Manisa’nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014’te Soma Holding şirketlerinden Soma Kömür İşletmeleri’nin işlettiği madende çıkan yangın ve su basması sonucu 301 madenci yaşamını yitirdiği katliamın ardından iki yıl geçmesine karşın verilen pek çok sözünü tutulmadığı görüldü. Yıldönümü geride kalan faciada verilen sözlerin de yerinde yeller esiyor. Öte yandan Soma davasını gören mahkemeye sunulan bilirkişi raporu da yayımlandı. Türk Sosyal Bilimler Derneği (TSBD) tarafından hazırlanan ve Soma davanısının görüldüğü mahkekemeye de bilirkişi raporu olarak da yayımlanan raporda Soma maden faciası ‘doğal değil sosyal bir felaket’ olarak tanımlandı.
Hukuksal sorunlar var
Rapor ile ilgili konuşan TSBD Başkanvekili Prof. Dr. Gamze Yücesan Özdemir, iki yıllık süreçte Soma maden faciasına yönelik hukuk yaklaşımında sorunlu alanlar bulunduğunu ifade ederek “Faciada işverenin sorumluluğu tartışılmaz bir şekilde bulunmakla birlikte kazaya neden olan özel teknik koşullar, sadece o işyerinde ve sadece katliamın gerçekleştiği gün meydana gelmiş olan kimi olgular olarak da değerlendirilemez. Üretimde aşırı kâr hırsı, özelleştirme ve taşeronlaşma politikaları ile dayıbaşı sistemi, yetersiz işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri, yasa ihlalleri ve denetim eksiklikleri maden faciasının başlıca nedenleri arasında yer almaktadır. Soma faciası bu farklı düzeylere ait, birbiriyle iç içe geçmiş yapısal etmenlerin etkisi altında gerçekleşmiştir” dedi.
Soma adalet bekliyor
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de facianın yıldönümü nedeni ile yaptığı açıklamada, olayın üzerinden 2 yıl geçmesine rağmen AKP iktidarının verdiği sözlerin pek çoğunun hala yerine getirilmediğini belirterek, “Verilen sözlerin yerinde yeller esiyor, Somalı madenciler açlıkla, işsizlikle terbiye ediliyor. Davlara uzadıkca uçuyor ve Soma ne yazık ki hâlâ adalet bekliyor” dedi.
Hangi sözler verildi?
* Kimse işten çıkarılmayacak.
* Maaşlar tam şekilde, eksiksiz ödenecek. Şartlar düzelene kadar gerekirse 7-8 ay devlet maaşları ödeyecek.
* Maaşlar en az 2 bin TL olacak.
* Altı maaş ikramiye verilecek.
* Kanunda yeraltında günlük 7.5 saat yazan çalışma süresi, 6 saat olacak.
* Haftalık çalışma saati 36 saati asla geçmeyecek.
* 8. Emeklilik yaşı 55’ten 49’a düşürülecek.
* Ölen madenciler sivil şehit statüsünde sayılacak.
* 10 bin 400 TL-Bin 500 TL arasında ölüm aylığı bağlanacak.
* Ölen madencilerin yakınlarına TOKİ’den ev verilecek.
* Ölen madencilerin yakınlarından 1 kişiye istihdam sağlanacak.
* Resmi tatiller ve senelik izinler yeraltı sigortası olarak yatırılacak.
* Taşeron sistemi kaldırılacak.
* Uyar Madencilik’te çalışırken işsiz kalan işçilerin mağduriyeti giderilecek, işçilerin alacağı tazminatlar bir yasa çıkartılarak işsizlik fonundan ödenecek.
Sözlerin hangisi gerçekleşti?
* İşçilere gelen bir mesajla 2 bin 800’ü aşkın işçiye çıkış verildi.
* Aileler, bu sözün kısmen tutulduğuna işaret ediyor. Maaşların ödenmesinde bazen gecikmeler olduğu ifade ediliyor. Hazirandan itibaren de maaşlarda prim kesintisi yapıldığı ifade ediliyor.
* Bu söz tutulmadı. Çıkarılan kanunla madencilerin maaşının, “asgari ücretin iki katından az olamaz” hükmü getirildi, böylece madencilerin aldığı maaş bin 500-bin 600 TL civarında olduğu belirtiliyor.
* Bu sözün tutulmasına ilişkin muhalefet vekillerinin komisyondaki girişimleri sonuçsuz kaldı.
* Bu söze yönelik son ana kadar girişimlerde bulunmamasına karşın sözün kısmen tutulduğu belirtiliyor. Kanunda yapılan son düzenlemelerle, bu hükmün eklenmesine karşın fiili olarak madencilerin daha fazla çalışmaya zorlandığı belirtiliyor.
* Bu sözün de kısmen tutulduğu belirtiliyor. Fiili olarak madencilerin bu süreden daha fazla çalıştırıldığı belirtiliyor.
* Düzenlemeyle emeklilik yaşı 55’ten 50’ye düşürüldü.
* Bu sözün de tutulmadığı belirtiliyor. Sivil şehit olanların yararlandığı bazı hakların, Soma’da yaşamını yitirenlerin ailelerine verildiği ancak madencilere resmi olarak sivil şehit statüsü verilmediği belirtiliyor.
* Bu söz, tutulan sözler arasında yer alıyor.
* Bu sözün kısmen tutulduğu belirtiliyor. Konuya ilişkin bir düzenleme yapılmış olsa da, konutların yardımseverlerce toplanan paralardan karşılanacak olması nedeniyle aileler ve muhalefet partileri bu sözün tutulmadığına işaret ediyor.
* Bu söz tutuldu. Ancak görüştüğümüz aileler bir kişi ile sınırlı bırakılmasından memnun olmadıklarını iletiyor.
* Bu söz tutuldu.
* Bu söz, muhalefet milletvekillerinin tüm uyarıları, ailelerin ve madencilerin tüm taleplerine rağmen tutulmadı.
* Bu söz de tutulmadı.
Kaynak: Cumhuriyet.com.tr
