NURCAN GÖKDEMİR / [email protected]

15 Temmuz darbe girişimi sonrası hedef haline gelerek 104’ü kapatılan vakıflardan bin 228’i 2002 sonrasındaki 14 yılda kuruldu. İslamcı hareketlerin örgütlenme aracı olarak kullandığı vakıflar son yıllarda rant sağlama ve kadro oluşturma işlevini yerine getirdikleri gerekçesiyle sürekli eleştiri konusu oldu. Eğitim sistemindeki aktif rolleri ile vakıflar gericileşmenin önemli enstrümanlarından biri olarak da dikkati çekti. Kamu kaynaklarının ölçüsüzce aktarıldığı iddia edilen vakıflardaki başıbozukluk taciz, tecavüzlerle kamuyonua yansıdı. Vakıf yapılanmalarındaki sorunlar devletin raporlarına da yansıdı.

“Devlet içinde devlet’’

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in 1923-2002 ve 2002 sonrası kurulan vakıfların sayısı ve ilgi alanları ile illere göre dağılımına ilişkin soru önergesini Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak yanıtladı. Bakan Kaynak’ın yanıtına göre, Osmanlı’dan gelenlerle birlikte 5 bin 504 vakıf bulunuyor.

Osmanlı’dan bugüne; yönetimi vakfedenlerin soyundan gelen evlatlarına bırakılan 264, yönetimi kendi cemaat mensupları arasından seçilen yönetim kurulu tarafından yönetilen 167 cemaat vakfı, yönetimi esnafın seçtiği yönetim kurulu tarafından yönetilen bir esnaf vakfı intikal etti.

AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından önce 4 bin 958 vakıf kuruldu, bunlardan bin 99’u vakıf amacını gerçekleştiremediği için dağıldı. Yaşamını sürdüren 3 bin 859 vakfın kuruluş amaçları, ‘’sosyal yardım, eğitim, sağlık, kültür, yöresel kalkınma, spor sanat, sosyal hizmet, ekonomi, personele yardım, çevre, bilim ve teknoloji” olarak bildirildi.

2002’den 27 Haziran 2016’a kadar bin 228 vakıf kuruldu, bunlardan sadece 15’i vakıf amacını gerçekleştirmediği için dağılmak zorunda kaldı.

Kaynak’ın verdiği bilgiye göre, tüm illerde vakıf yapılanması bulunuyor. Bin 639 vakıfla İstanbul ilk sırada yer alırken İstanbul’u 811 vakıfla Ankara, 232 vakıfla İzmir, 160 vakıfla da Konya izliyor. Bursa’da 91, Antalya’da 90, Kayseri’de 75, Balıkesir’de ise 68 vakıf örgütlü.

Cemaat vakfı kurulmadı

Bakan Kaynak, Türk Medeni Kanunu ile Cumhuriyet’in Anayasa ile belirlenen niteliklerine ve Anayasa’nın temel ilkelerine, hukuka, ahlaka, milli birliğe ve milli menfaatlere aykırı veya belli bir ırk ya da cemaat mensuplarını desteklemek amacıyla vakıf kurulması yasaklandığı için Cumhuriyet’ten sonra cemaat vakfı kurulmadığını bildirdi.