SERBAY MANSUROĞLU
[email protected]
@serbaymansur

Okullar, 15 TemmuzDarbe Girişimi etkinlik ve dersleri ile başladı. Darbe girişiminin çocuklara doğru anlatılmadığı, eksik ve iktidarın amaçları doğruktusunda çocuklara kavratılmaya çalışıldığı görüşü ağırlık kazandı. Tartışmaları çocuklarla yakından çalışan Pedagog Belgin Temur ile konuştuk.

Okullar 15 Temmuz Darbe Girişimi'ni anlatan derslerle ve dağıtılan broşürlerle açıldı. Darbe girişiminin olduğu gece yaşananları çocuklara yeniden yaşatarak hatırlatmak doğru mudur?

Bu broşürlerin dağıtılmasındaki muhtemel amaç, çocukların ülkede olan önemli bir dönemeç hakkında bilgilendirilmesi ve dolaylı olarak da demokrasinin öneminin ve darbeler karşısında toplumsal olarak nasıl bir tutum içinde olunması gerektiğinin öğretilmesi diye düşünüyorum. Ancak kitapçık dağıtılarak bilgilendirilen çocukların tepkileri ve etkilenme biçimine bakıldığında amacın gerçekleşmemiş olduğu ve çocuklarda bambaşka psikolojik tepkilere kafa karışıklığına neden olduğu görülüyor. Çünkü bir çok aile o gece yaşananları çocuklarına onların kendi psikolojik özelliklerine, yaş ve gelişim düzeyine uygun olarak bilgilendirdiler. Okullarda ise değişik yaş gruplarındaki bütün çocuklara tıpkı ortak bir müfredatmışçasına aynı içerikte bilgi verildi. Birçok çocuk için bahsedilen kavramlar çok yabancı idi. Anlatılma biçimi korkutucu, kaygı ve ciddi üzüntü yaratıcı idi. Birçok çocuk çok korktuğunu, tehdit hissettiğini değişik şekillerde dile getirdi. Daha önce çeşitli sebeplerle eksik ve farklı bildiği şeylerin neredeyse hiçbir süzgeçten geçirilmeden tüm açıklığı ile yeniden karşısına konması yine bir çok çocukta şok etkisi yarattı. Anneler babalar çocuklarının hissettikleri bu yoğun duygularla ilgili olarak zorluk çektiler ve çaresiz hissettiler.

Bursa'da bir okulda minik çocuklara askeri kıyafetler giydirilerek 15 Temmuz skeci yapıldı. Bunu o yaşta çocuklara yaptırmak nasıl bir etki oluşturur?

Burada ne şekilde sunulduğu son derece önemli. Darbe girişiminin herhangi bir tarih konusu olarak ele alınmasının pedagojik açıdan doğu olmadığı ve özellikle de konunun karşılıklı mücadele sonrasında masum insanların bir amaç uğrunda ölmesinin dramatize edilmesi ve bir şekilde benzer amaçlar için ölme fikrinin çocuklar açısından normalleştirilmesinin son derece sakıncalı olduğunu düşünüyorum. Çocuklarda tam tersi olarak her koşulda yaşama ve sorunlarla güven dahilinde mücadele etme arzusunun oluşturulmasının doğru olduğu biliniyor.

Evet hepimiz darbe karşıtıyız. Darbe girişiminde bulunanların uzun bir süre iktidar tarafından kollandığını, birlikte yürüdüklerini biliyoruz. Ama çocuklara olan biteni nasıl anlatmalıyız? Ya da belli bir yaşa kadar anlatmamalı mı?

Aslında o gün ülkede yaşanan olaylar toplumun tümünü, çocukları da dahil ilgilendirir ve etkiler nitelikte idi.Ancak her konuda olduğu gibi özellikle travma etkisi yaratacak olaylarda çocuğun yaşı, gelişim düzeyi ve o sırada içinde bulunduğu psikolojik durum yapılacak açıklama açısından son derece önemlidir. Çocuğa fazla gelecek, onda korku, kaygı ve başka başa çıkılması zor duygular yaratacak açıklamalardan kaçınılmalıdır. Bu tip büyük ölçekli etki yaratan olaylarda çocuklar için önemli olan kendi güvenlikleri ve anne babalarının, yakınlarının güvenliğidir. Bu nedenle çocuklara mutlaka güvende oldukları hissettirilmelidir. Özellikle de güvenlik güçlerinin her şeyi kontrol altında tuttukları, bizim vatandaş olarak korunduğumuz güvencesinin verilmesi gerekir. Oysa 15 Temmuz halkın soruna müdahalesinin çok vurgulandığı bir olaydı. Bu nedenle çocuklara bu kısmının değil daha çok, güvende oldukları kısmının anlatılması ve elbette ardından da demokrasinin toplumu oluşturan tüm kişilerin haklarının korunmasında önemli bir husus olduğunun anlatılması, bu nedenle de demokrasi dışı tüm yaklaşımların karşısında olmamız gerektiği bilincinin aktarılması önemlidir. Tüm bu açıklamalar çocukların yaşına uygun bir şekilde yapılmalıdır.

Yakınlarını kaybedenler, büyükler için bile ağır bir süreç. Çocuklara yıl içinde yaptırılacak etkinliklerle darbe girişiminin gündemde tutulacağı ifade ediliyor? Çocukların ileriki hayatlarını etkiler mi?

Yine burada benzer şekilde konunun demokrasi karşıtı her durumda demokrasiyi korumanın hedef olduğu bilgisinin aktarılması gerekir. Yani konu anlatılırken ve gündemde tutulurken sadece bu yönüne vurgu yapılabilir. Bunun dışındaki temaların tümü çocuklar açısından farklı zorluklara neden olabilir.

Dağıtılan broşürlerde iman gücü, FETÖ, darbe vs. kavramları var. Çocuklar bu kavramları erken yaşta nasıl algılar?

Bu kavramların tümü çocukların içini doldurmakta güçlük yaşayacakları ve bu nedenle de ciddi kafa karışıklığı yaşayacakları kavramlar. Bu nedenle konunun çocuklar açısından önemli bölümünden uzaklaşmalara ve konunun esasını kavramakta güçlük çekmelerine neden olabilir. Dünya üzerinde yaşanan her durum çocuklara anlatılabilir, onların bilinçlenmesi ve bu yaşanandan kendilerine bir deneyim elde ederek bundan sonraki yaşamlarında daha güçlü hissetmelerini sağlayabilir. Bu konunun da bu perspektiften ele alınarak çocuklarda demokrasi bilinci oluşturulmaya çalışılması, bunun bir fırsat olarak değerlendirilmesi doğru olacaktır.

Çocuklara demokrasiyi, sevgiyi, bir arada yaşamı anlatmanın doğru yaşı ve yöntemi var mıdır? Nasıl olur?

Demokrasi bilinci aslında çocuklar için sosyal yaşam şekillenmeye başladığı andan itibaren önemlidir. Başka çocuklarla bir araya gelmeye ve oyun oynamaya başladığı andan itibaren, kişisel haklar devreye girer ve hakların korunması da önemli olmaya başlar. Bu nedenle okul öncesi dönemden itibaren en doğru yönetim şeklinin demokrasi olduğu, hatta küçük gruplarda bile demokrasi ilkelerinin belirleyici olması gerektiği anlatılmalıdır. Hatta aile içinde de belli kararlar verilirken eşit söz hakkı, karara katılma gibi özelliklerin yer alması çocukların demokrasiyi erkenden tanımalarına ve sahip çıkmalarına yardımcı olacaktır.