ABD halkı, aylar süren seçim kampanyalarının ardından yeni başkanını seçmek üzere sandık başına gitti. ABD'nin 45'inci başkanının Demokrat Parti adayı eski ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın mı yoksa Cumhuriyetçi Parti adayı iş adamı Donald Trump'ın mı olacağı, sabah saatlerinde belli olacak. 270 seçici oyu kazanan aday ABD Başkanı seçilecek. Florida, Kuzey Carolina, Ohio ve Pensilvanya gibi kritik eyaletlerde başa baş yarış sürüyor. Halk, başkanlık seçimlerinin yanı sıra Kongre için de oy kullandı. ABD Kongresi'nin 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi kanadının tamamı, 100 üyenin bulunduğu Senato'nun üçte biri ve bazı valilikler için de bugün halk tercih yaptı.
Dakika Dakika ABD başkanlık seçimi:
TRUMP toplam delegeler: 139
CLINTON toplam delegeler: 104
*Adayların başkan olabilmek için 270 delegeye ulaşmaları gerekiyor.
06:17 NYT'de (New York Times) yer alan grafiğe göre Trump'ın kazanma şansı yüzde 79'a yükseldi
06:14 Nevada ve Iowa'da oy verme işlemi sona erdi
06:02 2012’deki başkanlık seçiminde 50 eyaletteki seçim sonucunu bilen FiveThirtyEight yazarı Nate Silver, açıklanan sonuçlara göre Clinton’ın ülke genelindeki oyların çoğunu alacağını ve Trump’a yüzde 3 ile 4 arasında fark atacağını söylüyor.
BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Clinton, başkanı seçecek olan Seçici Kurul’daki çoğunluğu küçük bir farkla kaçıracak. Bu, Donald Trump’ın başkanlığı kazanması anlamına gelecek. En son George W. Bush, Al Gore’a karşı 2000 yılındaki seçimde daha az oy almasına rağmen başkan seçilmişti.
05:51 New York Times seçim sonucu tahmininde Trump ilk kez öne geçti
05:42 Demokrat Parti'nin adayı Hillary Clinton Twitter hesabından "Bu gece nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, herkese çok teşekkürler" açıklamasını yaptı.
05:32 Kritik eyaletler olan Florida ve Ohio'da Trump önde gözüküyor
05:11ABD seçimlerinde ülke genelinde Demokrat Parti adayı Hillary Clinton'ın şu anda 97 delegesi, Cumhuriyetçi Parti adayı Trump'ın 128 delegesi bulunuyor. Ülke genelinde 270 delege alan seçimi kazanıyor. Clinton 9, Trump 13 eyalette kazandı. Oy oranı ise Clinton'ın yüzde 45, Trump'ın yüzde 50.
05:05 CNN'e göre Trump; Kansas, Kuzey Dakota, Güney Dakota, Wyoming'deki delegelerin yanı sıra Nebraska'daki beş delegeden üçünü de kazanacak. Clinton ise her iki adayın da memleketi olan New York'ta galip gelecek.
04:44 New York Times, Clinton'ın kazanma şansını yüzde 80'den yüzde 67'ye indirdi.
04:35 Florida'da oyların yüzde 90'dan fazlası sayıldı. Trump, yüzde 49'a yüzde 48 önde. Florida, seçimin kaderi açısından en kritik eyaletlerden biri olarak gösteriliyor.
04:30Trump, Alabama ve South Carolina’yı kazanarak delege sayısını 66’ya çıkardı.
04:12 CNN'e göre; Clinton, New Jersey, Massachusetts, Illinois, Maryland, Rhode Island, Delaware eyaletlerinde ve başkent Washington D.C.'de de kazanacak. Oklahoma, Tennessee ve Mississippi ise Trump’ın olacak.
04:00 50 eyaletin yaklaşık yarısında oy kullanma işlemi bitti. Sonucu belirleyecek büyük eyaletlerden Florida ve Ohio’da yarışın başabaş gittiği bildirildi.
03:47 West Virginia'da kazanan Cumhuriyetçi aday Donald Trump oldu.
03:44 Sandıkların kısmen kapandığı Florida'da oyların yüzde 55'den fazlası sayıldı. Clinton yüzde 49.9'a yüzde 47.3 ile Trump'ın önüne geçti. Florida, seçimin kaderi açısından en kritik eyaletlerden biri olarak gösteriliyor.
03:38 Florida'dan gelen son sonuçlara göre Trump yüzde 49.7, Clitnon ise yüzde 47.4 oy aldı
03:24 Florida'dan ilk sonuçlar geldi... Oyların yüzde 15'i sayıldı, Trump yüzde 51 ile önde
03:16 AP, Kentucky ve Indiana eyaletlerinde Donald Trump'ın kazandığını duyurdu. Bu iki eyalette Trump'ın kazanacağına kesin gözle bakılıyordu.
02:30 Indiana eyaletinde de sandıkların yüzde 1'i açıldı. Trump'a destek yüzde 70, Clinton'a destek yüzde 26. Cumhuriyetçi Parti eğilimli Indiana'da, 2012'deki seçimlerde Cumhuriyetçi aday Mitt Romney, yüzde 54.1'e yüzde 43.9 ile Demokrat rakibi Barack Obama'yı geride bırakmıştı.
02:30 Kentucky eyaletinden sonuçlar gelmeye başladı... Oyların şu ana kadar sadece yüzde 1'i sayıldı. Buna göre; Trump'a destek yüzde 66, Clinton'a destek ise yüzde 29. Kentucky'de 2012 seçimlerde, Cumhuriyetçi aday Romney, Demokrat rakibi Obama'ya yüzde 22.7 fark atmıştı.
02:00 Indiana ve Kentucky'de sandıklar kapandı.
01:45 CNN'in sandık çıkış anketlerine göre, seçmenin sadece yüzde 40'ı Clinton ya da Trump'ın kendilerini heyecanlandırdığını belirtiyor. Oy kullanan seçmenlerin yüzde 54'ü ise Barack Obama'nın ABD başkanı olarak çıkardığı işten memnun. Buna karşın seçmenin yüzde 70'i hükümetin politikalarından memnun değil ya da kızgın.
ABD'deki sandık çıkış anketleri, 50 eyaletin 28'inde seçim günü erken saatlerde oy kullanan seçmenlerle yüz yüze yapılan mülakatlar ve geçtiğimiz günlerde tamamlanan erken oy verme işlemi sürecinde oy kullanan seçmenlerle telefon üzerinden yapılan görüşmelere dayanıyor.
01:15 Oy kullanma işlemleri devam ederke ABD basınında yer alan bilgilere göre, Virginia eyaletinin bazı bölgelerinde makinelerde yaşanan teknik sıkıntı sebebiyle seçim merkezlerinin önünde çok uzun kuyruklar oluştu. Kuzey Carolina’nın Durham bölgesinde ise bilgisayarlarda yaşanan sorundan dolayı kağıt kalem kullanıldığı bildirildi.
00:45 İnternet arama motoru Google arama sonuçlarını açıkladı. Sonuçlara göre Cumhuriyetçi aday Donald Trump az farkla Demokrat aday Hillary Clinton'ın önünde gidiyor. Son birkaç saat içerisinde Trump, 11 eyalette Clinton'dan daha fazla aranmaya başlandı.
00:10 Seçim günü yapılan Reuters/Ipsos anketinin sonuçları açıklandı. Buna göre, ankete katılanların yüzde 75'i, "ülkeyi zengin ve güçlüden geri alacak güçlü bir lider" istiyor.
23:30Trump'ın seçim ofisi ayrıca, Nevada eyaletindeki erken oy kullanma sürecinin son gününde Las Vegas kentindeki bazı seçim sandıklarının normalden iki saat fazla açık kaldığı gerekçesiyle eyalet mahkemesine şikayette bulundu. Ancak Reuters'ın haberine göre, Nevada mahkemesi, Trump'ın seçim ofisi tarafından yapılan şikayeti reddetti.
22:30 Amerikan televizyonu Fox News'a telefonla bağlanan Trump, çarpıcı bir iddiada bulundu.
Reuters'ın haberine göre Trump, "çeşitli seçim merkezlerindeki oylama makinelerinin, Cumhuriyetçilere verilen oyları Demokratlara verilmiş gibi değiştirdiğine dair sorunlar olduğu yönünde haberler" aldıklarını söyledi.
Trump bunun üzerine gelen "Yani sizce seçimler bu gece bitmez mi?" sorusuna, "Ne olup bittiğine bakmam lazım" diye yanıt verdi.
21:45 Donald Trump’ın oğlu Eric Trump, babasına oy verdiği seçim pusulasını Twitterhesabından paylaşması üzerine, seçim kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle tepki gördü.
19:45 Trump'ın oy kullandığı seçim merkezininin önündeki bazı seçmenler Cumhuriyetçi adayı protesto etti. Bir seçmen elinde "Hayvan katili Trump" yazılı döviztaşırken, bir grup seçmen de Trump seçim merkezinden ayrılırken, "New York, senden nefret ediyor" diye bağırdı.
19:00Cumhuriyetçi aday Donald Trump, Manhattan'ın Midtown bölgesindeki seçim merkezinde oyunu kullandı.
18:00 ABD'nin Batı yakasındaki California, Idaho ve Nevada eyaletlerinde de sandıklar açıldı ve seçmenler oy vermeye başladı.
17:00 ABD'nin 'Central Time Zone' bölgesindeki eyaletlerinde oy verme işlemi başladı. Böylece oy verme işleminin başladığı eyalet sayısı 23'e yükseldi.
16:30 Clinton ve Trump Twitter hesaplarından birer mesaj paylaştı. Clinton, "Bugünseçim günü ve sandıklar resmen açıldı. Ne zaman oy vereceksiniz?" diye yazdı ve hala nerede oy kullanacağını bilmeyen seçmenler için bir bağlantı paylaştı.
16:07 Hillary Clinton ve eşi Bill Clinton evlerinin bulunduğu New York'un Chappaqua bölgesinde oylarını kullandı. Demokrat başkan adayı oyunu kullanırken, "Eğer seçilecek kadar şanslıysam, elimden gelenin en iyisini yapacağım" dedi.
SEÇİM İZLEME KLAVUZU
Farklı saat dilimlerine sahip ABD'de, doğu kıyısındaki eyaletlerin çoğunda seçim büroları kapılarını sabah 06.00'da açtı. Yani seçmen Türkiye saatiyle 14.00'dan itibaren oy verme işlemi başladı. Batı kıyısındaki eyaletlerde açılış saat 17.00'yi bulacak.
İlk kapanan sandıklar ise Türkiye saatiyle 02.00'da Indiana'da. Son sandıklar kapandığında ise Türkiye'de Çarşamba günü güneş doğmuş olacak. saatler sabah 7'yi gösterecek. Sandıklar batıda California, Idaho, Oregon, Washington eyaletlerinde 23.00'de, Alaska da ise çarşamba gününün ilk saatlerinde kapanacak.
SALINCAK EYALETLER
ABD'de seçim sonuçlarında belirleyici rol oynayan eyaletlere 'salıncak eyaletler' veya 'anahtar eyaletler' ismi veriliyor.
Ülkede 50 eyalet ve başkent Washington’ın yer aldığı Columbia Bölgesi bulunuyor. Bu eyaletlerin sadece bir kaçında yapılan anketler ABD başkanının şimdiden kim olacağını anlamaya yetiyor.
Başkan adayları da aynı şekilde çabalarını salıncak eyaletler üzerinde yoğunlaştırıyor. Diğer eyaletlere ise kesin gözüyle bakılıyor, seçim öncesi anketler ve ön seçimlerde elde edilen sonuçlar genel olarak nihai kararı yansıtıyor.
Bu yıl en kritik salıncak eyaletlerin Florida, Ohio ve Pennsylvania olacağı tahmin ediliyor. Wisconsin, New Hampshire, Minnesota, Iowa, Michigan, Nevada, Colorado ve Kuzey Karolina yakından takip edilmesi gereken diğer salıncak eyaletler.
Seçim sisteminde eyaletteki yarışı önde bitiren aday eyaletteki tüm delegeleri alıyor. Delegeler ise daha sonra başkanı seçiyor.
Kongre üyeleri de yenilenecek
Erken oy verme sürecinde 40 milyondan fazla seçmenin, 8 Kasım’ı beklemeden oylarını kullandığı belirtiliyor. Kayıtlı seçmen sayısının 225.8 milyon olduğu bu seçimlerde, 120 milyondan fazla kişinin oy kullanacağı tahmin ediliyor. Seçimde yalnızca başkan değil, ABD Kongresi’nin 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi kanadının tamamı yenilenecek ve Kongrenin Senato kanadında ise toplam üyenin 3’te birine denk düşen 34 senatör de seçilecek
Kaynak: Cumhuriyet.com.tr
