Yeni Türk Ticaret Kanununun 1530. Maddesinin 5.fıkrası alacaklı Küçük ve Orta Ölçekli İşletme (KOBİ) veya tarımsal ya da hayvansal üretici olduğu veya borçlunun Büyük Ölçekli İşletme olması halinde ödeme süresi 60 günü aşamaz düzenlemesi getirmektedir.
Bu maddenin açılımından anlaşılacağı gibi KOBİ’lerin diğer KOBİ’lere ve büyük işletmelere yapacağı satışlarda vade 60 günü geçemeyeceği gibi borçlunun büyük işletme olması halinde de azami vade 60 gün olarak belirlenmektedir.
Türk Ticaret Kanunu bu düzenlemesi ile KOBİ’ler diğer işletmelere ve özellikle büyük ölçekli işletmelere karşı korunmaktadır.
İHTARSIZ TEMERRÜT
Türk Ticaret Kanunu’nun 1530. Maddesinin 2.fıkrası cari hesapların veya fatura bedellerinin ihtarsız muacceliyetini düzenlemektedir. 2. Fıkra, borçlu, sözleşmede ön görülmüş bulunan tarihte veya belirlenen ödeme süresinde borcunu ödemez ise ihtara gerek olmaksızın temerrüde düşer demektedir.
Maddenin 3. Fıkrası 2.fıkraya uygun olarak mütemerrit olan borçlu aleyhine sözleşmede olmasa bile temerrüt tarihinden itibaren faiz işlemeye başlayacağına hükmetmektedir.
4.fıkraya göre ise sözleşmede ödeme günü veya süresi belirtilmemiş ise veya belirtilen süre 5.fıkradaki 60 günlük süreyi aşıyor ise;
a) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin borçluya ulaşmasından itibaren 30 günlük sürenin sonunda,
b) Fatura veya eş değer ödeme talebinin tarihi belirsizse mal veya hizmet alımının 30 günlük süresinin sonunda,
c) Borçlu fatura veya eşdeğer ödeme talebini mal veya hizmetin tesliminden önce almışsa, bu takdirde mal veya hizmetin teslimi tarihinden itibaren 30 günlük sürenin sonunda, borçlu aleyhine faiz işlemeye başlar.
d) Maddenin d fıkrası kanunda veya sözleşmede mal veya hizmet için bir kabul veya bir gözden geçirme usulü belirlenmişse borçlu bu usulü şeklin gerçekleştiği tarihten sonraki 30 günlük sürenin sonunda muaccel duruma düşer. Kabul veya gözden geçirme mal veya hizmetin alınmasından itibaren 30 günü aşıyorsa ve bu durum alacaklı aleyhine ağır bir haksızlık oluşturuyorsa kabul veya gözden geçirme süresi mal veya hizmetin tesliminden itibaren 30 gün olarak kabul edilir.
Bütün bu düzenlemeler, Küçük ve Orta ölçekli işletmeleri alıcılara veya büyük işletmelere karşı korumayı amaçlamaktadır.
6. fıkra gecikme faizi ödenmeyeceği veya çok düşük faiz ödeneceği doğrultusunda sözleşmeye konacak hükümlerin geçersiz olacağına hükmetmektedir. Aynı şekilde alacaklının borçlunun uğrayacağı zarardan sorumlu olmayacağı şeklindeki sözleşme hükümleri de geçersizdir.
KOBİ’leri korumayı amaçlayan bütün bu düzenlemelere ilave olarak 7.fıkra faizi de düzenlemektedir. Buna göre temerrüt faizi, yasal temerrüt faizi artı yüzde 8’dir.
TAKSİT İLE ÖDEME
Taksitli ödemelerde birinci taksit bu madde ile düzenlenen süreleri aşamaz ve geciken her taksit için 7. Fıkrada belirtilen gecikme faizi geçerlidir.
Yeni Türk Ticaret Kanununun 1530. Maddesi'nin Tam Metni İçin Tıklayınız.
Rahmi Ofluoğlu ( Avukat)
