Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki asıl ve birleşen dosyalar davacısı vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili Avukat Mahmut Mavigül iledavalı Gl Faktoring Hizmetleri A.Ş. vekili Avukat Yunus Emre Yıldırım geldi. Diğer davalı T.Ç. Dövme ve Otomotiv San. Tic. Ltd.Şti. yetkilisi iledavalı asil Salih Aykol gelmedi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Asıl ve birleşen davalar, eser sözleşmesine dayalı verilen çeklerden dolayı menfi tespit istemine ilişkin olup mahkemece asıl ve birleşen davaların,davalılar T.Ç. Dövme ve Oto. San. Tic.Ltd Şti. ile Salih Akyol yönünden kabulüne, davalı Gl Factoring Hizmetleri AŞ yönünden reddine dair verilenkarar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, asıl ve birleşen dosyalarda açtığı davalarında, üstlendiği kapalı spor salonu inşaatının çatısının panel kaplaması işinin yapımı için davalı T.Ç. Dövme ve Oto. San. Tic.Ltd.Şti. ile aralarında düzenlenen sözleşmeye göre davalıya toplamı 28.500,00 TL tutan üç adet çek verdiğini, davalının edimini yerine getirmediğini, buna rağmen çeklerindavalı şirket tarafından diğer davalı Salih'e, onun tarafından da davalı Gl Factoring Hizmetleri A.Ş'ne ciro edildiğini belirterek bedelsiz kalan çeklerden dolayı davalılara borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiş, davalılardan T.Ç. Dövme ve Oto. San. Tic. Ltd. Şti. ile Salih Akyol davaya cevap vermemiş, davalı Gl Factoring Hizmetleri A.Ş. savunmasında çeklerde iyi niyetli hamil olduklarını, factoring sözleşmesi dahilinde davalı Salih'in kendilerine dava konusu çeklere ilişkin fatura sunduğunu, çekleri çek satış faturası ile temlik aldıklarını, factoring mevzuatına aykırı bir işlem bulunmadığını açıklayarak davanın reddinekarar verilmesini istemiştir.

Davalı Salih Bursa 4. Asliye Ceza Mahkemesi'nde verdiği savunmasındadavalı T.Ç. Dövme ve Oto San Tic.Ltd Şti'nin kendisinden peşin olarak çatı malzemesi almayı istediğini, bu nedenle çekleri birlikte factoring firmasına kırdırdıklarını, kendisinin ciro yolu ile aldığı çekleri factoring firmasına verip parayı aldığını, aldığı parayı davalı T.Ç. Şirketine verdiğini, ancak şirketin malzeme parasını ödemediğini, bu nedenle malzemeyi dedavalı şirkete teslim etmediğini açıklamıştır.
Mahkemece çeklerin bedelsiz kaldığı, davalılar T.Ç. Dövme ve Oto. San. Tic.Ltd.Şti. ile Salih Akyol'un birlikte hareket ettikleri gerekçesiyle budavalılar yönünden davanın kabulüne karar verilmiş, davalı Factoring şirketi yönünden ise iyi niyetli hamil olduğu, fatura içeriğini oluşturan malların tesliminin yapılmadığına yönelik iddiaların ve çek borçluları arasındaki şahsi def'ilerin factoring şirketine karşı ileri sürülemeyeceği gerekçesi iledavanın reddine karar verilmiştir.
Factoring işlemi temelinde alacağın temliki hükümlerini barındıran ve TBK'da tip sözleşme olarak düzenlenmeyen atipik bir karma sözleşmedir. Hâl böyle olunca, TBK'nun 188/1 (BK md. 167/1) maddesi uyarınca borçlu temlik eden alacaklıya karşı ileri sürebileceği def'ileri temlik alan durumundaki factoring şirketine karşı da ileri sürebilir. 
Ülkemizde faktoring ile ilgili kanuni bir düzenleme yapılmadan önce; bu kurum ilk olarak “Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile düzenlenmiştir. Bu kurumla ilgili ayrıntılı düzenleme ise zaman içerisinde değişikliklere uğrayan “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları hakkında Yönetmelik” ile yapılmıştır. Bu yönetmelik 10.10.2006 gün ve 26315 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olup, Yönetmeliğin 33.maddesine göre, Yönetmeliğin 23.maddesinin ikinci fıkrası 01.01.2008 tarihinde, diğer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmeliğin 32.maddesi ile; 28.04.1992 tarihli ve 21212 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Finansal Kiralama Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik”, 08.07.1992 tarihli ve 21278 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Finansal Kiralama İşlemlerinde Süre ve Sınırın Tespitine Dair Yönetmelik”, 21.12.1994 tarihli ve 22148 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik” ve 26.07.1994 tarihli ve 22002 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmış; tüm bu konular tek bir yönetmelikte düzenlenmiş ve bu yönetmelik de 26.06.2009 gün ve 27270 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik “ ile değişikliğe uğramıştır.
Faktoring şirketlerinin yapamayacakları iş ve işlemler Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 22/2. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre“ Factoring şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler” hükmü getirilmiştir (Yarg.HGK 03.11.2010 T 2010/19-488 E 2010/557 K).

Son olarak yapılan düzenleme ile çıkarılan 6361 sayılı Finansal Kiralama, Factoring ve Finansman Şirketleri Kanun halen uygulamakta olup bu kanunun 9.maddesinin (2) bendinde “Faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.” hükmü getirilmiş, aynı maddenin (3) bendinde ise “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” hükmü düzenlenmiştir. Bu kanun 13.12.2012tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olup kanunun uygulanmasına yönelik uyuşmazlıklarda ihtilâfın ortaya çıktığı tarihlere göre değerlendirme yapılması gerekmektedir (Emsal Yarg. 19.HD 11.06.2014 T 2014/7496 E 2014/10912 K ;13.10.2014 T 2014/14640 E 2014/15043 K; 08.12.2014 T 2014/14/640E 2014/17549 K sayılı ilamları).

Somut olayda birleşen üç davaya konu olan çeklerin keşide tarihleri vedavanın açılış tarihi dikkate alındığında (keşide tarihleri 15.02.2011, 05.03.2011, 29.03.2011, dava tarihleri asıl ve birleşen davalarda, 04.03.2011, 29.03.2011, 08.03.2011 ) ihtilâfın Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği açıktır. Bu nedenle mahkemenin açıkça, kanun adı belirtilmemiş olsa da kanunun 9.3 maddesine göre factoring şirketine şahsi def'ilerin ileri sürülemeyeceğine ilişkin gerekçesi yerinde değildir. Mahkemece davalılar T.Ç. Dövme ve Oto. San. Tic.Ltd Şti ile Salih Akyol yönünden çeklerin bedelsiz kaldığı kabul edildiğine göre gerçek bir faktoring işlemi ile çeki devir ve temlik aldığı ispatlayamayan davalı factoring yönünden de davanın kabulü gerekirken hukuki değerlendirmede yanılgıya düşülerek bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle kararının temyiz eden asıl ve birleşen davalar davacısı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı bakiye 171,60 TL Yargıtay başvurma harcının temyiz eden asıl ve birleşen dosyalar davacısından alınmasına, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 04.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.

www.hukukmedeniyeti.org