“ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen kazançlar” ile ilgili..
Buna göre örneğin, bir inşaat ihalesine girmemek için rakip firmadan 500 bin lira alan bir inşaatçının, bu 500 bin lirayı “Arızi kazanç” olarak beyan etmesi gerekiyor (Tasarı Md.50/(1)-b).
İlk bakışta çok ilginç gelen bu vergilendirmede, söz konusu kazancın, beyan edilmesi imkansız gibi..
Nedenine gelince; Türk Ceza Kanunu’nun 235. maddesine göre;
“ihaleden çekilme karşılığı para alınması, 5 yıldan 12 yıla kadar hapis” cezasını gerektiriyor. Burada parayı hem alan hem de veren suçlu oluyor.
Ayrıca “ihale iptal” ediliyor, sözleşme yapılmışsa feshediliyor.
Tasarıdaki bu maddenin, uygulama şansının “sıfır” olacağı yani “ihaleye girmemek için şu kadar para aldım” diyerek, kendini ve karşı tarafı yakacak kişinin çıkmayacağı tahmin ediliyor.
TAKSİ, MİNİBÜS PLAKASI VE HATTINA VERGİ
“Bir taksinin plakası 400 bin lira, minibüsün plakası 600 bin lira, öyle hatlar var ki satıldığında bir milyon lira ediyor” gibi konuşmalar, Yeni Gelir Vergisi Tasarısı’nda, bu alana da vergi getirdi.
1.Hat ve Plaka Satışı
Yeni Gelir Vergisi Tasarısı’na göre; taksi ve minibüslerin hat, plaka ve işletme haklarının elden çıkarılmasından doğan kazanç “Değer Artış Kazancı” olarak, gelir vergisine tabi tutulacak (Md.45/(1)-a).
2. Hat ve Plaka Kiralanması
Taksi ve minibüslerin hat ve plakalarının kiralanması, “gayrimenkul sermaye iradı” olarak kabul edilecek (Md.37/(1)-g). Elde edilen kiradan “götürü gider” düşülemeyecek.
BAKIMEVİ VE HUZUREVİNDE KALANLARA KİRA İNDİRİMİ AVANTAJI
Sahibi bulunduğu konutları kiraya verenler, bakımevi veya huzurevinde kalıyorlarsa, ödedikleri oda ve yatak ücretini, beyan edecekleri kira gelirinden indirebilecekler.
Ancak, konutlarını kiraya verip, yurtdışında bir bakımevi veya huzurevinde kalanlar, bu haktan yararlanamayacaklar.
1 TL KİRAYA 2.160 TL VERGİ
Yeni Gelir Vergisi Tasarısı’na göre;
- Yıllık 60 bin lira kira hasılatına “yüzde 15 götürü gider” uygulanıyor.
Bunun gelir vergisi de 10.680 TL ediyor.
- Yıllık 60 bin 1 lira kira hasılatına , “yüzde SIFIR götürü gider” uygulanıyor.
Bunun gelir vergisi de 12.840 TL ediyor.
Buna göre, “1 TL’lik kira artışı” nedeniyle, “2.160 TL fazla vergi” ödenmiş olacak!
Dün ressam, heykeltıraş ve yazarlarla ilgili örnekte belirtiğimiz gibi,
- 194.800 TL’yi 1 TL aşıldığı durumlarda, “1 TL’lik artış nedeniyle” 26.625 TL fazla vergi çıkıyor.
- Tasarının 31/8. maddesi uyarınca yüzde 25 gider düşüldüğü durumlarda ise; sanatçı ve yazarlar “1 TL’lik gelir artışı nedeniyle beyanda bulunduklarında 16.145 TL fazla vergi” ödemiş olacaklar.
YURT DIŞINDA İNŞAAT YAPANA VERGİ YOK
Yurt dışında inşaat, onarım, montaj işleri yapan kurumların, bu işlerden sağlayıp, Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirdiği kazançlar, gelir vergisinden müstesna olacak.
DENİZDE TEKNE İLE BALIK AVLAYANLAR
Denizlerde yapılan balık avcılığında, teknenin boyu 20 metreyi aşıyorsa, bu faaliyetleri nedeniyle işletme defteri (diledikleri takdirde bilanço esasına göre defter) tutacaklar.
Buna göre de gelir vergisi ödeyecekler.
KAVUN, KARPUZ, ÇİÇEK VE MUZ YETİŞTİRENLER
· Kavun karpuz yetiştirenlerde, ekili arazinin yüzölçümü toplamı 300 dönümü,
· Sera ve çiçekçilikte, ekili arazinin yüzölçümü toplamı 8 dönümü,
· Muz ziraatinde, ekili arazinin yüzölçümü toplamı 30 dönümü, aşıyorsa, bu faaliyet nedeniyle defter tutulması gerekiyor.
KAPICI, BAHÇIVAN VE TEMİZLİKÇİ KADININ ÜCRETİNE VERGİ YOK
Yeni Gelir Vergisi Tasarısı, asgari ücreti vergi dışı bırakmıyor. Ancak kişiler tarafından evlerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan yerlerde çalıştırılan “kapıcı ve bahçıvanlara” ödenen ücretler, tutarı ne olursa olsun, vergiye tabi tutulmayacak.
Aynı şekilde, bu yerlerde çalıştırılan “temizlikçi kadına ve hizmetçiye” ödenen ücretler de gelir vergisinden istisna olacak.
KÂR PAYI VE TEMETTÜNÜN YARISI VERGİ DIŞI
Yeni Gelir Vergisi Tasarısı’nda, anonim ve limited şirket ortaklarına, elde ettikleri temettü veya kâr payı nedeniyle, “vergi artışı” gelmedi.
Limited şirketten “kâr payı”, anonim şirketten “temettü” elde edenler, bu gelirlerinin yarısını beyan edecekler.
Örneğin 400 bin lira kâr payı elde eden Niyazi Bey, bu gelirini 200 bin lira olarak beyan edecek.
2013 yılı tarifesine göre, limited veya anonim şirket ortakları, 2013 yılında aldıkları veya alacakları kâr payı ya da temettüyü beyan ettiklerinde, (beyana tabi başka gelirleri yoksa) 284 bin liraya kadar gelir vergisi ödemiyorlar, hatta “üste vergi iadesi” alıyorlar.
