Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) işsiz kalanlara işsizlik ödeneği bağlarken Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) kayıtlarına bakıyor. İlk olarak son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş mi, son 120 gün hizmet akdiyle çalışıyor mu, bu sorulara cevap aranıyor. Ardından işçinin işten çıkış koduna bakılıyor. İşsizlik ödeneği alabilmek için işçinin kendi istek ve iradesi dışında işini kaybetmiş olması gerekiyor. İşverenin kusurundan kaynaklı olarak işçinin iş akdini feshettiği durumlarda da işsizlik ödeneği alınabiliyor.
İşsizlik ödeneği alamama sorunu işten çıkış kodundan kaynaklanıyor. İşveren ihbar ve kıdem tazminatı ödememek için işten çıkış kodunu kendi çıkarına göre bildiriyor. Daha çok da işçinin ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile feshi gösteren (29) koduyla işten çıkış yapıyorlar.
İşçi ile işveren arasındaki davaların büyük kısmını da işten çıkarmanın işçi ya da işveren tarafından haklı nedene dayanıp dayanmadığı oluşturuyor. İşçi işsiz kaldığı bu dönemde işsizlik ödeneği alamıyor. Davalar kimi zaman yıllar sürebiliyor. Davanın işçi lehine sonuçlanması halinde işsiz kalınan dönemler için, işçinin hak kazandığı süreyle sınırlı olmak üzere geriye dönük işsizlik ödeneği veriliyor.
MAHKEME KARARI İLE İŞKUR’A BAŞVURU YAPILMALI
İşçinin işveren aleyhine açtığı davayı kazanması halinde mahkeme kararında ihbar veya kıdem tazminatına hükmedilmesi ya da fesih işleminin 4447 / 51’inci (işsizlik ödeneği almaya hak kazanacak şekilde işten çıkartılmayı düzenleyen) madde kapsamında fesih işleminin yapıldığı yönünde bir ifadeye yer verilmiş olması durumunda İŞKUR işsizlik ödeneği verir.
Bunun için mahkeme kararının kesinleşmiş olması gerekir. Mahkeme kararının kesinleşip kesinleşmediği hususunda, ilgili mahkeme tarafından karara eklenen kesinleşme ibaresi veya yasal süresinde temyiz edildiğine dair yazı olup olmadığına bakılıyor.
30 GÜN İÇİNDE BAŞVURU YAPILMALI
Hak sahiplerinin, mahkeme kararının kesinleştiği tarihten itibaren 30 gün içinde başvuruda bulunması zorunlu. İşsizlerin kesinleşmiş mahkeme kararından önce yaptıkları başvurular süresinde yapılmış kabul ediliyor. Ancak, karar kesinleştikten sonra 30 gün içinde başvuru yapılmazsa süresinde başvuru yapılmamış addediliyor.
İlk mahkemenin verdiği kararın temyiz edilmesi halinde, 30 günlük başvuru süresi Yargıtay kararının tebliğ tarihinden itibaren başlıyor.
İFLAS HALİNDE İŞÇİ NE ZAMAN BAŞVURABİLİR?
İflas kararlarında işsizlik başvurusu için kesinleşme aranmaz, fesih tarihi olarak kararda belirtilen iflas tarihi esas alınır. İflas tarihinden önce prim yatırılmadan geçen süre son 120 günün hesabında kesinti sayılmaz. İflas tarihi ile iflas kararının kesinleşme tarihi arasındaki başvurular süresinde yapılmış sayılır.
İŞKUR’UN TARAF OLDUĞU DAVALARDA ÖDENEK DAHA HIZLI BAĞLANIYOR
İşçinin İŞKUR hakkında açtığı davaları kazanması halinde mahkeme kararının kesinleşmesi beklenmeden işsizlik ödeneği işlemleri başlatılıyor. İşçi bu kararla birlikte istediği zaman başvuruda bulunabiliyor
HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
İşsizlik ödeneğinde 30 günlük sürede başvuru konusunda önemli bir ayrıntı bulunuyor. Normalde ödenek almaya hak kazanacak şekilde işsiz kalanlar, işten çıkartıldıktan sonra 30 günlük başvuru süresini kaçırsa bile ödenek alabilirler. Ancak, hak ettikleri ödeneği, geciktikleri süre kadar eksik alırlar.
Buna karşılık, mahkeme kararına istinaden tanınan 30 günlük başvuru süresi “hak düşürücü” süredir. Otuz gün içinde mahkeme kararıyla başvuruda bulunmayanların işsizlik ödeneği hakkı tümüyle ortadan kalkar.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ İÇİN İŞVERENE DAVA AÇILABİLİR Mİ?
İşveren kasıtlı veya çıkarına öyle uygun geldiği için işten çıkış kodunu işsizlik ödeneği alınamayacak şekilde bildirdiğinde işveren hakkında dava açılabiliyor. Örneğin, işçi askerlik nedeniyle ayrıldığı halde kendi isteğiyle istifa ederek ayrılmış gibi 12 kodu yerine 3 numaralı kodla bildirim yapmış ve bu bildirimi talebe rağmen düzeltmemiş ise dava açılabilir.
Ancak, işsizlik ödeneğinin doğrudan işverence ödenmesi şeklinde dava açıldığında Yargıtay’dan dönüyor. Buna karşılık, mahrum kalınan işsizlik ödeneği nedeniyle işveren hakkında maddi ve manevi tazminat davası açılması halinde işverene yaptırım uygulama olanağı doğuyor.
https://www.haberturk.com/
