Üllkemizde 76 başarılı akciğer nakli ameliyatına imza atan Doç. Cemal Asım Kutlu ile konuştuk.

Akciğer fonksiyonlarının hayatı tehdit ettiği vakalarda akciğer nakli, hastalara umut oluyor. Genellikle Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), kistik fibrozis, akciğer sertleşmesi ve akciğer tansiyonu gibi sorunlar yaşayan hastalarda tercih edilen akciğer nakli, ülkemizde halen kadavradan alınan akciğerle yapılıyor. Oysa, canlı vericiden de akciğer nakli mümkün. Göğüs Cerrahı Doç. Dr. Cemal Asım Kutlu, Japonya, ABD gibi ülkelerde canlı vericilerden de nakil yapıldığını, ülkemizde de yapılabileceğini belirterek “Biz de kısa sürede ülkemizde yapmayı planlıyoruz” diyor.

Ülkemizde 76 başarılı akciğer nakli ameliyatına imza atan Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Cemal Asım Kutlu ile akciğer nakli konusunda merak edilenleri konuştuk.

*Akciğer nakli kimlere yapılır?

Akciğerin, vücudun ihtiyacı olan oksijeni sağlayamadığı, hayati fonksiyonların tehdit edildiği durumlardaki hastalara yapılır. Bunun için hastaların akciğerinin, nakil olacak kadar kötüleşmiş olması ve her türlü tedavi yöntemini denemiş ancak fayda görmemiş olması gerekir.

*Peki, bu durum genelde neden olur?

Genellikle sigaradan olur. KOAH diye bilinen hasta grubu, doğuştan gelen enzim eksiklikleri, vücuttaki birtakım iltihabi hastalıklar, akciğer tansiyonu denilen akciğer dolaşımındaki yüksek tansiyon gibi durumlarda ya da akciğer sertleşmesinde, özellikle orta yaşlarda gözüken akciğerin elastikliğini kaybetmesinden dolayı hastaların soluk alıp vermesi çok güçleşir. Bu durum hayatı tehdit eder hale gelebilir.

‘Kanser hastasına yapılmaz’

*Akciğer kanseri olan hastalarda akciğer nakli mümkün mü?

Akciğer kanserinde akciğer naklinin yeri yok.

*Akciğer nakli ne zamandan bu yana yapılıyor?

Dünyada ilk akciğer nakli 1963’te, ilk başarılı ameliyat ise 1983’te gerçekleştirildi. Türkiye’de ise ilk deneme 1999’da 9 Eylül Üniversitesi’nde, ilk başarılı akciğer nakli ameliyatı 2009’da Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Hastanesi’nde benim başında bulunduğum ekip tarafından yapıldı.

*Kimlere akciğer nakli yapılamaz?

Böyle büyük bir cerrahiyi kaldıramayacak kadar kötü durumda olanlar ile bu süreci zihinsel kapasite olarak kaldıramayacak olanlara yapılmaz.

*Riskli bir ameliyat mı?

Ameliyat büyük bir cerrahi. Onun için doğru hastaları seçmek, ona göre bir tedavi uygulamak önemli.

‘Verici etkilenmez’

*Akciğer nakli yalnızca kadavradan mı yapılır?

Kadavradan olabildiği gibi canlı vericiden de yapılabiliyor. Henüz biz yapmadık ama dünyada örnekleri var, onu da yapmak isteriz. Uygun koşullar oluşursa canlıdan da akciğer nakli yapacağız. Canlıdan nakilde şöyle oluyor. Akciğer, toplam 5 lobdan oluşuyor. Sağda 3, solda 2 tane lob var. Bir vericiden sağ, bir vericiden sol alt lob alınıyor. Bu iki lob, alıcıya naklediliyor, bunlar da akciğer rolünü üstleniyor. Vericiden de yüzde 10-15 gibi bir kayıp meydana geliyor. Günlük hayatta bu kaybı fark etmiyoruz.

*Nakil sonrası hasta günlük hayatına ne zaman dönebilir?

Her şey iyi giderse hastalar birkaç ay içinde normal hayatına dönebilir.

*Bir kişi nakil aşamasına geldiyse ne tür belirtiler olabilir ?

Nakil aşamasına geldiyse o insanın normal bir cümle kurması bile çok zor. Artık bırakın sosyal veya günlük bir aktiviteyi, normal yemek yerken, konuşurken, çok basit banyo yaparken bile solunum sıkıntısı yaşarlar. Solunum sıkıntısı, morarma gibi belirtiler ortaya çıkar. Bazı hastalar oksijen tüpünden fayda görürken, bazısı fayda görmez.