T.C.

YARGITAY

CEZA GENEL KURULU

E. 2011/1-130

K. 2011/149

T. 28.6.2011

• ÖLÜ MUAYENESİ VE OTOPSİ TUTANAKLARININ OKUNMASI ( "İddianame ve Ekleri İle Hazırlıktaki Tutanaklar ve Dosya İçeriği Okundu" Şeklindeki İbarenin Ölü Muayene ve Otopsi Tutanağının da Okunduğu Anlamına Gelmeyeceği - Açıkça Okunmamasının Savunma Hakkını Kısıtlayacağı )

• DOSYA İÇERİĞİ OKUNDU İBARESİ ( "İddianame ve Ekleri İle Hazırlıktaki Tutanaklar ve Dosya İçeriği Okundu" Şeklindeki İbarenin Ölü Muayene ve Otopsi Tutanağının da Okunduğu Anlamına Gelmeyeceği - Ölü Muayene ve Otopsi Tutanağının Açıkça Okunmamasının Savunma Hakkını Kısıtlayacağı )

• SAVUNMA HAKKININ KISITLANMASI ( Ölü Muayene ve Otopsi Tutanağının Açıkça Okunmamasının Savunma Hakkının Kısıtlanması Anlamına Geldiği )

1412/m.217

5271/m.181191209

ÖZET : Uyuşmazlık; duruşmada, "iddianame ve ekleri ile hazırlıktaki tutanaklar ve dosya içeriği okundu" ibaresinin, ölü muayene ve otopsi tutanaklarının da okunduğu anlamına gelip gelmeyeceği ve ölü muayene ve otopsi tutanaklarının duruşmada açıkça okunmamasının savunma hakkının kısıtlanması olarak kabul edilip edilmeyeceğinin belirlenmesine ilişkindir. Somut olayda, sanıklar ve müdafilerinin hazır bulundukları duruşmada, iddianame ve ekleri ile hazırlıktaki tutanaklar ve dosya içeriği okundu biçimindeki, duruşma tutanaklarına yansıyan soyut ifadelerin, yerel mahkemece hükme esas alınan ölü muayene ve otopsi tutanağının da okunduğu anlamına gelmeyeceği açıktır. Ölü muayene ve otopsi tutanaklarının duruşmada açıkça okunmamasının savunma hakkının kısıtlanması niteliğinde olduğu gözetilmelidir.

DAVA : Sanık S.E.O.Y.’ın, tasarlayarak öldürme suçundan 5237 Sayılı T.C.K.nın 82/1-a, 62/1, 53 ve 63. maddeleri uyarınca müebbet, ruhsatsız silah taşıma suçundan da 6136 Sayılı Kanunun 13/1 ve 5237 Sayılı T.C.K.nın 62/1. maddesi uyarınca 10 ay hapis ve 375 Lira adli para cezası ile cezalandırılmasına, hak yoksunluğuna, mahsuba, zoralıma ve tutukluluk halinin devamına; sanık H.A.’ın, tasarlayarak öldürme suçuna yardım etmekten 5237 Sayılı T.C.K.nın 82/1-a-d, 39/2-a maddesi yollamasıyla 39/1, 62/1, 53 ve 63. maddeleri uyarınca 15 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına, hak yoksunluğuna, mahsuba ve tutukluluk halinin devamına ilişkin, Muğla 2. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 26.3.2009 gün ve 248-84 sayılı, öldürme suçu yönünden re’sen temyize tabi olan hüküm, sanıklar müdafileri tarafından da temyiz edilmekle, dosyayı inceleyen Yargıtay 1. Ceza Dairesince 9.6.2010 gün ve 8639-4298 sayı ile;

"... Hükme esas alınan 21.10.2007 tarihli ölü muayene ve otopsi tutanağının sanıklara okunmaması ve diyeceklerinin sorulmaması suretiyle, C.M.K.nın 209. maddelerine aykırı davranılması...",

İsabetsizliğinden, diğer yönleri incelenmeksizin bozulmuştur.

Muğla 2. Ağır Ceza Mahkemesince 14.10.2010 gün ve 234-257 sayı ile;

"... Sanıkların mahkememizce savunmalarının alınmış olduğu 26.2.2008 tarihli celsede, savunma öncesi; "iddianame ve eklerinin okunduğu, müsnet suçun izah olunduğu" ve savunma alındıktan sonra da; "hazırlıktaki tutanaklar ile dosya içeriğinin ayrı ayrı okunduğu"nun anlaşılması karşısında, C.M.K.209/1. maddesinde belirtilen, delil niteliğindeki "ölü muayene ve otopsi tutanaklarının" duruşmada okunması gerektiğine dair hükümün ihlalinin söz konusu olmadığı...",

Şeklindeki gerekçe ile önceki hükümde direnilmiştir.

Öldürme suçu yönünden re’sen temyize tabi olan bu hükümün de sanıklar ve müdafileri tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının "bozma" istemli, 4.5.2011 gün ve 99681 Sayılı tebliğnamesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır:

KARAR : Sanık S.E.O.Y.’ın tasarlayarak öldürme ve ruhsatsız silah taşıma, sanık H. A.’ın da tasarlayarak öldürme suçuna yardım etmekten cezalandırılmalarına karar verilen olayda, Özel Daire ile yerel mahkeme arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; duruşmada, "iddianame ve ekleri ile hazırlıktaki tutanaklar ve dosya içeriği okundu" ibaresinin, ölü muayene ve otopsi tutanaklarının da okunduğu anlamına gelip gelmeyeceği ve ölü muayene ve otopsi tutanaklarının duruşmada açıkça okunmamasının savunma hakkının kısıtlanması olarak kabul edilip edilmeyeceğinin belirlenmesine ilişkindir.

Ceza yargılamasının amacı maddi gerçeğe ulaşmaktır. Bu amaca ulaşılmasını olanaklı kılmak için de 5271 Sayılı Ceza Yargılaması Yasası delil serbestisi dolayısıyla da bu delillerin hakimin vicdani kanaatiyle serbestçe takdir edileceği esasını benimsemiş, ancak duruşmanın ve delillerin doğrudan doğruyalığı ile duruşmaların sözlülüğü ilkelerinin zorunlu sonucu olarak da hakimin kararını, ancak duruşmaya getirilmiş ve huzurunda tartışılmış delillere dayandırılabileceği diğer bir anlatımla duruşmada okunmamış ve tartışılmamış belge ve delillerin hükme esas alınamayacağını belirtilmek suretiyle de bir bakıma bu ilkeye sınırlama getirmiştir.

Bu sebeple duruşma sırasında, kanıt aracı olan belge okunmalı, tarafların belge içeriği hakkında bilgi sahibi olmaları sağlanmalı ve söz konusu belgeye karşı bir diyecekleri olup olmadığı sorulmalıdır.

5271 Sayılı CYY’nın 191. maddesi uyarınca duruşmanın başında sanığa, iddianame ya da iddianame yerine geçen belgelerin okunması gerekir. Ölü muayene ve otopsi tutanakları ise iddianame yerine geçen belgelerden olmayıp, aynı Yasanın 209. maddesi uyarınca duruşmada okunması zorunlu olan ve iddia ve savunmanın kanıtlanmasına yarayan belgelerdendir.

1412 Sayılı CYUY’nın 217. maddesine benzer, ancak önceki düzenlemeye göre daha ayrıntılı biçimde ve iki fıkra halinde yeniden düzenlenen 5271 Sayılı CYY’nın 209. maddesinin açık hükmü ile güncelliğini koruyan, Ceza Genel Kurulu ile Özel Dairelerin duraksamasız uygulamalarına göre; duruşmada hazır bulunan sanıklara, dosya içerisindeki diğer belgelerin yanında ölü muayene ve otopsi tutanaklarının da okunması ve okunan bu belgelere karşı savunma olanağının sağlanması zorunludur.

Nitekim Ceza Genel Kurulunun; "Her ne kadar tutanağın 1. yaprağındaki ilk oturumda; "iddianame ve ekleri okundu ve sanığın sorgusundan sonra, kayıtlar, ifadeler ve evrakın okunduğu, bunlara karşı sanıktan diyeceğinin sorulduğu" yazılı ise de, bu belirsiz ifadelerden, 242. maddede sayılan sübut delili varakaların okunduğu ve okumalara karşı sanığın bir itirazı olmadığını bildirdiği sonuç ve anlamını çıkarma olanağı bulunmamaktadır, sanığın savunmasına ilişkin olan 242 ve 250. madde hükümlerinin açık ve seçik bir biçimde uygulanması gerekir, uygulamadaki belirsizlik Anayasa ile güvence altına alınmış bulunan savunmanın kısıtlanması sonucunu doğurur" şeklindeki 17.12.1976 gün ve 536-552 Sayılı kararı ile bu doğrultudaki pek çok kararları karşısında;

Somut olayda, sanıklar ve müdafilerinin hazır bulundukları duruşmada, iddianame ve ekleri ile hazırlıktaki tutanaklar ve dosya içeriği okundu biçimindeki, duruşma tutanaklarına yansıyan soyut ifadelerin, yerel mahkemece hükme esas alınan ölü muayene ve otopsi tutanağının da okunduğu anlamına gelmeyeceği açıktır.

Ölü muayene ve otopsi tutanaklarının duruşmada açıkça okunmamasının savunma hakkının kısıtlanması niteliğinde olduğu, bu halin ise 1412 Sayılı CYUY’nın, 5320 Sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen yürürlükte bulunan 308/8. maddesinde sayılan mutlak bozma nedenlerindendir.

Bu itibarla; Özel Daire bozma kararı isabetli bulunduğundan, yerel mahkeme direnme hükmünün bozulmasına karar verilmesi gerekmektedir.

Çoğunluk görüşüne katılmayan bir Genel Kurul Üyesi ise; "duruşmada "iddianame ve ekleri ile hazırlıktaki tutanaklar ve dosya içeriği okundu" ibaresinin, ölü muayene ve otopsi tutanaklarının da okunduğu anlamına geleceği" görüşüyle karşı oy kullanmıştır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;

1- ) Muğla 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin 14.10.2010 gün ve 234-257 Sayılı direnme hükmünün BOZULMASINA,

2- ) Dosyanın mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 28.06.2011 günü yapılan müzakerede oyçokluğu ile karar verildi.