Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi madde 15/1 de OHAL döneminde “Sözleşme’de öngörülen yükümlülüklere aykırı tedbirler .” alınabilir demektedir. Sözleşmenin 15 inci maddesine paralel bir düzenleme getiren anayasanın 15 inci maddesi de “Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler” alınabileceğini öngörmektedir. Anayasa 15/1 maddesi bu tedbirlerin “olağanüstü hallerde” alınabileceğine amirdir.
Anayasanın sözünü ettiğimiz 15/1 maddesi:
Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir.
Sözleşmenin 15/1 maddesi:
Savaş veya ulusun varlığını tehdit eden başka bir genel tehlike halinde her Yüksek Sözleşmeci Taraf, durumun kesinlikle gerektirdiği ölçüde ve uluslararası hukuktan doğan başka yükümlülüklere ters düşmemek koşuluyla, bu Sözleşme’de öngörülen yükümlülüklere aykırı tedbirler alabilir.
KHK İle Kişilere Ömür Boyu Kamu Hizmetinde Çalışma Yasağı Getirilemez
Kanun hükmünde kararnameler ile objektif, soyut ve genel kurallar konulabilir, kişilere özel düzenleme kanun mantığına, anayasanın eşitlik ilkesine aykırıdır. 672 nolu KHK ile kişilerin kamu hizmetinden ihracı ve ömür kamu hizmetinde çalışma yasağı getirilmesi mümkün değildir. Böyle bir düzenleme olağanüstü halin gerektirdiği bir tedbir niteliğinde olmaktan uzak olup 15 inci maddenin özüne ve sözüne aykırıdır.
Dürüst Yargılanma Hakkı (Adil Yargılanma)
OHAL süresince anayasanın 15 inci maddesi uyarınca “…temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler” alınabilir. 15 inci maddeye göre adil yargılanma hakkı durdurulabilecek temel haklar arasındadır. Bu açıdan bakıldığında kamu çalışanlarının savunmasız görevden ihraçları hukuka uygun görülebilir. Ancak yukarıda açıklandığı gibi temel hakların sınırlanmasının sınırları mevcuttur. KHK’ler ile kalıcı düzenlemeler yapılamaz. 15 inci madde olağanüstü hallerde temel hakları kısmen veya tamamen durduran tedbirler alınabilir demektedir. Tedbir ile kalıcı düzenlemeler çok farklı anlamlar içermektedir. 15 inci madde bu tedbirlerin olağanüstü durumlarla sınırlı alabileceğine amirdir. Oysa KHK’ler ile kamu görevlileri kalıcı olarak kamu görevinden ihraç edildiği gibi, kamu hizmetinde çalışmaları ömür boyu yasaklanmıştır. Ayrıca ihraçları içeren KHK’ler anayasanın 121 ve 122 inci maddelerini de açıkça aykırıdır. Bu şekilde KHK niteliği taşımayan düzenlemeler ile Anayasa Mahkemesinin kararlarında belirtildiği gibi temel hakların ortada kaldırılması hukuka açıkça aykırıdır. KHK niteliği taşımayan kanun hükmünde kararnameler ile adil yargılanma hakkı askıya alınarak savunmasız kişilerin kamu hizmetinden ihracı ve ömür boyu kamu hizmetinde çalışma yasağı konması anayasanın ve uluslararası sözleşmelerin ihlali olup açıkça keyfi ve dayanaktan yoksun bir uygulamadır.
Rahmi Ofluoğlu
Avukat
NOT: 26 Eylülden itibaren hergün saat 18.00-20:00 arası
randevu alanlar ile toplantılarım olacaktır.
