Cari işlemler açığı, haziranda geçen yılın aynı ayına göre tahminlerin üzerinde, yüzde 54 artarak 4.94 milyar dolara ulaştı. Cari açıktaki bu artışta, Rusya ile gerginlik ve iç güvenlik endişeleri nedeniyle turizm gelirlerinde azalma ve dış ticaret açığındaki artış etkili oldu.

Ekonomistler haziranda turizm gelirlerindeki yüzde 43’lük sert azalmanın düşük petrol fiyatlarının olumlu etkisini sınırladığını belirtirken, normalde turizmin en yoğun olduğu temmuzda gelir kaybının daha da artmasıyla bozulmanın süreceği cari açıkta, darbe girişiminin de olumsuz etki yaratabileceğini vurguluyor.

Kayıp yıl

Turizm sektöründe yaşanan kan kaybının ardından hükümet Rusya ile ilişkileri tekrar canlandırmaya çalışırken, Rusya tarafından kısmi bir toparlanma görülse bile Rusya’da ekonominin iyi olmamasının yanı sıra güvenlik endişelerinin de etkisiyle bu yılın kayıp yıl olacağı belirtilmişti.

Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, cari açık ocak-haziran döneminde 19.06 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 12 aylık kümülatif cari işlemler açığı mayıs ayındaki 27.69 milyar dolardan 29.42 milyar dolara yükseldi. Cari denge mayısta 3.17 milyar dolar, geçen yılın haziran ayında ise 3.22 milyar dolar açık vermişti.

TCMB’den yapılan açıklamaya göre cari dengeyi oluşturan kalemlerdeki gelişmeler şöyle:

* Parasal olmayan altın kaleminde, bir önceki yılın haziran ayında 196 milyon ABD Doları net ithalat gerçekleşirken, bu yılın aynı ayında 269 milyon ABD Doları net ihracat kaydedildi.

Yatırım azaldı

* Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.122 milyon ABD Doları tutarında azalarak 1.068 milyon ABD Doları’na düştü.

* Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 143 milyon ABD Doları artarak 940 milyon ABD Doları oldu.

* Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 267 milyon ABD Doları azalarak 271 milyon ABD Doları tutarında gerçekleşti.

Darbe girişimi etkileyebilir

Finansbank ekonomisti Deniz Çiçek, yılın ilk yarısında turizm gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine göre 3.2 milyar dolar azaldığını söyleyerek, “Bu düşüş son aylarda hız kazandı. Darbe girişimi de temmuzda cari açıkta daha fazla bozulmaya neden olacak. Temmuz-eylül dönemi en yoğun turizm sezonu olduğundan yılın ikinci yarısında turizm gelirlerindeki kayıp ilk yarıya göre daha fazla olacaktır. Darbe girişiminin etkisi tüketici ve yatırımcı güven açısından önemli olduğu gibi turizmde de ekstra olumsuz etki yapabilir” dedi.

Oyak Yatırım Başekonomisti Mehmet Besimoğlu ise özellikle seyahat gelirlerinin gerilemesinin cari açıkta bu tabloyu ortaya çıkardığını belirterek, “Haziranda mayıs ayına göre turizm gelirlerinin daha yüksek olması beklenir. Bu sene turizm gelirleri bir önceki aya göre daha düşük geldi. Düşüşün hızlandığı görülüyor” diye konuştu.

Hedef tutmayabilir

Güncel Orta Vadeli Plan’a göre cari açığın 2016 yılını 28.6 milyar dolar ile tamamlaması beklenirken bu rakam GSYH’nin yüzde 3.9’una denk geliyor. Buna göre yılın ilk altı ayında bu hedefin yarısından fazlasına ulaşıldı bile. 12 aylık birikimli cari açığa göre ise hedef yaklaşık 1 milyar dolar aşıldı.

TUI umudu kesti

Son dönemde gelen açıklamalar turizmdeki olumsuz gidişatın süreceğini gösteriyor. Dün Alman tur operatörü TUI, güvenlik endişeleri ve Türkiye’deki darbe girişimi nedeniyle satış büyüme beklentilerini düşürdü. Şirket, Türkiye için bu yıl normalin yarısı kadar, yani 1 milyon civarında müşterisi olacağı tahmininde bulundu.

Petrol düşürmüştü

Kaynağı belirsiz parayı ifade eden net hata noksan kaleminde haziranda 1.53 milyar dolar çıkış, ilk altı ayda ise 1.63 milyar dolarlık giriş görüldü. Cari açık 2015’te petrol fiyatlarındaki düşüş etkisiyle 2014’e göre yüzde 26 daralarak 32.19 milyar dolar olmuştu.