Başbakan Yıldırım, Çankaya Köşkü'nde düzenlediği basın toplantısında İsrail'le varılan anlaşmanın detaylarına ilişkin açıklama yaptı. Binali Yıldırım'la eş zamanlı olarak İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu da ülkesinin kamuoyuna anlaşmanın detaylarını açıkladı.

Binali Yıldırım'ın açıklamalarından satır başları şöyle:

İlişkilerin normale döndürülmesiyle ilgili süreç başlamış oldu. Bu mutabakat metni yarın Dışişleri Müsteşarımız Türkiye tarafından ve İsrail tarafından da muhatabı ile imzalanacak. Bu imzadan sonra onay süreçleri var, İsrail’de onay kabinede, bizde ise Meclis’te tamamlanmış olacak. Akabinde de en kısa zamanda karşılıklı büyükelçilikler faal hale getirilecek.

Buraya nasıl geldik, nereden geldik, kısaca bilgiyi verelim. Hatırlatma yapmakta fayda var. 31 Mayıs 2010’da Mavi Marmara gemisine yapılan baskın sonucu diplomatik ilişkilerimizi askıya almış idik. Bilahare 2013 Mart ayında İsrail Başbakanı Netanyahu Cumhurbaşkanımızı arayarak bu olaydan dolayı özür dilemişti. Böylece bu anlaşmaya giden yolda ilk adımı atmış idik ancak Türkiye’nin şartları sadece özürle sınırlı değil, iki şartı daha vardı. Bir tanesi özellikle Filistin’e, Gazze’ye uygulanan ambargoların hafifletilmesi ve buraya insani yardımların, yatırımların önünün açılması, diğer konu da bu baskında hayatını kaybeden vatandaşlarımızın tazminatının ödenmesi.

"Cuma günü ilk gemimiz Gazze'ye insani yardım götürecek"

Bu iki husus da mutabakat metninde karar altına alınmıştır. Tazminat ödenecektir, 20 milyon dolar tutarındadır. Anlaşmanın, daha doğrusu mutabakatın bu kadar uzun sürmesinin asıl maddesi ise Filistin’de, Gazze’de yaşayan Filistinlilerin günlük yaşamında karşı karşıya kaldıkları zorluklardır, izolasyondur ve dış dünyadan gerekli yardımları, desteği İsrail’in engellemesinden dolayı elde edememelidir. Uzun uzun görüşmeler yapıldı ve nihayet burada bir karara varılmış durumda. Bu amaca yönelik olarak önümüzdeki cuma günü ilk gemimiz Haştot Limanı’na 10 bin tonu aşkın insani yardım götürecektir.

Gazze bölgesi başta elektrik, su başta çalışmalara başlanacak. Ayrıca Gazze’de kaba inşaatı tamamlanan 200 yataklı hastanenin iç donanımlarının yapılarak hizmete alınması, bu mutabakatta anlaşılan diğer bir husus. Ayrıca TOKİ’nin Gazze’de konut projesi var, bunun da önünü açmış oluyoruz.

Cenin Bölgesi’ndeki sanayi bölgesinin yapımına hız verilmesi de bu mutabakat çerçevesinde mümkün hale geliyor. Ülkemize, Filistinli kardeşlerimize hayırlı olmasını diliyoruz. Özellikle Gazze’de kardeşlerimiz çok çile çektiler. Böylece onlara bir nefes alma imkanını da bu mutabakatla sağlamış oluyoruz. Bugüne kadar olduğu gibi Türkiye, Filistin’in haklı davasını sonuna kadar arkasında olacak ve her platformda Filistinlilerin devlet olma hakkı da dahil savunmaya devam edecek.

"Bu mutabakatla birlikte İsrail’le ilişkiler normalleşmiş oluyor"

Dolayısıyla bu mutabakatla birlikte İsrail’le ilişkiler normalleşmiş oluyor. Mavi Marmara’yla Gazze başta olmak üzere topyekun ambargo Türkiye’nin öncülüğünde büyük ölçüde kalkmış oluyor, Mavi Marmara’da hayatını kaybeden vatandaşlarımıza tazminat ödenmesi şartı getiriliyor. En önemlisi de İsrail’in Türkiye’den özür dilemesi sağlanmış oluyor. Hayırlı olsun.

Bu görüşmelerde Dışişleri Bakanımıza da teşekkür ediyorum. Bunun yanında bu anlaşmanın bugünlere gelmesinde en büyük iradeyi ortaya koyan ve kararlılığımızdan asla geri adım atmayan Sayın Cumhurbaşkanımıza şükranlarımızı sunuyoruz.

Soru - cevap

İnsani yardımı hangi kurum yollayacak, Meclis süreci ne zaman başlayacak?

Yardım AFAD koordinasyonunda olacak. Özel, kamu birçok kurum var. Meclis süreci, anlaşma yarın imzalanacak, Bakanlar Kurulu Meclis’e havale edecek ve hemen gerçekleşecek.

Bir önceliklendirme ya da yol haritası var mı?

Normalleşme her alanı kapsıyor ama öncelikli olarak ekonomik ilişkiler ve bölgesel işbirlikleri önde gidiyor.

Elçilerin atanmasına ilişkin takvimsel süreç var mı?

En kısa süre. En kısa süre demek, iki tarafın da onaylamasıyla takvim başlar ve süre haftalar anlamına gelir.

İsim?

Dur bakalım, isim. Dışişleri Bakanı atar. Sen mi talipsin, seni de düşünelim.

Sizce ilişkiler gerçekten normale dönecek mi? Son 10 yıl içinde olduğu gibi, işbirliği gerçekten sağlanacak mı? Siz Hamas’ı Gazze’de öldürülen İsrailli askerlerin teslimi için zorlayacak mısınız?

Anladığım kadarıyla sen bu mutabakattan tam emin değilsin. Bu mutabakat çalışmaz demek istiyorsun. Yıllar aldı bu noktaya gelmek için. Bu önemli bir adımdır. Bundan sonrası gelişmelere göre değerlendirilecek husustur. O bakımdan İsrail hükümetine de, Türk hükümetine de görevler düşmektedir. Hem Türk halkının, hem İsrail halkının yararınadır. Diğer konular karşılıklı görüşmelerle bir noktaya getirilebilir. Şimdi bütün bu detaylara girersek Filistin tarafının da talepleri var, hep birlikte konuşmak lazım. Münferit olayları değerlendirmek çok sağlıklı olmaz.

Türkiye’de Hamas ofisi var mı, anlaşmada yok deniyor ama.

Arkadaşlar, tabii ki Türkiye’de Filistin’in ilişkilerinin takip edilmesi gerekli diplomatik mekanizmalar eskiden olduğu gibi olmaya devam edecek.

Bu süreçte hayatını kaybeden ailelerle konuşuldu mu? 20 milyon dolar nasıl ulaştırılacak?

Tazminatı anlaşma yürürlüğe girdikten sonra İsrail tarafı toptan yatıracak ve hak sahiplerine ulaştırılması Türkiye Cumhuriyeti’nin teminatı altında olacak. Uluslararası ikili anlaşmadır, diğer anlaşmaların üzerinde bir statüsü vardır. Şehit olan vatandaşlarımızın yakınlarıyla da görüşmeler çok öncesinden yapılmıştır. Gerekirse tekrar yapılacaktır.

***

İsrail Başbakanı: Gazze'nin denizden ablukası devam edecek

İsrail Başbakanı Netanyahu da Başbakan Binali Yıldırım ile eşzamanlı, anlaşmayla ilgili açıklama yaptı. Netanyahu, ''Anlaşma çalkantı içindeki ortadoğuya istikrarın gelmesine yardımcı olacak '' dedi..

İsrail Başbakanı, anlaşmanın ticari ilişkilere etkisine değindi, ''Ankara ile varılan anlaşma İsrail gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşınmasının yolunu açıyor'' dedi.

Netanyahu, ''Gazze'ye yönelik deniz ambargosu Türkiye- İsrail anlaşmasından sonra da devam edecek'' ifadelerini de kullandı.