RAHMİ OFLUOĞLU
Bir haber sitesinde kamudan ihraç edilenler için bir dilekçe örneği yayınlandı.
Dilekçe OHAL ilan edilmemiş gibi düzenlenmiş olup son derece hatalıdır. OHAL döneminde AİHS 15 inci madde ve Anayasanın 15 inci maddesine göre temel hak ve hürriyetler sınırlanabilir.
Anayasanın 15 inci maddesi şöyle:
ANAYASA
IV. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması
MADDE 15. Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir.
Birinci fıkrada belirlenen durumlarda da, savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler (Değişik: 7.5.2004-5170/2 md.) dışında, kişinin yaşama hakkına, maddî ve manevî varlığının bütünlüğüne dokunulamaz; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe yürütülemez; suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.
Açılacak davaların temel dayanağı KHK’lerin anayasa aykırılığı olmalıdır. KHK’lerin anayasaya uygunluğu kabul etmemiz halinde yapacak bir şey kalmaz.
Özellikle ihraç listelerinin yayınlandığı KHK’ler zaman, konu ve amaç açısından OHAL kanununa, anayasanın OHAL’i düzenleyen 119, 120 ve 121 inci maddelerine aykırıdır.
Prof. Dr. Baskın Oran bu konuda t24 de yayınlanan yazısında şöyle diyor:
“Bu hükümlere göre, bir OHAL KHK’sinin nitelikleri neler?
1) Konu bakımından sınırlıdır. Sadece OHAL’in “gerektirdiği” konularda ve ölçülülük ilkesi dikkate alınarak düzenlenebilir. Ör. gazete ve TV kapatma, kişilerin mülkiyet hakkına el konulması, sosyal güvenlik haklarının iptali, üniversite kurmak ve kapatmak veya adını değiştirmek vs. gibi kararlar OHAL’in gerekçesi olan şiddet olaylarının bastırılmasıyla ilgisizdir.
2) Zaman bakımından sınırlıdır. OHAL’in kalkmasıyla birlikte kendiliğinden ortadan kalkar. Bu nedenle, kalıcı kural getiremez. Ör. kalıcı şekilde kimseyi görevden alamaz. [2]
3) Getirdiği kurallar bakımından sınırlıdır. Bunlar yukarıda belirtildiği gibi Anayasa Md.15’te açıkça sayılmıştır.
4) Yasa değiştirici bir işleve sahipse AYM denetimine tabidir. Ör. OHAL konusuyla ilgisi olmayan, üniversite kuran ve kapatan veya adını değiştiren, devlet şemasını değiştiren, yasalarda değişiklik yapan veya OHAL sonrası da geçerli olacak hükümler getiren KHK’ler AYM tarafından iptal edilir.
5) TBMM denetimine tabidir. TBMM onayladığı anda da KHK yasa haline gelir ve AYM yargısı devreye girer.
Bunlar, olması gerekenlerdir. OHAL hukuku kurallarıdır. Bütün bunlar gözönüne alındığında, mevcut KHK’lerin Anayasa’ya aykırılıkları açıktır. En basitinden, Anayasa’nın “tatildeyse derhal çağrılır” dediği TBMM 1 Ekim 2016’ya kadar tatile sokuldu. TBMM ele alınca, o da alırsa, en iyi ihtimalle 120 gün geçmiş olacak.
Bu durumda ne yapılacak? AYM’ye de gidilemiyor
Gidilemediği bir aldatmacadan ibaret.
Bir kere, OHAL dönemindeki idari işlemlere karşı iptal davası açılabilir; [3] Anayasa Md. 125/6’ya göre kanun yürütmeyi durdurma vermeyi sınırlayabilir, o kadar. Aydın’da yürütülen “FETÖ/PDY” soruşturmasında tutuklanan 4 yargıç ve 2 savcı hak ihlali gerekçesiyle AYM’ye başvurdu ve 100.000 TL maddi, 10.000 TL de manevi tazminat talebinde bulundu. [4]
İkincisi, Anayasa Md. 148’e göre OHAL KHK’leri için AYM’ye gidilemez ama bu kural Anayasa’ya uygun çıkarılan KHK’ler içindir. Bugünkü KHK’lerin hiçbiri hiçbir biçimde Anayasa’da tanımlanan OHAL KHK’si değil. Konu, zaman, kural, hiçbir sınır tanımıyor. Hükümet isimlerini KHK koymuş, ama 1876 Anayasası’ndan önce yayınlanmış Padişah fermanlarından hiçbir farkları yok.”
İdare mahkemelerine açılacak iptal ve göreve iade davaları ve Anayasa Mahkemesine yapılacak bireysel başvurular KHK’lerin hukuksuz olduğu, anayasaya aykırı olduğu, keyfi olduğu, açıkça yasal dayanaktan yoksun bulunduğu ve hak ihlaline neden olduğu yönünde olmalıdır.
