Havaların ısınması ile Türk insanının çoluk çocuk ailece vazgeçilmezleri arasında bulunan mangal sezonu da açıldı. Sahiller, orman içi piknik alanları hafta sonları dolup taşarken, mangalcıların yoğun talep gösterdiği kanat fiyatlarındaki artış piknikçileri üzdü. 4 kişilik bir ailenin hafta sonu mangal maliyeti 200 TL’yi bulurken, en önemli protein kaynağı olan et sektörünü masaya yatırdık ve üretici, toptancı, tüccar ve nihai tüketicileri dinleyerek et sektörünü mercek altına aldık.
10 YILDA 3 KAT ARTTI
Tüketiciler et fiyatlarının yüksekliğinden dert yanarken, üreticiler de emeklerinin karşılığını alamamaktan şikayetçi. Sektör temsilcileri ile yaptığımız görüşmelerde et fiyatlarının son 10 yılda 3 katına çıktığı bilgisine ulaştık. Bahar aylarında mangal sezonunun açılması ile yükselişe geçen et fiyatlarını frenlemek isteyen hükümetin ithalat kartını açması, piknik alanındaki mangalda etin ateşi kısa vadede düşecek gibi gözükmüyor. Mangal sezonunun açılması ile kuzu kuşbaşının kilogramı 62 TL, dana antrikot 70 TL, dana bonfile 80 TL, dana pirzola 47 TL, kuzu but 43 TL, dana kuşbaşı 47 TL, kuzu but 43 TL, kuzu kaburganın fiyatı ise 36 TL’ye yükseldi. Üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar yaklaşık 10 milyon kişinin geçimini sağladığı sektörün yıllık cirosunun ise 15 milyarı beyaz et, 20 milyar TL’si kırmızı et olmak üzere 35 milyar TL olarak tahmin ediliyor.
Kırmız et fiyatlarının sürekli artış kaydetmesi Türk insanını daha ucuz protein kaynağı olan tavuk etine yöneltti. Kırmızı ette kişi başı yıllık tüketim 15 kiloya çıkmasına rağmen, kentleşmenin de etkisi ile hızlı talep artışı fiyat yükselmesi olarak vatandaşın karşısına çıkıyor. Kırmızı etin ortalama kilosu 38 TL civarındayken, vatandaş kilosu ortalama 7.5 TL olan tavuk eti ile protein ihtiyacını gidermeye yöneldi. Bu da balık, kırmızı et ve tavuk dahil olmak üzere yıllık 38 kilogram olan et tüketiminin yüzde 60’ının tavuktan karşılanmasına neden oluyor. Ucuz olmasından dolayı özellikle dar gelirli vatandaşların en önemli besin kaynağı haline gelen tavuk eti tüketimi yıllık 23 kiloya ulaşmış durumda. Mangal sezonunun açılması ile kanat talebinin artması, bu ürünün fiyatını da artırdı. Mart ayında kilogramı 9 TL olan kanat, nisan ortasında 18 TL’ye yükseldi.
ET 5 TL UCUZA SATILABİLİR
Türkiye Kasaplar Federasyonu Genel Başkan Vekili ve Antalya Kasaplar Odası Başkanı Osman Yardımcı, Türkiye’de kesimlik sığır veya et sıkıntısının olmadığını belirterek, mangal sezonunda spekülatörlerin ortaya çıktığını söyledi. Yardımcı, 4 TL’lik KDV indiriminin ardından 1 TL de kasapların indirim yapması halinde etin 5 TL ucuzlayacağını belirtti. Yaz mevsiminin gelmesi ve mangal sezonunun açılmasıyla birlikte her yıl et fiyatlarının gündeme geldiğine dikkat çeken Yardımcı, kırmızı ete son iki yılda sadece 2 TL zam geldiğini kaydetti. Yardımcı, “Bu büyük bir zam değil. Et kıtlığı da yok. Ülkemizde havyan da çok et de çok. Bazı spekülatörler var, yok değil. Yaz sezonunda vatandaşlarımız ete yükleniyor. Talep olduğu zaman satış oluyor. Bunu fırsat bilenler her yıl aynı şeyi ısıtıp vatandaşın önüne koyuyor. Ette büyük bir zam yok” diyerek mangal spekülatörlerine sert çıktı.
ÜRETEN DE SATAN DA DERTLİ
Et fiyatlarını frenlemek isteyen hükümet geçtiğimiz yıl hayvancılık sektörüne 3.2 milyar TL destek verirken, besiciler ve eti tüketiciye ulaştıran kasaplar da dert küpü. Tire Et ve Süt Kooperatifleri Birliği Başkanı Mahmut Eskiyörük, üretici olarak vatandaşların ucuz et tüketmesinden yana olduklarını söyledi. Eskiyörük, “Et sektöründe ithalat gibi günü kurtaran girişimler fayda getirmez. İthal ete güven yok” dedi. Türkiye Kasaplar, Besiciler Et ve Et Ürünleri Esnaf ve Sanatkarları Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ da Türkiye’de geçen yıl hayvan varlığının ciddi miktarda azaldığını söyledi.
İSTANBUL DOYMUYOR
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı verilerine dayanarak hazırladığı hayvancılık istatistiklerine göre, Türkiye’de tarımda kayıtlı büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısının toplamı 55 milyon 510 bin civarında.
Bu sayının 14 milyon 222 binini büyükbaş, 41 milyon 329 binini de küçükbaş hayvanlar oluşturuyor. Türkiye’de bir yılda 1 milyon 100 bin ton dana eti, 200 bin ton da küçükbaş hayvan eti üretiliyor. Üretilen etin 330 bin tonu İstanbul’da, 970 bin tonu diğer illerde satılıyor. İstanbul’da bir günde 400 ton kırmızı et ile 500 ton sucuk, salam, pastırma gibi et ürünleri tüketiliyor.
Türkiye’de kırmızı et tüketimi kişi başı 14 kilogram olarak tahmin edilirken, bu rakam Avrupa Birliği ülkelerinde 33 kilogram olarak gerçekleşiyor. (Sözcü)
