Yıllık enflasyon, 2016’da zamların etkisiyle Merkez Bankası (TCMB) beklentisi aşarak yüzde 8.53’e çıkarken, enflasyondaki bu yükseliş dolar kurunu zıplattı. Kurdaki artış Başbakan Binali Yıldırım’ın OHAL açıklamasıyla ise hızlandı. Dolar/TL yeni tarihi zirve olan 3.6022’ye çıktı.

Başbakan Binali Yıldırım, dün öğle saatlerinde AKP Grup Toplantısı’ndaki konuşmasında TBMM’nin bu hafta olağanüstü halin (OHAL) üç ay uzatılmasına yönelik bir kararı görüşerek karara bağlayacağını açıkladı. Güne 3.54 seviyelerinde başlayan kur, enflasyondaki artışın etkisiyle 3.58’li seviyelere çıkmıştı. OHAL açıklamasının ardından yükseliş hızlandı ve dolar önceki rekoru 3.5935’i geçti. Gün içinde en yüksek 3.6022 seviyesini gören dolar/TL, serbest piyasada 5 kuruş yükselişle 3.5890 seviyesinden kapandı.

Yüzde 1.5 kayıp

Dolar dün gelişen ülke para birimleri karşısında genel olarak değer kazandı. Doların altı önemli para birimi karşındaki değerini gösteren dolar endeksi yüzde 1’in üzerinde yükselişle 14 yılın zirvesi olan 103.690’ı test etti. Ancak TL artan kırılganlıkların etkisiyle diğerlerinden negatif ayrıştı. Lira, dolar karşısında yaklaşık yüzde 1.5 ile en çok değer kaybeden gelişen ülke para birimi oldu.

TL’nin negatif ayrışmasının nedenlerinin başında da siyasi riskler geliyor. OHAL’in uzatılması piyasaların olumsuz karşıladığı bir durum. OHAL döneminde artan demokrasi kaygıları TL varlıklarını geçen yıl da emsallerine oranla daha fazla zayıflattı. Terör olayları, anayasa değişikliği, başkanlık referandumu da siyasi riskler olarak varlığını koruyor.

Hoş geldin negatif faiz

Öte yandan enflasyonun yüzde 8.53’e yükselmesiyle birlikte Türkiye’nin reel faizi negatife inmiş oldu. Dünyada birçok gelişmiş ekonomide bugün aynı durum söz konusu. Ancak Türkiye’nin durumu gelişmiş ülkelerden farklı. İç tasarruf miktarı düşük olduğu için Türkiye, dışarıdan borçlanarak ve dışarıya faiz ödeyerek tasarruf ithal etmek zorunda. Negatif faiz tasarruf sahiplerini olumsuz etkileyen, bu da kırılganlığı artıran bir durum. Geçen ay beklemeyi tercih eden Merkez, politika faizini yüzde 8’de sabit tutmuştu. Buna göre Türkiye’de reel faiz eksi 0.49’a geriledi.

Üstelik gelecek aylarda da köprü zamları ve ÖTV artışlarının, enerji fiyatlarındaki yükselişlerin etkisiyle enflasyonun yükselmesi bekleniyor. Bu, reel faizin daha da düşmesi demek. Merkez Bankası 24 Ocak’ta yılın ilk faiz toplantısını yapacak. Faiz artışına gitmemesi için AKP kanadından çağrılar başladı bile. Enflasyonu düşürmeye yönelik adım atılamayabileceği endişesi de kurdaki yükselişi tetikliyor.

TÜFE 8.53’e çıktı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre tüketici fiyatları enflasyonu (TÜFE) gıda fiyatlarındaki yüksek seyir ve TL’deki değer kaybı nedeniyle aralıkta yüzde 0.93 olan beklentilerin oldukça üzerinde yüzde 1.64 arttı. TÜFE yıllık bazda kasımdaki yüzde 7 seviyesinden aralıkta yüzde 8.53’e yükseldi.

Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden çekirdek “H” aralıkta yıllık olarak yüzde 6.89’dan yüzde 7.29’a, “I” yüzde 6.99’dan yüzde 7.48’e yükseldi.

Yıllık ve aylık bazda en en fazla artış gösteren grup alkollü içkiler ve tütün oldu. Bu grupta yıllık artış yüzde 31.59, aylık artış da yüzde 7.33 olarak gerçekleşti. Aralık başında alkollü içeceklerde yüzde 10, sigaralarda ise 7 kuruş ÖTV artışı yapılmıştı. Gıdanın enflasyona 0.8 puan, alkollü içeceklerin 0.37 puan, ulaştırmanın ise 0.29 puan artış yönlü katkıda bulunduğu hesaplanıyor.

Üretici fiyatlarında da maliyet baskısının etkisiyle piyasa beklentilerinden daha yüksek bir artış yaşandı. Bir önceki aya göre yüzde 2.98 artan üretici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre de yüzde 9.94 artış gösterdi. Üretici fiyatlarındaki yükseliş, bir sonraki dönem TÜFE’ye yansıyor.

YÜKSELİŞ SÜRECEK

Analistler TL’deki yüksek değer kaybının geçişkenlik etkisi, gıda fiyatlarında artışın sürmesi ve enerji fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle ilk çeyrekte enflasyonda artışın sürmesini bekliyor. Morgan Stanley ekonomisti Ercan Ergüzel, geçen yılın son çeyreğinde TL’de yüzde 12’lik değer kaybının bu yılın ilk çeyreğinde çekirdek TÜFE’ye 50 baz puan katkı yapacağını, gıda enflasyonunun ve küresel enerji fiyatlarının artmaya devam edecek olması nedeniyle yılın ilk çeyreğinde enflasyonda daha fazla artış beklediklerini söyledi.

Kapital FX Araştırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan, “Gelecek dönemde kur geçişkenliğinin fiyatlar üzerinde daha fazla etkili olması ve dolar/ TL’deki yukarı yönlü hareket çerçevesinde enflasyonda da daha yukarı seviyeler bekliyoruz” dedi.

Rabobank, TCMB’nin faizleri kayda değer oranda artırmaması halinde Türk Lirası’nın en hassas gelişen ülke para birimlerinden biri olmaya devam edeceğini söyledi. Kriz kahini Nouriel Roubini, “Türkiye ekonomik ve siyasi olarak tehlikeli bir yolda” dedi. Yatırım bankası Nomura, yılın ilk yarısında dolar/TL’nin 4’ü aşmasını bekliyor.

Kaynak: Cumhuriyet.com.tr