Türkiye ve Rusya arasındaki uçak krizinin ardından yapılacak ilk üst düzey görüşme niteliği taşıyan Erdoğan-Putin buluşması öncesinde Cumhurbaşkanı, 'dostum' diye hitap ettiği Rusyalı mevkidaşı ile 'ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açılmasını beklediğini' vurguladı.

Rusya’nın St. Petersburg kentinde bugün gerçekleşecek görüşme öncesinde Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada da 'normalleşme' vurgulandı. Açıklamada, şu ifadelere yer verildi; "İki liderin, ilgili bakanlarla birlikte Türkiye-Rusya Federasyonu ilişkilerindeki mevcut durumu ele alacakları söz konusu ziyaretin, iki ülke arasında başlatılan normalleşme sürecine ivme kazandırması beklenmektedir. Ziyaret kapsamında yapılacak görüşmelerde, ikili işbirliğinin yeniden üst seviyeye yükseltilmesinin yanı sıra, güncel bölgesel ve uluslararası konuların da ele alınması öngörülmektedir."

‘Bu, tarihi bir ziyaret olacak’

Kritik temas öncesi Rus Haber Ajansı TASS’a konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ‘tarihi bir ziyaret’ diye nitelediği görüşmenin iki ülke arasında yeni bir başlangıç olacağını söyledi. Sert sözlerle eleştirdiği Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i bu kez 'dostu' olarak niteleyen Erdoğan, “Tarihi bir ziyaret olacak bu, yeni bir başlangıç olacak. İnanıyorum ki dostum Vladimir’le görüşmemde ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açılacak. Ülkelerimizin birlikte yapacak çok işi var” diye konuştu.

Suriye de konuşulacak

En son, 15 Kasım 2015'te Antalya'da düzenlenen G20 zirvesi kapsamında bir araya gelen iki liderin, ilişkilerin yeniden canlandırılması, ticari-ekonomik işbirliği başta olmak üzere bölgesel krizler gibi birçok önemli konuyu masaya yatırması bekleniyor.

Görüşmenin önemli gündem maddelerinden biri de iki ülkenin ciddi görüş ayrılıkları yaşadıkları Suriye olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce Putin’i Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a destek vermekle ve hava bombardımanlarında sivilleri katletmekle suçlamıştı.

Son açıklamasında, Suriye’de yaşananlarla ilgili Rusya’nın rolüne dikkat çekten Erdoğan, “Rusya’nın katılımı olmaksızın Suriye sorununa çözüm bulmak imkânsız. Sadece ortaklık kurduğumuz takdirde Suriye’deki krizi sona erdirebiliriz" dedi.

Askeri anlaşma teklif edilecek

Erdoğan’ın Rusya ziyareti NATO tarafından dikkatle izlenirken, Vladimir Putin’in Türkiye'ye askeri bir anlaşma teklifinde bulunacağı iddia edildi. Rusya basınının iddiasına göre, ordular arasında bilgi paylaşımı için kanallar açılmasının yanı sıra iki ülke uçaklarının havadaki eylemleriyle ilgili protokoller oluşturulması önerilecek. Bu adımla iki ülke uçaklarının havada karşı karşıya gelmesinin engellenmesi ve Rusya jetinin düşürülmesi gibi olayların tekrarlanmaması amaçlanıyor.

Özür, Erdoğan'dan gelmişti

Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkiler 24 Kasım’da Rusya uçağının 'hava sahası ihlali' gerekçesiyle düşürülmesiyle kopma noktasına gelmişti. Rusya’nın Türkiye’ye uyguladığı ambargo sonucu ticaret ve özellikle turizmde ciddi kriz yaşanmıştı.

Bu süreçte Moskova herhangi bir diplomatik temastan kaçınırken, AKP'li isimler de Rusyalı siyasilere sert sözlerle yüklenmişti. İlişkiler, Erdoğan’ın Putin’e ‘özür içerikli’ bir mektup gönderdiğini açıklamasıyla yumuşamıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, “Erdoğan özür diledi, üzgün olduğunu söyledi, başsağlığı diledi” demişti.

Darbe girişimi de liderlerin temas kurduğu bir konu olurken, Erdoğan ilk tepkinin Vladimir Putin'den geldiğini özellikle vurgulamıştı. Erdoğan’ı telefonla arayan Putin, Türkiye’de demokratik rejim ve anayasal düzene saygı duyduklarını belirtmiş, ‘ülkesinin kategorik olarak devlete yönelik böylesi bir şiddet eylemine karşı olduğunu’ söylemişti.

*****

Zirve öncesi sansür kaldırıldı

Öte yandan zirve öncesi Moskova’ya bir ‘jest’ yapan AKP, Rus haber ajansı Sputnik’in Türkçe yayın yapan adresi dahil olmak üzere ajansın 31 dilde yayın yapan internet adreslerine erişim engelini kaldırdı. Siteye 14 Nisan tarihinde Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından erişim engeli getirilmişti. Sputnik uzantılı adreslere DNS değiştirilerek ya da VPN kullanılarak erişilebiliyordu.