Birkaç sene öncesine kadar alışverişin kalbi olarak bilinen Eminönü ve Mahmutpaşa Çarşısı’nda, bayrama bir gün kalmasına rağmen istenilen satış yapılamadı. Çarşı’nın tadı tuzu kalmadığını ifade eden çarşı esnafı, satışlarının geçen yıllara oranla yarı yarıya düştüğünden dert yandı. Geçen sene Sultanahmet Meydanı’nda ve Vezneciler’de yaşanan canlı bomba eylemleri ile turist düşüşünde dibi gördüklerini hatırlatan esnaf, bu yıl patlama olmamasına rağmen durumlarının aynı olduğunu söyledi.

Alıcı kitlelerinin yabancı turistler, özellikle de Araplar olduğunu anlatan esnafın verdiği bilgiye göre, bu yıl içerisinde Kapalıçarşı’da 400- 500 dükkân, Mahmutpaşa’da ise 25 dükkân iş yapamamaktan dolayı kapandı. Bölgede 1980’den beri var olan esnaflardan bile, dükkânlarına kepenk vurup, memleketlerine dönmeyi düşünenler var.

Yarı yarıya düşüş

Satışlarının çok ağır gittiğini anlatan Hicran Hamideoğulları, geçen seneye göre yüzde 50 düşüş yaşadıklarını söyledi. 70 ülkeye vize konulmasının da kendilerini olumsuz etkilediğini aktaran Hamideoğulları, “Burada esnaf kan ağlıyor” dedi.

Dükkân kirasının bile diğer gelirlerden takviye edilerek karşılandığını aktaran Hamideoğulları, “İş olmadığı için alt katımızı gelinlik satışı üzerine yeniden düzenledik. Gelinlik mecbur alınacak bir şey olduğu için, oradan gelir elde etmeye çalışıyoruz” diye konuştu.

“Araplar, yabancılar olmasa burada iş yapamayız” diyen Hamideoğulları, “Yabancıların buraya akın etmesi lazım. Sadece Araplarla birlikte çalışmamız bile yeterli olacaktır. Çünkü nasıl para harcadıklarını biliyoruz. 2 sene önce kalabalıktan yolda yürüyemezdin. Şimdi sinek avlıyoruz” dedi.

‘Perakende kurtarmıyor’

Bölgede 9- 10 senedir esnaflık yaptığını belirten Ömer Özer, Kapalıçarşı esnafının hem dolar bazında çalıştığı hem de giderinin çok olduğu için günde 10 bin dolar kazanç sağlaması gerektiğini dile getirdi. Geçinebilmek için toptan satışın gerekli olduğunu aktaran Özer, “Perakende kurtarmıyor. Bunun için de yabancı turiste ihtiyacımız var. Turist olmadı mı umut da yok” diye konuştu.

‘Laleli de bitik halde’

Bölgeye yabancı turist gelmemesinin yalnızca Mahmutpaşa’yı değil, Laleli ve Osmanbey’i de olumsuz etkilediğini belirten Özer, “Satışlar çok durgun. Çünkü yabancılar olmadı mı hiçbir yerde iş yok. Laleli de Osmanbey de öyle. Eskiden buralarda dükkân bulamazdık. Şimdi kiralar düştüğü halde kimse gelmiyor” şeklinde konuştu.

Kazanç azaldı

5 senedir Mahmutpaşa esnafı olan Nuray Koçak ise, yıllar önceye oranla çok düşük satış yaptıklarını kaydetti. İşlettiği dükkânın tüm giderleri karşılayabilmesi için günlük 10- 12 bin TL civarında kazanç elde etmeleri gerektiğini belirten Koçak, bu fiyatın ancak yarısını karşılayabildiklerini söyledi. Satışlarının geçen sene çok daha düşük olduğunu ifade eden Koçak, bu yıl ki iyileşmenin nedenini ise çeyiz ve çamaşır üzerine çalışmalarına bağladı. AVM’lerin, insanlara taksitle satın alma şansı sunmasının kendi satışlarının olumsuz etkilendiğini dile getiren Koçak, “Biz çeyiz üzerine çalıştığımız için satış yapabiliyoruz fakat buradaki her esnaf aynı durumda değil” diye konuştu.

Hurma, pide ve güllaç rağbet gördü

* Araştırmaya göre, bayram ziyareti için yüzde 47 çikolata, yüzde 31 tatlı, yüzde 23 şeker, yüzde 10 hediyelik eşya, giysi, aksesuar tercih ediliyor.

* 2 kişiden biri, Ramazan ayında tüketeceği ürünleri stoklamak amacıyla özel olarak toplu bir market alışverişine çıkıyor; kullanmaya alışkın olunan ürünlerden vazgeçilmiyor.

* Marketlerdeki Ramazan kolilerinden tüketiciyi çeken özellikler, yüzde 38 ile koli içindeki ürün çeşitliliğin artması, yüzde 30 ile her zaman satın alınan markaların yer alması, yüzde 27 ile koli içindeki ürünlerin tek tek alınmasından daha uygun fiyata gelmesi şeklinde sıralanıyor.

‘Saat 14, kasada ancak 40 lira var’

1980’den beri Mahmutpaşa’da olan Hazır Giyim İşletmecisi bir esnaf ise, kazancının yüzde 50- 60 civarında düştüğünden yakındı. İsmini vermek istemeyen esnaf, işlerinin her geçen yıl gittikçe düştüğünü ifade ederek, “Bilmediğimiz bir ekonomik istikrarsızlık var. Böyle bir şey görmedim. 37 senedir buradayım. Eskiden kazandığıma göre şimdiki kazancım 4’te bire düştü” dedi.

Ülkede her şeyin pamuk ipliğine bağlı olduğunu ifade eden esnaf, “Saat 2 olmuş, kasada 40 lira var. Her şey etkiliyor burayı. İşlerim açılmaz. En sonunda kapatıp memleketimize gideceğiz” diye konuştu.

AVM’ler çıktı, gelenek bozuldu

Birkaç yıl öncesine kadar bayram ve diğer özel günlerde alışveriş için Eminönü ve Mahmutpaşa’nın tercih edildiğini belirten esnaflar, şimdi ise durumun tersine dönmesinden şikâyetçi. AVM’lerin, çarşıdaki satışı olumsuz etkilediğini söyleyen esnaflardan biri, “Eskiden bayramlarda hem İstanbul’da yaşayan hem de Anadolu’dan gelen biri buradan alışveriş yapıyordu. Ama artık aynı çeşitlilik hem İstanbul’un her ilçesinde hem de Anadolu’da var” diyen esnaf, “AVM’de 50- 100 liradan 500 tane ürün satışı yapılıyor. Son 10 tane kalınca da 25 lira fiyat konuyor. Biz burada 25 liradan satınca almıyorlar” diye konuştu.

‘Yoğunluktan muhabbet edemezdik’

Yabancı turistin gelmemesinin yanı sıra, yerli turistin de alım gücünün olmadığını ifade eden hazır giyim çalışanı Celal Ağdaş, gerekli olan kazancı sağlayamadıklarını anlattı. “Avrupalı zaten gelmiyor. Fakat bize asıl kazancı sağlayacak Araplar da gelmiyor” diyen Ağdaş, “Eskiden muhabbet etmeye vaktimiz yoktu. Şimdi şu halimize bakın” dedi.