YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU

Kanun No. 6458

Kabul Tarihi: 4/4/2013

BÝRÝNCÝ KISIM

Amaç, Kapsam, Tanýmlar ve Geri Gönderme Yasaðý

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanýmlar

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacý; yabancýlarýn Türkiye’ye giriþleri, Türkiye’de kalýþlarý ve Türkiye’den çýkýþlarý ile Türkiye’den koruma talep eden yabancýlara saðlanacak korumanýn kapsamýna ve uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslarý ve Ýçiþleri Bakanlýðýna baðlý Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðünün kuruluþ, görev, yetki ve sorumluluklarýný düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Kanun, yabancýlarla ilgili iþ ve iþlemleri; sýnýrlarda, sýnýr kapýlarýnda ya da Türkiye içinde yabancýlarýn münferit koruma talepleri üzerine saðlanacak uluslararasý korumayý, ayrýlmaya zorlandýklarý ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak Türkiye’ye gelen yabancýlara acil olarak saðlanacak geçici korumayý, Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðünün kuruluþ, görev, yetki ve sorumluluklarýný kapsar.

(2) Bu Kanunun uygulanmasýnda, Türkiye’nin taraf olduðu milletlerarasý anlaþmalar ile özel kanunlardaki hükümler saklýdýr.

Tanýmlar

MADDE 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasýnda;

a) Aile üyeleri: Baþvuru sahibinin veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþinin eþini, ergin olmayan çocuðu ile baðýmlý ergin çocuðunu,

b) Avrupa ülkeleri: Avrupa Konseyi üyesi olan ülkeler ile Bakanlar Kurulunca belirlenecek diðer ülkeleri,

c) Bakan: Ýçiþleri Bakanýný,

ç) Bakanlýk: Ýçiþleri Bakanlýðýný,

d) Baþvuru sahibi: Uluslararasý koruma talebinde bulunan ve henüz baþvurusu hakkýnda son karar verilmemiþ olan kiþiyi,

e) Çocuk: Henüz on sekiz yaþýný doldurmamýþ ve ergin olmamýþ kiþiyi,

f) Destekleyici: Aile birliði amacýyla Türkiye’ye gelecek yabancýlarýn masraflarýný üstlenen ve ikamet izni talebinde bulunanlar tarafýndan baþvuruya dayanak gösterilen Türk vatandaþýný veya Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancýyý,

g) Genel Müdür: Göç Ýdaresi Genel Müdürünü,

ð) Genel Müdürlük: Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðünü,

 

-2-

h) Giriþ ve çýkýþ kontrolü: Sýnýr kapýlarýndaki kontrol iþlemlerini,

ý) Göç: Yabancýlarýn, yasal yollarla Türkiye’ye giriþini, Türkiye’de kalýþýný ve Türkiye’den çýkýþýný ifade eden düzenli göç ile yabancýlarýn yasa dýþý yollarla Türkiye’ye giriþini, Türkiye’de kalýþýný, Türkiye’den çýkýþýný ve Türkiye’de izinsiz çalýþmasýný ifade eden düzensiz göçü ve uluslararasý korumayý,

i) Ýkamet adresi: Türkiye’de adres kayýt sisteminde kayýtlý olunan yeri,

j) Ýkamet izni: Türkiye’de kalmak üzere verilen izin belgesini,

k) Konsolosluk: Türkiye Cumhuriyeti baþkonsolosluklarýný, konsolosluklarýný veya büyükelçilik konsolosluk þubelerini,

l) Özel ihtiyaç sahibi: Baþvuru sahibi ile uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilerden; refakatsiz çocuk, özürlü, yaþlý, hamile, beraberinde çocuðu olan yalnýz anne ya da baba veya iþkence, cinsel saldýrý ya da diðer ciddi psikolojik, bedensel ya da cinsel þiddete maruz kalmýþ kiþiyi,

m) Refakatsiz çocuk: Sorumlu bir kiþinin etkin bakýmýna alýnmadýðý sürece, kanunen ya da örf ve adet gereði kendisinden sorumlu bir yetiþkinin refakati bulunmaksýzýn Türkiye’ye gelen veya Türkiye’ye giriþ yaptýktan sonra refakatsiz kalan çocuðu,

n) Seyahat belgesi: Pasaport yerine geçen belgeyi,

o) Sýnýr kapýsý: Bakanlar Kurulu kararýyla Türkiye’ye giriþ ve Türkiye’den çýkýþ için belirlenen sýnýr geçiþ noktasýný,

ö) Son karar: Baþvuru sahibinin baþvurusuyla veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþinin statüsüyle ilgili kararlardan; idari itirazda bulunulmamasý ve yargýya baþvurulmamasý hâlinde Genel Müdürlük tarafýndan verilen kararý veya yargýya baþvurulmasý sonucunda temyiz edilmesi mümkün olmayan kararý,

p) Sözleþme: Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1967 Protokolüyle deðiþik 28/7/1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleþmeyi,

r) Uluslararasý koruma: Mülteci, þartlý mülteci veya ikincil koruma statüsünü,

s) Vatandaþý olduðu ülke: Yabancýnýn vatandaþý olduðu ülkeyi veya yabancýnýn birden fazla vatandaþlýðýnýn bulunduðu durumlarda, vatandaþlýðýnda olduðu ülkelerden her birini,

þ) Vatansýz kiþi: Hiçbir devlete vatandaþlýk baðýyla baðlý bulunmayan ve yabancý sayýlan kiþiyi,

t) Vize: Türkiye’de en fazla doksan güne kadar kalma hakký tanýyan ya da transit geçiþi saðlayan izni,

u) Vize muafiyeti: Vize alma gerekliliðini kaldýran düzenlemeyi,

ü) Yabancý: Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaþlýk baðý bulunmayan kiþiyi,

v) Yabancý kimlik numarasý: 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayýlý Nüfus Hizmetleri Kanunu uyarýnca yabancýlara verilen kimlik numarasýný,

ifade eder.

 

 

-3-

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Geri Gönderme Yasaðý

Geri gönderme yasaðý

MADDE 4- (1) Bu Kanun kapsamýndaki hiç kimse, iþkenceye, insanlýk dýþý ya da onur kýrýcý ceza veya muameleye tabi tutulacaðý veya ýrký, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayýsýyla hayatýnýn veya hürriyetinin tehdit altýnda bulunacaðý bir yere gönderilemez.

 

ÝKÝNCÝ KISIM

Yabancýlar

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Türkiye’ye Giriþ ve Vize

Türkiye’ye giriþ ve Türkiye’den çýkýþ

MADDE 5- (1) Türkiye’ye giriþ ve Türkiye’den çýkýþ, sýnýr kapýlarýndan, geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerle yapýlýr.

Belge kontrolü

MADDE 6- (1) Yabancý, pasaport veya pasaport yerine geçen belge ya da belgelerini, Türkiye’ye giriþ ve Türkiye’den çýkýþlarda görevlilere göstermek zorundadýr.

(2) Sýnýr geçiþlerine iliþkin belge kontrolleri, taþýtlarda seyir hâlinde de yerine getirilebilir.

(3) Havalimanlarýnýn transit alanlarýný kullanan yabancýlar, yetkili makamlarca kontrole tabi tutulabilirler.

(4) Türkiye’ye giriþlerde, yabancýnýn 7 nci madde kapsamýnda olup olmadýðý kontrol edilir.

(5) Bu maddenin uygulanmasýnda, kapsamlý kontrole tabi tutulmasý gerekli görülenler en fazla dört saat bekletilebilir. Yabancý, bu süre içerisinde her an ülkesine dönebileceði gibi dört saatlik süreyle sýnýrlý kalmaksýzýn ülkeye kabulle ilgili iþlemlerin sonuçlanmasýný da bekleyebilir. Kapsamlý kontrol iþlemlerine dair usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Türkiye’ye giriþlerine izin verilmeyecek yabancýlar

MADDE 7- (1) Aþaðýdaki yabancýlar, Türkiye’ye giriþlerine izin verilmeyerek geri çevrilir:

a) Pasaportu, pasaport yerine geçen belgesi, vizesi veya ikamet ya da çalýþma izni olmayanlar ile bu belgeleri veya izinleri hileli yollarla edindiði veya sahte olduðu anlaþýlanlar

b) Vize, vize muafiyeti veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren en az altmýþ gün süreli pasaport veya pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar

c) 15 inci maddenin ikinci fýkrasý saklý kalmak kaydýyla, vize muafiyeti kapsamýnda olsalar dahi, 15 inci maddenin birinci fýkrasýnda sayýlan yabancýlar

 

 

-4-

(2) Bu maddeyle ilgili olarak yapýlan iþlemler, geri çevrilen yabancýlara teblið edilir. Tebligatta, yabancýlarýn karara karþý itiraz haklarýný etkin þekilde nasýl kullanabilecekleri ve bu süreçteki diðer yasal hak ve yükümlülükleri de yer alýr.

Uluslararasý koruma baþvurusuna iliþkin uygulama

MADDE 8- (1) 5 inci, 6 ncý ve 7 nci maddelerde yer alan þartlar, uluslararasý koruma baþvurusu yapmayý engelleyici þekilde yorumlanamaz ve uygulanamaz.

Türkiye’ye giriþ yasaðý

MADDE 9- (1) Genel Müdürlük, gerektiðinde ilgili kamu kurum ve kuruluþlarýnýn görüþlerini alarak, Türkiye dýþýnda olup da kamu düzeni veya kamu güvenliði ya da kamu saðlýðý açýsýndan Türkiye’ye girmesinde sakýnca görülen yabancýlarýn ülkeye giriþini yasaklayabilir.

(2) Türkiye’den sýnýr dýþý edilen yabancýlarýn Türkiye’ye giriþi, Genel Müdürlük veya valilikler tarafýndan yasaklanýr.

(3) Türkiye’ye giriþ yasaðýnýn süresi en fazla beþ yýldýr. Ancak, kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan ciddi tehdit bulunmasý hâlinde bu süre Genel Müdürlükçe en fazla on yýl daha artýrýlabilir.

(4) Vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu durumlarý yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dýþýna çýkmak için valiliklere baþvuruda bulunup hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnan yabancýlarýn Türkiye’ye giriþ yasaðý süresi bir yýlý geçemez.

(5) 56 ncý madde uyarýnca Türkiye’yi terke davet edilenlerden, süresi içinde ülkeyi terk edenler hakkýnda giriþ yasaðý kararý alýnmayabilir.

(6) Genel Müdürlük, giriþ yasaðýný kaldýrabilir veya giriþ yasaðý saklý kalmak kaydýyla yabancýnýn belirli bir süre için Türkiye’ye giriþine izin verebilir.

(7) Kamu düzeni veya kamu güvenliði sebebiyle bazý yabancýlarýn ülkeye kabulü Genel Müdürlükçe ön izin þartýna baðlanabilir.

Türkiye’ye giriþ yasaðýnýn tebliði

MADDE 10- (1) Giriþ yasaðýna iliþkin tebligat, 9 uncu maddenin birinci fýkrasý kapsamýnda olan yabancýlara Türkiye’ye giriþ yapmak üzere geldiklerinde sýnýr kapýlarýndaki yetkili makam tarafýndan, 9 uncu maddenin ikinci fýkrasý kapsamýnda olan yabancýlara ise valilikler tarafýndan yapýlýr. Tebligatta, yabancýlarýn karara karþý itiraz haklarýný etkin þekilde nasýl kullanabilecekleri ve bu süreçteki diðer yasal hak ve yükümlülükleri de yer alýr.

Vize zorunluluðu, vize baþvurusu ve yetkili makamlar

MADDE 11- (1) Türkiye’de doksan güne kadar kalacak yabancýlar, vatandaþý olduklarý veya yasal olarak bulunduklarý ülkedeki konsolosluklardan geliþ amaçlarýný da belirten vize alarak gelirler. Vizenin veya vize muafiyetinin Türkiye’de saðladýðý kalýþ süresi, her yüz seksen günde doksan günü geçemez.

(2) Vize baþvurularýnýn deðerlendirmeye alýnabilmesi için, baþvurularýn usulüne uygun olarak yapýlmasý gerekir.

 

-5-

(3) Vizeler, Türkiye’ye giriþ için mutlak hak saðlamaz.

(4) Vizeler, konsolosluklarca, istisnai durumlarda ise sýnýr kapýlarýnýn baðlý olduðu valiliklerce verilir. Konsolosluklara yapýlan baþvurular doksan gün içinde sonuçlandýrýlýr.

(5) Yabancý ülke diplomatlarýna, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçiliklerince resen vize verilebilir. Bu vizeler, genel vize verme usulüne uygun olarak Bakanlýk ve Dýþiþleri Bakanlýðýna derhâl bildirilir. Bu vizeler harca tabi deðildir.

(6) Ülke menfaatleri göz önünde bulundurularak vize verilmesinde yarar görülen yabancýlara, istisnai olarak Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilerince resen vize verilebilir. Bu amaçla verilen vizeler, genel vize verme usulüne uygun olarak Bakanlýk ve Dýþiþleri Bakanlýðýna derhâl bildirilir. Bu vizeler harca tabi deðildir.

(7) Vize türlerine ve iþlemlerine iliþkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Vize muafiyeti

MADDE 12- (1) Aþaðýda sayýlan yabancýlardan Türkiye’ye giriþte vize þartý aranmaz:

a) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduðu anlaþmalarla ya da Bakanlar Kurulu kararýyla vizeden muaf tutulan ülkelerin vatandaþlarý

b) Türkiye’ye giriþ yapacaðý tarih itibarýyla, geçerli ikamet veya çalýþma izni bulunanlar

c) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayýlý Pasaport Kanununun 18 inci maddesine göre verilmiþ ve geçerliliklerini yitirmemiþ yabancýlara mahsus damgalý pasaport sahipleri

ç) 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayýlý Türk Vatandaþlýðý Kanununun 28 inci maddesi kapsamýnda olduðu anlaþýlanlar

(2) Aþaðýda sayýlan yabancýlardan Türkiye’ye giriþte vize þartý aranmayabilir:

a) Mücbir nedenlerle, Türk hava ve deniz limanlarýný kullanmak zorunda kalan taþýtlardaki yabancýlardan liman þehrine çýkacak kiþiler

b) Deniz limanlarýna gelip, yetmiþ iki saati geçmemek kaydýyla, liman þehrini veya civar illeri turizm amaçlý gezecek kiþiler

Sýnýr kapýlarýnda verilen vizeler

MADDE 13- (1) Vize almadan sýnýr kapýlarýna gelen yabancýlara, süresi içinde Türkiye’den ayrýlacaklarýný belgelemeleri hâlinde, sýnýr kapýlarýnda istisnai olarak vize verilebilir.

(2) Sýnýr vizesi, sýnýr kapýlarýnýn baðlý olduðu valiliklerce verilir. Valilik bu yetkisini sýnýrda görevli kolluk birimine devredebilir. Bakanlar Kurulunca farklý bir süre belirlenmediði sürece, bu vize Türkiye’de en fazla on beþ gün kalma hakký saðlar.

(3) Sýnýr vizesinin verilmesinde, insani nedenlere baðlý olarak saðlýk sigortasý þartý aranmayabilir.

 Havalimaný transit vizeleri

MADDE 14- (1) Türkiye’den transit geçecek yabancýlara, havalimaný transit vizesi þartý getirilebilir. Havalimaný transit vizeleri, en fazla altý ay içinde kullanýlmak üzere konsolosluklar tarafýndan verilir.

 

-6-

 (2) Havalimaný transit vizesi istenecek yabancýlar, Bakanlýk ve Dýþiþleri Bakanlýðýnca müþtereken belirlenir.

Vize verilmeyecek yabancýlar

MADDE 15- (1) Aþaðýda belirtilen yabancýlara vize verilmez:

a) Talep ettikleri vize süresinden en az altmýþ gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar

b) Türkiye’ye giriþleri yasaklý olanlar

c) Kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan sakýncalý görülenler

ç) Kamu saðlýðýna tehdit olarak nitelendirilen hastalýklardan birini taþýyanlar

d) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduðu anlaþmalar uyarýnca, suçlularýn geri verilmesine esas olan suç veya suçlardan sanýk olanlar ya da hükümlü bulunanlar

e) Kalacaðý süreyi kapsayan geçerli saðlýk sigortasý bulunmayanlar

f) Türkiye’ye giriþ, Türkiye’den geçiþ veya Türkiye’de kalýþ amacýný haklý nedenlere dayandýramayanlar

g) Kalacaðý sürede, yeterli ve düzenli maddi imkâna sahip olmayanlar

ð) Vize ihlalinden veya önceki ikamet izninden doðan ya da 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayýlý Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanuna göre takip ve tahsil edilmesi gereken alacaklarý ödemeyi kabul etmeyenler veya 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayýlý Türk Ceza Kanununa göre takip edilen borç ve cezalarýný ödemeyi kabul etmeyenler

(2) Bu madde kapsamýnda olmasýna raðmen vize verilmesinde yarar görülenlere Bakanýn onayýyla vize verilebilir.

Vizenin iptali

MADDE 16- (1) Vizeler;

a) Sahteciliðe konu olduðunun tespiti,

b) Üzerinde silinti, kazýntý veya tahrifat yapýldýðýnýn anlaþýlmasý,

c) Vize sahibinin Türkiye’ye giriþinin yasaklanmasý,

ç) Yabancýnýn suç iþleyebileceði yönünde kuvvetli þüphe bulunmasý,

d) Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sahte olmasý veya geçerliliðinin sona ermesi,

e) Vize veya vize muafiyetinin amacý dýþýnda kullanýlmasý,

f) Vizenin verilmesine temel olan þartlarýn veya belgelerin geçerli olmadýðýnýn anlaþýlmasý,

hâllerinde, vizeyi veren makamlar veya valiliklerce iptal edilir.

(2) Vizenin geçerlilik süresi içinde yabancýyla ilgili sýnýr dýþý etme kararý alýnmasý hâlinde vize iptal edilir.

 

 

-7-

Vize iþlemlerinin tebliði

MADDE 17- (1) Vize talebinin reddi ya da vizenin iptaline iliþkin iþlemler ilgiliye teblið edilir.

Bakanlar Kurulunun vize ve pasaport iþlemlerinde yetkisi

MADDE 18- (1) Bakanlar Kurulu;

a) Pasaporta ve vizeye dair iþlemlerin belirlenmesine iliþkin anlaþmalar yapmaya ve gerek gördüðü hâllerde bazý devletlerin vatandaþlarý için vize zorunluluðunu tek taraflý olarak kaldýrmaya, vizelerin harçtan muaf tutulmasý da dâhil olmak üzere vize kolaylýðý getirmeye ve vize sürelerini belirlemeye,

b) Savaþ hâlinde veya diðer olaðanüstü hâllerde ülkenin bir bölgesini veya tamamýný kapsamak üzere, yabancýlar için pasaporta dair kayýt ve þartlar koymaya,

c) Yabancýlarýn Türkiye’ye giriþlerini belli þartlara baðlayýcý veya kýsýtlayýcý her tür önlemi almaya,

yetkilidir.

 

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Ýkamet

Ýkamet izni

MADDE 19- (1) Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanýdýðý süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancýlarýn ikamet izni almalarý zorunludur. Ýkamet izni, altý ay içinde kullanýlmaya baþlanmadýðýnda geçerliliðini kaybeder.

Ýkamet izninden muafiyet

MADDE 20- (1) Aþaðýda sayýlan yabancýlar ikamet izninden muaf tutulurlar:

a) Doksan güne kadar vizeyle veya vizeden muaf olarak gelenler, vize süresi veya vize muafiyeti süresince

b) Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesi sahibi olanlar

c) Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk memurlarý

ç) Türkiye’de görevli diplomasi ve konsolosluk memurlarýnýn ailelerinden Dýþiþleri Bakanlýðýnca bildirilenler

d) Uluslararasý kuruluþlarýn Türkiye’deki temsilciliklerinde çalýþan ve statüleri anlaþmalarla belirlenmiþ olanlar

e) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduðu anlaþmalarla ikamet izninden muaf tutulanlar.

f) 5901 sayýlý Kanunun 28 inci maddesi kapsamýnda olanlar

g) 69 uncu maddenin yedinci fýkrasý ile 76 ncý ve 83 üncü maddelerin birinci fýkralarý kapsamýnda belge sahibi olanlar

 (2) Birinci fýkranýn (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen yabancýlara, þekil ve içeriði Bakanlýk ve Dýþiþleri Bakanlýðýnca birlikte belirlenen belge tanzim edilir. Bu yabancýlar, ikamet izninden  muafiyet  saðlayan  durumlarý  sona  erdikten sonra  da  Türkiye’de  kalmaya

-8-

devam edeceklerse, en geç on gün içinde ikamet izni almak üzere valiliklere baþvurmakla yükümlüdür.

Ýkamet izni baþvurusu

MADDE 21- (1) Ýkamet izni baþvurusu, yabancýnýn vatandaþý olduðu veya yasal olarak bulunduðu ülkedeki konsolosluklara yapýlýr.

(2) Ýkamet izni için baþvuracak yabancýlarda, talep ettikleri ikamet izni süresinden altmýþ gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgeye sahip olmalarý þartý aranýr.

(3) Baþvuru için gerekli olan bilgi ve belgeler eksik ise, baþvurunun deðerlendirilmesi eksiklikler tamamlanýncaya kadar ertelenebilir. Eksik olan bilgi ve belgeler ilgiliye bildirilir.

(4) Konsolosluklar, ikamet izni baþvurularýný görüþleriyle birlikte Genel Müdürlüðe iletir. Genel Müdürlük, gerekli gördüðünde ilgili kurumlarýn görüþlerini de alarak baþvurularý sonuçlandýrdýktan sonra, ikamet izninin düzenlenmesi ya da baþvurunun reddedilmesi için konsolosluða bilgi verir.

(5) Baþvurular, en geç doksan gün içinde sonuçlandýrýlýr.

(6) Ýkamet izni baþvurusunun reddine iliþkin iþlemler ilgiliye teblið edilir.

Türkiye içinden yapýlabilecek ikamet izni baþvurularý

MADDE 22- (1) Ýkamet izni baþvurularý, aþaðýdaki hâllerde istisnai olarak valiliklere de yapýlabilir:

a) Adli veya idari makamlarýn kararlarýnda veya taleplerinde

b) Yabancýnýn Türkiye’den ayrýlmasýnýn makul veya mümkün olmadýðý durumlarda

c) Uzun dönem ikamet izinlerinde

ç) Öðrenci ikamet izinlerinde

d) Ýnsani ikamet izinlerinde

e) Ýnsan ticareti maðduru ikamet izinlerinde

f) Aile ikamet izninden kýsa dönem ikamet iznine geçiþlerde

g) Türkiye’de ikamet izni bulunan anne veya babanýn Türkiye’de doðan çocuklarý için yapacaðý baþvurularda

ð) Geçerli ikamet izninin verilmesine esas olan gerekçenin sona ermesi veya deðiþikliðe uðramasýndan dolayý yeni kalýþ amacýna uygun ikamet izni almak üzere yapýlacak baþvurularda

h) 20 nci maddenin ikinci fýkrasý kapsamýnda yapýlacak ikamet izni baþvurularýnda

ý) Türkiye’de yükseköðrenimini tamamlayanlarýn, kýsa dönem ikamet iznine geçiþlerinde

Ýkamet izinlerinin tanzimi ve þekli

MADDE 23- (1) Ýkamet izinleri, pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerin geçerlilik süresinden altmýþ gün daha kýsa süreli, kalýþ amacýna baðlý ve her yabancý için ayrý düzenlenir.

 (2) Ýkamet izninin þekli ve içeriði Bakanlýkça, ikamet izni yerine geçen çalýþma izninin þekli ve içeriði ise Bakanlýk ve ilgili kurumlarca birlikte belirlenir.

 

-9-

Ýkamet izinlerinin uzatýlmasý

MADDE 24- (1) Ýkamet izinleri valiliklerce uzatýlabilir.

(2) Uzatma baþvurularý, ikamet izni süresinin dolmasýna altmýþ gün kalmasýndan itibaren ve her koþulda ikamet izni süresi dolmadan önce valiliklere yapýlýr. Ýkamet iznini uzatma baþvurusunda bulunanlara, harca tabi olmayan bir belge verilir. Bu yabancýlar, ikamet izni süreleri sona ermiþ olsa dahi haklarýnda karar verilinceye kadar bu belgeyle Türkiye’de ikamet edebilir.

(3) Uzatýlan ikamet izinleri, yasal izin sürelerinin bitim tarihinden itibaren baþlatýlýr.

(4) Uzatma baþvurularý, valiliklerce sonuçlandýrýlýr.

Türkiye içinden yapýlan ikamet izni talebinin reddi, iptali veya uzatýlmamasý

MADDE 25- (1) Türkiye içinden yapýlan ikamet izni talebinin reddi, ikamet izninin uzatýlmamasý veya iptali ile bu iþlemlerin tebliði valiliklerce yapýlýr. Bu iþlemler sýrasýnda, yabancýnýn Türkiye’deki aile baðlarý, ikamet süresi, menþe ülkedeki durumu ve çocuðun yüksek yararý gibi hususlar göz önünde bulundurulur ve ikamet iznine iliþkin karar ertelenebilir.

(2) Ýkamet izni talebinin reddi, iznin uzatýlmamasý veya iptali, yabancýya ya da yasal temsilcisine veya avukatýna teblið edilir. Tebligatta, yabancýnýn karara karþý itiraz haklarýný etkin þekilde nasýl kullanabileceði ve bu süreçteki diðer yasal hak ve yükümlülükleri de yer alýr.

Ýkamet izinlerine iliþkin diðer hükümler

MADDE 26- (1) Tutuklu veya hükümlü olarak cezaevlerinde ya da idari gözetim altýnda geri gönderme merkezlerinde bulunan yabancýlarýn, buralarda geçirdikleri süreler ikamet izni süresinin ihlali sayýlmaz. Bu kiþilerin varsa ikamet izinleri iptal edilebilir. Bunlardan, yabancý kimlik numarasý bulunmayanlara, ikamet izni þartý aranmadan yabancý kimlik numarasý verilebilir.

(2) Konsolosluklardan ikamet ve çalýþma izni alarak Türkiye’ye gelen yabancýlar, giriþ tarihinden itibaren en geç yirmi iþ günü içinde adres kayýt sistemine kayýtlarýný yaptýrmak zorundadýrlar.

Çalýþma izninin ikamet izni sayýlmasý

MADDE 27- (1) Geçerli çalýþma izni ile 27/2/2003 tarihli ve 4817 sayýlý Yabancýlarýn Çalýþma Ýzinleri Hakkýnda Kanunun 10 uncu maddesine istinaden verilen Çalýþma Ýzni Muafiyet Teyit Belgesi, ikamet izni sayýlýr. Çalýþma izni ya da Çalýþma Ýzni Muafiyet Teyit Belgesi verilen yabancýlardan, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayýlý Harçlar Kanununa göre çalýþma izni süresi kadar ikamet izni harcý tahsil edilir.

(2) Çalýþma izni verilebilmesi veya iznin uzatýlabilmesi için yabancýnýn 7 nci madde kapsamýna girmemesi þartý aranýr.

Ýkamette kesinti

MADDE 28- (1) Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasýnda; zorunlu kamu hizmeti, eðitim ve saðlýk nedenleri hariç, bir yýlda toplam altý ayý geçen veya son beþ yýl içinde toplam bir yýlý aþan  Türkiye dýþýnda  kalýþlar  ikamette kesinti  sayýlýr.  Ýkamet  süresinde  kesintisi  olanlarýn

-10-

ikamet izni baþvurularýnda veya baþka bir ikamet iznine geçiþlerinde, önceki izin süreleri hesaba katýlmaz.

(2) Kesintisiz ikamet izin sürelerinin hesaplanmasýnda, öðrenci ikamet izinlerinin yarýsý, diðer ikamet izinlerinin ise tamamý sayýlýr.

Ýkamet izinleri arasýnda geçiþler

MADDE 29- (1) Yabancýlar, ikamet izninin verilmesine esas olan gerekçenin sona ermesi veya farklý bir gerekçenin ortaya çýkmasý hâlinde, yeni kalýþ amacýna uygun ikamet izni talebinde bulunabilir.

(2) Ýkamet izinleri arasýndaki geçiþlere iliþkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Ýkamet izni çeþitleri

MADDE 30- (1) Ýkamet izni çeþitleri þunlardýr:

a) Kýsa dönem ikamet izni

b) Aile ikamet izni

c) Öðrenci ikamet izni

ç) Uzun dönem ikamet izni

d) Ýnsani ikamet izni

e) Ýnsan ticareti maðduru ikamet izni

Kýsa dönem ikamet izni

MADDE 31- (1) Aþaðýda belirtilen yabancýlara kýsa dönem ikamet izni verilebilir:

a) Bilimsel araþtýrma amacýyla gelecekler

b) Türkiye’de taþýnmaz malý bulunanlar

c) Ticari baðlantý veya iþ kuracaklar

ç) Hizmet içi eðitim programlarýna katýlacaklar

d) Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduðu anlaþmalar ya da öðrenci deðiþim programlarý çerçevesinde eðitim veya benzeri amaçlarla gelecekler

e) Turizm amaçlý kalacaklar

f) Kamu saðlýðýna tehdit olarak nitelendirilen hastalýklardan birini taþýmamak kaydýyla tedavi görecekler

g) Adli veya idari makamlarýn talep veya kararýna baðlý olarak Türkiye’de kalmasý gerekenler

ð) Aile ikamet izninden kýsa dönem ikamet iznine geçenler

h) Türkçe öðrenme kurslarýna katýlacaklar

ý) Kamu kurumlarý aracýlýðýyla Türkiye’de eðitim, araþtýrma, staj ve kurslara katýlacaklar

i) Türkiye’de yükseköðrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altý ay içinde müracaat edenler

(2) Kýsa dönem ikamet izni, her defasýnda en fazla birer yýllýk sürelerle verilir.

 

-11-

(3) Birinci fýkranýn (h) bendi kapsamýnda verilen ikamet izinleri en fazla iki defa verilebilir.

(4) Birinci fýkranýn (i) bendi kapsamýnda verilen ikamet izinleri, bir defaya mahsus olmak üzere en fazla bir yýl süreli verilebilir.

Kýsa dönem ikamet izninin þartlarý

MADDE 32- (1) Kýsa dönem ikamet izinlerinin verilmesinde aþaðýdaki þartlar aranýr:

a) 31 inci maddenin birinci fýkrasýnda sayýlan gerekçelerden biri veya birkaçýný ileri sürerek talepte bulunmak ve bu talebiyle ilgili bilgi ve belgeleri ibraz etmek

b) 7 nci madde kapsamýna girmemek

c) Genel saðlýk ve güvenlik standartlarýna uygun barýnma þartlarýna sahip olmak

ç) Ýstenilmesi hâlinde, vatandaþý olduðu veya yasal olarak ikamet ettiði ülkenin yetkili makamlarý tarafýndan düzenlenmiþ adli sicil kaydýný gösteren belgeyi sunmak

d) Türkiye’de kalacaðý adres bilgilerini vermek

Kýsa dönem ikamet izninin reddi, iptali veya uzatýlmamasý

MADDE 33- (1) Aþaðýdaki hâllerde kýsa dönem ikamet izni verilmez, verilmiþse iptal edilir, süresi bitenler uzatýlmaz:

a) 32 nci maddede aranan þartlardan birinin veya birkaçýnýn yerine getirilmemesi veya ortadan kalkmasý

b) Ýkamet izninin, veriliþ amacý dýþýnda kullanýldýðýnýn belirlenmesi

c) Son bir yýl içinde toplamda yüz yirmi günden fazla süreyle yurt dýþýnda kalýnmasý

ç) Hakkýnda geçerli sýnýr dýþý etme veya Türkiye’ye giriþ yasaðý kararý bulunmasý

Aile ikamet izni

MADDE 34- (1) Türk vatandaþlarýnýn, 5901 sayýlý Kanunun 28 inci maddesi kapsamýnda olanlarýn veya ikamet izinlerinden birine sahip olan yabancýlar ile mültecilerin ve ikincil koruma statüsü sahiplerinin;

a) Yabancý eþine,

b) Kendisinin veya eþinin ergin olmayan yabancý çocuðuna,

c) Kendisinin veya eþinin baðýmlý yabancý çocuðuna,

her defasýnda iki yýlý aþmayacak þekilde aile ikamet izni verilebilir. Ancak, aile ikamet izninin süresi hiçbir þekilde destekleyicinin ikamet izni süresini aþamaz.

(2) Vatandaþý olduðu ülkenin hukukuna göre birden fazla eþ ile evlilik hâlinde, eþlerden yalnýzca birine aile ikamet izni verilir. Ancak, diðer eþlerinden olan çocuklara da aile ikamet izni verilebilir.

(3) Çocuklarýn aile ikamet izninde, Türkiye dýþýnda varsa ortak velayeti bulunan anne veya babanýn muvafakati aranýr.

(4) Aile ikamet izinleri, on sekiz yaþýna kadar, öðrenci ikamet izni almadan ilk ve ortaöðretim kurumlarýnda eðitim hakký saðlar.

 

-12-

(5) En az üç yýl aile ikamet izniyle Türkiye’de kalmýþ olanlardan on sekiz yaþýný tamamlayanlar, talep etmeleri hâlinde bu izinlerini kýsa dönem ikamet iznine dönüþtürebilir.

(6) Boþanma hâlinde, Türk vatandaþýyla evli yabancýya, en az üç yýl aile ikamet izniyle kalmýþ olmak kaydýyla kýsa dönem ikamet izni verilebilir. Ancak yabancý eþin, aile içi þiddet gerekçesiyle maðdur olduðu ilgili mahkeme kararýyla sabit ise, üç yýllýk süre þartý aranmaz.

(7) Destekleyicinin ölümü hâlinde, bu kiþiye baðlý aile ikamet izniyle kalanlara, süre þartý aranmadan kýsa dönem ikamet izni verilebilir.

Aile ikamet izninin þartlarý

MADDE 35- (1) Aile ikamet izni taleplerinde, destekleyicide aþaðýdaki þartlar aranýr:

a) Toplam geliri asgari ücretten az olmamak üzere, ailedeki fert baþýna asgari ücretin üçte birinden az olmayan aylýk geliri bulunmak

b) Ailenin nüfusuna göre, genel saðlýk ve güvenlik standartlarýna uygun barýnma þartlarýna sahip olmak ve tüm aile fertlerini kapsayan saðlýk sigortasý yaptýrmýþ olmak

c) Baþvuru tarihi itibarýyla, beþ yýl içinde aile düzenine karþý suçlardan herhangi birinden hüküm giymemiþ olduðunu adli sicil kaydýyla belgelemek

ç) Türkiye’de en az bir yýldýr ikamet izniyle kalýyor olmak

d) Adres kayýt sisteminde kaydý bulunmak

(2) Bilimsel araþtýrma amaçlý ikamet izni ya da çalýþma izni bulunanlar, 5901 sayýlý Kanunun 28 inci maddesi kapsamýnda olanlar veya Türk vatandaþlarýyla evli olan yabancýlar hakkýnda, birinci fýkranýn (ç) bendi uygulanmaz.

(3) Türkiye’de, destekleyicinin yanýnda kalmak üzere aile ikamet izni talebinde bulunacak yabancýlarda aþaðýdaki þartlar aranýr:

a) 34 üncü maddenin birinci fýkrasý kapsamýnda olduðunu gösteren bilgi ve belgeleri ibraz etmek

b) 34 üncü maddenin birinci fýkrasýnda belirtilen kiþilerle birlikte yaþadýðýný veya yaþama niyeti taþýdýðýný ortaya koymak

c) Evliliði aile ikamet izni alabilmek amacýyla yapmamýþ olmak

ç) Eþlerden her biri için on sekiz yaþýný doldurmuþ olmak

d) 7 nci madde kapsamýna girmemek

(4) Türkiye’de bulunan mülteciler ve ikincil koruma statüsü sahiplerinde, bu maddenin birinci fýkrasýnda belirtilen þartlar aranmayabilir.

Aile ikamet izni talebinin reddi, iptali veya uzatýlmamasý

MADDE 36- (1) Aþaðýdaki hâllerde aile ikamet izni verilmez, verilmiþse iptal edilir, süresi bitenler uzatýlmaz:

a) 35 inci maddenin birinci ve üçüncü fýkralarýnda aranan þartlarýn karþýlanmamasý veya ortadan kalkmasý

 

 

-13-

b) Aile ikamet izni alma þartlarý ortadan kalktýktan sonra kýsa dönem ikamet izni verilmemesi

c) Hakkýnda geçerli sýnýr dýþý etme veya Türkiye’ye giriþ yasaðý kararý bulunmasý

ç) Aile ikamet izninin, veriliþ amacý dýþýnda kullanýldýðýnýn belirlenmesi

d) Son bir yýl içinde toplamda yüz seksen günden fazla süreyle yurt dýþýnda kalýnmasý

Anlaþmalý evlilik yoluyla talep edilen aile ikamet izni

MADDE 37- (1) Aile ikamet izni verilmeden veya uzatýlmadan önce makul þüphe varsa, evliliðin sýrf ikamet izni alabilme amacýyla yapýlýp yapýlmadýðý valiliklerce araþtýrýlýr. Araþtýrma sonucunda, evliliðin bu amaçla yapýldýðý tespit edilirse aile ikamet izni verilmez, verilmiþse iptal edilir.

(2) Aile ikamet izni verildikten sonra da evliliðin anlaþmalý olup olmadýðý konusunda valiliklerce denetim yapýlabilir.

(3) Anlaþmalý evlilik yoluyla alýnan ve sonradan iptal edilen ikamet izinleri, bu Kanunda öngörülen ikamet izin sürelerinin toplanmasýnda hesaba katýlmaz.

Öðrenci ikamet izni

MADDE 38- (1) Türkiye’de bir yükseköðretim kurumunda ön lisans, lisans, yüksek lisans ya da doktora öðrenimi görecek yabancýlara öðrenci ikamet izni verilir.

(2) Bakýmý ve masraflarý gerçek veya tüzel kiþi tarafýndan üstlenilen ilk ve orta derecede öðrenim görecek yabancýlara, velilerinin veya yasal temsilcilerinin muvafakatiyle öðrenimleri süresince birer yýllýk sürelerle öðrenci ikamet izni verilebilir ve uzatýlabilir.

(3) Öðrenci ikamet izni, öðrencinin anne ve babasý ile diðer yakýnlarýna, ikamet izni alma konusunda hiçbir hak saðlamaz.

(4) Öðrenim süresi bir yýldan kýsa ise öðrenci ikamet izni süresi öðrenim süresini aþamaz.

Öðrenci ikamet izninin þartlarý

MADDE 39- (1) Öðrenci ikamet izninde aþaðýdaki þartlar aranýr:

a) 38 inci madde kapsamýndaki bilgi ve belgeleri ibraz etmek

b) 7 nci madde kapsamýna girmemek

c) Türkiye’de kalacaðý adres bilgilerini vermek

Öðrenci ikamet izni talebinin reddi, iptali veya uzatýlmamasý

MADDE 40- (1) Aþaðýdaki hâllerde öðrenci ikamet izni verilmez, verilmiþse iptal edilir, süresi uzatýlmaz:

a) 39 uncu maddede aranan þartlarýn karþýlanmamasý veya ortadan kalkmasý

b) Öðrenimin sürdürülemeyeceði konusunda kanýtlarýn ortaya çýkmasý

c) Öðrenci ikamet izninin, veriliþ amacý dýþýnda kullanýldýðýnýn belirlenmesi

ç) Hakkýnda geçerli sýnýr dýþý etme kararý veya Türkiye’ye giriþ yasaðý bulunmasý

 

 

-14-

Öðrencilerin çalýþma hakký

MADDE 41- (1) Türkiye’de öðrenim gören ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öðrencileri, çalýþma izni almak kaydýyla çalýþabilirler. Ancak, ön lisans ve lisans öðrencileri için çalýþma hakký, ilk yýldan sonra baþlar ve haftada yirmi dört saatten fazla olamaz.

(2) Ön lisans ve lisans öðrencilerinin çalýþma hakkýna iliþkin usul ve esaslar, Göç Politikalarý Kurulunca belirlenecek esaslar çerçevesinde Bakanlýk ile Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý tarafýndan müþtereken düzenlenir.

Uzun dönem ikamet izni

MADDE 42- (1) Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yýl ikamet izniyle kalmýþ olan ya da Göç Politikalarý Kurulunun belirlediði þartlara uyan yabancýlara, Bakanlýðýn onayýyla valilikler tarafýndan süresiz ikamet izni verilir.

(2) Mülteci, þartlý mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri ile insani ikamet izni sahiplerine ve geçici koruma saðlananlara, uzun dönem ikamet iznine geçiþ hakký tanýnmaz.

Uzun dönem ikamet izninin þartlarý

MADDE 43- (1) Uzun dönem ikamet iznine geçiþte aþaðýdaki þartlar aranýr:

a) Kesintisiz en az sekiz yýl ikamet izniyle Türkiye’de kalmýþ olmak

b) Son üç yýl içinde sosyal yardým almamýþ olmak

c) Kendisi veya varsa ailesinin geçimini saðlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynaðýna sahip olmak

ç) Geçerli saðlýk sigortasýna sahip olmak

d) Kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan tehdit oluþturmamak

(2) Göç Politikalarý Kurulunun belirlediði þartlara sahip olmasý nedeniyle uzun dönem ikamet izni verilmesi uygun görülen yabancýlar için birinci fýkranýn (d) bendi dýþýndaki þartlar aranmaz.

Uzun dönem ikamet izninin saðladýðý haklar

MADDE 44- (1) Uzun dönem ikamet izni bulunan yabancýlar;

a) Askerlik yapma yükümlülüðü,

b) Seçme ve seçilme,

c) Kamu görevlerine girme,

ç) Muaf olarak araç ithal etme,

ve özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliðe iliþkin kazanýlmýþ haklarý saklý kalmak ve bu haklarýn kullanýmýnda ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak þartýyla, Türk vatandaþlarýna tanýnan haklardan yararlanýrlar.

(2) Birinci fýkradaki haklara kýsmen veya tamamen kýsýtlamalar getirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Uzun dönem ikamet izninin iptali

MADDE 45- (1) Uzun dönem ikamet izinleri;

a) Yabancýnýn, kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan ciddi tehdit oluþturmasý,

-15-

b) Saðlýk, eðitim ve ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti dýþýnda bir nedenle kesintisiz bir yýldan fazla süreyle Türkiye dýþýnda bulunmasý,

hâllerinde iptal edilir.

(2) Birinci fýkranýn (b) bendi kapsamýnda uzun dönem ikamet izni iptal edilen yabancýlarýn, bu izni tekrar almak üzere yapacaklarý baþvurular ve bunlarýn sonuçlandýrýlmasýna iliþkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

Ýnsani ikamet izni

MADDE 46- (1) Aþaðýda belirtilen hâllerde, diðer ikamet izinlerinin verilmesindeki þartlar aranmadan, Bakanlýðýn onayý alýnmak ve en fazla birer yýllýk sürelerle olmak kaydýyla, valiliklerce insani ikamet izni verilebilir ve bu izinler uzatýlabilir:

a) Çocuðun yüksek yararý söz konusu olduðunda

b) Haklarýnda sýnýr dýþý etme veya Türkiye’ye giriþ yasaðý kararý alýndýðý hâlde, yabancýlarýn Türkiye’den çýkýþlarý yaptýrýlamadýðýnda ya da Türkiye’den ayrýlmalarý makul veya mümkün görülmediðinde

c) 55 inci madde uyarýnca yabancý hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnmadýðýnda

ç) 53 üncü, 72 nci ve 77 nci maddelere göre yapýlan iþlemlere karþý yargý yoluna baþvurulduðunda

d) Baþvuru sahibinin ilk iltica ülkesi veya güvenli üçüncü ülkeye geri gönderilmesi iþlemlerinin devamý süresince

e) Acil nedenlerden dolayý veya ülke menfaatlerinin korunmasý ile kamu düzeni ve kamu güvenliði açýsýndan Türkiye’ye giriþine ve Türkiye’de kalmasýna izin verilmesi gereken yabancýlarýn, ikamet izni verilmesine engel teþkil eden durumlarý sebebiyle diðer ikamet izinlerinden birini alma imkâný bulunmadýðýnda

f) Olaðanüstü durumlarda

(2) Ýnsani ikamet izni alan yabancýlar, iznin veriliþ tarihinden itibaren en geç yirmi iþ günü içinde adres kayýt sistemine kayýt yaptýrmak zorundadýr.

Ýnsani ikamet izninin iptali veya uzatýlmamasý

MADDE 47- (1) Ýnsani ikamet izni Bakanlýðýn onayý alýnmak kaydýyla, iznin verilmesini zorunlu kýlan þartlar ortadan kalktýðýnda valiliklerce iptal edilir ve uzatýlmaz.

Ýnsan ticareti maðduru ikamet izni

MADDE 48- (1) Ýnsan ticareti maðduru olduðu veya olabileceði yönünde kuvvetli þüphe duyulan yabancýlara, yaþadýklarýnýn etkisinden kurtulabilmeleri ve yetkililerle iþ birliði yapýp yapmayacaklarýna karar verebilmeleri amacýyla valiliklerce otuz gün süreli ikamet izni verilir.

(2) Bu ikamet izinlerinde, diðer ikamet izinlerinin verilmesindeki þartlar aranmaz.

Ýnsan ticareti maðduru ikamet izninin uzatýlmasý ve iptali

MADDE 49- (1) Ýyileþme ve düþünme süresi tanýmak amacýyla verilen ikamet izni, maðdurun güvenliði, saðlýðý veya özel durumu nedeniyle en fazla altýþar aylýk sürelerle uzatýlabilir. Ancak, bu süreler hiçbir þekilde toplam üç yýlý geçemez.

 

-16-

(2) Ýnsan ticareti maðduru olduðu veya olabileceði yönünde kuvvetli þüphe bulunan yabancýlarýn, kendi giriþimleriyle suçun failleriyle yeniden bað kurduklarýnýn belirlendiði durumlarda ikamet izinleri iptal edilir.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Vatansýz Kiþiler

Vatansýzlýðýn tespiti

MADDE 50- (1) Vatansýzlýðýn tespiti Genel Müdürlükçe yapýlýr. Vatansýz kiþilere, Türkiye’de yasal olarak ikamet edebilme hakký saðlayan Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesi düzenlenir. Baþka ülkeler tarafýndan vatansýz kiþi iþlemi görenler bu haktan yararlandýrýlmaz.

(2) Vatansýz kiþiler, Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesi almakla yükümlü olup, belge Genel Müdürlüðün uygun görüþü alýnarak valiliklerce düzenlenir. Hiçbir harca tabi olmayan bu belge, ikamet izni yerine geçer ve iki yýlda bir valiliklerce yenilenir. Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesinde yabancý kimlik numarasý da yer alýr.

(3) Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesine sahip olarak Türkiye’de geçirilen süreler, ikamet sürelerinin toplanmasýnda hesaba katýlýr.

(4) Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesi, kiþinin herhangi bir ülke vatandaþlýðýný kazanmasýyla birlikte geçerliliðini kaybeder.

(5) Vatansýzlýk durumlarýnýn tespiti ve Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesiyle ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

Vatansýz kiþilere tanýnan haklar ve güvenceler

MADDE 51- (1) Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesine sahip kiþiler;

a) Bu Kanundaki ikamet izinlerinden birini almak üzere talepte bulunabilirler,

b) Kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan ciddi tehdit oluþturmadýklarý sürece sýnýr dýþý edilmezler,

c) Yabancýlarla ilgili iþlemlerde aranan karþýlýklýlýk þartýndan muaf tutulurlar,

ç) Çalýþma izniyle ilgili iþ ve iþlemlerde 4817 sayýlý Kanun hükümlerine tabidirler,

d) 5682 sayýlý Kanunun 18 inci maddesi hükümlerinden yararlanabilirler.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sýnýr Dýþý Etme

Sýnýr dýþý etme

MADDE 52- (1) Yabancýlar, sýnýr dýþý etme kararýyla, menþe ülkesine veya transit gideceði ülkeye ya da üçüncü bir ülkeye sýnýr dýþý edilebilir.

Sýnýr dýþý etme kararý

MADDE 53- (1) Sýnýr dýþý etme kararý, Genel Müdürlüðün talimatý üzerine veya resen valiliklerce alýnýr.

 

-17-

(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnan yabancýya veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnan yabancý, bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda bilgilendirilir.

(3) Yabancý veya yasal temsilcisi ya da avukatý, sýnýr dýþý etme kararýna karþý, kararýn tebliðinden itibaren on beþ gün içinde idare mahkemesine baþvurabilir. Mahkemeye baþvuran kiþi, sýnýr dýþý etme kararýný veren makama da baþvurusunu bildirir. Mahkemeye yapýlan baþvurular on beþ gün içinde sonuçlandýrýlýr. Mahkemenin bu konuda vermiþ olduðu karar kesindir. Yabancýnýn rýzasý saklý kalmak kaydýyla, dava açma süresi içinde veya yargý yoluna baþvurulmasý hâlinde yargýlama sonuçlanýncaya kadar yabancý sýnýr dýþý edilmez.

Sýnýr dýþý etme kararý alýnacaklar

MADDE 54- (1) Aþaðýda sayýlan yabancýlar hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnýr:

a) 5237 sayýlý Kanunun 59 uncu maddesi kapsamýnda sýnýr dýþý edilmesi gerektiði deðerlendirilenler

b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çýkar amaçlý suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar

c) Türkiye’ye giriþ, vize ve ikamet izinleri için yapýlan iþlemlerde gerçek dýþý bilgi ve sahte belge kullananlar

ç) Türkiye’de bulunduðu süre zarfýnda geçimini meþru olmayan yollardan saðlayanlar

d) Kamu düzeni veya kamu güvenliði ya da kamu saðlýðý açýsýndan tehdit oluþturanlar

e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aþanlar veya vizesi iptal edilenler

f) Ýkamet izinleri iptal edilenler

g) Ýkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler

ð) Çalýþma izni olmadan çalýþtýðý tespit edilenler

h) Türkiye’ye yasal giriþ veya Türkiye’den yasal çýkýþ hükümlerini ihlal edenler

ý) Hakkýnda Türkiye’ye giriþ yasaðý bulunmasýna raðmen Türkiye’ye geldiði tespit edilenler

i) Uluslararasý koruma baþvurusu reddedilen, uluslararasý korumadan hariçte tutulan, baþvurusu kabul edilemez olarak deðerlendirilen, baþvurusunu geri çeken, baþvurusu geri çekilmiþ sayýlan, uluslararasý koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarýnda verilen son karardan sonra bu Kanunun diðer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakký bulunmayanlar

j) Ýkamet izni uzatma baþvurularý reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çýkýþ yapmayanlar

(2) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþiler hakkýnda, sadece ülke güvenliði için tehlike oluþturduklarýna dair ciddi emareler bulunduðunda veya kamu düzeni açýsýndan tehlike oluþturan bir suçtan kesin hüküm giymeleri durumunda sýnýr dýþý etme kararý alýnabilir.

-18-

Sýnýr dýþý etme kararý alýnmayacaklar

MADDE 55- (1) 54 üncü madde kapsamýnda olsalar dahi, aþaðýdaki yabancýlar hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnmaz:

a) Sýnýr dýþý edileceði ülkede ölüm cezasýna, iþkenceye, insanlýk dýþý ya da onur kýrýcý ceza veya muameleye maruz kalacaðý konusunda ciddi emare bulunanlar

b) Ciddi saðlýk sorunlarý, yaþ ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler

c) Hayati tehlike arz eden hastalýklarý için tedavisi devam etmekte iken sýnýr dýþý edileceði ülkede tedavi imkâný bulunmayanlar

ç) Maðdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti maðdurlarý

d) Tedavileri tamamlanýncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel þiddet maðdurlarý

(2) Birinci fýkra kapsamýndaki deðerlendirmeler, herkes için ayrý yapýlýr. Bu kiþilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, istenilen þekil ve sürelerde bildirimde bulunmalarý istenebilir.

Türkiye’yi terke davet

MADDE 56- (1) Sýnýr dýþý etme kararý alýnanlara, sýnýr dýþý etme kararýnda belirtilmek kaydýyla, Türkiye’yi terk edebilmeleri için on beþ günden az olmamak üzere otuz güne kadar süre tanýnýr. Ancak, kaçma ve kaybolma riski bulunanlara, yasal giriþ veya yasal çýkýþ kurallarýný ihlal edenlere, sahte belge kullananlara, asýlsýz belgelerle ikamet izni almaya çalýþanlara veya aldýðý tespit edilenlere, kamu düzeni, kamu güvenliði veya kamu saðlýðý açýsýndan tehdit oluþturanlara bu süre tanýnmaz.

(2) Türkiye’den çýkýþ için süre tanýnan kiþilere, Çýkýþ Ýzin Belgesi verilir. Bu belge hiçbir harca tabi deðildir. Vize ve ikamet harçlarý ile bunlarýn cezalarýna iliþkin yükümlülükler saklýdýr.

Sýnýr dýþý etmek üzere idari gözetim ve süresi

MADDE 57- (1) 54 üncü madde kapsamýndaki yabancýlar, kolluk tarafýndan yakalanmalarý hâlinde, haklarýnda karar verilmek üzere derhâl valiliðe bildirilir. Bu kiþilerden, sýnýr dýþý etme kararý alýnmasý gerektiði deðerlendirilenler hakkýnda, sýnýr dýþý etme kararý valilik tarafýndan alýnýr. Deðerlendirme ve karar süresi kýrk sekiz saati geçemez.

(2) Hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnanlardan; kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriþ veya çýkýþ kurallarýný ihlal eden, sahte ya da asýlsýz belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksýzýn Türkiye’den çýkmalarý için tanýnan sürede çýkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliði veya kamu saðlýðý açýsýndan tehdit oluþturanlar hakkýnda valilik tarafýndan idari gözetim kararý alýnýr. Hakkýnda idari gözetim kararý alýnan yabancýlar, yakalamayý yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine kýrk sekiz saat içinde götürülür.

 (3) Geri gönderme merkezlerindeki idari gözetim süresi altý ayý geçemez. Ancak bu süre, sýnýr dýþý etme iþlemlerinin yabancýnýn iþ birliði yapmamasý veya ülkesiyle ilgili doðru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamamasý hâlinde, en fazla altý ay daha uzatýlabilir.

 

-19-

(4) Ýdari gözetimin devamýnda zaruret olup olmadýðý, valilik tarafýndan her ay düzenli olarak deðerlendirilir. Gerek görüldüðünde, otuz günlük süre beklenilmez. Ýdari gözetimin devamýnda zaruret görülmeyen yabancýlar için idari gözetim derhâl sonlandýrýlýr. Bu yabancýlara, belli bir adreste ikamet etme, belirlenecek þekil ve sürelerde bildirimde bulunma gibi idari yükümlülükler getirilebilir.

(5) Ýdari gözetim kararý, idari gözetim süresinin uzatýlmasý ve her ay düzenli olarak yapýlan deðerlendirmelerin sonuçlarý, gerekçesiyle birlikte yabancýya veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Ayný zamanda, idari gözetim altýna alýnan kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa, kendisi veya yasal temsilcisi kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda bilgilendirilir.

(6) Ýdari gözetim altýna alýnan kiþi veya yasal temsilcisi ya da avukatý, idari gözetim kararýna karþý sulh ceza hâkimine baþvurabilir. Baþvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaþtýrýlýr. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beþ gün içinde sonuçlandýrýr. Sulh ceza hâkiminin kararý kesindir. Ýdari gözetim altýna alýnan kiþi veya yasal temsilcisi ya da avukatý, idari gözetim þartlarýnýn ortadan kalktýðý veya deðiþtiði iddiasýyla yeniden sulh ceza hâkimine baþvurabilir.

(7) Ýdari gözetim iþlemine karþý yargý yoluna baþvuranlardan, avukatlýk ücretlerini karþýlama imkâný bulunmayanlara, talepleri hâlinde 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayýlý Avukatlýk Kanunu hükümlerine göre avukatlýk hizmeti saðlanýr.

Geri gönderme merkezleri

MADDE 58- (1) Ýdari gözetime alýnan yabancýlar, geri gönderme merkezlerinde tutulurlar.

(2) Geri gönderme merkezleri Bakanlýk tarafýndan iþletilir. Bakanlýk, kamu kurum ve kuruluþlarý, Türkiye Kýzýlay Derneði veya kamu yararýna çalýþan derneklerden göç alanýnda uzmanlýðý bulunanlarla protokol yaparak bu merkezleri iþlettirebilir.

(3) Geri gönderme merkezlerinin kurulmasý, yönetimi, iþletilmesi, devri, denetimi ve sýnýr dýþý edilmek amacýyla idari gözetimde bulunan yabancýlarýn geri gönderme merkezlerine nakil iþlemleriyle ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

Geri gönderme merkezlerinde saðlanacak hizmetler

MADDE 59- (1) Geri gönderme merkezlerinde;

a) Yabancý tarafýndan bedeli karþýlanamayan acil ve temel saðlýk hizmetleri ücretsiz verilir,

b) Yabancýya; yakýnlarýna, notere, yasal temsilciye ve avukata eriþme ve bunlarla görüþme yapabilme, ayrýca telefon hizmetlerine eriþme imkâný saðlanýr,

c) Yabancýya; ziyaretçileri, vatandaþý olduðu ülke konsolosluk yetkilisi, Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði görevlisiyle görüþebilme imkâný saðlanýr,

ç) Çocuklarýn yüksek yararlarý gözetilir, aileler ve refakatsiz çocuklar ayrý yerlerde barýndýrýlýr,

d) Çocuklarýn eðitim ve öðretimden yararlandýrýlmalarý hususunda, Millî Eðitim Bakanlýðýnca gerekli tedbirler alýnýr.

-20-

(2) Göç alanýnda uzmanlýðý bulunan ilgili sivil toplum kuruluþu temsilcileri, Genel Müdürlüðün izniyle geri gönderme merkezlerini ziyaret edebilirler.

Sýnýr dýþý etme kararýnýn yerine getirilmesi

MADDE 60- (1) Geri gönderme merkezlerindeki yabancýlar, kolluk birimi tarafýndan sýnýr kapýlarýna götürülür.

(2) Geri gönderme merkezlerine sevk edilmesine gerek kalmadan sýnýr dýþý edilecek olan yabancýlar, Genel Müdürlük taþra teþkilatýnýn koordinesinde kolluk birimlerince sýnýr kapýlarýna götürülür.

(3) Sýnýr dýþý edilecek yabancýlarýn seyahat masraflarý kendilerince karþýlanýr. Bunun mümkün olmamasý hâlinde, masraflarýn eksik kalan kýsmý veya tamamý Genel Müdürlük bütçesinden ödenir. Masraflar geri ödenmediði sürece, yabancýnýn Türkiye’ye giriþine izin verilmeyebilir.

(4) Genel Müdürlük sýnýr dýþý iþlemleriyle ilgili olarak uluslararasý kuruluþlar, ilgili ülke makamlarý ve sivil toplum kuruluþlarýyla iþ birliði yapabilir.

(5) Yabancýlarýn pasaportlarý veya diðer belgeleri, sýnýr dýþý edilinceye kadar tutulabilir ve sýnýr dýþý iþlemlerinde kullanýlmak üzere biletleri paraya çevrilebilir.

(6) Gerçek veya tüzel kiþiler, kalýþlarýný veya dönüþlerini garanti ettikleri yabancýlarýn sýnýr dýþý edilme masraflarýný ödemekle yükümlüdür. Yabancýyý izinsiz çalýþtýran iþveren veya iþveren vekillerinin, yabancýnýn sýnýr dýþý edilme iþlemleri konusundaki yükümlülükleri hakkýnda 4817 sayýlý Kanunun 21 inci maddesinin üçüncü fýkrasý hükmü uygulanýr.

 

ÜÇÜNCÜ KISIM

Uluslararasý Koruma

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Uluslararasý Koruma Çeþitleri, Uluslararasý Korumanýn Haricinde Tutulma

Mülteci

MADDE 61- (1) Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ýrký, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düþüncelerinden dolayý zulme uðrayacaðýndan haklý sebeplerle korktuðu için vatandaþý olduðu ülkenin dýþýnda bulunan ve bu ülkenin korumasýndan yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancýya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaþadýðý ikamet ülkesinin dýþýnda bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansýz kiþiye statü belirleme iþlemleri sonrasýnda mülteci statüsü verilir.

Þartlý mülteci

MADDE 62- (1) Avrupa ülkeleri dýþýnda meydana gelen olaylar sebebiyle; ýrký, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düþüncelerinden dolayý zulme uðrayacaðýndan haklý sebeplerle korktuðu için vatandaþý olduðu ülkenin dýþýnda bulunan ve bu ülkenin korumasýndan  yararlanamayan, ya da  söz  konusu  korku  nedeniyle  yararlanmak

 

-21-

istemeyen yabancýya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaþadýðý ikamet ülkesinin dýþýnda bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansýz kiþiye statü belirleme iþlemleri sonrasýnda þartlý mülteci statüsü verilir. Üçüncü ülkeye yerleþtirilinceye kadar, þartlý mültecinin Türkiye’de kalmasýna izin verilir.

Ýkincil koruma

MADDE 63- (1) Mülteci veya þartlý mülteci olarak nitelendirilemeyen, ancak menþe ülkesine veya ikamet ülkesine geri gönderildiði takdirde;

a) Ölüm cezasýna mahkûm olacak veya ölüm cezasý infaz edilecek,

b) Ýþkenceye, insanlýk dýþý ya da onur kýrýcý ceza veya muameleye maruz kalacak,

c) Uluslararasý veya ülke genelindeki silahlý çatýþma durumlarýnda, ayrým gözetmeyen þiddet hareketleri nedeniyle þahsýna yönelik ciddi tehditle karþýlaþacak,

olmasý nedeniyle menþe ülkesinin veya ikamet ülkesinin korumasýndan yararlanamayan veya söz konusu tehdit nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancý ya da vatansýz kiþiye, statü belirleme iþlemleri sonrasýnda ikincil koruma statüsü verilir.

Uluslararasý korumanýn haricinde tutulma

MADDE 64- (1) Baþvuru sahibi;

a) Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði dýþýnda, diðer bir Birleþmiþ Milletler organý veya örgütünden hâlen koruma veya yardým görüyorsa,

b) Ýkamet ettiði ülke yetkili makamlarýnca, o ülke vatandaþlarýnýn sahip bulunduklarý hak ve yükümlülüklere sahip olarak tanýnýyorsa,

c) Sözleþmenin 1 inci maddesinin (F) fýkrasýnda belirtilen fiillerden suçlu olduðuna dair ciddi kanaat varsa,

uluslararasý korumadan hariçte tutulur.

(2) Birinci fýkranýn (a) bendine giren bir kiþi hakkýndaki koruma veya yardým herhangi bir nedenle sona erdiði zaman, bu kiþilerin konumlarý Birleþmiþ Milletler Genel Kurulunda alýnan kararlara istinaden kesin bir çözüme kavuþturulmadýðý takdirde, bu kiþiler bu Kanunun saðladýðý korumadan yararlanabilir.

(3) Baþvuru sahibinin, uluslararasý koruma baþvurusu yapmadan önce, Türkiye dýþýnda hangi saikle olursa olsun zalimce eylemler yaptýðýný düþündürecek nedenler varsa birinci fýkranýn (c) bendi kapsamýnda deðerlendirme yapýlýr.

(4) Birinci fýkranýn (c) bendi ile üçüncü fýkrada belirtilen suç ya da fiillerin iþlenmesine iþtirak eden veya bu fiillerin iþlenmesini tahrik eden kiþi uluslararasý korumadan hariçte tutulur.

(5) Birinci fýkranýn (c) bendi ile üçüncü ve dördüncü fýkralardaki durumlara ek olarak; kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan tehlike oluþturduðuna dair ciddi emareler bulunan yabancý veya vatansýz kiþi ile birinci fýkranýn (c) bendi kapsamýnda olmayan, fakat Türkiye’de iþlenmesi hâlinde hapis cezasý verilmesini gerektiren suç veya suçlarý daha önce iþleyen ve sadece bu suçun cezasýný çekmemek için menþe veya ikamet ülkesini terk eden yabancý veya vatansýz kiþi, ikincil korumadan hariçte tutulur.

-22-

(6) Baþvuru sahibinin uluslararasý korumadan hariçte tutulmasý, hariçte tutma nedenlerinden herhangi birinin diðer aile üyeleri için oluþmamasý þartýyla, baþvuru sahibinin aile üyelerinin de hariçte tutulmasýný gerektirmez.

 

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Genel Usuller

Baþvuru

MADDE 65- (1) Uluslararasý koruma baþvurularý valiliklere bizzat yapýlýr.

(2) Baþvurularýn ülke içinde veya sýnýr kapýlarýnda kolluk birimlerine yapýlmasý hâlinde, bu baþvurular derhâl valiliðe bildirilir. Baþvuruyla ilgili iþlemler valilikçe yürütülür.

(3) Her yabancý veya vatansýz kiþi kendi adýna baþvuru yapabilir. Baþvuru sahibi, baþvurularý ayný gerekçeye dayanan ve kendisiyle birlikte gelen aile üyeleri adýna baþvuru yapabilir. Bu durumda, ergin aile üyelerinin, kendi adlarýna baþvuruda bulunulmasýna yönelik muvafakati alýnýr.

(4) Makul bir süre içinde valiliklere kendiliðinden uluslararasý koruma baþvurusunda bulunanlar hakkýnda; yasa dýþý giriþlerinin veya kalýþlarýnýn geçerli nedenlerini açýklamak kaydýyla, Türkiye’ye yasal giriþ þartlarýný ihlal etmek veya Türkiye’de yasal þekilde bulunmamaktan dolayý cezai iþlem yapýlmaz.

(5) Hürriyeti kýsýtlanan kiþilerin uluslararasý koruma baþvurularý, valiliðe derhâl bildirilir. Baþvurularýn alýnmasý ve deðerlendirilmesi, diðer adli ve idari iþlemlerin ya da tedbir ve yaptýrýmlarýn uygulanmasýný engellemez.

Refakatsiz çocuklar

MADDE 66- (1) Uluslararasý koruma baþvurusunda bulunan refakatsiz çocuklar hakkýnda aþaðýdaki hükümler uygulanýr:

a) Refakatsiz çocuklarla ilgili tüm iþlemlerde çocuðun yüksek yararýnýn gözetilmesi esastýr. Baþvuru alýndýðý andan itibaren, haklarýnda 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayýlý Çocuk Koruma Kanunu hükümleri uygulanýr.

b) Refakatsiz çocuðun görüþü dikkate alýnarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðý tarafýndan, uygun konaklama yerlerine veya yetiþkin akrabalarýnýn veya koruyucu bir ailenin yanýna yerleþtirilir.

c) On altý yaþýný doldurmuþ olanlar, uygun koþullar saðlandýðýnda kabul ve barýnma merkezlerinde de barýndýrýlabilir.

ç) Mümkün olduðu ölçüde, çocuklarýn yararý, yaþlarý ve olgunluk düzeyleri dikkate alýnarak, kardeþler bir arada bulundurulur. Zorunlu olmadýðý sürece konaklama yerlerinde deðiþiklik yapýlmaz.

Özel ihtiyaç sahipleri

MADDE 67- (1) Özel ihtiyaç sahiplerine bu Kýsýmda yazýlý hak ve iþlemlerde öncelik tanýnýr.

 

-23-

(2) Ýþkence, cinsel saldýrý ya da diðer ciddi psikolojik, bedensel ya da cinsel þiddete maruz kalan kiþilere, bu türden fiillerin neden olduðu hasarlarýný giderecek yeterli tedavi imkâný saðlanýr.

Baþvuru sahiplerinin idari gözetimi

MADDE 68- (1) Baþvuru sahipleri, sadece uluslararasý koruma baþvurusunda bulunmalarýndan dolayý idari gözetim altýna alýnamaz.

(2) Baþvuru sahiplerinin idari gözetim altýna alýnmasý istisnai bir iþlemdir. Baþvuru sahibi sadece aþaðýdaki hâllerde idari gözetim altýna alýnabilir:

a) Kimlik veya vatandaþlýk bilgilerinin doðruluðuyla ilgili ciddi þüphe varsa, bu bilgilerinin tespiti amacýyla

b) Sýnýr kapýlarýnda usulüne aykýrý surette ülkeye girmekten alýkonulmasý amacýyla

c) Ýdari gözetim altýna alýnmamasý durumunda baþvurusuna temel oluþturan unsurlarýn belirlenemeyecek olmasý hâlinde

ç) Kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan ciddi tehlike oluþturmasý hâlinde

(3) Ýdari gözetimin gerekip gerekmediði bireysel olarak deðerlendirilir. Ýkinci fýkrada belirtilen hâllerde; idari gözetim altýna alýnmadan önce, 71 inci maddede belirtilen ikamet zorunluluðu ve bildirim yükümlülüðünün yeterli olup olmayacaðý öncelikle deðerlendirilir. Valilik, idari gözetim yerine baþka usuller belirleyebilir. Bu tedbirler yeterli olmadýðý takdirde, idari gözetim uygulanýr.

(4) Ýdari gözetim kararý, idari gözetim altýna alýnma gerekçelerini ve gözetimin süresini içerecek þekilde idari gözetim altýna alýnan kiþiye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna yazýlý olarak teblið edilir. Ýdari gözetim altýna alýnan kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kararýn sonucu ve itiraz usulleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

(5) Baþvuru sahibinin idari gözetim süresi otuz günü geçemez. Ýdari gözetim altýna alýnan kiþilerin iþlemleri en kýsa sürede tamamlanýr. Ýdari gözetim, þartlarý ortadan kalktýðý takdirde derhâl sonlandýrýlýr.

(6) Ýdari gözetimin her aþamasýnda, kararý alan makam tarafýndan, idari gözetim sonlandýrýlarak, 71 inci maddede belirtilen yükümlülüklerin veya baþka tedbirlerin yerine getirilmesi istenebilir.

(7) Ýdari gözetim altýna alýnan kiþi veya yasal temsilcisi ya da avukatý, idari gözetime karþý sulh ceza hâkimine baþvurabilir. Baþvuru idari gözetimi durdurmaz. Dilekçenin idareye verilmesi hâlinde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine derhâl ulaþtýrýlýr. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beþ gün içinde sonuçlandýrýr. Sulh ceza hâkiminin kararý kesindir. Ýdari gözetim altýna alýnan kiþi veya yasal temsilcisi ya da avukatý, idari gözetim þartlarýnýn ortadan kalktýðý veya deðiþtiði iddiasýyla yeniden sulh ceza hâkimine baþvurabilir.

(8) Ýkinci fýkra uyarýnca idari gözetim altýna alýnan kiþi, usul ve esaslarý yönetmelikle belirlenmek üzere ziyaretçi kabul edebilir. Ýdari gözetim altýna alýnan kiþiye yasal temsilcisi, avukat, noter ve Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði görevlileriyle görüþme imkâný saðlanýr.

-24-

Kayýt ve kontrol

MADDE 69- (1) Uluslararasý koruma baþvurularý valiliklerce kaydedilir.

(2) Baþvuru sahibi kayýt esnasýnda kimlik bilgilerini doðru olarak bildirmek ve varsa kimliðini ispatlayacak belge ve seyahat dokümanlarýný yetkili makamlara teslim etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüðün yerine getirilmesini saðlamak amacýyla, baþvuru sahibinin üzerinde ve eþyalarýnda kontrol yapýlabilir.

(3) Kayýt esnasýnda baþvuru sahibinin kimliðine iliþkin belge olmamasý hâlinde, kimlik tespitinde kiþisel verilerinin karþýlaþtýrýlmasýndan ve yapýlan araþtýrmalardan elde edilen bilgiler kullanýlýr. Kimlik tespit araþtýrmalarý sonucunda da kimliðine dair bilgi elde edilememesi hâlinde, baþvuranýn beyaný esas alýnýr.

(4) Kayýt esnasýnda; baþvuru sahibinin menþe veya ikamet ülkesini terk etme sebepleri, ülkesini terk ettikten sonra baþýndan geçen ve baþvuru yapmasýna neden olan olaylar, Türkiye’ye giriþ þekli, kullandýðý yol güzergâhlarý ve vasýta bilgileri, daha önceden baþka bir ülkede uluslararasý korumaya baþvurmuþ veya korumadan yararlanmýþsa, bu baþvuru veya korumaya iliþkin bilgi ve belgeleri alýnýr.

(5) Mülakat zamaný ve yeri kayýt esnasýnda bildirilir.

(6) Kamu saðlýðýný tehlikeye düþürebileceði deðerlendirilen baþvuru sahibi saðlýk kontrolünden geçirilir.

(7) Baþvuru sahibine kayýt esnasýnda; kimlik bilgilerini içeren, uluslararasý koruma baþvurusunda bulunduðunu belirten, otuz gün geçerli kayýt belgesi verilir. Kayýt belgesi, gerektiðinde otuz günlük sürelerle uzatýlabilir. Kayýt belgesi, hiçbir harca tabi olmayýp baþvuru sahibinin Türkiye’de kalýþýna imkân saðlar.

Baþvuru sahibinin bilgilendirilmesi ve tercümanlýk

MADDE 70- (1) Baþvuru sahibi, baþvurusuyla ilgili takip edilecek usuller, baþvurusunun deðerlendirilmesi sürecindeki hak ve yükümlülükleri, yükümlülüklerini nasýl yerine getireceði ve bu yükümlülüklere uymamasý ya da yetkililerle iþ birliðinde bulunmamasý hâlinde ortaya çýkabilecek muhtemel sonuçlar, itiraz usulleri ve süreleri konusunda kayýt esnasýnda bilgilendirilir.

(2) Baþvuru sahibinin talep etmesi hâlinde, baþvuru, kayýt ve mülakat aþamalarýndaki kiþisel görüþmelerde tercümanlýk hizmetleri saðlanýr.

Ýkamet zorunluluðu ve bildirim yükümlülüðü

MADDE 71- (1) Baþvuru sahibine, kendisine gösterilen kabul ve barýnma merkezinde, belirli bir yerde veya ilde ikamet etme zorunluluðu ile istenilen þekil ve sürelerde bildirimde bulunma gibi idari yükümlülükler getirilebilir.

(2) Baþvuru sahibi, adres kayýt sistemine kayýt yaptýrmak ve ikamet adresini valiliðe bildirmekle yükümlüdür.

Kabul edilemez baþvuru

MADDE 72- (1) Baþvuru sahibi;

a) Farklý bir gerekçe öne sürmeksizin ayný baþvuruyu yenilemiþse,

-25-

b) Kendi adýna baþvuru yapýlmasýna muvafakat verdikten sonra, baþvurunun herhangi bir aþamasýnda haklý bir neden göstermeksizin veya baþvurunun reddedilmesinin ardýndan farklý bir gerekçe öne sürmeksizin ayrý bir baþvuru yapmýþsa,

c) 73 üncü madde kapsamýnda olan ülkeden gelmiþse,

ç) 74 üncü madde kapsamýnda olan ülkeden gelmiþse,

baþvurusunun kabul edilemez olduðuna iliþkin karar verilir.

(2) Birinci fýkrada belirtilen durumlarýn, deðerlendirmenin herhangi bir aþamasýnda ortaya çýkmasý hâlinde deðerlendirme durdurulur.

(3) Baþvurunun kabul edilemez olduðuna iliþkin karar, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Ýlgili kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

Ýlk iltica ülkesinden gelenler

MADDE 73- (1) Baþvuru sahibinin, daha önceden mülteci olarak tanýndýðý ve hâlen bu korumadan yararlanma imkânýnýn olduðu veya geri göndermeme ilkesini de içeren yeterli ve etkili nitelikte korumadan hâlen faydalanabileceði bir ülkeden geldiðinin ortaya çýkmasý durumunda, baþvuru kabul edilemez olarak deðerlendirilir ve ilk iltica ülkesine gönderilmesi için iþlemler baþlatýlýr. Ancak geri gönderme iþlemi gerçekleþinceye kadar ülkede kalýþýna izin verilir. Bu durum ilgiliye teblið edilir. Ýlgilinin, ilk iltica ülkesi olarak nitelenen ülke tarafýndan kabul edilmemesi hâlinde, baþvuruya iliþkin iþlemler devam ettirilir.

Güvenli üçüncü ülkeden gelenler

MADDE 74- (1) Baþvuru sahibinin, Sözleþmeye uygun korumayla sonuçlanabilecek bir uluslararasý koruma baþvurusu yaptýðý veya baþvurma imkânýnýn olduðu güvenli üçüncü bir ülkeden geldiðinin ortaya çýkmasý durumunda baþvuru kabul edilemez olarak deðerlendirilir ve güvenli üçüncü ülkeye gönderilmesi için iþlemler baþlatýlýr. Ancak geri gönderme iþlemi gerçekleþinceye kadar ülkede kalýþýna izin verilir. Bu durum ilgiliye teblið edilir. Ýlgilinin, güvenli üçüncü ülke olarak nitelenen ülke tarafýndan kabul edilmemesi hâlinde, baþvuruya iliþkin iþlemler devam ettirilir.

(2) Aþaðýdaki þartlarý taþýyan ülkeler güvenli üçüncü ülke olarak nitelendirilir:

a) Kiþilerin hayatýnýn veya hürriyetinin, ýrký, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düþünceleri nedeniyle tehdit altýnda olmamasý

b) Kiþilerin iþkenceye, insanlýk dýþý ya da onur kýrýcý ceza veya muameleye tabi tutulacaðý ülkelere geri gönderilmemesi ilkesinin uygulanýyor olmasý

c) Kiþinin mülteci statüsü talep etme ve mülteci olarak nitelendirilmesi durumunda Sözleþmeye uygun olarak koruma elde etme imkânýnýn bulunmasý

ç) Kiþinin ciddi zarar görme riskinin olmamasý

(3) Bir ülkenin baþvuru sahibi için güvenli üçüncü ülke olup olmadýðý, baþvuru sahibinin ilgili üçüncü ülkeye gönderilmesini makul kýlacak bu kiþi ve ülke arasýndaki baðlantýlar da dâhil olmak üzere, her baþvuru sahibi için ayrý olarak deðerlendirilir.

 

-26-

Mülakat

MADDE 75- (1) Etkin ve adil karar verebilmek amacýyla, baþvuru sahibiyle kayýt tarihinden itibaren otuz gün içinde bireysel mülakat yapýlýr. Mülakatýn mahremiyeti dikkate alýnarak, kiþiye kendisini en iyi þekilde ifade etme imkâný tanýnýr. Ancak, aile üyelerinin de bulunmasýnýn gerekli görüldüðü durumlarda, kiþinin muvafakati alýnarak mülakat aile üyeleriyle birlikte yapýlabilir. Baþvuru sahibinin talebi üzerine, avukatý gözlemci olarak mülakata katýlabilir.

(2) Baþvuru sahibi, yetkililerle iþ birliði yapmak ve uluslararasý koruma baþvurusunu destekleyecek tüm bilgi ve belgeleri sunmakla yükümlüdür.

(3) Özel ihtiyaç sahipleriyle yapýlacak mülakatlarda, bu kiþilerin özel durumlarý göz önünde bulundurulur. Çocuðun mülakatýnda psikolog, çocuk geliþimci veya sosyal çalýþmacý ya da ebeveyni veya yasal temsilcisi hazýr bulunabilir.

(4) Mülakatýn gerçekleþtirilememesi hâlinde, yeni mülakat tarihi belirlenir ve ilgili kiþiye teblið edilir. Mülakat tarihleri arasýnda en az on gün bulunur.

(5) Gerekli görüldüðünde baþvuru sahibiyle ek mülakatlar yapýlabilir.

(6) Mülakatlar sesli veya görsel olarak kayýt altýna alýnabilir. Bu durumda mülakat yapýlan kiþi bilgilendirilir. Her mülakatýn sonunda tutanak düzenlenir, bir örneði mülakat yapýlan kiþiye verilir.

Uluslararasý koruma baþvuru sahibi kimlik belgesi

MADDE 76- (1) Mülakatý tamamlanan baþvuru sahibine ve varsa birlikte geldiði aile üyelerine, uluslararasý koruma talebinde bulunduðunu belirten ve yabancý kimlik numarasýný içeren altý ay süreli Uluslararasý Koruma Baþvuru Sahibi Kimlik Belgesi düzenlenir. Baþvurusu sonuçlandýrýlamayanlarýn kimlik belgeleri altý aylýk sürelerle uzatýlýr.

(2) 72 nci ve 79 uncu maddeler kapsamýnda olanlar ile bunlarýn aile üyelerine kimlik belgesi verilmez.

(3) Kimlik belgesinin þekli ve içeriði Genel Müdürlükçe belirlenir.

(4) Kimlik belgesi, hiçbir harca tabi olmayýp ikamet izni yerine geçer.

Baþvurunun geri çekilmesi veya geri çekilmiþ sayýlmasý

MADDE 77- (1) Baþvuru sahibinin;

a) Baþvurusunu geri çektiðini yazýlý olarak beyan etmesi,

b) Mazeretsiz olarak mülakata üç defa üst üste gelmemesi,

c) Ýdari gözetim altýnda bulunduðu yerden kaçmasý,

ç) Mazeretsiz olarak; bildirim yükümlülüðünü üç defa üst üste yerine getirmemesi, belirlenen ikamet yerine gitmemesi veya ikamet yerini izinsiz terk etmesi,

d) Kiþisel verilerinin alýnmasýna karþý çýkmasý,

e) Kayýt ve mülakattaki yükümlülüklerine uymamasý,

hâllerinde baþvurusu geri çekilmiþ kabul edilerek deðerlendirme durdurulur.

 

-27-

Karar

MADDE 78- (1) Baþvuru, kayýt tarihinden itibaren en geç altý ay içinde Genel Müdürlükçe sonuçlandýrýlýr. Kararýn bu süre içerisinde verilememesi hâlinde baþvuru sahibi bilgilendirilir.

(2) Kararlar bireysel olarak verilir. 64 üncü maddenin altýncý fýkrasý saklý kalmak kaydýyla, aile adýna yapýlan baþvuru bütün olarak deðerlendirilir ve verilen karar tüm aile üyelerini kapsar.

(3) Baþvuru hakkýnda karar verilirken menþe veya önceki ikamet ülkesinin mevcut genel þartlarý ve baþvuru sahibinin kiþisel þartlarý göz önünde bulundurulur.

(4) Baþvuru sahibine, zulüm veya ciddi zarar görme tehdidine karþý vatandaþý olduðu ülke veya önceki ikamet ülkesinin belirli bir bölgesinde koruma saðlanabiliyorsa ve baþvuru sahibi, ülkenin o bölgesine güvenli bir þekilde seyahat edebilecek ve yerleþebilecek durumdaysa, baþvuru sahibinin uluslararasý korumaya muhtaç olmadýðýna karar verilebilir.

(5) Dördüncü fýkradaki durumlarýn ortaya çýkmasý, baþvurunun tam bir incelemeye tabi tutulmasýný engellemez.

(6) Karar, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Olumsuz kararýn tebliðinde, kararýn maddi gerekçeleri ve hukuki dayanaklarý da belirtilir. Ýlgili kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa, kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

Hýzlandýrýlmýþ deðerlendirme

MADDE 79- (1) Baþvuru sahibinin;

a) Baþvuru sýrasýnda gerekçelerini sunarken, uluslararasý korumayý gerektirecek konulara hiç deðinmemiþ olmasý,

b) Sahte belge ya da yanýltýcý bilgi ve belge kullanarak veya kararý olumsuz etkileyebilecek bilgi ve belgeleri sunmayarak yetkilileri yanlýþ yönlendirmesi,

c) Kimliðinin ya da uyruðunun tespit edilmesini güçleþtirmek amacýyla kimlik ya da seyahat belgelerini kötü niyetle imha etmesi veya elden çýkarmasý,

ç) Sýnýr dýþý edilmek üzere idari gözetim altýnda olmasý,

d) Sadece, Türkiye’den gönderilmesine yol açacak bir kararýn uygulanmasýný erteletmek ya da engellemek amacýyla baþvuruda bulunmasý,

e) Kamu düzeni veya kamu güvenliði açýsýndan tehlike oluþturmasý ya da bu nedenlerle Türkiye’den daha önce sýnýr dýþý edilmiþ olmasý,

f) Baþvurusunun geri çekilmiþ sayýlmasýndan sonra yeniden baþvuruda bulunmasý,

hâllerinde, baþvurusu hýzlandýrýlmýþ olarak deðerlendirilir.

(2) Baþvurusu hýzlandýrýlmýþ olarak deðerlendirilen baþvuru sahibiyle, baþvuru tarihinden itibaren en geç üç gün içinde mülakat yapýlýr. Baþvuru, mülakattan sonra en geç beþ gün içinde sonuçlandýrýlýr.

(3) Bu maddeye göre deðerlendirilen baþvurulardan, incelenmesinin uzun süreceði anlaþýlanlar, hýzlandýrýlmýþ deðerlendirmeden çýkarýlabilir.

-28-

(4) Refakatsiz çocuklarýn baþvurularý hýzlandýrýlmýþ olarak deðerlendirilemez.

Ýdari itiraz ve yargý yolu

MADDE 80- (1) Bu Kýsýmda yazýlý hükümler uyarýnca alýnan kararlara karþý idari itiraz ve yargý yoluna baþvurulduðunda aþaðýdaki hükümler uygulanýr:

a) Ýlgili kiþi veya yasal temsilcisi ya da avukatý tarafýndan kararýn tebliðinden itibaren on gün içinde Uluslararasý Koruma Deðerlendirme Komisyonuna itiraz edilebilir. Ancak 68 inci, 72 nci ve 79 uncu maddelere göre verilen kararlara karþý sadece yargý yoluna baþvurulabilir.

b) Ýdari itiraz sonucu alýnan karar, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Kararýn olumsuz olmasý hâlinde, ilgili kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

c) Bakanlýk, verilen kararlara karþý yapýlan idari itiraz usullerini düzenleyebilir.

ç) 68 inci maddede düzenlenen yargý yolu hariç olmak üzere, 72 nci ve 79 uncu maddeler çerçevesinde alýnan kararlara karþý, kararýn tebliðinden itibaren on beþ gün, alýnan diðer idari karar ve iþlemlere karþý kararýn tebliðinden itibaren otuz gün içinde, ilgili kiþi veya yasal temsilcisi ya da avukatý tarafýndan yetkili idare mahkemesine baþvurulabilir.

d) 72 nci ve 79 uncu maddeler çerçevesinde mahkemeye yapýlan baþvurular on beþ gün içinde sonuçlandýrýlýr. Mahkemenin bu konuda vermiþ olduðu karar kesindir.

e) Ýtiraz veya yargýlama süreci sonuçlanýncaya kadar ilgili kiþinin ülkede kalýþýna izin verilir.

Avukatlýk hizmetleri ve danýþmanlýk

MADDE 81- (1) Baþvuru sahibi ile uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþiler, bu Kýsýmda yazýlý iþ ve iþlemlerle ilgili olarak, ücretleri kendilerince karþýlanmasý kaydýyla avukat tarafýndan temsil edilebilir.

(2) Avukatlýk ücretlerini karþýlama imkâný bulunmayan baþvuru sahibi ve uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþiye, bu Kýsým kapsamýndaki iþ ve iþlemlerle ilgili olarak yargý önündeki baþvurularýnda 1136 sayýlý Kanunun adli yardým hükümlerine göre avukatlýk hizmeti saðlanýr.

(3) Baþvuru sahibi ve uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþi, sivil toplum kuruluþlarý tarafýndan saðlanan danýþmanlýk hizmetlerinden faydalanabilir.

Þartlý mültecinin ve ikincil koruma statüsü sahibinin ikameti

MADDE 82- (1) Þartlý mülteci ve ikincil koruma statüsü sahibi kiþiye, Genel Müdürlükçe, kamu düzeni veya kamu güvenliði nedeniyle belirli bir ilde ikamet etme, belirlenen süre ve usullerle bildirimde bulunma yükümlülüðü getirilebilir.

(2) Bu kiþiler, adres kayýt sistemine kayýt yaptýrmak ve ikamet adresini valiliðe bildirmekle yükümlüdür.

Uluslararasý koruma statüsü sahibi kimlik belgesi

MADDE 83- (1) Mülteci statüsü verilenlere yabancý kimlik numarasýný içeren üçer yýl süreli kimlik belgesi düzenlenir.

 

-29-

(2) Þartlý mülteci ve ikincil koruma statüsü verilenlere, yabancý kimlik numarasýný içeren birer yýl süreli kimlik belgesi düzenlenir.

(3) Birinci ve ikinci fýkralardaki kimlik belgeleri hiçbir harca tabi olmayýp ikamet izni yerine geçer. Kimlik belgelerinin þekil ve içeriði Genel Müdürlükçe belirlenir.

Seyahat belgesi

MADDE 84- (1) Mültecilere, valiliklerce Sözleþmede belirtilen seyahat belgesi düzenlenir.

(2) Þartlý mülteci ve ikincil koruma statüsü sahiplerinin seyahat belgesi talepleri 5682 sayýlý Kanunun 18 inci maddesi çerçevesinde deðerlendirilir.

Uluslararasý koruma statüsünün sona ermesi

MADDE 85- (1) Uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþi;

a) Vatandaþý olduðu ülkenin korumasýndan kendi isteðiyle tekrar yararlanýrsa,

b) Kaybettiði vatandaþlýðýný kendi isteðiyle tekrar kazanýrsa,

c) Yeni bir vatandaþlýk kazanmýþsa ve vatandaþlýðýný kazandýðý ülkenin korumasýndan yararlanýyorsa,

ç) Terk ettiði veya zulüm korkusuyla dýþýnda bulunduðu ülkeye kendi isteðiyle tekrar dönmüþse,

d) Statü verilmesini saðlayan koþullar ortadan kalktýðý için vatandaþý olduðu ülkenin korumasýndan yararlanabilecekse,

e) Vatansýz olup da, statü verilmesine yol açan koþullar ortadan kalktýðý için önceden yaþadýðý ikamet ülkesine dönebilecekse,

uluslararasý koruma statüsü sona erer.

(2) Birinci fýkranýn (d) ve (e) bentlerinin incelenmesinde, statü verilmesine neden olan þartlarýn ortadan kalkýp kalkmadýðý veya önemli ve kalýcý bir þekilde deðiþip deðiþmediði göz önünde bulundurulur.

(3) Ýkincil koruma statüsü verilmesine neden olan þartlar ortadan kalktýðýnda veya korumaya gerek býrakmayacak derecede deðiþtiðinde de statü sona erer. Ýkincil koruma statüsü verilmesini gerektiren þartlardaki deðiþikliklerin önemli ve kalýcý olup olmadýðý göz önünde bulundurulur.

(4) Birinci ve üçüncü fýkralarda belirtilen þartlarýn ortaya çýkmasý hâlinde, statü yeniden deðerlendirilebilir. Bu kiþiye, statüsünün yeniden deðerlendirildiði ve nedenleri yazýlý olarak bildirildikten sonra, statüsünün devam etmesi gerektiðine iliþkin nedenlerini sözlü veya yazýlý þekilde sunabilmesine fýrsat verilir.

(5) Maddi gerekçelerini ve hukuki dayanaklarýný içeren sona erme kararý, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Ýlgili kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

Uluslararasý koruma statüsünün iptali

MADDE 86- (1) Uluslararasý koruma statüsü verilen kiþilerden;

-30-

a) Sahte belge kullanma, hile, aldatma yoluyla veya beyan etmediði gerçeklerle statü verilmesine neden olanlarýn,

b) Statü verildikten sonra, 64 üncü madde çerçevesinde hariçte tutulmasý gerektiði anlaþýlanlarýn,

statüsü iptal edilir.

(2) Maddi gerekçelerini ve hukuki dayanaklarýný içeren iptal kararý, ilgiliye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna teblið edilir. Ýlgili kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

Gönüllü geri dönüþ desteði

MADDE 87- (1) Baþvuru sahibi ve uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilerden, gönüllü olarak geri dönmek isteyenlere, ayni ve nakdi destek saðlanabilir.

(2) Genel Müdürlük, gönüllü geri dönüþ çalýþmalarýný, uluslararasý kuruluþlar, kamu kurum ve kuruluþlarý, sivil toplum kuruluþlarýyla iþ birliði içerisinde yapabilir.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Haklar ve Yükümlülükler

Hak ve yükümlülüklere iliþkin genel ilkeler

MADDE 88- (1) Uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþiler, karþýlýklýlýk þartýndan muaftýr.

(2) Baþvuru sahibine, baþvurusu reddedilen veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilere saðlanan hak ve imkânlar, Türk vatandaþlarýna saðlanan hak ve imkânlardan fazla olacak þekilde yorumlanamaz.

Yardým ve hizmetlere eriþim

MADDE 89- (1) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþi ve aile üyeleri, ilköðretim ve ortaöðretim hizmetlerinden faydalanýr.

(2) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilerden ihtiyaç sahibi olanlarýn, sosyal yardým ve hizmetlere eriþimleri saðlanabilir.

(3) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilerden;

a) Herhangi bir saðlýk güvencesi olmayan ve ödeme gücü bulunmayanlar, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu hükümlerine tabidir. Genel saðlýk sigortasýndan faydalanacak kiþilerin primlerinin ödenmesi için Genel Müdürlük bütçesine ödenek konulur. Primleri Genel Müdürlük tarafýndan ödenenlerden ödeme güçlerine göre primin tamamý veya belli bir oraný talep edilir.

b) Saðlýk güvencesi veya ödeme gücünün bulunduðu veya baþvurunun sadece týbbi tedavi görmek amacýyla yapýldýðý sonradan anlaþýlanlar, genel saðlýk sigortalýlýklarýnýn sona erdirilmesi için en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir ve yapýlan tedavi ve ilaç masraflarý ilgililerden geri alýnýr.

(4) Ýþ piyasasýna eriþimle ilgili olarak;

a) Baþvuru sahibi veya þartlý mülteci, uluslararasý koruma baþvurusu tarihinden altý ay sonra çalýþma izni almak için baþvurabilir.

-31-

b) Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi, statü almasýndan itibaren baðýmlý veya baðýmsýz olarak çalýþabilir. Yabancýlarýn çalýþamayacaðý iþ ve mesleklere iliþkin diðer mevzuatta yer alan hükümler saklýdýr. Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi kiþiye verilecek kimlik belgesi, çalýþma izni yerine de geçer ve bu durum kimlik belgesine yazýlýr.

c) Mülteci ve ikincil koruma statüsü sahibinin iþ piyasasýna eriþimi, iþ piyasasýndaki durum ve çalýþma hayatýndaki geliþmeler ile istihdama iliþkin sektörel ve ekonomik þartlarýn gerekli kýldýðý hâllerde, belirli bir süre için, tarým, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, iþ kolu veya mülki ve coðrafi alan itibarýyla sýnýrlandýrýlabilir. Ancak, Türkiye’de üç yýl ikamet eden veya Türk vatandaþýyla evli olan ya da Türk vatandaþý çocuðu olan mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri için bu sýnýrlamalar uygulanmaz.

ç) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilerin çalýþmasýna iliþkin usul ve esaslar, Bakanlýðýn görüþü alýnarak Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý tarafýndan belirlenir.

(5) 72 nci ve 79 uncu maddelerde sayýlanlar hariç olmak üzere, muhtaç olduðu tespit edilen baþvuru sahibine, Maliye Bakanlýðýnýn uygun görüþü alýnarak Bakanlýðýn belirleyeceði usul ve esaslar çerçevesinde harçlýk verilebilir.

Yükümlülükler

MADDE 90- (1) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþi, bu Kýsýmda yazýlý yükümlülüklerine ek olarak;

a) Çalýþma durumuna ait güncel bilgileri otuz gün içinde bildirmekle,

b) Gelirlerini, taþýnýr ve taþýnmazlarýný otuz gün içinde bildirmekle,

c) Adres, kimlik ve medeni hâl deðiþikliklerini yirmi iþ günü içinde bildirmekle,

ç) Kendisine saðlanan hizmet, yardým ve diðer imkânlardan haksýz olarak yararlandýðýnýn tespit edilmesi hâlinde, bedellerini tamamen veya kýsmen geri ödemekle,

d) Genel Müdürlükçe kendisinden bu Kýsým çerçevesinde istenilenleri yerine getirmekle,

yükümlüdür.

(2) Bu Kýsýmda yazýlý yükümlülüklere uymayanlar ile baþvurularý ve uluslararasý koruma statüleriyle ilgili olumsuz karar verilenlere; eðitim ve temel saðlýk haklarý hariç, diðer haklardan faydalanmalarý bakýmýndan sýnýrlama getirilebilir. Sýnýrlamaya iliþkin deðerlendirme bireysel yapýlýr. Karar, ilgili kiþiye veya yasal temsilcisine ya da avukatýna yazýlý olarak teblið edilir. Ýlgili kiþi bir avukat tarafýndan temsil edilmiyorsa kararýn sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkýnda kendisi veya yasal temsilcisi bilgilendirilir.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Geçici Koruma ve Uluslararasý Korumaya Ýliþkin Diðer Hükümler

Geçici koruma

MADDE 91- (1) Ülkesinden ayrýlmaya zorlanmýþ, ayrýldýðý ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacýyla kitlesel olarak sýnýrlarýmýza gelen veya sýnýrlarýmýzý geçen yabancýlara geçici koruma saðlanabilir.

-32-

(2) Bu kiþilerin Türkiye’ye kabulü, Türkiye’de kalýþý, hak ve yükümlülükleri, Türkiye’den çýkýþlarýnda yapýlacak iþlemler, kitlesel hareketlere karþý alýnacak tedbirlerle ulusal ve uluslararasý kurum ve kuruluþlar arasýndaki iþ birliði ve koordinasyon, merkez ve taþrada görev alacak kurum ve kuruluþlarýn görev ve yetkilerinin belirlenmesi, Bakanlar Kurulu tarafýndan çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir.

Uluslararasý koruma süreçlerinde iþ birliði

MADDE 92- (1) Bakanlýk, bu Kýsýmda yazýlý uluslararasý koruma süreçleriyle ilgili konularda, 5/5/1969 tarihli ve 1173 sayýlý Milletlerarasý Münasebetlerin Yürütülmesi ve Koordinasyonu Hakkýnda Kanun çerçevesinde Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði, Uluslararasý Göç Örgütü, diðer uluslararasý kuruluþlar ve sivil toplum kuruluþlarýyla iþ birliði yapabilir.

(2) Sözleþme hükümlerinin uygulanmasýna nezaret etme görevini yerine getirmesinde, Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliðiyle gerekli iþ birliði saðlanýr. Bakanlýk, bu Kanun çerçevesindeki uluslararasý koruma, baþvuru, deðerlendirme ve karar süreçlerini belirlemeye, bu amaçla Dýþiþleri Bakanlýðýnýn uygun görüþü alýnmak suretiyle Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliðiyle uluslararasý anlaþma niteliði taþýmayan protokoller yapmaya yetkilidir.

(3) Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliðinin uluslararasý koruma baþvurusunda bulunmuþ kiþilere sýnýr kapýlarý da dâhil olmak üzere eriþimi ve baþvuru sahibinin de kabul etmesi þartýyla, baþvurusuyla ilgili bilgilere eriþimi saðlanýr. Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði, baþvurunun her aþamasýnda görüþlerini yetkililere iletebilir.

Menþe ülke bilgisi

MADDE 93- (1) Uluslararasý koruma baþvurularý incelenirken, etkin ve adil karar verebilmek, baþvuran tarafýndan iddia edilen hususlarýn doðruluðunu tespit edebilmek amacýyla menþe, ikamet ve transit ülkelerle ilgili Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði kaynaklarý ve diðer kaynaklardan güncel bilgi toplanýr.

(2) Menþe ülke bilgi sisteminin kurulmasý, bilgilerin toplanmasý, depolanmasý, sistemin iþletilmesi, ilgili kamu kurum ve kuruluþlarýnýn kullanýmýna açýlmasý Genel Müdürlükçe belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yapýlýr.

Gizlilik ilkesi ve kiþisel dosyaya eriþim

MADDE 94- (1) Baþvuru sahibinin ve uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþinin tüm bilgi ve belgelerinde gizlilik esastýr.

(2) Ancak, baþvuru sahibi ve uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþi ile yasal temsilcisi veya avukatý, baþvuru sahibi ve uluslararasý koruma statüsü sahibinin kiþisel dosyasýnda yer alan belgeleri inceleyebilir, birer örneðini alabilir. Millî güvenlik ve kamu düzeninin korunmasý ile suç iþlenmesinin önlenmesine iliþkin belgeler incelenemez ve verilemez.

Kabul ve barýnma merkezleri

MADDE 95- (1) Baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþinin, barýnma ihtiyaçlarýný kendisinin karþýlamasý esastýr.

-33-

(2) Genel Müdürlük, baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþinin barýnma, iaþe, saðlýk, sosyal ve diðer ihtiyaçlarýnýn karþýlanacaðý kabul ve barýnma merkezleri kurabilir.

(3) Merkezlerde özel ihtiyaç sahiplerinin barýndýrýlmasýna öncelik verilir.

(4) Kabul ve barýnma merkezleri, valilikler tarafýndan iþletilir. Genel Müdürlük, merkezleri; kamu kurum ve kuruluþlarýyla, Türkiye Kýzýlay Derneði ve göç alanýnda uzmanlýðý bulunan kamu yararýna çalýþan derneklerle protokol yaparak iþlettirebilir.

(5) Kabul ve barýnma merkezi dýþýnda ikamet eden baþvuru sahibi veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþiler ve aile üyeleri bu merkezlerdeki hizmetlerden yararlandýrýlabilir.

(6) Kabul ve barýnma merkezlerinde saðlanan hizmetler, satýn alma yoluyla da yürütülebilir.

(7) Ýmkânlar ölçüsünde merkezlerde kalan ailelerin bütünlüðü korunur.

(8) Göç alanýnda uzmanlýðý bulunan ilgili sivil toplum kuruluþu temsilcileri, Genel Müdürlüðün izniyle kabul ve barýnma merkezlerini ziyaret edebilirler.

(9) Kabul ve barýnma merkezlerinin kurulmasý, yönetimi ve iþletilmesiyle ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

 

DÖRDÜNCÜ KISIM

Yabancýlar ve Uluslararasý Korumaya Ýliþkin

Ortak Hükümler

Uyum

MADDE 96- (1) Genel Müdürlük, ülkenin ekonomik ve mali imkânlarý ölçüsünde, yabancý ile baþvuru sahibinin veya uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþilerin ülkemizde toplumla olan karþýlýklý uyumlarýný kolaylaþtýrmak ve ülkemizde, yeniden yerleþtirildikleri ülkede veya geri döndüklerinde ülkelerinde sosyal hayatýn tüm alanlarýnda üçüncü kiþilerin aracýlýðý olmadan baðýmsýz hareket edebilmelerini kolaylaþtýracak bilgi ve beceriler kazandýrmak amacýyla, kamu kurum ve kuruluþlarý, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluþlarý, üniversiteler ile uluslararasý kuruluþlarýn öneri ve katkýlarýndan da faydalanarak uyum faaliyetleri planlayabilir.

(2) Yabancýlar, ülkenin siyasi yapýsý, dili, hukuki sistemi, kültürü ve tarihi ile hak ve yükümlülüklerinin temel düzeyde anlatýldýðý kurslara katýlabilir.

(3) Kamusal ve özel mal ve hizmetlerden yararlanma, eðitime ve ekonomik faaliyetlere eriþim, sosyal ve kültürel iletiþim, temel saðlýk hizmeti alma gibi konularda kurslar, uzaktan eðitim ve benzeri sistemlerle tanýtým ve bilgilendirme etkinlikleri Genel Müdürlükçe kamu kurum ve kuruluþlarý ile sivil toplum kuruluþlarýyla da iþ birliði yapýlarak yaygýnlaþtýrýlýr.

Davete uyma yükümlülüðü

MADDE 97- (1) Yabancýlar, baþvuru sahipleri ve uluslararasý koruma statüsü sahibi kiþiler;

a) Türkiye’ye giriþi veya Türkiye’de kalýþý hakkýnda inceleme ihtiyacýnýn doðmasý,

-34-

b) Hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnma ihtimalinin bulunmasý,

c) Bu Kanunun uygulanmasýyla ilgili iþlemlerin bildirimi,

nedenleriyle ilgili valiliðe veya Genel Müdürlüðe davet edilebilirler. Davete uyulmadýðýnda veya uyulmayacaðýna iliþkin ciddi þüphe olmasý durumunda yabancýlar davet edilmeksizin kolluk tarafýndan getirilebilirler. Bu iþlem, idari gözetim olarak uygulanamaz ve bilgi alma süresi dört saati geçemez.

Taþýyýcýlarýn yükümlülükleri

MADDE 98- (1) Taþýyýcýlar;

a) Ülkeye giriþ yapmak veya ülkeden transit geçmek üzere sýnýr kapýlarýna getirmiþ olduklarý yabancýlardan herhangi bir nedenle Türkiye’ye giriþleri ve Türkiye’den transit geçiþleri reddedilenleri, geldikleri ya da kesin olarak kabul edilecekleri bir ülkeye geri götürmekle,

b) Yabancýya refakat edilmesi gerekli görüldüðü durumlarda refakatçilerin gidiþ ve dönüþlerini saðlamakla,

c) Taþýdýklarý kiþilerin belge ve izinlerini kontrol etmekle,

yükümlüdür.

(2) Genel Müdürlük, sýnýr kapýlarýna yolcu getiren taþýyýcýlardan, Türkiye’ye hareketlerinden önce taþýyacaklarý yolcularýn bilgilerinin verilmesini isteyebilir.

(3) Birinci ve ikinci fýkralarda yer alan yükümlülüklere iliþkin uygulanacak usul ve esaslar, Bakanlýk ve Ulaþtýrma, Denizcilik ve Haberleþme Bakanlýðýnca müþtereken çýkarýlacak yönetmelikle belirlenir.

Kiþisel veriler

MADDE 99- (1) Yabancýlara, baþvuru ve uluslararasý koruma statüsü sahiplerine ait kiþisel veriler, Genel Müdürlükçe veya valiliklerce ilgili mevzuata ve taraf olunan uluslararasý anlaþmalara uygun olarak alýnýr, korunur, saklanýr ve kullanýlýr.

Tebligat

MADDE 100- (1) Bu Kanuna iliþkin tebligat iþlemleri, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayýlý Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapýlýr.

(2) Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar ilgilinin yabancý olduðu ve varsa özel durumlarý da dikkate alýnarak yönetmelikle düzenlenir.

Yetkili idare mahkemeleri

MADDE 101- (1) Bu Kanunun uygulanmasýna iliþkin olarak idari yargýya baþvurulmasý hâlinde, bir yerde birden fazla idare mahkemesinin bulunmasý hâlinde bu davalarýn hangi idare mahkemesinde görüleceði Hâkimler ve Savcýlar Yüksek Kurulu tarafýndan belirlenir.

Ýdari para cezasý

MADDE 102- (1) Diðer kanunlara göre daha aðýr bir ceza gerektirmediði takdirde;

a) 5 inci maddeye aykýrý þekilde, Türkiye’ye yasa dýþý giren veya Türkiye’yi yasa dýþý terk eden ya da buna teþebbüs eden yabancýlar hakkýnda iki bin Türk Lirasý,

-35-

b) 9 uncu maddenin birinci ve ikinci fýkralarý uyarýnca Türkiye’ye giriþleri yasaklanmýþ olmasýna raðmen Türkiye’ye girebilmiþ olanlar hakkýnda bin Türk Lirasý,

c) 56 ncý maddenin birinci fýkrasýnda tanýnan sürede Türkiye’den ayrýlmayanlar hakkýnda bin Türk Lirasý,

ç) 57 nci, 58 inci, 60 ýncý ve 68 inci maddeler kapsamýndaki iþlemler sýrasýnda kaçanlar hakkýnda bin Türk Lirasý,

idari para cezasý uygulanýr.

(2) Ýdari para cezasý öngörülen kabahatlerin bir takvim yýlý içinde tekrarý hâlinde, para cezalarý yarý oranýnda artýrýlarak uygulanýr.

(3) Bu maddedeki idari para cezalarýnýn uygulanmasý, Kanunda öngörülen diðer idari tedbirlerin uygulanmasýna engel teþkil etmez.

(4) Bu maddedeki idari para cezalarý, valilik veya kolluk birimlerince uygulanýr. Verilen para cezalarý teblið tarihinden itibaren otuz gün içinde ödenir.

 

BEÞÝNCÝ KISIM

Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Kuruluþ, Görev ve Yetki

Kuruluþ

MADDE 103- (1) Göç alanýna iliþkin politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgili kurum ve kuruluþlar arasýnda koordinasyonu saðlamak, yabancýlarýn Türkiye’ye giriþ ve Türkiye’de kalýþlarý, Türkiye’den çýkýþlarý ve sýnýr dýþý edilmeleri, uluslararasý koruma, geçici koruma ve insan ticareti maðdurlarýnýn korunmasýyla ilgili iþ ve iþlemleri yürütmek üzere Ýçiþleri Bakanlýðýna baðlý Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü kurulmuþtur.

Görev ve yetki

MADDE 104- (1) Genel Müdürlüðün görev ve yetkileri þunlardýr:

a) Göç alanýna iliþkin, mevzuatýn ve idari kapasitenin geliþtirilmesi, politika ve stratejilerin belirlenmesi konularýnda çalýþmalar yürütmek ve Bakanlar Kurulunca belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasýný izlemek ve koordine etmek

b) Göç Politikalarý Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek, Kurul kararlarýnýn uygulanmasýný takip etmek

c) Göçle ilgili iþ ve iþlemleri yürütmek

ç) 19/9/2006 tarihli ve 5543 sayýlý Ýskân Kanununda Bakanlýða verilen görevleri yürütmek

d) Ýnsan ticareti maðdurlarýnýn korunmasýna iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek

e) Türkiye’de bulunan vatansýz kiþileri tespit etmek ve bu kiþilerle ilgili iþ ve iþlemleri yürütmek

f) Uyum süreçlerine iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek

g) Geçici korumaya iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek

-36-

ð) Düzensiz göçle mücadele edilebilmesi amacýyla kolluk birimleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluþlarý arasýnda koordinasyonu saðlamak, tedbirler geliþtirmek, alýnan tedbirlerin uygulanmasýný takip etmek

h) Kamu kurum ve kuruluþlarýnýn göç alanýna yönelik faaliyetlerinin programlanmasýna ve projelendirilmesine yardýmcý olmak, proje tekliflerini deðerlendirmek ve onaylamak, yürütülen çalýþma ve projeleri izlemek, bu çalýþma ve projelerin uluslararasý standartlara uygun þekilde yürütülmesine destek vermek

ý) Mevzuatla verilen diðer görevleri yürütmek

(2) Genel Müdürlük, görevleriyle ilgili konularda kamu kurum ve kuruluþlarý, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluþlarý, özel sektör ve uluslararasý kuruluþlarla iþ birliði ve koordinasyonu saðlamakla yetkilidir.

(3) Genel Müdürlüðün bu Kanun kapsamýndaki her tür bilgi ve belge talebi, ilgili kurum ve kuruluþlar tarafýndan geciktirilmeden yerine getirilir.

 

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Göç Politikalarý Kurulu

Göç Politikalarý Kurulu ve görevleri

MADDE 105- (1) Göç Politikalarý Kurulu, Ýçiþleri Bakanýnýn baþkanlýðýnda, Aile ve Sosyal Politikalar, Avrupa Birliði, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik, Dýþiþleri, Ýçiþleri, Kültür ve Turizm, Maliye, Millî Eðitim, Saðlýk ve Ulaþtýrma, Denizcilik ve Haberleþme bakanlýklarý müsteþarlarý ile Yurtdýþý Türkler ve Akraba Topluluklar Baþkaný ve Göç Ýdaresi Genel Müdüründen oluþur. Toplantý gündemine göre, konuyla ilgili bakanlýk, ulusal veya uluslararasý diðer kurum ve kuruluþlar ile sivil toplum kuruluþlarýnýn temsilcileri toplantýya davet edilebilir.

(2) Kurul, Kurul Baþkanýnýn çaðrýsý üzerine her yýl en az bir kez toplanýr. Gerekli görüldüðü hâllerde Kurul Baþkanýnýn çaðrýsýyla olaðanüstü toplanabilir. Toplantý gündemi, üyelerin görüþü alýnarak Baþkan tarafýndan belirlenir. Kurulun sekretarya hizmetleri, Genel Müdürlük tarafýndan yerine getirilir.

(3) Kurulun görevleri þunlardýr:

a) Türkiye’nin göç politika ve stratejilerini belirlemek, uygulanmasýný takip etmek

b) Göç alanýnda strateji belgeleri ile program ve uygulama belgelerini hazýrlamak

c) Kitlesel akýn durumunda uygulanacak yöntem ve tedbirleri belirlemek

ç) Ýnsani mülahazalarla toplu hâlde Türkiye’ye kabul edilecek yabancýlar ile bu yabancýlarýn ülkeye giriþ ve ülkede kalýþlarýyla ilgili usul ve esaslarý belirlemek

d) Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnýn önerileri çerçevesinde, Türkiye’nin ihtiyaç duyduðu yabancý iþ gücü ile Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðýnýn da görüþleri doðrultusunda tarým alanlarýndaki mevsimlik iþler için gelecek yabancýlara iliþkin esaslarý belirlemek

e) Yabancýlara verilecek uzun dönem ikamet iznine iliþkin þartlarý belirlemek

-37-

f) Göç alanýnda yabancý ülkeler ve uluslararasý kuruluþlarla etkin iþ birliði ve bu alandaki çalýþmalarýn çerçevesini belirlemek

g) Göç alanýnda görev yapan kamu kurum ve kuruluþlarý arasýnda koordinasyonun saðlanmasýna yönelik kararlar almak

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Merkez, Taþra ve Yurt Dýþý Teþkilatý,

Hizmet Birimleri

Teþkilat

MADDE 106- (1) Genel Müdürlük, merkez, taþra ve yurt dýþý teþkilatýndan oluþur. 

(2) Genel Müdürlük merkez teþkilatý ekli (I) sayýlý cetvelde gösterilmiþtir.

Genel Müdür

MADDE 107- (1) Genel Müdür, Genel Müdürlüðün en üst amiri olup Bakana karþý sorumludur.

(2) Genel Müdürün görevleri þunlardýr:

a) Genel Müdürlüðü mevzuat hükümlerine, Hükümet programý ve politikalarýna uygun olarak yönetmek

b) Genel Müdürlüðün görev alanýna giren hususlarda gerekli mevzuat çalýþmalarýný yürütmek, belirlenen strateji, amaç ve performans ölçütleri doðrultusunda Genel Müdürlüðü yönetmek

c) Genel Müdürlüðün faaliyet ve iþlemlerini denetlemek, yönetim sistemlerini gözden geçirmek, kurumsal yapý ile yönetim süreçlerinin etkililiðini gözetmek ve yönetimin geliþtirilmesini saðlamak

ç) Genel Müdürlüðün orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarýný belirlemek, bu amaçla uluslararasý kuruluþlar, üniversiteler ve sivil toplum kuruluþlarýyla iþ birliði yapýlmasýný saðlamak

d) Faaliyet alanýna giren konularda kamu kurum ve kuruluþlarýyla iþ birliði ve koordinasyonu saðlamak

(3) Genel Müdürlüðün yönetim ve koordinasyonunda Genel Müdüre yardýmcý olmak üzere, iki genel müdür yardýmcýsý atanabilir. Genel müdür yardýmcýlarý, Genel Müdür tarafýndan verilen görevleri yerine getirir ve Genel Müdüre karþý sorumludur.

Hizmet birimleri

MADDE 108 - (1) Genel Müdürlüðün hizmet birimleri ve görevleri þunlardýr:

a) Yabancýlar Dairesi Baþkanlýðý;

1) Düzenli göçle ilgili iþ ve iþlemleri yürütmek,

2) Düzensiz göçle ilgili iþ ve iþlemleri yürütmek,

3) 5543 sayýlý Kanunda Bakanlýða verilen görevleri yürütmek,

4) Türkiye’de bulunan vatansýz kiþilerle ilgili iþ ve iþlemleri yürütmek,

-38-

5) Düzensiz göçle mücadele edilebilmesi amacýyla kolluk birimleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluþlarý arasýnda koordinasyonu saðlamak, tedbirler geliþtirmek, alýnan tedbirlerin uygulanmasýný takip etmek,

6) Türkiye’nin taraf olduðu geri kabul anlaþmalarýnýn üçüncü ülke vatandaþlarý ile vatansýz kiþilere iliþkin hükümlerini yürütmek,

7) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

b) Uluslararasý Koruma Dairesi Baþkanlýðý;

1) Uluslararasý korumaya iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek,

2) Geçici korumaya iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek,

3) Menþe ülkelerle ilgili bilgileri toplamak ve güncellemek,

4) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

c) Ýnsan Ticareti Maðdurlarýný Koruma Dairesi Baþkanlýðý;

1) Ýnsan ticaretiyle mücadele ve maðdurlarýn korunmasýna iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek,

2) Ýnsan ticaretiyle mücadele ve maðdurlarýn korunmasýna iliþkin projeleri yürütmek,

3) Ýnsan ticareti maðdurlarýna yönelik yardým hatlarýný kurmak, iþletmek veya iþlettirmek,

4) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

ç) Göç Politika ve Projeleri Dairesi Baþkanlýðý;

1) Göç alanýnda politika ve stratejiler belirlenmesine yönelik çalýþmalar yürütmek ve belirlenen politika ve stratejilerin uygulanmasýný izlemek ve koordine etmek,

2) Göç Politikalarý Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek, Kurul kararlarýnýn uygulanmasýný takip etmek,

3) Göç alanýna iliþkin projeleri yürütmek,

4) Kamu kurum ve kuruluþlarýnýn göç alanýna yönelik faaliyetlerinin programlanmasýna ve projelendirilmesine yardýmcý olmak, proje tekliflerini deðerlendirmek ve onaylamak, yürütülen çalýþma ve projeleri izlemek, bu çalýþma ve projelerin uluslararasý standartlara uygun þekilde yürütülmesine destek vermek,

5) Göç alanýna iliþkin inceleme, araþtýrma ve etki analizleri yapmak veya yaptýrmak,

6) Türkiye Ýstatistik Kurumuyla iþ birliði hâlinde göç alanýna ve insan ticaretiyle mücadele ve maðdurlarýn korunmasýna iliþkin istatistikleri yayýnlamak,

7) Yýllýk göç raporunu hazýrlamak ve yayýnlamak,

8) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

d) Uyum ve Ýletiþim Dairesi Baþkanlýðý;

1) Yabancýlarýn toplumla olan karþýlýklý uyumlarýna iliþkin iþ ve iþlemleri yürütmek,

2) Genel Müdürlüðün görev alanýyla ilgili konularda kamuoyunu bilgilendirmek ve toplumsal bilinci artýrmaya yönelik çalýþmalar yapmak,

3) Basýn ve halkla iliþkiler faaliyetlerini planlamak ve yürütmek,

4) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

-39-

e) Bilgi Teknolojileri Dairesi Baþkanlýðý;

1) Genel Müdürlüðün görev alanýyla ilgili bilgi sistemleri kurmak, iþletmek ve iþlettirmek,

2) Bu Kanun kapsamýndaki kiþisel verilerin alýnmasý, korunmasý, saklanmasý ve kullanýlmasýna iliþkin altyapý iþ ve iþlemlerini yürütmek,

3) Genel Müdürlük birimleri arasýnda haberleþmeyi yürütmek, elektronik evrakýn kayýt, tasnif ve daðýtýmýný saðlamak, biliþim ve haberleþme ihtiyaçlarý ile baðlantýlý yazýlýmlarý temin etmek, oluþturmak ve geliþtirmek,

4) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

f) Dýþ Ýliþkiler Dairesi Baþkanlýðý;

1) Genel Müdürlüðün görev alanýyla ilgili konularda diðer ülkeler ve uluslararasý alanda faaliyet gösteren kuruluþlarla iletiþim ve iþ birliðini yürütmek, gerekli baðlantýyý ve koordinasyonu saðlamak, yeni iþ birliði alanlarýna yönelik çalýþmalar yapmak,

2) Genel Müdürlüðün görev ve faaliyet alanýna giren konularda Avrupa Birliði ile iliþkilerin yürütülmesini saðlamak,

3) Genel Müdürlük personelinin yurt dýþýnda geçici görevlendirilmeleriyle ilgili iþlemleri yürütmek,

4) Genel Müdürlüðün görev alanýyla ilgili ülkeye gelen yabancý heyet ve yetkililerin ziyaretlerini programlamak, uluslararasý toplantý, konferans, seminer ve benzeri faaliyetlerin düzenlenmesiyle ilgili çalýþma yapmak, koordinasyonu saðlamak,

5) Genel Müdürlüðün görev alanýna giren konularda yabancý ülkelerde gerçekleþen faaliyet ve geliþmeleri izlemek,

6) Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerde göç konularýnda görev yapan yetkililerle temaslarý yürütmek,

7) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

g) Strateji Geliþtirme Dairesi Baþkanlýðý;

1) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayýlý Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 22/12/2005 tarihli ve 5436 sayýlý Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazý Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanunun 15 inci maddesi ve diðer mevzuatla strateji geliþtirme ve mali hizmetler birimlerine verilen görevleri yapmak,

2) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

ð) Hukuk Müþavirliði;

1) 26/9/2011 tarihli ve 659 sayýlý Genel Bütçe Kapsamýndaki Kamu Ýdareleri ve Özel Bütçeli Ýdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine Ýliþkin Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre hukuk birimlerine verilen görevleri yapmak,

2) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

h) Ýnsan Kaynaklarý Dairesi Baþkanlýðý;

1) Genel Müdürlüðün insan gücü politikasý ve planlamasý ile insan kaynaklarý sisteminin geliþtirilmesi ve performans ölçütlerinin oluþturulmasý konusunda çalýþmalar yapmak ve tekliflerde bulunmak,

-40-

2) Genel Müdürlük personelinin atama, nakil, terfi, emeklilik ve benzeri özlük iþlemlerini yürütmek,

3) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

ý) Destek Hizmetleri Dairesi Baþkanlýðý;

1) 5018 sayýlý Kanun hükümleri çerçevesinde kiralama ve satýn alma iþlerini yürütmek, temizlik, güvenlik, aydýnlatma, ýsýtma, onarým, taþýma ve benzeri hizmetleri yapmak veya yaptýrmak,

2) Genel Müdürlüðün taþýnýr ve taþýnmazlarýna iliþkin iþlemleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek,

3) Genel evrak ve arþiv faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek,

4) Genel Müdürlüðün sivil savunma ve seferberlik ile afet ve acil durum hizmetlerini planlamak ve yürütmek,

5) 9/10/2003 tarihli ve 4982 sayýlý Bilgi Edinme Hakký Kanununa göre yapýlacak bilgi edinme baþvurularýný etkin, süratli ve doðru bir þekilde sonuçlandýrmak üzere gerekli tedbirleri almak,

6) Merkezler ve insan ticareti maðdurlarý sýðýnma evleri kurmak, iþletmek veya iþlettirmek,

7) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

i) Eðitim Dairesi Baþkanlýðý;

1) Genel Müdürlüðün görev alanýyla ilgili eðitim faaliyetlerini planlamak ve uygulamak,

2) Bilimsel nitelikli yayýnlar yapmak,

3) Seminer, sempozyum, konferans ve benzeri etkinlikler düzenlemek,

4) Ulusal ve uluslararasý yayýn, mevzuat, mahkeme kararlarý ile diðer bilgi ve belgeleri izlemek, derlemek ve ilgili dairelere bildirmek,

5) Genel Müdür tarafýndan verilen diðer görevleri yapmak.

Taþra teþkilatý

MADDE 109- (1) Genel Müdürlük, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde taþra teþkilatý kurmaya yetkilidir.

Yurt dýþý teþkilatý

MADDE 110- (1) Genel Müdürlük, 13/12/1983 tarihli ve 189 sayýlý Kamu Kurum ve Kuruluþlarýnýn Yurtdýþý Teþkilatý Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararname esaslarýna uygun olarak yurt dýþý teþkilatý kurmaya yetkilidir.

(2) Büyükelçiliklerde görev alan göç müþavirlerinin görevleri þunlardýr:

a) Görevli olduklarý ülkelerdeki kurum ve kuruluþlarla Genel Müdürlük arasýnda göç alanýna iliþkin iþ birliði ve koordinasyonu saðlamak

b) Genel Müdürlüðün görev alanýna giren konulardaki geliþmeleri izlemek ve Genel Müdürlüðe iletmek

 

-41-

c) Bulunduklarý ülkeyle ülkemiz arasýnda göç alanýndaki mevzuatýn uygulanmasýný takip etmek

ç) Düzensiz göçe konu yabancýlarýn sýnýr dýþý edileceði veya gönüllü geri dönüþlerinin saðlanacaðý ülkelerde bu faaliyetleri kolaylaþtýrmak amacýyla gerekli temas ve baðlantýlarý kurmak

d) Menþe ülke bilgilerine iliþkin iþlemleri yürütmek

e) Genel Müdürlükçe insan ticaretiyle mücadele ve maðdurlarýn korunmasý alanýna iliþkin olarak verilecek görevleri yapmak

f) Görevli olduklarý ülkelerle müþtereken yürütülecek göç ve insan ticaretiyle mücadele ve maðdurlarýn korunmasý alanýna iliþkin proje tekliflerini önermek, hazýrlamak ve yürütülen projeleri takip etmek

g) Genel Müdürlükçe verilecek diðer görevleri yapmak

(3) Konsolosluklarda görev alan göç ataþelerinin görevleri þunlardýr:

a) Konsolosluklara yapýlacak vize ve ikamet izni baþvurularýný almak ve sonuçlandýrmak

b) Baþvurularla ilgili bilgi ve belge toplamak, eksik bilgi ve belgeleri yabancýdan talep etmek, gerektiðinde ilgiliyle mülakatlar yaparak deðerlendirmek ve bunlarý kayýt altýna almak

c) Konsolosluklarca karara baðlanabilecek vize baþvurularýný doðrudan, ikamet izni baþvurularý ile Genel Müdürlüðün kararýný gerektiren vize baþvurularýný ise Genel Müdürlüðün kararýný aldýktan sonra konsolosun onayýna sunmak

ç) Türkiye’den sýnýr dýþý edilecek veya gönüllü geri dönecek yabancýlarýn, gidecekleri ülkedeki iþ ve iþlemlerinde yardýmcý olmak

d) Görev yaptýklarý ülkede göç konularý ile ilgili geliþmeleri takip etmek ve yýllýk raporlar hazýrlamak

e) Göç alanýna iliþkin konsoloslar tarafýndan verilen diðer görevleri yürütmek

f) Genel Müdürlükçe verilecek diðer görevleri yürütmek

Çalýþma gruplarý ve düzenleme yetkisi

MADDE 111- (1) Genel Müdürlük merkez teþkilatýnda, hizmetlerin yürütülebilmesi amacýyla, birim amirlerinin teklifi ve Genel Müdürün onayýyla çalýþma gruplarý oluþturulabilir. Gruplar, Genel Müdür tarafýndan görevlendirilecek bir uzmanýn koordinasyonunda faaliyet gösterir.

(2) Genel Müdürlük, görev, yetki ve sorumluluk alanýna giren konularda idari düzenleme yapmaya yetkilidir.

Yöneticilerin sorumluluklarý ve yetki devri

MADDE 112- (1) Genel Müdürlüðün her kademedeki yöneticileri, görevlerini mevzuata, stratejik plan ve programlara, performans ölçütlerine ve hizmet kalite standartlarýna uygun olarak yürütmekten üst kademelere karþý sorumludur.

(2) Genel Müdür ve her kademedeki Genel Müdürlük yöneticileri, sýnýrlarý açýkça belirtilmek ve yazýlý olmak þartýyla yetkilerinden bir kýsmýný alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun araçlarla ilgililere duyurulur.

-42-

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sürekli Kurul ve Komisyonlar ile Geçici Komisyonlar

Sürekli kurul ve komisyonlar

MADDE 113- (1) Genel Müdürlüðün sürekli kurul ve komisyonlarý þunlardýr:

a) Göç Danýþma Kurulu

b) Uluslararasý Koruma Deðerlendirme Komisyonu

c) Düzensiz Göçle Mücadele Koordinasyon Kurulu

(2) Sürekli kurul ve komisyonlarýn üyelerinin yeterlilikleri, olaðan ve olaðanüstü toplantýlarýnýn yer ve zamaný ile çalýþma ve karar verme usul ve esaslarý ile kurul ve komisyonlara iliþkin diðer hususlar yönetmelikle belirlenir.

(3) Sürekli kurul ve komisyonlarýn sekretaryasý ve destek hizmetleri, Genel Müdürlük tarafýndan saðlanýr.

Göç Danýþma Kurulu

MADDE 114- (1) Göç Danýþma Kurulu, Bakanlýk Müsteþarý veya görevlendireceði müsteþar yardýmcýsýnýn baþkanlýðýnda, Türkiye Ýnsan Haklarý Kurumu, Avrupa Birliði, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik ve Dýþiþleri bakanlýklarýnýn en az daire baþkaný seviyesindeki temsilcileri, Genel Müdür, genel müdür yardýmcýlarý, Yabancýlar Dairesi, Uluslararasý Koruma Dairesi, Ýnsan Ticareti Maðdurlarýný Koruma Dairesi, Uyum ve Ýletiþim Dairesi ve Göç Politika ve Projeleri Dairesi baþkanlarý, Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði Türkiye Temsilcisi, Uluslararasý Göç Örgütü Türkiye Temsilcisi, göç konularýyla ilgili beþ öðretim elemaný ve göç alanýnda çalýþmalarda bulunan beþ sivil toplum kuruluþu temsilcisinden oluþur. Kurul toplantýlarýna Baþkan tarafýndan, yurt içi ve yurt dýþýndan göç alanýnda uzman kiþiler çaðrýlarak görüþleri alýnabilir. Kurul yýlda iki kez olaðan olarak toplanýr. Kurul, ayrýca Baþkanýn çaðrýsý üzerine her zaman olaðanüstü toplanabilir. Toplantý gündemi, Baþkan tarafýndan belirlenir.

(2) Öðretim elemanlarý ve sivil toplum kuruluþu temsilcileri, Bakanlýkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde seçilir.

(3) Kurulun görevleri þunlardýr:

a) Göç uygulamalarýný izlemek ve önerilerde bulunmak

b) Göç alanýnda yapýlmasý planlanan yeni düzenlemeleri deðerlendirmek

c) Göç politikalarý ve hukuku alanýnda bölgesel ve uluslararasý geliþmeleri deðerlendirmek ve bu geliþmelerin Türkiye’ye yansýmalarýný incelemek

ç) Göçle ilgili mevzuat çalýþmalarýný ve uygulamalarýný deðerlendirmek.

d) Göç alanýnda çalýþmalar yapmak üzere alt komisyonlar kurmak, komisyon çalýþmalarý sonrasýnda ortaya çýkacak raporlarý deðerlendirmek

(4) Kurulun tavsiye niteliðindeki kararlarý, Genel Müdürlük ile kamu kurum ve kuruluþlarýnca deðerlendirilir.

 

 

-43-

Uluslararasý Koruma Deðerlendirme Komisyonu

MADDE 115- (1) Uluslararasý Koruma Deðerlendirme Komisyonu, Genel Müdürlük temsilcisi baþkanlýðýnda, Adalet ve Dýþiþleri bakanlýklarýnca görevlendirilen birer temsilci ve bir göç uzmanýndan oluþur. Komisyona, Birleþmiþ Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliði Türkiye Temsilciliði temsilcisi gözlemci olarak katýlmak üzere davet edilebilir. Genel Müdürlük merkez veya taþra teþkilatýnda, bir veya birden fazla komisyon kurulabilir. Genel Müdürlük temsilcisi ve göç uzmaný iki yýl, diðer üyeler ise en az bir yýl için asýl ve yedek olmak üzere belirlenir. Komisyon baþkan ve üyelerine, görevleri süresince ek görev verilmez.

(2) Komisyonun görevleri þunlardýr:

a) Ýdari gözetim kararlarý ve kabul edilemez baþvurularla ilgili kararlar ile hýzlandýrýlmýþ deðerlendirme sonucu verilen kararlar hariç, uluslararasý koruma baþvurularý hakkýnda verilen kararlar ile baþvuru ve uluslararasý koruma statüsü sahibi hakkýndaki diðer kararlara karþý itirazlarý deðerlendirmek ve karar vermek

b) Uluslararasý korumanýn sona ermesi ya da iptaline yönelik kararlara karþý itirazlarý deðerlendirmek ve karar vermek

(3) Komisyonlar, doðrudan Genel Müdürün koordinasyonunda çalýþýr.

Düzensiz Göçle Mücadele Koordinasyon Kurulu

MADDE 116- (1) Düzensiz Göçle Mücadele Koordinasyon Kurulu, Bakanlýk Müsteþarý veya görevlendireceði müsteþar yardýmcýsý baþkanlýðýnda, Genelkurmay Baþkanlýðý, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik ve Dýþiþleri bakanlýklarý ile Millî Ýstihbarat Teþkilatý Müsteþarlýðý, ilgili kolluk birimleri ve Genel Müdürlüðün en az daire baþkaný seviyesindeki temsilcilerinden oluþur.

(2) Kurul toplantýlarýna, ilgili kamu kurum ve kuruluþlarýnýn merkez ve taþra birimleri, sivil toplum kuruluþlarý, uluslararasý kuruluþ temsilcileri ile konuyla ilgili uzmanlar çaðrýlabilir. Kurul, gündemli olarak altý ayda bir toplanýr. Kurul, ayrýca Baþkanýn çaðrýsý üzerine her zaman olaðanüstü toplanabilir. Toplantý gündemi, üyelerin görüþü alýnmak suretiyle Baþkan tarafýndan belirlenir.

(3) Kurulun görevleri þunlardýr:

a) Düzensiz göçle etkin þekilde mücadele edilebilmesi amacýyla kolluk birimleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluþlarý arasýnda koordinasyonu saðlamak

b) Yasa dýþý olarak Türkiye’ye giriþ ve Türkiye’den çýkýþ yollarýný tespit ederek önlemler geliþtirmek

c) Düzensiz göçe yönelik tedbirleri geliþtirmek

ç) Düzensiz göçle mücadele alanýnda mevzuat oluþturma ve uygulama çalýþmalarýný planlamak ve uygulanmasýný izlemek

(4) Kurulun kararlarý, kamu kurum ve kuruluþlarýnca öncelikle deðerlendirilir.

Geçici komisyonlar

MADDE 117- (1) Genel Müdürlük, görev alanýna giren konularla ilgili olarak çalýþmalarda   bulunmak   üzere  Bakan  onayýyla,  kamu kurum  ve  kuruluþlarý,  sivil  toplum

-44-

kuruluþlarý, uluslararasý kuruluþlar ile konuyla ilgili uzmanlarýn katýlýmýyla geçici komisyonlar oluþturabilir.

(2) Geçici komisyonlarýn oluþumu, üye sayýsý, görevlendirme ve seçilme yeterlilikleri, olaðan ve olaðanüstü toplantýlarýnýn yer ve zamaný, çalýþma, karar alma usul ve esaslarý ile kurullarla ilgili diðer hususlar yönetmelikle belirlenir.

 

BEÞÝNCÝ BÖLÜM

Atama ve Personele Ýliþkin Hükümler

Atama ve görevlendirme

MADDE 118- (1) Genel Müdürlükte, Genel Müdür ve Genel Müdür Yardýmcýsý kadrolarýna müþterek kararla, diðer kadrolara Genel Müdürün teklifi üzerine Bakan onayýyla atama yapýlýr.

(2) Genel Müdürlüðün görev alanýyla ilgili konularda çalýþtýrýlmak üzere bütün kamu kurum ve kuruluþlarýnýn personeli, kendilerinin ve kurumlarýnýn muvafakatiyle Genel Müdürlükte geçici olarak görevlendirilebilir. Görevlendirme, personelin aylýk, ödenek, her tür zam ve tazminatlar ile diðer mali ve sosyal hak ve yardýmlarý kendi kurumlarýnca ödenmek kaydýyla yapýlýr. Bu þekilde görevlendirilen personel, kurumlarýndan aylýklý izinli sayýlýr, Genel Müdürlükte geçen hizmet süreleri mesleki kýdemlerinden kabul edilir ve asýl kadrosuyla ilgisi devam eder. Bunlarýn terfileri baþkaca bir iþleme gerek kalmaksýzýn süresinde yapýlýr. Görevlendirilecek personel sayýsý, mevcut personelin yüzde otuzunu aþamaz.

Personele iliþkin hükümler

MADDE 119- (1) Genel Müdürlük merkez teþkilatýnda Göç Uzmaný ve Göç Uzman Yardýmcýsý, taþra teþkilatýnda Ýl Göç Uzmaný ve Ýl Göç Uzman Yardýmcýsý istihdam edilebilir.

(2) Göç Uzman Yardýmcýlýðý ve Ýl Göç Uzman Yardýmcýlýðýna atanabilmek için, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 48 inci maddesinde sayýlan þartlara ek olarak hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, iþletme ve uluslararasý iliþkiler alanýnda en az dört yýllýk lisans eðitimi veren ve bunlarýn dýþýnda yönetmelikle belirlenen fakültelerden veya bunlara denkliði Yükseköðretim Kurulu tarafýndan kabul edilen yurt içindeki ve yurt dýþýndaki yükseköðretim kurumlarýndan mezun olmak ve yapýlacak özel yarýþma sýnavýnda baþarýlý olmak gerekir. Göç Uzman Yardýmcýlýðý ve Ýl Göç Uzman Yardýmcýlýðý yarýþma sýnavý, yazýlý ve sözlü aþamalarýndan oluþur.

(3) Göç uzman yardýmcýlarýnýn mesleðe alýnmalarý, yarýþma sýnavý, tez hazýrlama ve yeterlik sýnavlarý ile uzmanlýða atanmalarý hakkýnda 657 sayýlý Kanunun ek 41 inci maddesi hükümleri uygulanýr.

(4) Ýl Göç Uzman Yardýmcýlýðýna atananlar, en az üç yýl fiilen çalýþmak kaydýyla açýlacak yeterlik sýnavýna girme hakkýný kazanýrlar. Sýnavda baþarýlý olamayanlar veya geçerli mazereti olmaksýzýn sýnav hakkýný kullanmayanlara, bir yýl içinde ikinci kez sýnav hakký verilir. Ýkinci sýnavda baþarý gösteremeyen veya sýnav hakkýný kullanmayanlar Ýl Göç Uzman Yardýmcýsý unvanýný   kaybederler  ve  durumlarýna   uygun   memur  unvanlý  kadrolara  atanýrlar.  Ýl  göç

-45-

uzmaný ve il göç uzman yardýmcýlarýnýn mesleðe alýnmalarý, yarýþma sýnavý, komisyonlarýn oluþumu, yetiþtirilmeleri, yeterlik sýnavlarý, atanmalarý, eðitimleri, çalýþma ve görevlendirilmelerine iliþkin usul ve esaslar ile diðer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

(5) Genel Müdürlükte özel bilgi ve uzmanlýðý gerektiren iþlerde sözleþmeyle yabancý uzman istihdam edilebilir. Bu personele ödenecek aylýk ücretin net tutarý, birinci dereceli Göç Uzmanýna mali haklar kapsamýnda ödenen aylýk net tutarý geçmemek üzere Genel Müdür tarafýndan belirlenir ve bunlar 5510 sayýlý Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýr. Bu þekilde istihdam edilecek personel sayýsý, Genel Müdürlüðün toplam kadro sayýsýnýn yüzde birini geçemez ve bunlarýn istihdamýna iliþkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.

(6) Genel Müdürlükte, Genel Müdür, genel müdür yardýmcýlarý ile Göç Politika ve Projeleri Dairesi, Uyum ve Ýletiþim Dairesi, Dýþ Ýliþkiler Dairesi, Strateji Geliþtirme Dairesi ve Destek Hizmetleri Dairesi baþkanlarý ile göç müþavirleri mülki idare amirliði hizmetleri sýnýfýndan atanýr veya görevlendirilir.

Kadrolar

MADDE 120- (1) Genel Müdürlüðün kadrolarýnýn tespiti, ihdasý, kullanýmý ve iptali ile kadrolara iliþkin diðer hususlar, 13/12/1983 tarihli ve 190 sayýlý Genel Kadro ve Usulü Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre düzenlenir.

 

ALTINCI BÖLÜM

Çeþitli Hükümler

Yönetmelik

MADDE 121- (1) Bu Kanunun uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar çýkarýlacak yönetmeliklerle belirlenir.

Atýf yapýlan hükümler

MADDE 122- (1) Diðer mevzuatta, 15/7/1950 tarihli ve 5683 sayýlý Yabancýlarýn Türkiye’de Ýkamet ve Seyahatleri Hakkýnda Kanuna yapýlmýþ olan atýflar, bu Kanuna yapýlmýþ sayýlýr. Diðer mevzuatta geçen yabancýlara mahsus “ikamet tezkeresi” ibaresinden, bu Kanundaki “ikamet izni” anlaþýlýr.

Deðiþtirilen hükümler

MADDE 123- (1) 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayýlý Pasaport Kanununun 34 üncü maddesinde yer alan “vatandaþlar ve yabancýlara” ibaresi “vatandaþlara” þeklinde deðiþtirilmiþtir.

(2) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayýlý Harçlar Kanununun 88 inci maddesinin birinci fýkrasýna aþaðýdaki bentler eklenmiþtir.

“f) Uzun dönem ikamet izni bulunanlar,

g) Ýnsan ticareti suçunun maðduru olanlar.”

(3) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun;

 

-46-

a) 36 ncý maddesinin “Ortak Hükümler” baþlýklý bölümünün (A) fýkrasýnýn (11) numaralý bendine “Enerji ve Tabii Kaynaklar Uzman Yardýmcýlarý” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Göç Uzman Yardýmcýlarý, Ýl Göç Uzman Yardýmcýlarý” ibaresi, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Uzmanlýðýna” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Göç Uzmanlýðýna, Ýl Göç Uzmanlýðýna” ibaresi eklenmiþtir.

b) 152 nci maddesinin “II– Tazminatlar” kýsmýnýn “A– Özel Hizmet Tazminatý” bölümünün (ð) bendine “Yükseköðretim Kurulu Uzmanlarý” ibaresinden sonra gelmek üzere “, Göç Uzmanlarý” ibaresi, (h) bendine “Ýçiþleri Bakanlýðý Ýl Planlama Uzmanlarý,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ýl Göç Uzmanlarý,” ibaresi eklenmiþtir.

c) Eki (I) sayýlý Ek Gösterge Cetvelinin “I- Genel Ýdare Hizmetleri Sýnýfý” bölümünün (g) bendine “Avrupa Birliði Ýþleri Uzmanlarý,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Göç Uzmanlarý,” ibaresi,  (h) bendine “Ýçiþleri Bakanlýðý Planlama Uzmanlarý,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ýl Göç Uzmanlarý,” ibaresi eklenmiþtir.

(4) 14/2/1985 tarihli ve 3152 sayýlý Ýçiþleri Bakanlýðý Teþkilat ve Görevleri Hakkýnda Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fýkrasýna aþaðýdaki bent eklenmiþtir.

“e) Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü.”

(5) 27/2/2003 tarihli ve 4817 sayýlý Yabancýlarýn Çalýþma Ýzinleri Hakkýnda Kanunun;

a) 5 inci maddesinin birinci fýkrasýnda geçen “ikamet izninin süresi ile” ibaresi metinden çýkarýlmýþtýr.

b) 8 inci maddesinin birinci fýkrasýna aþaðýdaki bent eklenmiþtir.

“ý) Uluslararasý koruma baþvurusunda bulunan ve Ýçiþleri Bakanlýðýnca þartlý mülteci statüsü verilen yabancý ve vatansýz kiþilere,”

c) 12 nci maddesinin birinci fýkrasý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“Yabancýlar, ilk çalýþma izni baþvurularýný bulunduklarý ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti konsolosluklarýna yapar. Konsolosluk, bu baþvurularý doðrudan Bakanlýða iletir. Bakanlýk, ilgili mercilerin görüþlerini alarak 5 inci maddeye göre baþvurularý deðerlendirir; durumu uygun görülen yabancýlara çalýþma izni verir. Yabancýlar, konsolosluklardan almýþ olduklarý çalýþma izinlerinde belirtilen süre kadar Türkiye’de kalýp çalýþabilir.”

ç) 14 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“c) Ýçiþleri Bakanlýðýnýn olumsuz görüþ bildirmesi,”

d) 16 ncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (a) bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“a) Yabancý hakkýnda sýnýr dýþý etme kararý alýnmýþ olmasý veya Türkiye’ye giriþinin yasaklanmasý,”

(6) 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayýlý Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayýlý cetvele “55) Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü” sýrasý eklenmiþtir.

(7) 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayýlý Nüfus Hizmetleri Kanununun;

a) 3 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (çç) bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

 

 

-47-

“çç) Yabancýlar kütüðü: Türkiye’de Vatansýz Kiþi Kimlik Belgesi alanlar ve herhangi bir amaçla en az doksan gün süreli ikamet izni verilenlerle, yasal olarak bulunan yabancýlardan yabancýlar kimlik numarasý talep edenlerin kayýtlarýnýn tutulduðu kütüðü,”

b) 8 inci maddesinin birinci fýkrasý aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“(1) Türkiye’de herhangi bir amaçla en az doksan gün süreli ikamet izni alan yabancýlar, Genel Müdürlükçe yabancýlar kütüðüne kayýt edilir. Ancak, Türkiye’de yasal olarak bulunan yabancýlar da talep etmeleri hâlinde yabancýlar kütüðüne kayýt edilir. Bu kütüðe kayýt edilen yabancýlar, her tür nüfus olayýný nüfus müdürlüklerine beyan etmekle yükümlüdürler. Diplomatik misyon mensuplarý bu hükmün dýþýndadýr.”

(8) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun;

a) 3 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (27) numaralý bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“27) Uluslararasý koruma baþvurusu veya statüsü sahibi ve vatansýz kiþi: Ýçiþleri Bakanlýðý tarafýndan baþvuru sahibi, mülteci, ikincil koruma veya þartlý mülteci statüsü sahibi veya vatansýz olarak tanýnan kiþileri,”

b) 60 ýncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendinin (2) numaralý alt bendi aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir.

“2) Uluslararasý koruma baþvurusu veya statüsü sahibi ve vatansýz olarak tanýnan kiþiler,”

c) 61 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendindeki “vatansýz ve sýðýnmacý sayýldýklarý” ibaresi “uluslararasý koruma baþvurusu yaptýklarý veya uluslararasý koruma statüsü aldýklarý veya vatansýz kiþi sayýldýklarý” þeklinde deðiþtirilmiþtir.

(9) Ekli (1), (2) ve (3) sayýlý listelerde yer alan kadrolar ihdas edilerek, 190 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayýlý cetvele “Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü” bölümü olarak eklenmiþtir.

(10) 27/6/1989 tarihli ve 375 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (II) sayýlý cetvelin 9 uncu sýrasýna “Basýn-Yayýn ve Enformasyon,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Göç Ýdaresi,” ibaresi eklenmiþtir.

Yürürlükten kaldýrýlan mevzuat

MADDE 124- (1) 15/7/1950 tarihli ve 5683 sayýlý Yabancýlarýn Türkiye’de Ýkamet ve Seyahatleri Hakkýnda Kanun ile 15/7/1950 tarihli ve 5682 sayýlý Pasaport Kanununun 4 üncü, 6 ncý, 7 nci, 8 inci, 9 uncu, 10 uncu, 11 inci, 24 üncü, 25 inci, 26 ncý, 28 inci, 29 uncu, 32 nci, 33 üncü, 35 inci, 36 ncý, 38 inci ve ek 5 inci maddeleri, 5 inci maddesinin birinci ve ikinci fýkralarý ile 34 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn ikinci cümlesi yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Geçiþ hükümleri

GEÇÝCÝ MADDE 1- (1) Genel Müdürlüðün görev alanýna giren konularla ilgili Emniyet Genel Müdürlüðünce tutulan dosya, yazýlý ve elektronik ortamdaki kayýt ve diðer dokümanlar ile bilgi sistemleri, elektronik projeler ve veri tabanlarý Genel Müdürlüðe ve ilgili taþra birimlerine kademeli olarak devredilir. Devre  iliþkin  olarak,  Emniyet  Genel  Müdürlüðü  ile

 

-48-

Genel Müdürlük arasýnda bu maddenin yayýmý tarihinden itibaren altý ay içerisinde protokol yapýlýr ve Bakan onayýyla yürürlüðe girer.

(2) Bu Kanunun yayýmýndan itibaren bir yýl sonra kabul ve barýnma merkezleri ile geri gönderme merkezlerine ait taþýnýrlar hiçbir iþleme gerek kalmaksýzýn Genel Müdürlüðe devredilmiþ, taþýnmazlar ise hiçbir iþleme gerek kalmaksýzýn Genel Müdürlüðe tahsis edilmiþ sayýlýr. Devir nedeniyle yapýlan iþlemler, harçlardan, düzenlenen kâðýtlar damga vergisinden müstesnadýr. Bu Kanunun uygulanmasýnda taþýnýr devri ile taþýnmazlarýn tahsisi ve benzeri hususlarda ortaya çýkabilecek sorunlarý gidermeye Bakan yetkilidir.

(3) Genel Müdürlüðün 2013 mali yýlý harcamalarý için gereken ödenek ihtiyacý, 20/12/2012 tarihli ve 6363 sayýlý 2013 Yýlý Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fýkrasýnýn (ç) bendine göre karþýlanýr. 31/12/2014 tarihine kadar Göç Ýdaresi Genel Müdürlüðü adýna ihdas edilen kadrolarýn yüzde ellisini geçmemek üzere, 6363 sayýlý Kanundaki sýnýrlamalara tabi olmadan atama yapýlabilir.

(4) Bu Kanunda belirlenen esaslara göre Genel Müdürlüðün taþra teþkilatlanmasýnýn tamamlanacaðý tarihe kadar, yürütülmekte olan görev ve hizmetler daha önce bu görev ve hizmetleri yapmakta olan birimler veya personel tarafýndan yapýlmaya devam edilir.  Genel Müdürlük, ilgili yerlerdeki teþkilatlanmanýn tamamlandýðý tarihte söz konusu birimlerde görev yapmakta olan personeli, 118 inci maddenin ikinci fýkrasýnda belirtilen sayý sýnýrlamasýna tabi olmaksýzýn devir tarihinden itibaren üç yýlý aþmamak üzere anýlan maddeye göre istihdam edebilir.

(5) Genel Müdürlük, merkez teþkilatýnda görev yapmak üzere, Emniyet Genel Müdürlüðü Yabancýlar Hudut Ýltica Dairesi Baþkanlýðý ile il emniyet müdürlüklerinin ilgili þubelerinde en az iki yýl süreyle görev yapmýþ personeli, 118 inci maddenin ikinci fýkrasýnda belirtilen sayý sýnýrlamasýna tabi olmaksýzýn bu maddenin yayýmý tarihinden itibaren üç yýl süreyle anýlan maddeye göre istihdam edebilir.

(6) Bu Kanunun Ýkinci Kýsmýnýn yürürlüðe girdiði tarihten itibaren bir yýl içinde valiliklere yazýlý olarak müracaat eden yabancýlar, bu Kanunda ikamet izinleriyle ilgili kendilerine tanýnan haklardan yararlandýrýlýr.

(7) Bu Kanunun Üçüncü Kýsmýnýn yürürlüðe girdiði tarihten önce, 14/9/1994 tarihli ve 94/6169 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararý ile yürürlüðe konulan Türkiye’ye Ýltica Eden veya Baþka Bir Ülkeye Ýltica Etmek Üzere Türkiye’den Ýkamet Ýzni Talep Eden Münferit Yabancýlar ile Topluca Sýðýnma Amacýyla Sýnýrlarýmýza Gelen Yabancýlara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkýnda Yönetmelik uyarýnca statü verilenlere bu Kanunda belirtilen statülerine göre iþlem yapýlýr, baþvuru yapanlarýn iþlemleri ise bu Kanuna göre sonuçlandýrýlýr. Bu Kanunun yayýmý tarihinden itibaren Üçüncü Kýsmýn yürürlüðe girdiði tarihe kadar, anýlan Yönetmelik uyarýnca statü verilenler ile baþvuru yapanlardan ikamet izni harcý alýnmaz.

(8) Bu Kanunun uygulanmasýna iliþkin düzenlemeler yürürlüðe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykýrý olmayan hükümlerinin uygulanmasýna devam olunur.

 

 

-49-

Yürürlük

MADDE 125- (1) Bu Kanunun;

a) 122 nci maddesi, 123 üncü maddesinin birinci, ikinci, beşinci ve yedinci fıkraları ile 124 üncü maddesi hariç olmak üzere Beþinci Kýsmý yayýmý tarihinde,

b) Diðer hükümleri yayýmý tarihinden bir yýl sonra,

yürürlüðe girer.

Yürütme

MADDE 126- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

 

 

Başkan Meral AKŞENER

Kâtip Üye Muhammet Bilal MACİT

Kâtip Üye Bayram ÖZÇELİK

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   .04.2013 Yasama Uzm.            : B. YEŞİLIRMAK

   .04.2013 Başkan Yrd.              : İ. H. TAVAŞ

   .04.2013 Başkan                      : H. KOCAMAN

   .04.2013 Gen. Sek. Yrd.          : Dr. M. BOZDAĞ

   .04.2013 Genel Sekreter           : Dr. İ. NEZİROĞLU

 

(s. sayısı: 310)