Bizim ülkemizde borçlarını ödeyemeyen insanlara hayat zindan olmakta ve hayat boyu borçlu yaşamaya zorunlu kalmaktadırlar. Bu durum vahşi kapitalizmin izlerini taşıyan 2004 sayılı İİK’dan kaynaklanmaktadır. Ancak AB uyum yasaları doğrultusunda İİK yeniden yazılmaktadır. Yeni İİK ‘da kişisel iflas kurumunun yer alması beklenmektedir.

Kişisel iflas, Amerika Birleşik Devletleri ve AB ülkelerinde uygulama alanı buluyor. Bu kurum iflas durumunda olan kişileri vahşi kapitalizmin çarklarında ezmek yerine, tabiri caizse yeniden doğmuş gibi düzlüğe çıkarıyor. Hatta bununla da kalmayıp alacaklıların da alacaklarına karşılık “hiçbir şey” ile yetinmek yerine alacağın tamamını veya en azından bir kısmını alabilmelerini sağlıyor. Türkiye’de özellikle 2008 krizinden sonra meydana gelen kaos ortamında mevcut kredi ve kredi kartı borçları nedeniyle bunları ödeyemez duruma gelen kişiler, kişisel iflas kurumundan yararlanabilselerdi, 2013 yılı itibarıyla borçları sıfırlanmış olacaktı. Ayrıca alacaklıları da alacaklarının bir kısmını veya tamamını tahsil etmişlerdi.

Kişisel İflas Nedir?

Borçlarınız ödeyebileceğinizden fazlaysa, kişisel iflas başvurusu borçlarınızı yönetmek, ödemelerinizi kazancınıza göre düzenlemek ve sizi düzlüğe çıkarmak için hukuki bir yoldur. Bu kişisel bir karardır ancak kişisel iflas hukuku ile düzenlenir.

Kişisel iflasa çeşitli nedenlerle başvurulur. Genel anlamda borçları ödeme güçlüğüne düşenler, Bir hastalık veya kaza nedeniyle sağlık masraflarını karşılayamayanlar, işini kaybedenler ve dolayısıyla ev-araba kredisi gibi ödemelerini karşılamakta güçlüğe düşenler, aile bireyinin ölümü ile destekten yoksun kalma gibi durumlarda kişisel iflasa başvurulabilir.

Kişisel iflasta başvurulabilecek iki yol vardır. Bunlardan ilki, büyük miktarlarda borcu olup kazancı az olan kişilerin başvurması gereken bir  yoldur. Bu yolda mülkiyetinizin büyük kısmını kaybedersiniz ancak iflas süreci sona erdiğinde tamamen düzlüğe çıkmış olacaksınız.

Diğer iflas yoluna ise borçlarınızın en azından bir kısmını ödeyebilecek durumdaysanız gidebilirsiniz. Bu iflas yolu ile 3 ila 5 yıl mahkeme tarafından organize edilen bir iflas sürecine sokulursunuz. Mülkiyetinizin tamamını korumanız mümkün olacaktır.

1. Kişisel iflas yolu

Bu iflas yolu varlıklarınızın tasfiyesini ve gelirinizi borçları ödemek için kullanır. Bu bağlamda atanan yediemin satılabilir, varlıklarınızı araştırır ve değer biçer. Bu durum sizi her şeyinizi kaybetme endişesine itebilir, ancak iflas hukuku buna izin vermez.

Varlıkların Paraya Çevrilmesi

Varlıklarınız paraya çevrilmek amaçlı yediemin tarafından satılır. Bu bağlamda elde edilen değer alacaklılarınıza önceliklerine göre dağıtılır. Bazı alacaklıların öncelikleri vardır. Örneğin birikmiş veya gecikmiş nafaka borcunuz varsa, yediemin önce bunları öder. Başkalarının maaş alacakları bundan sonraki öncelikli alacaklardır. Kredi kartı borçları ise son olarak ödenecektir.

Tasfiye Muafiyetleri

İflas hukuku size bazı muafiyetler tanır veya mahkeme yediemine dolarla ifade edilen bir satış sınırı koyabilir. Örneğin mobilyanızın veya beyaz eşyanızın bir kısmını koruyabilirsiniz. Ayrıca emeklilik hesaplarınızı koruyabilir, ev, araba gibi mal varlıklarınızı muhafaza edebilirsiniz. Bu arada dikkat edilen nokta varlıkların değeri ile borç miktarının karşılaştırılmasıdır.

2. İflas yolu

Eğer geliriniz aylık temel ihtiyaçlarınızı karşılıyor ve borçlarınız için az da olsa para ayırabiliyorsanız bu iflas planı ile iflas yoluna gitmeniz gerekir. Bu plan, ev ve araba sahiplerine onları muhafaza etme olanağı tanır.

Yeniden Ödeme Planı

Mahkeme ve yedieminin sizin geri ödeme planınızı onaylaması gerekir. Plan ödemeleri yeniden düzenler ve yönetilebilir hale getirip düzene koyar. Yediemin 3 ila 5 yıl için borçluya aylık ödemeler tayin eder. Her kredi borcu normalde olması gerekenden daha az ve ödenebilir bir seviyede olacaktır.

Bu iflas yolunda ilkinde olduğu gibi mülkiyetiniz yediemin tarafından satışa çıkarılmaz. Bu planla ev araba gibi malvarlıklarınızı koruyabilirsiniz.

Bu kişisel iflas yolu aynı zamanda eşinizi de söz konusu borçlardan korur, mağdur olmasını engeller. İflas yedieminine ödemeler yapıyorsanız, yediemin müşterek borçlulara da dayanarak sizden fazla ödeme yapmanızı talep edemez.

2. Kişisel İflas Yolunda Muafiyet

Bu plan ile uygulanan 3 ila 5 yıllık ödeme planı bittiğinde yediemine yaptığınız ödemeler tüm borçlarınızı karşılamamış olabilir. Bu durumda mahkeme tüm borçlarınızı siler. Alacaklılar bunu kabul etmek zorundadırlar. Çünkü iflas kurumu bu planı yapmasaydı alacağı hiç alamamak yerine bu planla bir miktarını almış olurlar.

Kişisel İflas:  Sizi tüm borçlardan kurtarır mı?

Kişisel iflas kredi kartı borçları, kredi borçları gibi tüketici borçlarından kurtulmak ve gelirinize göre planlayarak ödeyebilmek için iyi bir yol olabilir. Fakat kişisel iflas sizi tüm borçlarınızdan kurtarmaz. Hükümete, belediyeye olan borçlarınız, vergi borçlarınız ve öğrenim kredisi ödemeleriniz devam eder.

Nafaka, çocuk desteği ve boşanma nedeniyle meydana gelmiş borçlarınız silinmez. Bir suç veya kabahat nedeniyle ödemeye mahkûm edildiğiniz cezalar da ortadan kalkmaz.

Eğer devlet veya belediyeye herhangi bir borcunuz varsa, iflas bu borçları silmez. Devlet borçları vergi, ek vergi cezaları ve öğrenci kredileri gibi borçlardır.

Borçları Teyit Etme Yolu

Bazı borçlular borçlarını sildirmek yerine “teyit” kararı aldırmak isteyebilir. Bu yolu izleyerek örneğin kredi ödemesi bulunan arabalarını koruyabilirler. Bu bağlamda bu borç silinmeyecek yalnızca “teyit” edilecektir. Ancak borçlu arabasını muhafaza edecektir.

Av. Çağlar Dilber