ABD ile Rusya’nın Suriye’de işbirliği yapması ve bugün Kurban Bayramı’nın başlamasından itibaren ateşkes uygulanmasına yönelik anlaşmayı Suriye hükümeti onayladığını duyurdu. Suriye hükümeti saflarında savaşan İran ve Hizbullah da destek açıkladı. Cihatçı gruplar ise anlaşmaya şüpheyle yaklaştı.
Şam’ın bilgisi dahilinde
Suriye resmi haber ajansı SANA “Suriye hükümeti anlaşmayı onayladı. Halep’te insani sebeplerden çatışmalar kesilecek” duyurusu yaptı. SANA, “Anlaşmanın amaçlarından biri Suriye için gerekli siyasi çözümlere ulaşmak. Anlaşmanın tamamına Suriye hükümetinin bilgisi dahilinde ulaşıldı” dedi.
Muhalifler bihaber
O sırada Ankara-Riyad destekli muhaliflerin Yüksek Müzakere Komitesi’ne henüz anlaşma ulaştırılmamıştı. Anlaşmayı temkinli karşıladığını duyuran Komite, metni ve uygulanma mekanizmalarını inceledikten sonra resmi yanıt vereceklerini söyledi. Halep’teki cihatçılardan Fastakim Kama Umirt grubu liderlerinden Zekeriya Malahifci, Reuters’a “Gruplar ateşkesi ve insani yardımı memnuniyetle karşıladı ama bazı çekincelerimiz var. Rejim uymazsa yaptırımı ne olacak” dedi. Malahifci, grupların anlaşmanın kendilerine haksızlık yaptığı, rejime hizmet ettiği ve kendilerine danışılmadığı şikâyetlerini aktardı.
Anlaşma ABD ile Rusya’nın IŞİD’in yanı sıra Nusra’ya (yeni adıyla Şam’ın Fethi Cephesi) karşı da birlikte mücadele etmesini içeriyor, Nusra’nın kardeş örgütü Ahrar-uş Şam ajanslara anlaşmaya mesafeli olduklarını ve incelediklerini söyledi. Ancak Ahrar sözcüsü Ebu Yusuf el Muhacir’in “Bu ateşkes Esad’ın lehine ve kabul edilemez” dediği iddiaları var. Ahrar ile müttefiklerinin Nusra ile beraber savaşa devam edeceklerini açıklayabileceği ileri sürüldü. ABD’nin eğit-donatından geçip tanksavar füzelerini almış ÖSO’ya bağlı 13. Bölük’ün lideri Ahmed Saud da, “Ateşkesin bizi daha fazla öldürmek için askeri bir kapan olduğu hissine kapılıyorum” diye tweet’ledi.
İran: Takip sistemi kurulsun
İran Dışişleri sözcüsü Behram Kasımi, ateşkes anlaşmasını memnuniyetle karşıladıklarını duyururken, ateşkesin teröristler tarafından suiistimal edilmemesi için takip sistemi kurulmasını istedi. Daha önceki ateşkeslerde teröristlerin sınırlardan geçtiğini, para ve silah alıp daha da güçlendiğini hatırlatan Kasımi, sınırlarda geniş çaplı ve çok sıkı gözetim mekanizması talep etti. Hizbullah, Suriye hükümetinin ateşkes kararına tümüyle uyacağını, ama IŞİD ve Nusra gibi Kaide bağlantılı gruplarla savaşmaya devam edeceğini açıkladı.
Ateşkesten önce hava bombardımanlarında patlama yaşandı. Nusra’nın ele geçirdiği İdlib ile yarısı cihatçıların kontrolündeki Halep’te önceki gün Suriye hükümeti ve Rusya’ya mal edilen hava saldırıları düzenlendi. Muhaliflerin Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre İdlib’de 13’ü kadın, 13’ü çocuk 62 kişi, Halep’te 12’si sivil 30 kişi öldü.
‘Türkiye’ye baskı yapılmalı’
Independent gazetesinin Ortadoğu uzmanı Patrick Cockburn, ABD ile Rusya’nın Suriye’de sahadaki vekillerine ve bölgesel dostlarına baskı uygulaması gerektiğini belirtti. Cockburn, Rusya’dan muhaliflere hava saldırılarını ve sivilleri vurmayı kesmesi için Esad’a baskı yapmasını isteyen ABD’nin Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar’a baskı yapma kabiliyetinin de önemli olduğunu vurguladı. Bu ülkelerin Nusra ve bağlantılı Selefi cihatçı gruplara yeniden saldırıya geçmeleri için para ve silah vermesinin önlenmesi gerektiğinin altını çizdi. Ateşkesi memnuniyetle karşıladığını söyleyen Türkiye’nin kuzey Suriye’de gücünü yaymasını sağlayan silahlı grupları zayıflatmasının olası gözükmediğine dikkat çekti. Ateşkesi alkışlayan açıklamalar yapan ülkelerin aslında anlaşmanın başarısız olması için can attığı ve sabote etmek için de ellerinden geleni yapacakları uyarısında bulundu.
Batı medyası, Obama yönetimi tarafından kabul edilmesi 14 saat alan Suriye anlaşmasını Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “diplomatik kazanımı” olarak yorumladı. Fransız haber ajansı AFP, Moskova’nın ayladır Washington’a “cihatçıları gel beraber vuralım” çağrısı yaptığını ama iki ülkenin savaşta zıt tarafları desteklediğini ve Pentagon’un Esad’ı güçlendiren Rus operasyonlarıyla işbirliğinin kendilerine ters düştüğünü söylediğini hatırlattı. Son anlaşma ise Obama yönetiminin Ruslarla askeri koordinasyona boyun eğmesini sağladı. AFP’ye konuşan siyasi analist Fyodor Lukyanov, “Bu, Rusya için başarıdır, çünkü bu anlaşma için çok uzun zaman çalıştılar ve sonunda anlaşmayı imzalattılar” dedi. Lukyanov, “Rusya’nın rejime baskı yapması çağrısı üzerinden Suriye hükümetinin dolaylı yoldan bu anlaşmaya dahil olması, Esad etkeninin var olduğunu ve bu konuda elden bir şey gelmediğini dolaylı yoldan kabul etmektir. Esad’dan kurtulmanın imkansız olduğunun göstergesidir” diye konuştu. Sunday Times gazetesi “Suriye ateşkesi Putin’i Ortadoğu’nun iktidar belirleyicisi yaptı” başlığını attı. Anlaşmaya göre IŞİD ve Nusra’ya ABD ile Rusya’nın birlikte saldırı düzenleyeceğine dikkat çeken ve bundan Pentagon’un rahatsızlığını aktaran gazete, Batı destekli silahlı grupların çoğunun Nusra ile iç içe geçtiğini ve Rusların Amerikan istihbaratıyla onları vurabileceğini belirtti.
Kaynak: Cumhuriyet.com.tr