Yapısal reformların gecikmesi ve Türkiye’nin giderek üretimden uzaklaşması farklı sektörlerdeki şirketlerden yurttaşa herkesi tepeden tırnağa borç batağına çekti. Enflasyon ve işsizlikte beklentileri aşan artışlar bireysel borç ödemelerine yansırken, ticari kredilerde de yapısal reformlardaki gecikmeler borcu katladı.

71 milyarı geçti

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi verilerine göre bankalardaki toplam tasfiye olunacak krediler Ocak 2016’da 48 milyar 485 milyon 118 bin liraya ulaştı. Haziran 2014’te 31 milyar 868 milyon lira olan bankaların tasfiye olunacak kredilerinin (batık krediler) toplamı, Haziran 2015’te 40 milyar 90 milyon liraya çıktı. Batık krediler 2015 yılını 47 milyar lirayla kapattı. Buna göre bankalardaki ticari, bireysel kredi ve kredi kartı borçlarından oluşan batık miktarı Haziran 2014’ten beri 16.6 milyar lira, son bir ayda ise neredeyse 1.5 milyar lira arttı.

Bankaların borçları devrettiği varlık yönetim şirketlerince tahsil edilemeyen miktar ise son verilere göre 23.2 milyar TL. Buna göre toplam batık krediler 71.7 milyar lirayı buluyor. Varlık yönetim şirketleri yılın ikinci yarısında bankalardan satışların artacağını düşünüyor. Ekonomistler de yapısal reformlar daha fazla geciktiği takdirde, yani yatırımlara ağırlık verilmediği, tüketim ve devlet harcaması odaklı büyüme yerine kaliteli bir büyümeye geçilmediği sürece borçluluk oranının artacağına dikkat çekiyor. Bu da icraları ve şirket iflaslarını beraberinde getirebilir.

Yüzde 36 pay

TBB verilerine göre bankalardaki toplam nakit krediler 1 trilyon 713 milyar 825 bin lira. Batık kredilerin nakit kredilere oranı ise yüzde 2.82.

Borçluluk oranlarına bakıldığında bireyselin ağırlığı dikkat çekiyor. Bireysel kredilerde tasfiye olunacak kredi miktarı 17 milyar 474 milyon 770 bin lira. Bu rakam batık krediler içinde yüzde 36’lık paya denk geliyor. Bankaların bireysel nakit kredi miktarı 388 milyar 247 milyon lira iken, batık kredilerin oranı yüzde 4.5’e ulaşıyor.

Bireysel krediler içinde batık miktarında ise kredi kartları başı çekiyor. Verilere göre batık kredi kartı miktarı toplam batık içinde yüzde 16.6 paya sahip ve 8 milyar lirayı geçiyor. Batık krediler, konutta 569 milyon lira, otomobilde 180.5 milyon lira, diğer kredilerde ise 8.6 milyar lirayı buluyor.

Toptancılar battı

Batığın en fazla olduğu sektör 8.4 milyar lira ile toptan ve perakende ticaret. Toptan ticaret ve komisyonculukla uğraşıp kredi alanlar 5 milyar 20 milyon liralık borcunu ödeyemedi.

Toptan ve perakende ticareti ise inşaat, tekstil ve tarım takip ediyor. İnşaatta batık kredi 4 milyar 899 milyon TL. Tekstilde ise 1 milyar 858 milyon lirayı buluyor. Tarımda 1 milyar 479 milyon liralık batık kredi bulunurken, otel ve restoranlarda batık miktarı 1 milyar 660 milyon liraya ulaşıyor. Elektrik, gaz ve su kaynakları sektöründe ise 1 milyar liralık kredi batık.

Nakit kredilerde batık oranının en fazla olduğu sektörler ise yüzde 3.58 ile inşaat, yüzde 3.48 ile toptan perakende ticaret, yüzde 3.3 ile tekstil, yüzde 2.85 ile turizm ve yüzde 2.41 ile tarım şeklinde sıralanıyor.