vereceği; bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddedeceği belirtilmiştir. Ayrıca, fazlaya ilişkin hak sonradan dava konusu yapılamamaktadır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Yasa tasarısı taslağının hazırlanışında görev yapan öğretim üyelerinden <span class="SpellE">Özekes</span>, “Bugüne kadar fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması anlayışı terk edilmiş, böyle bir ifade olmasa dahi daha sonra fazlaya ilişkin hakların dava edilmesi teorik olarak mümkün kılınmıştır. <span class="GramE">Fakat,</span> eğer alacak belirli veya tarafça belirlenebilir ise, tarafın kısmi dava açma imkanı ortadan kaldırılmıştır. Bu çerçevede, özellikle iş hukuku gibi alanlarda pilot dava, ön dava gibi açılan davalar artık belirli ya da belirlenebilir alacaklar bakımından mümkün değildir, açılırsa dava hukuki yarar yokluğundan redde <span class="GramE">mahkumdur</span>. Bu sebeple, davayı parçalara ayırarak açma dönemi kural olarak bitmiştir.” demektedir (ÖZEKES, Muhammed, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Ne Getiriyor, Esas Dergisi, Sayı: 1, sayfa: 7-8). Yine öğretide, kısmi dava açılması durumunda hukuki yararın bulunmadığından bahisle davanın reddi gerektiği belirtilmekte, örnek olarak da işçi alacakları davaları gösterilmektedir (PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammed, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Yetkin Yayınları, sayfa:316-320).</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Öğretide bazı görüşler de, “...ülkemizde işçilik alacakları ile ilgili davaların belirsiz alacak veya kısmi dava türünde açılamayacağını ileri sürmek, adli sonuçlar doğurmayacağı gibi iş hukukuna <span class="GramE">hakim</span> ilkelerden, işçinin korunması ilkesinin de ihlaline yol açabilir.” yönündedir. (ÇİL, Şahin/KAR, <span class="SpellE">Bektaş</span>, 6100 sayılı <span class="SpellE">HMK’ya</span> Göre İş Yargısında Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava, Yetkin Yayınları, sayfa 136).</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Görüldüğü üzere yeni düzenleme, bazı belirsizlikler getirmiştir ve adil olmayan sonuçlara yol açabilir;</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">1- Her şeyden önce, öğreti ve uygulamada, halen hangi davaların kısmi dava olarak açılamayacağı tartışılmaktadır. Kanunun kabul edildiği tarih dikkate alındığında, aradan geçen zamana rağmen henüz hukukçuların dahi görüş birliğine varamadığı bir konuda, ülkemizde dava açmak için avukat tutma zorunluluğu da bulunmadığına göre, vatandaşın hangi davayı kısmi olarak açabileceği, hangisini açamayacağı konusunda tereddüde düşeceği kuşkusuzdur.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Yine, değinildiği üzere kısmi davanın hangi hallerde açılabileceği hususu her somut olaya göre değişmektedir. <span class="GramE">Halbuki</span> bir hukuk devletinde her uyuşmazlığa uygulanacak usul hükümlerinin çok açık ve belirli bir şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. <span class="GramE">Ayrıca, karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi veya talep konusunun miktarının, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olmasını dava tarihinde öğrenmesi mümkün olmayan davacının belirli bir yönde dava açmanın olumsuz sonuçlarına (yargılama giderleri, zamanaşımı gibi) katlanmak zorunda bırakılması hukuki güvenlik ilkesi ile bağdaşmamaktadır.</span></span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Usul kurallarının karmaşık ve <span class="GramE">muğlak</span> olmaması; adil yargılanma ilkesi ve hukuk devleti ilkesinin gerekleridir. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, <span class="SpellE">Airey</span>-İrlanda davasının kararında (9 Ekim 1979, Seri A No. 32, s. 12-14, paragraf 24), <span class="SpellE">AİHM’e</span> üye <span class="SpellE">Devletler’in</span> mahkemelere etkili erişim hakkını garanti etmesi gerektiğini belirtme fırsatı bulmuştur. Bu davada AİHM, usul kurallarının karmaşık olması nedeniyle <span class="SpellE">AİHS’nin</span> 6. madde’nin birinci fıkrasının ihlal edildiğine karar vermiştir. Ayrıca, Bellet-Fransa davasının kararı (4 Aralık 1995, Seri A No. 333-B, paragraf 37-38) kan nakli neticesinde <span class="GramE">enfeksiyon</span> kapan hemofili hastalarıyla ilgilidir. Mağdurlara tazminat fonundan tazminat ödenmesiyle dava açma hakkından feragat edilmiş sayılıp sayılmayacağı konusunda taraflar anlaşmaya varamamıştır. Paris İstinaf Mahkemesi davanın açılmasında fayda tespit edemediğinden, davanın reddedildiğini bildirmiştir. AİHM şu beyanda bulunmuştur: “Neticede, sistem, mevcut yolların kullanılması için gereken usuller ve bunların eşzamanlı kullanımından kaynaklanan kısıtlamalar konusunda yeterince açık olmadığı gibi, bir yanlış anlamayı önleyecek güvencelerle de donatılmamıştır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">Davanın tüm koşullarına bakıldığında, Mahkeme başvurucunun Paris İstinaf Mahkemesi önündeki dava sürecinde somut ve etkin bir erişim hakkından faydalanamadığını tespit etmiştir. Dolayısıyla, 6. madde’nin 1. fıkrası (madde 6-1) ihlal edilmiştir.”</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">2- Aynı hukuki ilişkiden doğan dava konusu taleplerden bazılarının belirli, bazılarının belirsiz, bazılarının da kısmi davaya konu olabilecek nitelikte bulunması durumunda, bunların ayrılarak açılması da Anayasa’nın 141/4. maddesinde öngörülen usul ekonomisine (davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması) de aykırıdır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">3- İtiraz konusu anılan madde <span class="GramE">ile,</span> hakkın kullanımının, zamanaşımı süresi içinde hak arayanın tercih ve kararına bırakılmamış olması ve alacağın tamamı için dava açma zorunluluğu getirilmesi hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmadığı gibi temel hak ve özgürlüklerin ve hak arama özgürlüğünün sınırlandırılması sonucunu da doğurmaktadır. Hakkın kötüye kullanılması yasağına aykırı olmamak kaydıyla davacı alacağının bir kısmını dava etmek hakkına sahip olmalıdır, esasen kimi zaman bunda hukuki yararı da olabilir. Aksine bir düzenleme ile bu hakkı tamamen sınırlamak <span class="SpellE">AİHS’nin</span> 6/1. maddesine de aykırıdır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">4- Anılan maddenin gerekçesi olarak, eski Kanun döneminde her bir dava için ayrı <span class="GramE">vekalet</span> ücreti almak amacıyla kısmi dava açıldığı gösterilmektedir (PEKCANITEZ/ATALAY/ÖZEKES, adı geçen eser, sayfa 319-dipnot). Ancak bahsi geçen örnek olayda açıkça hakkın kötüye kullanılması söz konusu olup, 4721 sayılı T.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> 2. maddesine göre değerlendirme yapılması ile sorun aşılabilmektedir. T.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> 2. maddesi zaten başlı başına hakkın kötüye kullanılmasının sınırlandırılması için getirilmiştir. <span class="GramE">Üstelik,</span> Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde değişiklik yapılmak suretiyle belirtilen sakıncanın önüne geçilmesi mümkün olup, nitekim tarifenin 12. maddesindeki değere ilişkin davalarda vekalet ücretinin maktu vekalet ücretinden az olamayacağı yönündeki düzenleme Danıştay’ca 2011 yılında iptal edilmiş ve 2012 yılına ait tarifede de, söz konusu sakıncayı aşacak şekilde düzenleme yapılmıştır. Dolayısıyla öğretide itiraz konusu norma ilişkin olarak ileri sürülen bu gerekçenin de bir dayanağı bulunmamaktadır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span class="GramE"><span style="font-size:9.0pt">Bu nedenlerle, kısmi dava açılmasının sınırlandırılmasına ilişkin getirilen 6100 sayılı H.M.K.’<span class="SpellE">nun</span> 109/2. maddesi hükmünün; Anayasa’nın 2. maddesinde düzenlenen hukuk devleti ilkesine, 13. maddesinde düzenlenen temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılamayacağı kuralına, 36. maddesinde düzenlenen hak arama özgürlüğü kuralına ve 141. maddesinde öngörülen usul ekonomisi ilkesine aykırılık teşkil ettiği kanaatiyle, itiraz konusu normun iptali için Anayasa’nın 151. maddesine göre Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunması gerektiği sonucuna varılmıştır.</span></span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt">SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan ve Yüksek Mahkemece gözetilecek diğer nedenlerle, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 109. maddesinin ikinci fıkrasının 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 2<span class="GramE">.,</span> 13. ve 36. ile 141. maddelerine aykırı olduğunun TESPİT EDİLEREK İPTALİNE karar verilmesi Anayasa’nın 152. maddesi uyarınca arz ve talep olunur.”</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">III- YASA METİNLERİ</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">A- İtiraz Konusu Yasa Kuralı</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">12.1.2011 günlü, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun itiraz konusu kuralı da içeren 109. maddesi şöyledir:</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">“<b style="mso-bidi-font-weight:normal">Kısmi Dava</b></span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-family:"Times New Roman"">MADDE 109-</span></b><span style="font-family:"Times New Roman""> (1) Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">(2) <b style="mso-bidi-font-weight: normal">Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamaz.</b> </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">(3) Dava açılırken, talep konusunun kalan kısmından açıkça feragat edilmiş olması hâli dışında, kısmi dava açılması, talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez.”<span style="mso-spacerun:yes"> </span></span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">B- Dayanılan Anayasa Kuralları</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Başvuru kararlarında, Anayasa’nın 2., 13., 36. ve 141. maddelerine dayanılmıştır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">IV- İLK İNCELEME</span></b></p> <h3 style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent: 1.0cm;line-height:12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:45.0pt"><span style="font-size:9.0pt;font-family:"Times New Roman";mso-ansi-language: TR;mso-fareast-language:TR">A- E.2011/134 Sayılı Dosyanın İlk İnceleme Kararı</span></h3> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 8. maddesi uyarınca Haşim KILIÇ, Serruh KALELİ, <a name="OLE_LINK25"></a><a name="OLE_LINK26"><span style="mso-bookmark:OLE_LINK25">Alparslan ALTAN, </span></a>Fulya KANTARCIOĞLU, Ahmet AKYALÇIN, Serdar ÖZGÜLDÜR, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Zehra Ayla PERKTAŞ, Recep KÖMÜRCÜ, Burhan ÜSTÜN, Engin YILDIRIM, Nuri NECİPOĞLU, Hicabi DURSUN, Celal Mümtaz AKINCI ve Erdal TERCAN’ın katılımıyla 4.1.2012 günü yapılan ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><b><span style="font-family:"Times New Roman"">B- E.2012/26 Sayılı Dosyanın İlk İnceleme Kararı</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 8. maddesi uyarınca Haşim KILIÇ, Serruh KALELİ, Alparslan ALTAN, Fulya KANTARCIOĞLU, Mehmet ERTEN, Serdar ÖZGÜLDÜR, Osman Alifeyyaz PAKSÜT, Recep KÖMÜRCÜ, Burhan ÜSTÜN, Engin YILDIRIM, Nuri NECİPOĞLU, Hicabi DURSUN, Celal Mümtaz AKINCI ve Erdal TERCAN’ın katılımlarıyla 30.3.2012 günü yapılan ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin esasının incelenmesine Recep KÖMÜRCÜ ile Erdal TERCAN’ın karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA karar verilmiştir. </span></p> <h2 style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent: 1.0cm;line-height:12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:45.0pt"><span style="font-size:9.0pt;font-family:"Times New Roman";mso-ansi-language: TR;mso-fareast-language:TR;font-style:normal">V- BİRLEŞTİRME KARARI</span></h2> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">12.1.2012 günlü, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 109. maddesinin (2) numaralı fıkrasında yer alan “<a name="OLE_LINK3"></a><a name="OLE_LINK4"></a><a name="OLE_LINK21"><span style="mso-bookmark:OLE_LINK4"><span style="mso-bookmark:OLE_LINK3"><i style="mso-bidi-font-style:normal">Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamaz</i></span></span></a><i style="mso-bidi-font-style:normal">.</i>”<span style="mso-spacerun:yes"> </span>ibaresinin iptaline karar verilmesi istemiyle yapılan itiraz başvurusuna ilişkin E.2012/26 sayılı davanın, aralarındaki hukukî irtibat nedeniyle E.2011/134 sayılı dava ile BİRLEŞTİRİLMESİNE, esasının kapatılarak incelemenin E.2011/134 sayılı dosya üzerinden yürütülmesine, 30.3.2012 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verilmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm;background:white" class="MsoNormal"><b><span style="font-size:9.0pt">VI- ESASIN İNCELENMESİ</span></b></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Başvuru kararları ve ekleri,<span style="mso-spacerun:yes"> </span>Anayasa Mahkemesi Raportörü Şebnem NEBİOĞLU ÖNER tarafından hazırlanan işin esasına ilişkin rapor, itiraz konusu Yasa kuralı, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların gerekçeleri ile diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Başvuru kararlarında, itiraz konusu kural gereğince talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olduğu durumlarda hukuki ilişkinin taraflarına kısmi dava açma imkânı verilmeyerek, bu tür alacak hakkı sahiplerinin haklarını mahkeme önünde savunma imkânından yoksun bırakıldıkları, ayrıca bir kısım alacak iddialarının kısmi dava şeklinde öne sürülebilip bazılarının kısmi davaya konu olamayacakları düzenlenerek, adil yargılanma hakkı ve usul ekonomisi ilkesini zedeler şekilde usul kurallarında karmaşıklık oluşturulduğu belirtilerek kuralın, Anayasa’nın 2., 13., 36. ve 141. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür. </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">İtiraz konusu kuralda, <a name="OLE_LINK6"></a><a name="OLE_LINK7"><span style="mso-bookmark:OLE_LINK6">talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava </span></a>açılamayacağı belirtilmiştir. Bu düzenlemenin gerekçesinde ise talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olması durumunda kısmi dava açılamayacağının hüküm altına alındığı, bununla kısmi dava kurumunun amaç dışı kullanılmasının önüne geçilmek istendiği, yani sözü edilen halde davacının kısmi dava açmakta hukuki yararının bulunmadığının kabul edildiği ifade edilmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, eylem ve işlemleri hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve yasalarla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Hukuk politikasının belirlenmesinde kanun koyucunun takdir yetkisinin bulunduğu açıktır. Anayasa’nın 142. maddesinde, mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişleri ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiş olup, itiraz konusu kural yargılama usulleri kapsamında ele alınacak bir düzenlemedir. Bu nedenle kanun koyucu anayasal sınırlar içinde kalmak koşuluyla yargılama usullerine ilişkin hususlarda takdir yetkisi kapsamında düzenlemeler yapabilir. Ancak, kanunların, kamu yararının sağlanması amacına yönelik olması, genel, objektif, adil kurallar içermesi ve hakkaniyet ölçütlerini gözetmesi hukuk devleti olmanın gereğidir. Bu nedenle kanun koyucunun hukuki düzenlemelerde kendisine tanınan bu takdir yetkisini anayasal sınırlar içinde adalet, hakkaniyet ve kamu yararı ölçütlerini göz önünde tutarak kullanması gerekir. </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="MsoNormal"><span class="GramE"><span style="font-size:9.0pt">İtiraz konusu düzenleme ile kanun koyucunun, talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olması halinde kısmi dava açılamayacağı hükmüne yer vererek, bölünebilir taleplere ilişkin dava hakkının kötüye kullanımının önüne geçmeyi, hukuki uyuşmazlıkların bir an önce kesin hükme bağlanması suretiyle hukuksal barışın korunmasını ve talep konusunun taraflar arasında tartışmasız ve açıkça belirli olduğu alacak iddialarının kısım <span class="SpellE">kısım</span> dermeyan edilmesi suretiyle dava sayısının artışını engelleyerek yargılama faaliyetinin hızlandırılmasını amaçladığı anlaşılmaktadır. Özellikle mahkemelerin iş yükü, hukuki uyuşmazlıkların karara bağlanmasında geçen uzun sürelerin başka hak ihlallerine neden olması ve bu sorunun yalnızca ülkemiz açısından geçerli olmayıp, birçok hukuk sistemi tarafından ortak bir sorun olarak paylaşılması ve bu noktada hukuki uyuşmazlıkların çözümünü hızlandıran usul hükümlerinin gerekliliği gözetildiğinde, talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olması halinde kısmi dava açılamayacağına ilişkin düzenleme kanun koyucunun takdir yetkisi içinde kalmaktadır. </span></span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa’nın “<i style="mso-bidi-font-style: normal">hak arama hürriyeti</i>” başlıklı 36. maddesinde, herkesin gerekli araç ve yollardan yararlanarak yargı organları önünde davacı ya da davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahip olduğu belirtilmektedir. Buna göre, hak arama özgürlüğünün en önemli iki öğesini oluşturan iddia ve savunma haklarının kısıtlanması, bu hakların noksansız kullanımının ve âdil yargılanmanın engellenmesi Anayasa’nın 36. maddesine aykırılık oluşturur. </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa’nın 36. maddesine göre, herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahiptir. “<i style="mso-bidi-font-style:normal">Meşru vasıta ve yollar</i>” ibaresi, hukuk düzenine uygun vasıta ve yollar anlamına gelmektedir. Anayasa’nın 142. maddesinde “<i style="mso-bidi-font-style:normal">Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.</i>” denilerek bu alanların Anayasa’ya uygun olarak düzenlenmesi yasama organına bırakılmıştır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa’nın 13. maddesinde, “<i style="mso-bidi-font-style:normal">Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.</i>” denilmiştir.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa’nın tüm maddeleri aynı etki ve değerde olup, aralarında bir üstünlük sıralaması bulunmadığından, uygulamada bunlardan birine öncelik tanımak olanaklı değildir. Bu nedenle, kimi zaman zorunlu olarak birlikte uygulanan iki Anayasa kuralından biri, diğerinin sınırını oluşturabilmektedir. Hak arama özgürlüğü Anayasa’nın 36. maddesinde düzenlenmiş ve anılan maddede hak arama hürriyeti için herhangi bir sınırlama nedeni öngörülmemiş ise de mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usullerinin kanunla düzenleneceğini öngören Anayasa’nın 142. ve davaların mümkün olan süratle sonuçlandırılmasını ifade eden Anayasa’nın 141. maddelerinin, hak arama hürriyetinin kapsamının belirlenmesinde gözetilmesi gerektiği açıktır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">İtiraz konusu kural uyarınca, niteliği itibariyle bölünebilir ancak belirli ve tartışmasız olan alacak hakkı sahibine, hukuki uyuşmazlığa ve hukuki korunma ihtiyacına ilişkin talebini, iddia ve delillerini yargı makamları önünde dava yoluyla ileri sürme imkanı verilmiştir. Talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olması halinde kısmi dava açılamayacağı belirtilmiş olmakla, yargılama sürecinin hızlandırılması ve uyuşmazlıkların kısa sürede sonuca bağlanmasını amaçladığı anlaşılan düzenlemenin hakkın özüne dokunduğu ve hakkı anlamsız kılacak dereceye vardığı söylenemez. </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Anayasa’nın 141. maddesinde “<i style="mso-bidi-font-style:normal">Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir.” </i>denilmektedir<i style="mso-bidi-font-style:normal">. </i>Bu hükümle usul ekonomisi ilkesine işaret edilmiştir. Uyuşmazlıkların söz konusu ilkeye göre çözümlenmesinde hem bireyin hem de kamunun yararı söz konusudur. Aynı hukuki ilişkiden doğan ve talep konusunun miktarının taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli olduğu bir alacak hakkının kısımlara ayrılarak dava edilmesi yerine tek bir dava konusu edilerek uyuşmazlığın kısa sürede çözümlenmesini öngören itiraz konusu kuralın Anayasa’nın 141. maddesine de aykırı olmadığı açıktır.</span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><span style="font-family:"Times New Roman"">Açıklanan nedenlerle itiraz konusu kural, Anayasa’nın 2., 13., 36. ve 141. maddelerine aykırı değildir. İptal isteminin reddi gerekir. </span></p> <p style="text-align:justify;text-indent:1.0cm;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly;tab-stops:2.0cm" class="Gvdemetni1"><b style="mso-bidi-font-weight: normal"><span style="font-family:"Times New Roman"">VII- SONUÇ</span></b></p> <p style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify; text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt;mso-line-height-rule:exactly; background:white" class="MsoTitle"><span style="font-size:9.0pt">12.1.2011 günlü, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 109. maddesinin “Talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamaz.” biçimindeki (2) numaralı fıkrasının Anayasa’ya aykırı olmadığına ve itirazın <span style="mso-bidi-font-weight:bold">REDDİNE, </span>24.5.2012 gününde <span style="mso-bidi-font-weight:bold">OYBİRLİĞİYLE </span>karar verildi.</span></p> <p style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify; text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt;mso-line-height-rule:exactly; background:white" class="MsoTitle"><span style="font-size:9.0pt"> </span></p> <p style="margin:0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify; text-indent:1.0cm;line-height:12.0pt;mso-line-height-rule:exactly; background:white" class="MsoTitle"><span style="font-size:9.0pt"> </span></p> <table width="567" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" style="width:15.0cm;border-collapse:collapse;mso-padding-alt:0cm 0cm 0cm 0cm" class="MsoNormalTable"> <tbody> <tr style="mso-yfti-irow:0;mso-yfti-firstrow:yes"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Başkanvekili</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span class="SpellE"><span style="font-size:9.0pt;color:black">Serruh</span></span><span style="font-size:9.0pt;color:black"> KALELİ</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Başkanvekili</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Alparslan ALTAN</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Fulya KANTARCIOĞLU</span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:1"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:2"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Mehmet ERTEN</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Serdar ÖZGÜLDÜR</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Osman <span class="SpellE">Alifeyyaz</span> PAKSÜT</span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:3"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:4"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Zehra Ayla PERKTAŞ</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Recep KÖMÜRCÜ</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Burhan ÜSTÜN</span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:5"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:6"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Engin YILDIRIM</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Nuri NECİPOĞLU</span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span class="SpellE"><span style="font-size:9.0pt;color:black">Hicabi</span></span><span style="font-size:9.0pt;color:black"> DURSUN</span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:7"> <td width="173" valign="top" style="width:129.5pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="156" valign="top" style="width:117.0pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:8"> <td width="242" valign="top" style="width:181.75pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Celal Mümtaz AKINCI</span></p> </td> <td width="242" valign="top" style="width:181.75pt;padding:0cm 0cm 0cm 0cm" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Erdal TERCAN</span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:9"> <td width="242" valign="top" style="width:181.75pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> <td width="242" valign="top" style="width:181.75pt;padding:0cm 0cm 0cm 0cm" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black"> </span></p> </td> </tr> <tr style="mso-yfti-irow:10;mso-yfti-lastrow:yes"> <td width="242" valign="top" style="width:181.75pt;padding:0cm 3.5pt 0cm 3.5pt" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Muammer TOPAL </span></p> </td> <td width="242" valign="top" style="width:181.75pt;padding:0cm 0cm 0cm 0cm" colspan="2"> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Üye</span></p> <p align="center" style="text-align:center;line-height: 12.0pt;mso-line-height-rule:exactly" class="MsoNormal"><span style="font-size:9.0pt; color:black">Zühtü ARSLAN</span></p> </td> </tr> </tbody> </table>