Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu, iş dünyası için roğru teşviğin devletten değil piyasatdan geldiğini dile getirererek, Türkiye’de iş insanı olmanını tehlikeli olduğuna dikkat çekti. Politikacılarlar sürekli birlikte olmanın yaratıcılığı önlediğini ifade eden Acemoğlu, Türkiye’nin tüketime ve kamu harcamalarına dayalı büyüdüğünü belirtti. Acemoğlu, “Türkiye ekonomisinin yüzde 4’lük büyümesinin ne kadar devamlılığı olacağından emin değilim. Belirsizlik çok yüksek” şeklinde konuştu.

Yaratıcılık ölüyor

Türkiye’de büyümenin niteliğinin değiştiğini ve kredi-sıcak para sarmalıyla gelen büyümenin sağlıksız olduğunu vurgulayan Acemoğlu, bunun da ekonomiyi krizlere açık hale getirdiğine dikkat çetüi. Acemoğlu, “Kredi muslukları kapanırsa bunun sürdürülebilir olmayacağına inanıyorum” dedi.

İstanbul’da düzenlenen CEO Club toplantısında konuşan Daron Acemoğlu, Türkiye’de iş dünyası ile politikacıların devamlı bir arada olduğunu bunun tehlikeli bir şekilde yaratıclığı öldürdüğüne de işaret etti. Acemoğlu, “Doğru teşvik devletten değil piyasadan gelir” ifadelerini kullandı. Bu konuda 1970’lerin sonu 80’lerin başında kurulan ve bugün dev haline gelen Apple gibi şirketlerin çıkış noktasında kamunun değil tabandan gelen inovasyon ve yaratıcılığın olduğunu hatırlatan Acemoğlu, eğitimin de beyin yıkama üzerine değil ufuk açma prensibi üzerine oturması gerektiğini anlattı.

Kriz sürüyor

Acemoğlu dünya ekonomilerinin hâlâ krizden geçtiğini örnek almanın kolay olmadığını da belirterek, Türkiye’nin bazı temel konularda Güney Kore’yi örnek alabileceğini aktardı. Daron Acemoğlu, sömürücü büyüme ile başlayan reform ve demokrasi hareketi ile bir güç haline gelen Güney Kore’nin ‘Türkiye’nin en çok şey öğrenebileceği’ ülke olduğuna değindi.

Çalkantılar olabilir

Acemoğlu, küresel gelişmelere ilişkin olarak “Amerika ekonomisi şu anda en sağlıklı büyüyen ekonomi. Avrupa hâlâ krizin içinde. Gelecek yıl, Avrupa’da büyük çalkantılar yaşanabilir. Çin ekonomisi tıkandı. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin Çin’e model olarak bakması yanlış. Güney Kore en çok şey öğrenebileceğimiz ülkelerden biri. Güney Kore’yi örnek alabiliriz” diye konuştu.

Lidere değil kurumlara bakın

Daron Acemoğlu, ekonomik büyümeyi anlamak için ekonomik kurumlara bakılması gerektiğini kaydederek, “Büyümede temel etken kalıcı kurumlardır; coğrafya, kültür ve liderlik değildir” diye konuştu.

Acemoğlu, “Barış yerine dünyanın her tarafında karmaşa var. Avrupa hâlâ krizin eşiğinde. Kapsayıcı kurumları olan ülkeler fırsatları ve teşvikleri bir arada bulundurarak büyürler. Ülkelerdeki ikili sistemlere bakmalıyız. Bir yandan Harvard’lı yöneticiler diğer tarafta büyük kitlelerin yoksulluğu Daron Acemoğlu var” dedi.