Ekonomik ve siyasi belirsizlikler nedeniyle insanlarda gelecek kaygısı artarken, tüketim harcamalarında ‘daha temkinli duruş’ hâkim. Kimse ‘arabamı veya eşyamı yenileyeyim’ derdinde değil. Özellikle 15 Temmuz darbe girişiminin ardından terör örgütü Fetö ’ye finansal destek sağladığı tespit edilen şirketlerin yönetiminin TMSF’ye devredilmesi ve çalışanlarının akıbetinin belirsizliği gelecek endişesini iyice artırdı. Bu endişeler özellikle kredili satışlarla büyüyen hayat ve emeklilik branşında da etkisini gösteriyor. Konut kredisi talebinin yavaşlaması nedeniyle ilk 9 ayda hayat sigortalarının prim üretimi sınırlı büyürken, bireysel emeklilik tarafında ise geçen yıla göre katılımcı sayısında azalma dikkati çekiyor.

Sigorta sektöründe ilk 9 ayda gerçekleşen 26.3 milyar TL olan toplam prim üretiminin yaklaşık 2.9 milyar lirası hayat branşından geldi. Trafik sigortalarının etkisiyle sektör toplamda reel olarak yüzde 23 büyürken, hayat branşındaki büyüme reel olarak yüzde 10’da kaldı. Hayat branşındaki büyümenin yavaşlamasında kredi talebinin zayıflamasının yanı sıra BES’te artan çıkışların da etkisi oldu. Geçen yılın ilk 9 ayında 675 bin 216 kişi bireysel emeklilik sistemine katılırken, bu yıl aynı dönemde katılımcı sayısı 445 bin 365 kişi oldu. Toplam katılımcı sayısı 6.4 milyon kişiyi geçiyor. Eylül 2016 itibarıyla birikmiş fon tutarı ise 50 milyar lirayı aştı.

Bu arada BES kapsamında bu yıl sonu itibarıyla bütçeden aktarılacak devlet katkısı tutarı toplamda 8.5 milyar liraya çıkacak. 2017’de ise bütçeden karşılanan toplam devlet katkısı tutarı 12.4 milyar liraya ulaşacak.

Çıkışlar yüzde 25 arttı

AvivaSA Genel Müdürü Meral Eredenk, Türkiye’de son dönemde yaşanan gelişmeler nedeniyle emeklilik ve hayat branşında geçen yıllara gör yüzde 10-15 civarında bir yavaşlama olduğunu belirterek, “Bunu belirsizliklere bağlıyoruz. Bireyler arabasını veya eşyasını yenilemek yerine tasarrufa yöneliyor. Ancak hem kamu hem özel sektörde işini kaybedenler oldu ve ödemelerini durdurdular. Veya paraya ihtiyacı olan birikimini alıp çıktı. Bu yüzden çıkışlar 20-25 arttı” dedi.

Kredi talebi zayıf

BES fonlarında yatırım tercihlerinin de değiştiğine işaret eden Eredenk, “Acaba dövizde mi kalsam, TL’ye mi yatırsam’ gibi sorular daha çok soruluyor. Portföy dağılımında eskiden TL ürünler ağırlıkta iken, son 2-3 aydır dövizli ürünlere yöneliş var” dedi. Hayat sigortasında da kredi kullanımının yavaşlamasına bağlı olarak bir yavaşlama yaşandığını ifade eden Meral Eredenk, şöyle devam etti: “Özellikle konut kredileri ile sattığımız hayat sigortalarında geçen yıllardaki artışlar yok. Tüketici kredilerinde de aynı şekilde bir eğitilim söz konusu.”

Kamu ile sistem büyüyecek

Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü M. Uğur Erkan, Bireysel Emeklilik sisteminde (BES) Ocak 2017’de yürürlüğe girecek olan Otomatik Katılım Sistemi’nin yurtiçi tasarrufları artırarak, güçlü bir ekonomik büyüme modelinin hayata geçirilmesinde önemli rol oynayacağını savundu.

Erkan, yeni sistemin, çalışanların çalışma döneminde sahip oldukları hayat standardını emeklilik döneminde de koruyabilmesi için emekliliğe yönelik tasarrufu teşvik ettiğini belirterek, “Kamu kurumlarının tümü yeni sisteme dahil edilecek. Özel sektörde faaliyet gösteren şirketler ise çalışan sayısı ölçeği itibarıyla büyük kurumlardan başlanarak kademeli olarak sistem kapsamına alınacak” dedi. Erkan, yeni dönemde katılımcı tabanının da genişleyeceğini sözlerine ekledi.