İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayda alınması için beyan edilen kıymetler rayiç bedelleriyle, BA FORMU vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile bildirilmek zorundadır. Söz konusu bildirim işlemi, Ba formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Satıcılar (6736 sayılı Kanun Madde 6/1)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtialar için fatura düzenlenecek  ve her türlü vergisel yükümlülük yerine getirilecektir. Düzenlenecek faturada alıcıya ilişkin bilgiler yerine, “Muhtelif Alıcılar (6736 sayılı Kanunun 6/2 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir)” ibaresi yazılacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı hâlde işletmede mevcut olmayan emtiaya ilişkin faturada emtianın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve bu KDV ilgili dönem 1 No.lı KDV beyannamesinin “Matrah” kulakçığının, “ 6736 Sayılı Kanunun (6/2-a) Maddesi Kapsamındaki Bildirim” tablosuna kayıt yapılarak beyan edilecektir. (E-beyanname sisteminde 1 No.lı KDV beyannamesi için güncelleme yapılması gerekecektir.)

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtiaya ilişkin beyanda bulunanların 1 No.lı KDV beyannamesinde “Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi” satırında bir tutar bulunması halinde tebliğ ekinde yer alan ek (Ek:21) beyannamenin verilmesi zorunludur. Taksitlendirme imkânından yararlanmayı tercih etmeyenlerin, ilgili dönem beyannamesinin “Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi” satırında yer alan tutarın tamamını defaten ödemeleri halinde, ek beyanname vermelerine gerek olmayacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia nedeniyle düzenlenen faturalar, BS FORMU vermek zorunda olan mükelleflerce, Bs formu ile bildirilmek zorundadır. Söz konusu bildirim işlemi, Bs formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Alıcılar (6736 sayılı Kanun Madde 6/2)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (4444 444 444) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanı uygulaması açısından, 6736 sayılı Kanun ile daha önceki benzer Kanunlarda yer alan düzenlemelere göre çok büyük bir farklılık yapılmış ve düzeltme uygulamasında, kasa mevcutları ile ortaklardan net alacak tutarlarıyla ilgili olmakla beraber başka hesaplarda takip edilen tutarların da dikkate alınması mümkün kılınmıştır. Örneğin: Normalde 131-Ortaklardan Alacaklar Hesabında takip  edilmesi gerektiği halde 101, 121, 126, 136, 195 gibi hesaplarda takip edilen ortaklardan alacaklar da düzeltime konu edilebilecektir. Aynı şekilde, kasa hesabının bakiyesini azaltmak amacıyla geçmişte yapılan fiktif kayıtlar ile 101, 195, 136 gibi hesaplara aktarılan tutarlar da düzeltime konu edilebilecektir. Ancak, işletmenin esas faaliyetinden kaynaklanan ortaklardan alacakları (örneğin, işletme alım satıma konu ettiği bir malı ortağına veya bir yakınına satmış ve fatura bedelini de ortak adına 120-ALICILAR HESABI altında açtığı bir hesapta takip ediyorsa) bu kapsamda düzeltime konu edilemeyecektir.

Söz konusu hesapların düzeltilmesinde mükelleflerin kanuni süresi içinde verdikleri yıllık beyannameleri ekinde yer alan 31.12.2015 tarihli bilançoları esas alınacaktır. Mükelleflerin kanuni süresinden sonra verdikleri düzeltme beyannamelerinin ekinde yer alan bilançoları dikkate alınmayacaktır.

31.12.2015 tarihli bilançoda mevcut olmayan bir tutar ya da alacak düzeltime konu edilemeyecektir. Bununla birlikte, söz konusu hesapların beyan tarihi itibariyle güncel bakiyeleri de dikkate alınacaktır. Örneğin: 31.12.2015 bakiyesi 100.000 TL olan bir  hesabın beyan tarihi itibariyle (örneğin 29 Eylül günü) bakiyesi 50.000 TL olmuş ise, düzeltime konu edilebilecek tutar en fazla 50.000 TL olabilecektir. Diğer taraftan, 31.12.2015 bakiyesi 50.000 TL olan bir hesabın beyan tarihi itibariyle bakiyesi 100.000 TL ise bu durumda düzeltime konu dilebilecek rakam en fazla 31.12.2015 bilançosunda yer alan 50.000 TL olabilecektir. Bu konuya dair tebliğde de çeşitli örnekler verilmiştir.

Bu tebliğ ile kasa ve ortaklardan alacakların düzeltilmesi uygulaması açısından geçmiş düzenlemelerin tebliğlerinden farklı olarak yeni bir yaklaşım sergilenmiştir. Buna göre, kasa hesabı ile ortaklardan alacaklar kapsamında düzeltilecek tutarlar kayıtlarda 689-DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR HESABI altında gider (kanunen kabul edilmeyen gider) yazılmak yerine bilançonun aktifinde geçici bir hesaba kaydedilebilecektir. Tebliğde buna dair “296-GEÇİCİ HESAP” şeklinde örnek verilmiş ve alt hesap olarak ise “6736 sayılı Kanun 6/3 maddesi uyarınca düzeltme hesabı” verilmiştir.

Dikkat çekmek istediğimiz husus, söz konusu geçici hesap sadece kasa ve ortaklardan alacakların düzeltilmesine yönelik olarak yapılan açıklamalar bölümünde kullanılmıştır. Matrah artırımı kapsamında ödenecek vergiler, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan veya kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan iktisadi kıymetler için ödenecek vergiler veya yapılacak kayıtlarda gider yazılmasına dair örnekler verilmiş ve hesap olarak 689-DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR HESABI kullanılmıştır.

Diğer taraftan, mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması halinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kâr tutarı, 6736 sayılı Kanunun 6. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyan edilen ve "689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır.