Ülke tasarruf oranını arttırmak ve çalışan vatandaşların ilerleyen yıllarda veya emeklilik dönemlerinde daha rahat etmelerini sağlamak için yapılan çalışamlardan biri olan Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) zorunlu (otomatik) katılımda son aşamaya gelindi. Yılın ilk yarısında yasalaşması ve ikinci yarısında uygulamaya geçilmesi planlanan düzenlemenin ne olduğunu, vatandaşlar ve işverenler için ne anlama geldiğini, çalışanın cebinden ne kadar para çıkacağını ve işverene yük olup olmayacağına yönelik sorularınızı cevaplandırdık. -BES otomatik (zorunlu) katılım nedir? Otomatik katılım sistemi, işe başlayan bir çalışan adına otomatik olarak bir emeklilik hesabı açılması ve ilk aydan başlayarak çalışanın maaşından katkı payı kesintisi yapılmasına dayanan sistem olarak tanımlanıyor. Bazı ülkelerde devlet ve işveren de hesaba destek veriyor. Ne zaman başlıyor ? Yasayla ilgili hazırlıklar devam ediyor. Sigorta şirketlerinin de görüşleri alınarak son şekli verilecek ve yılın ilk yarısında yasalaşacak. Temmuz ayından itibaren ise hayata geçmesi bekleniyor. -Kimleri kapsayacak? BES zorunlu katılım işverenlerde 50 kişi ve üstü çalıştıranları kapsayacak. Katılımcı açısından bakıldığında ise 45 yaş altı zorunluluğu bulunuyor. Önümüzdeki yıllarda bu yaş kademeli olarak yukarı doğru çekilebilecek. Sistem tüm çalışanları değil, sadece yeni çalışanları kapsayacak. Mevcut çalışanın işten ayrılıp başka bir işe girmesi durumunda, yeni girdiği işletme 50 kişinin üzerinde çalışana sahip ise BES’e başvurulacak Kalma süresi ne kadar? İşletmenin çalışan sayısının tutması halinde otamatik BES’e giriş “zorunlu” olacak. İşveren veya çalışan “sisteme girmek istemiyorum” diyemeyecek. Otomatik BES’e katılan bir kişinin 6 ay sistemde kalma zorunluluğu var. Genelde sistemde kalınıyor ancak çıkmak isteyenler, ilk işe giriş tarihinden ancak 6 ay sonra çıkmak isteyebilecek ama bu durumda da hemen sistemden çıkamayacak. Getirilecek olan Pencere Sistemi ile 2 aylık cayma hakkı süresi hayatımıza girecek. Böylece 6 ay sonra çıkmak isteyenler, bunun üzerine eklenecek 2 ayın ardından, yani 8 ay sonrasında sistemden çıkabilecek. -Katılım tutarı ne kadar olacak? Otamatik BES’e katılımda işveren katkısı olmayacak. Prim tutarı çalışanın maaşından kesilecek. Burada tutar için maaş üzerinden bir oran belirlenecek bu oranın da yüzde 3-5 arası olması planlanıyor. Asgari aylık prim tutarının kişi başına aylık 50 liranın altında olmaması planlanıyor. Bunun tamamını da çalışan ödeyecek. -İşyeri ya da devlet katkısı olacak mı? Katılımda işveren katkısı düşünülmüyor. Bu sayede üretim maliyetlerine herhangi bir yük oluşturulmayacak. Ancak devlet katkısı olacak. Bu noktada ise devlet katkısı mevcut BES’e zarar vermemesi için yüzde 25’in altında tutulacak. -Fonlar nerede değerlendirilecek? Otamatik BES için kesilen paralar standart fonlarda, yani sadece risksiz yatırım araçlarında değerlendirilebilecek. -Bu, devletin sosyal güvenceden çekilmesi için bir adım olarak değerlendirlebilir mi? Bazı ülkelerde emeklilik sistemi 3 ayak üzerine oturtulmuş vaziyette. Biri gönüllülük üzerine dayalı sistem yani mevcut BES, biri devlet tarafından yapılan sistem yani SGK ve diğeri de şu an hazırlığı yapılan zorunlu katılım (otomatik). Sektör temsilcileri bu üç ayağın birbirini tamamladığını yani devletin sosyal sigortadan çıkışının söz konusu olmadığını belirtiyor. Sistemden çıkış arttı BES, hayat standartlarını emeklilik dönemlerinde de koruyabilmeleri için sosyal güvenlik sistemlerince sunulan emeklilik gelirine ek bir gelir sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir sistem. Bugüne kadar da sistem gönüllülük esasıyla 6.2 milyon katılımcı sayısına ve 47 milyar TL fon büyüklüğüne ulaştı. 2013 başında devreye giren asgari ücretle sınırlı olmak üzere yüzde 25 devlet katkısı, sisteme olan ilgiyi daha da artırdı. Son dönemde 2015 yılı BES fonları getirilerindeki düşüklük ve buna yapılan eleştiriler nedeniyle sisteme giriş hızında yavaşlama oldu ve çıkış arttı. Kaynak: Cumhuriyet.com.tr