Mardin’den okurumuz Ubeydullah Temizkanoğlu soruyor:“Bünyamin bey bir otelde çalışıyorum, yazın gelen turistlerden aldığımız bahşişlerle 3 bin Lira kadar maaş alıyorum. Ama sigortamı asgariden bildiriyorlar. Bunun bana bir zararı olur mu? Emekli olacağım zaman düşük para mı alırım? Sigortamın tam yatırılmasını istiyorum, ama patron yapmıyor. Ne yapmalıyım hakkımı aramak için?”

 

Sayın okurumuz, şunu üzülerek söyleyelim ki ülkemizde sigortalıların yüzde doksanı sizin gibi düşük ücretten SGK’ya bildiriliyor. Yani sigorta primi düşük gösteriliyor, gelecekte alacağı emekli maaşından çalınıyor!

Çalınıyor diyorum, zira SGK’ya ödenen primler aslında devletin kasasına gitmiyor. O primler gün gelip sizin emekli maaşınız oluyor.

Zira aldığınız maaş ve ücret ne kadar düşük gösterilirse gelecekte yaşlanınca veya iş kazası geçirince o kadar düşük emekli maaşına mahkûm oluyorsunuz.

Oysa 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince sigortalıların aldıkları gerçek ücretin brüt tutarı üzerinden SGK’ya bildirilmesi gerekiyor…

 

Elden Maaş Ödemesi Yapılıyor

Esasen 4/a (SSK) sigortalısı olarak çalışanların aldıkları ücretin SGK’ya eksik olarak bildirilmesi yasa dışı…

Aldığınız maaşın düşük bildirilmesi kayıtdışılığın bir çeşidi..

Ne yazık ki ülkemizde primini eksik ödeme şeklindeki kayıtdışılık yüksek oranda, nerede her on çalışandan dokuzu tam ücreti üzerinden bildirilmiyor, on çalışandan altısı ise asgari ücret üzerinden bildiriliyor…

Kullanılan yöntem ise şu: İşçinin aldığı maaşın asgari ücrete kadar olan kısmı bankadan ödeniyor. Geriye kalan kısmı ise elden (kayıtdışı) veriliyor…

 

Prim İşçinin Maaşına Göre Belirlenir

4/a sigortalısı adına işverence ödenecek prim tutarı sigortalının aylık kazancına göre belirlenmekte.

Her ay sigortalının tabi olduğu sigorta kolları kadar prim yüzdesi brüt ücrete ve eklentilerine göre hesaplanır ve o aya ait aylık prim ve hizmet belgesi ile SGK’ya bildirilir. Aylık prim ve hizmet belgesi ile tahakkuk ve tediye edilen tutar bir sonraki ayın sonuna kadar ödenir.

Sigortalının ücretinin – sosyal güvenlik hukukundaki adıyla sigorta primine esas kazanç (SPEK) – tutarının eksik bildirilmesi daha düşük prim ödemeye yönelik bir usulsüzlüktür.

 

Geleceğinizden Çalınıyor!

Sigorta primi bu şekilde eksik yatırılan sigortalının emekli olacağı zaman alacağı maaş düşük olmaktadır. Zira sosyal güvenlik sistemimizde emeklilerin alacağı gelir ve aylıklar çalışma yaşamları boyunca aldıkları ücretlere göre hesaplanmaktadır.

Sigortanın eksik gösterilmesi sıradan bir kayıt usulsüzlüğü, evrak hatası değildir. Aksine işverenin işçisinin yaşlanıp iş göremez hale gelmesi halinde gelecekte alacağı maaştan, ölmesi halinde çoluk çocuğuna bağlanacak maaştan çalarak kar etmeye çalışması demektir.

İşveren sigortalısının geleceğinden çalarak bugünkü işçilik maliyetlerini düşürmeye çalışmaktadır. Bu ayni zamanda ücreti tam bildiren işverenler açısından haksız rekabettir.

Sigortalılar çoğu kez yalnızca sigortalı bildirilmenin önemli olduğu, ne kadar tutar üzerinden bildirildiğinin önem arzetmediğini zannediyorlar.

 Oysa kazanç tutarını sigortalı bildirilmek kadar önemli! Zira aslında 4000 TL alan bir mühendisin çalışma yaşamı boyunca asgari ücret üzerinden bildirilmesi halinde alacağı emekli maaşı 800-900 TL oluyor. Bu ise sigortalıların gelecekte şimdiki yaşamlarında elde ettikleri gelirin çok daha altında bir gelir düzeyine mahkum olmaları demek!

Düşük prim düşük emekli maaşı, düşük iş göremezlik ödeneği, düşük hak demektir. Halk diliyle söyleyecek olursak ne kadar ekmek o kadar köfte!

 

Ağır Para Cezaları Var

Konuyu ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bilgi Hattı’nı ücretsiz olarak arayarak şikayet ederseniz SGK müfettişleri/denetmenleri işyerinizde denetim yapacak ve eksik bildirilen ücretinizi gerçek tutarına çekecektir.

Gerekirse işyerinin kayıt ve belgeleri incelenecek, işyerinde çalışanların ve işverenin ifadesi alınacaktır.

Sizin kazanç tutarınız gerçek rakama çekilecek, bu suretle emekliliğinizde alacağınız maaş artacaktır.

İşverene ise eksik bildirilen prim tutarından ötürü gecikme cezası ve gecikme zammı ile eksik bildirdikleri prim borcu çıkartılacağı gibi idari para cezası da kesilecektir.

 

Belgeyle İspatlamanız Gerekiyor

Gelen müfettiş/ denetmenlere ücretinizin gerçek tutarını ispatlamak için belge sunmanız yararınızadır. Denetim elemanları işyerinde yapılacak denetimde belgeye dayanmadan yalnızca bir yıl geriye dönük hizmet tescili ve prim arttırımı yapabilmektedir. Elinizde ispatlayıcı belge bulunması halinde üzerinden ne kadar zaman geçmiş olsa da primlerinizin eksik yatırıldığı dönemlere ait düzeltme yapılacak, haklarınızı iade edilecektir.

Peki, hangi belgeler sizin haklı davanızı ispatlamanıza yarar?

Elden ödenen ücretinize dair en önemli belgeler ücret öderken imza attığınız dokumanlar, ödeme makbuzları, gerçek ücret tutarlarını gösteren liste ve ödeme talimatları, bordrolar, ücret pusulaları gibi belgelerin asılları yahut da suretlerini delil olarak ispat edebilirsiniz.

SGK müfettişleri/denetmenleri Kurum alacağını doğuran olguları yemin hariç görsel, işitsel, yazılı her türlü delille ispatlayabilmektedirler. Yine maaş tutarınızı ispatlamak konusunda işverenden alınmış maaş belgeleri, bankaya hitaben yazılmış maaş yazıları gibi belgeler ve bordro şahitleri dediğimiz maaşınıza şahit olacak kişiler de faydalıdır.

 

---

 

Kıssadan Hisse

“Yumuşak olma ezilirsin, sert olma kırılırsın.”

— William Shakespeare

 

Bünyamin ESEN

http://www.muhasebeweb.com/haber_detay.php?id=4564_Ucreti-SGKya-Dusuk-Bildirilenler-icin-agir-cezalar