İSTANBUL - Khalilur Rahman SalahshoorAkranları gibi oyun oynama ve eğitim görme hakkından mahrum bırakılan Afganistanlı çocuklar, kaldıramayacağı yüklerin altına itiliyor, en zor şartlarda çalıştırılıyor, bununla birlikte ülkelerinde çocukları koruma alanında çalışan hiçbir platformla, yaşadıklarını paylaşamıyor.Afganistan yasaları, "çocukların sağlıklı gelişimi için koşulların sağlanması, eğitim ve öğretimin ortamının oluşturulması"nı öngörüyor ancak, ülkede hakları en çok ihlal edilen grup da yine çocuklar oluyor. Günümüzde eğitimden mahrum kalan yaklaşık 3 milyon Afganistanlı çocuğun büyük bir kısmı zorla çalıştırılıyor, bir kısmı zorla evlendirilmiş diğer kısmı ise göç ve ilticanın sıkıntıları ile karşı karşıya. Afganistanlı çocuklar, evlerine ekmek götürmek için yollarda, pastanelerde, otellerde, fırınlarda, mağazalarda ve daha pek çok alanda sabahtan akşama kadar ağır koşullarda çalıştırılıyor. "Dini değerlerin göz ardı edilmesi, ebeveynlerin çocuk hakları konusundaki bilinçsizliği, yoksulluk, ebeveynlerin madde bağımlılığı ve devletin çocuk haklarının sağlanması konusunda ihmalkar davranması" Afganistan'daki çocuk hakları ihlallerinin en önemli etkenlerinden sayılıyor.Savaş ve yoksulluğun hüküm sürdüğü coğrafyalarda yaşam mücadelesi veren çocukları korumak ve koşullarını iyileştirmek için 20 Kasım 1989'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda "Çocuk Haklarına Dair Sözleşme" imzalanmıştı.Devlet çocuk haklarını korumada başarısız olduAfganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonunun 16 Ekim 2017’de yayımladığı rapora göre, bugün yaklaşık 3 milyon Afgan çocuk, okullarda okumak yerine sokaklarda zor şartlarda çalıştırılıyor. Rapor, ülkede "çocuk hakları sözleşmesi ve çocuk iş kanununa bağlı olunmasına" vurgu yapan yöneticiler ve ilgili kurumların son 16 yıl içinde çocuk haklarının güvence altına alınma konusunda başarısız oluğunu ortaya koyuyor.Ülkedeki çocukların sıklıkla karşılaştığı zorluklar raporda şu şekilde sıralanıyor: Eğitimden mahrum bırakılma, çalışmaya zorlanma, oyun oynamaktan yoksun bırakılma, evden kovulma, evlatlıktan çıkarılma, utandırılma, azarlanma, ebeveynlerin temizlik, beslenme ve ihtiyaçlarını ihmal etmesi, cinsel istismar, zorunlu evlilikler, çocukların evlilik gerekçesiyle satılması, anne kucağından mahrum bırakılma ve şiddet görme.Sorunun çözümü için yapılması gerekenlerAfganistan Bağımsız İnsan Hakları Komisyonu da sorunun çözümü için şunların yapılması gerektiğini bildiriyor:"Ebeveynlerin eğitimi, çocukların sorunlarının tespit edilmesi, sağlıklı eğitim koşullarının hazırlanması, uyuşturucu ve madde bağımlığı ile mücadele, ailelerde boşanma oranlarının azaltılması, çocuk ihtiyaçlarının karşılanması, okur yazarlık ve hane halkı gelir düzeyinin yükselmesi, sosyal güvenliği sağlama, ülkede yürürlükteki kanunları uygulama ve uyma, kayıp çocukların bulunması, çocukların davranışlarıyla ilgilenme, sokak çocuklarının ailelerini belirleme, çocuklara hakları konusunda bilgi verme."Yine bu komisyona göre, hükümet ülkedeki çocuk haklarını savunan aktif sivil toplum kuruluşlarına güçlü destek vermeli ve çocukların geleceğinin iyileştirmesine yönelik daha fazla mesai harcamalı. Kaynak: AA