Türkiye’de yaklaşık 800 bin çölyak hastası var ve çoğunun ekonomik düzeyi orta ve az gelirli. Gluten içermeyen gıdalarla beslenmek zorunda olan çölyak hastalarının en büyük sorunlarından birisi beslenme... Çünkü glutensiz yiyeceklerin Türkiye’deki piyasası dar ve satılan ürün sınırlı, dolayısıyla çok pahalı. Her 100 kişiden birinin çölyak olduğu Türkiye’de, hastalar yemeleri gereken glutensiz yiyecekleri her yerde bulamamaktan, bulsalar da pahalı olduğu için alamamaktan şikâyetçi.

‘Bir fabrika bile yok’

Ürünlerin yurtdışından geldiğini anlatan Çölyak Derneği Başkanı Şebnem Ercebeci Çınar, gelen ürünlerin de vergilere takıldığı için çok pahalıya satıldığını söyleyerek; “En ucuz makarna 10 lira. Yurtdışından gelen gümrük vergileri düşürülmeli” dedi. Glutensiz yiyeceklerin pahalılığından dert yanan Güneydoğu Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı Veysi Çoban, masrafları karşılayamadığını anlatarak, “Hayatım boyunca 16 liralık ekmeği hiç alamadım. Unumuzu alıp kendimiz evde yapıyoruz” diye konuştu. Ekmek yapımı için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ürettiği glutensiz unu aldığını kaydeden Veysi Çoban, belediye ununun bile 8 liradan satıldığını belirterek; “Sadece yurtdışından gelen ürünler değil yurtiçindeki ürünler de pahalı. Kamu kurumu bile bir unu 8 liraya mal ediyorsa özel sektörü siz düşünün” dedi.

‘Aç kalıyoruz’

Doğu illerinde ürün bulmanın daha zor olduğunu dile getiren Çoban ise, “İstanbul’da bile insanlar glutensiz yiyecekleri bulmakta zorlanıyorsa, buldukları zaman da almakta zorluk çekiyorsa Şırnak’ı Cizre’yi siz göz önünde bulundurun” dedi. “Ben öğretmenim, okulda arkadaşlarım yemek yerken, yemeğimi yanımda taşımak zorunda kalıyorum. Dışarıda aç kalıyoruz, okullarda aç kalıyoruz. İşletmeler de glutensiz diyetin ne olduğunu bilmiyor” diye konuştu.

Tanı koymak da zor

Çölyağın basit hastalıklarla aynı özellikte olabildiğini bu yüzden de tanı koymakta güçlük çekildiğini anlatan Çoban, ölümlerden sonra bile tanı konulan vakaların olduğunu dile getirdi. “Maalesef tanı konulmazsa kansere yol açan bir hastalık. Fakat kanserden önce tespit edilemediği bile oluyor” diyerek durumun vahametine değindi. Çölyak hastası bir çocuğun bir aylık masrafının 300-400 lira, bir yetişkinin de 500-600 lira olduğunu aktaran Çoban, SGK’ye başvuran her Çölyak hastasına Ziraat Bankası üzerinden bir miktar para yatırıldığını, ancak bu paranın yeterli olmadığını söyledi. Çoban, “Eğer çölyak hastası bir çocuğunuz varsa masraf daha fazla oluyor. Çünkü çocukların dondurma, çikolata gibi ihtiyaçları var. Okul kantinlerinde arkadaşları yerken bu çocuk onları izliyor. Kendisi bir paket bisküvi almaya kalksa 10 lira. Nasıl alsın?” dedi.

GLUTEN TEPKİSİ

Gluten, özellikle buğday, çavdar, arpa, yulaf gibi tahıllarda bulunan bir protein grubu. Bu protein grubuna vücudun verdiği tepki ise çölyak hastalığını oluşturuyor. Klasik belirtileri halsizlik, ishal, kilo kaybı, şişkinlik, gaz, karın ağrısı olmakla beraber, bazen demir eksikliği anemisi, karaciğer değerlerinde bozukluk, kemik hastalıkları, cilt hastalıkları gibi sindirim sistemi dışı belirtilerle de kendini gösterebiliyor. Bu hastaların glutensiz beslenmesi gerekiyor.

Yemek bulmak eziyet

Glutensiz ürünlerin pahalı olduğu gibi her yerde bulunmuyor.Çölyak Derneği Başkanı Şebnem Çınar, ihtiyaç duydukları glutensiz besinleri ancak alışveriş merkezi içerisindeki bazı marketlerde bulabildiklerini dile getirdi. Çınar, “Ben asıl Ağrı’daki, Hakkâri’deki çocukları düşünüyorum. Onlar ne yapıyor acaba?” diye konuştu.