Bölge Adliye Mahkemeleri sorumluluk almaktan kaçıyor mu?
Hukukçu olmayan okurların çoğu kez istinaf kanun yolu ile temyiz kanun yolunu karıştırdıkları görülmektedir.
İstinaf, kelime anlamı; baştan başlamak, yeniden başlamak, kökeni Arapçadır.
Hukukta bir davaya yeniden bakma anlamında kullanılmaktadır.
İstinaf kanun yolunda merci Bölge Adliye Mahkemeleridir.
Temyiz kanun yolunda Yargıtay’ın esas olarak görevi kararı onaylamak veya bozmaktır, bazı durumlardan düzelterek onamaktır.
İstinaf kanun yolunda Bölge Adliye Mahkemesi;
İstinaf başvurusunun esastan reddine,
Düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine,
Bazı durumlarda hükmün bozulmasına,
İstinafın kabulü ve duruşma hazırlıklarına başlamaya karar verir.
Duruşma sonunda bölge adliye mahkemesi istinaf başvurusunu esastan reddeder veya ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak yeniden hüküm kurar.
İstinaf kanun yolunda istinafın kabulü ile davanın yeni baştan görülmesi önemlidir. Bölge Adliye Mahkemesi yapılacak duruşmalar sonundan ilk derece mahkemesinin kararını kaldırarak yeni bir hüküm oluşturabilecektir. Bu durumda sanığın beraatına karar verebileceği gibi ilk derece mahkemesinin hükmünde yer alan cezadan daha azına hükmedebilir.
İstinaf yoluna yalnız sanık lehine başvurulmuşsa, yeniden verilen hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
Sanık veya müdafii sanık lehine istinaf yoluna gideceğinden Bölge Adliye Mahkemesinin dava sonunda daha ağır bir cezaya hükmetmesi söz konusu olamaz. Cumhuriyet başsavcılığı sanık aleyhine istinaf başvurusu yapmış ise bu takdirde Bölge Adliye Mahkemesinin daha ağır bir cezaya hükmetmesi söz konusu olabilir.
Genel olarak Bölge Adliye Mahkemelerinin henüz yerine oturmadığı, beklenen sonucu vermediği gözlenmektedir. Basında yer alan haberlerden öğrendiğimiz kadarı ile bazı Bölge Adliye Mahkemeleri hızlı karar vermeyi bir özellik olarak görmektedirler.
Şimdilik biz avukatlar cephesinden bakıldığında Bölge Adliye Mahkemeleri etkli çalışmamaktadır.
Özellikle FETÖ davalarında ilk başlarda karar verme yerine işi ilk derece mahkemelerine geri çevirme veya Yargıtay’a atma yoluna gitmekteydi. İşi ilk derece mahkemelerine geri göndermenin CMK’daki yolu kararı bozmaktı. Bölge Adliye Mahkemelerinin sıkça bozma kararları vermesi üzerine hükümet 7035 sayılı yasa ile 20.7.2017 tarihinde CMK’da değişiklik yapmıştır.
Bölge Adliye Mahkemeleri daha çok hükmün yeterli gerekçeyi içermemesi ve savunma hakkının kısıtlanması gerekçeleri ile bozma kararları vermekteydiler. Yukarıda anılan değişiklikten sonra Bölge Adliye Mahkemeleri yetersiz gerekçe veya savunma hakkının kısıtlandığı durumlarda istinafı kabul ederek yargılamayı yeniden yapacaklardır.
Son zamanlarda Bölge Adliyeleri Ceza Mahkemelerinin FETÖ davalarında ciddi kararları vermekte olduğu gözlenmektedir.
İstinaftan olumlu sonuç almak için az, öz ve etkili başvuru gerektiği düşüncesindeyiz.
