İŞÇİLERE İŞ KAZASINDAN GELİR BAĞLANIR
İşçilerin yaralanması ,uzuv kaybı gibi etkenlerle sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİKTE SINIR %10 ARANIR
Sosyal Güvenlik Kurumu’nca;
ü İş kazası geçiren ,
ü Meslek hastalığı sonucu bedensel veya ruhsal zarara uğrayan bir sigortalıya, sağlığına kavuşması için gerekli sağlık yardımları sağlanır ve tedavi süresince sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği verilir.
ü Geçici iş göremezlik sonunda yeniden çalışma gücünü kazanamayan ve bu nedenle sürekli iş göremezlik durumuna düşen sigortalılar ile meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilenlere sürekli iş göremezlik geliri bağlanır.
5510 /19. maddesinde, İş kazası yada meslek hastalığı sonucu oluşan ;
ü Hastalık,
ü Engellilik nedeniyle SGK’ca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara göre SGK Sağlık Kurulunca meslekte kazanma gücü en az % 10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalının sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanacağı öngörülür.
İKİYE AYRILIR
ü Tam iş göremezlik, sigortalının mesleğinde hiç çalışamaması, tam iş göremez durumundaki sigortalının meslekte kazanma gücündeki kayıp oranı % 100’dür.
ü Kısmi iş göremezlik, sigortalının mesleğinde kazanma gücünün kısmen azalmış olması kısmi iş göremezlik olarak adlandırılır. Bu durumda, kısmi iş göremezlik, meslekte kazanma gücünün en az % 10, en fazla %99,99 yitirildiğini gösterir.
FORMÜL
ü Tam iş göremezliği halinde; Günlük kazanç x 30 x %70 veya kısaca GK x 21,
ü Kısmi iş göremezliği halinde; Günlük kazanç x 30 x %70 x Sürekli İş Göremezlik Derecesi (SİD) veya kısaca GK x 21 x SİD
formüllerine göre hesaplanır.
Sürekli kısmi iş göremezlikte ise sigortalıya bağlanacak gelir, tam iş göremezlik geliri gibi hesaplanır ancak, bunun iş göremezlik derecesi oranındaki tutar kendisine ödenir.
|
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ |
ORAN |
FORMÜL |
|
TAM İŞ GÖREMEZLİK |
100% |
GKX21 |
|
KISMİ İŞ GÖREMEZLİK |
%10-%99,99 |
GKX21XSİD |
ÖRNEK
Sigortalı Ahmet bey'in iş kazası sonucu geçici işgöremezlik kazançının tespiti
İş kazasının olduğu veya meslek hastalığı halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde 5510 sayılı Kanun’un 80. maddesine göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunur.
|
Dönem |
Prim Gün Sayısı |
Prime Esas Kazanç |
|
2014/Aralık |
30 |
1500 |
|
2014/Kasım |
30 |
1500 |
|
2014/Ekim |
30 |
1500 |
|
Toplam |
90 |
4500 |
Günlük Kazanç: 4500 / 90= 50,00 TL
Aylık Kazanç: 50 x 30= 1500,00 TL
ÖRNEK
Ahmet bey İş Kazası sonucu %40 oranında meslekte kazanma gücünde (engelli) dolayı sürekli iş göremezlik geliri için
Formül=GK*30*0,70*SİD
Bu durumda gelir miktarının hesaplanması.
50*30*0,70*0,40=420 Lira olacaktır.
BAŞKASININ BAKIMINA MUHTAÇ İSE BU ORAN %100 OLUR
Sigortalının başkasının bakımına muhtaç olması durumunda % 70 olan gelir bağlama oranı % 100 olarak dikkate alınır .
Gelir = GK x 30 x %100 x SİD formülüne göre hesaplanır.
ÖRNEK
Ali bey %80 oranında iş kazasından dolayı meslekte kazanma kaybım var bu durumda başkasının bakımına muhtaç.
50*30*100*0,80=1200 Lira Gelir Bağlanır.
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu başka birinin sürekli bakımına muhtaç duruma gelen sigortalı için hesaplanacak sürekli iş göremezlik geliri, Kanun’un 82. maddesine göre tespit edilen prime esas kazanç alt sınırının aylık tutarının % 85’inden az olamaz.
2014 yılında bu kaza olduğunda 1,134/30=37,80 TL.
1,134*85/100=963,90 TL.
Aşağı gelir bağlanmaz.
GELİR NEDEN AZALIR
1- Hekim Tavsiyelerine Uymaması
Sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle tedavisini yapan hekim tarafından bildirilen tedbirlere ve yapılan tavsiyelere uymaması nedeniyle, normal tedavi süresi uzamış veya malûl kalmış yahut malûliyet oranı artmış ise, bu hususlar hekim raporu ile tespit ve belgelendirilmesi halinde sigortalıya bağlanacak sürekli iş göremezlik geliri uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik oranı esas alınarak 1/4'e kadar Kurum’ca eksilterek ödenir.
2- Ağır Kusurun Bulunması
Ağır kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalının, mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerde belirlenen kusur derecesinin 1/3 oranında Kurum’ca eksiltilerek ödenir.
Ancak, kusur derecesinin bilgi ve belgelerde yer almaması halinde sigortalının geliri %5 oranında Kurum’ca eksiltilerek ödenir.
Sigortalının, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaması, tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi yapması, yetkili kimseler tarafından verilen emirlere aykırı hareket etmesi, açıkça izne dayanmadığı gibi, hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek yapması ve yapılması gerekli bir hareketi savsaması, ağır kusuruna esas tutulur.
3- Kasti Hareketin Bulunması veya Kurum’un Yazılı Bildirimine Rağmen Teklif Edilen Tedaviyi Kabul Etmemesi
Mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgeler ile bilirkişi raporlarından kasti bir hareketi yüzünden iş kazasına uğradığı saptanan, meslek hastalığına tutulan veya Kurum’un yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, bağlanacak sürekli iş göremezlik geliri 1/2 tutarında ödenir.
SİGORTALI OLARAK ÇALIŞILIR EK/5 VE EK/6 HALLERİ HARİÇ OLMAK ÜZERE
Sürekli iş göremezlik geliri alan sigortalılar çalışmalarını tüm sigorta kollarına tabi sürdürebilir. Bu çalışmalarından dolayı malullük veya yaşlılık aylığına hak kazanması halinde aylık bağlanır. Bağlanan aylıkla birlikte sürekli iş göremezlik geliri de verilir. Her iki aylıktan yüksek olan gelir veya aylık tamdan düşük olan yarımdan ödenir.
Ancak, bu sigortalılar 5510 sayılı Kanun’un ek 5 maddesine göre tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak veya ek 6 maddesine göre kısmi süreli (ticari taksi ve dolmuş vb.) sigortalı olarak anılan Kanun’un ilgili maddelerinde, gelir almama şartı aranması nedeniyle çalışamazlar.
Vedat İlki
http://www.alitezel.com/index.php?sid=yazi&id=7402
